Misha Glenny onderzoekt criminele netwerken.

Journalist Misha Glenny besteedde enkele jaren aan een moedig onderzoek over wereldwijde georganiseerde misdaadnetwerken, die zijn uitgegroeid tot naar schatting 15% van de wereldeconomie. Van de Russische maffia tot de grote drugkartels... zijn bronnen bestaan niet alleen inlichtingen en wetshandhaving, maar ook criminele insiders.

Het zijn barre economische tijden,

beste TEDsters, echt barre economische tijden.

Daarom wil ik jullie opvrolijken

met één van de grote, zij het grotendeels onbekende

commerciële succesverhalen

van de afgelopen 20 jaar.

Vergelijkbaar, op zijn heel eigen wijze,

met de successen van Microsoft of Google.

Het is een tak die de huidige recessie met sereen gemoed

heeft getrotseerd.

Ik heb het over de georganiseerde misdaad.

Georganiseerde misdaad bestaat al

heel erg lang, hoor ik jullie zeggen.

En dat zouden inderdaad wijze woorden zijn.

Maar in de laatste twee decennia

heeft ze een ongekende expansie gekend.

Ze staat nu voor ongeveer 15 percent

van het BNP van de wereld.

Ik noem dat graag de Globale Schaduweconomie,

of afgekort McMafia.

Wat was de aanleiding voor deze uitzonderlijke groei

in grensoverschrijdende misdaad?

Er is natuurlijk de globalisering,

technologie, communicatie enzovoort,

waarover we het straks zullen hebben.

Maar eerst wil ik jullie herinneren aan

deze gebeurtenis.

De ineenstorting van het communisme.

Over heel Oost-Europa was dat een zeer belangrijke episode

in onze naoorlogse geschiedenis.

En nu is het tijd voor volledige openheid.

Deze gebeurtenis was erg belangrijk voor mij persoonlijk.

Ik was boeken gaan smokkelen over het ijzeren gordijn,

naar democratische oppositiegroepen in Oost-Europa,

zoals Solidarnosc in Polen,

tijdens mijn tienerjaren.

Toen begon ik te schrijven over Oost-Europa,

en uiteindelijk werd ik de regionale hoofdcorrespondent van de BBC.

Dat was mijn job in 1989.

En dus toen 425 miljoen mensen

uiteindelijk het recht kregen

om hun eigen regering te kiezen,

was ik zielsgelukkig.

Maar ik was ook licht bezorgd

over een aantal minder fraaie dingen

die achter de muur verscholen zaten.

Het duurde bijvoorbeeld niet lang

voor etnisch nationalisme

de bloederige kop opstak

in Joegoslavië.

Temidden van de chaos,

temidden van de euforie,

duurde het even voor ik snapte

dat sommige mensen met machtsposities

voor 1989, in Oost-Europa,

die nog steeds hadden na de revoluties.

Er waren natuurlijk dit soort types.

Maar er waren ook verrassender mensen

die een cruciale rol speelden in de gebeurtenissen in Oost-Europa.

Zoals deze man. Herinner je je deze mensen?

Ze wonnen gouden medailles in gewichtheffen

en worstelen, om de vier jaar, op de Olympische Spelen.

Ze waren de grote beroemdheden van het communisme.

Met bijpassende flitsende lifestyle.

Ze hadden geweldige flats in het stadscentrum.

Vrijblijvende seks bij de hand.

Ze mochten vrij naar het Westen reizen,

wat toentertijd een grote luxe was.

Het mag verbazen, maar ze speelden een cruciale rol

in de opkomst van de markteconomie

in Oost-Europa.

Ik noem ze graag

de vroedvrouwen van het kapitalisme.

Dit zijn enkele van dezelfde gewichtheffers

na hun makeover in 1989.

In Bulgarije,

waar deze foto is genomen,

was het zo dat met de algehele instorting van het communisme in Oost-Europa

niet alleen het communisme

maar ook de staat instortte.

Dat betekende dat de politie niet werkte.

Het rechtssysteem werkte niet naar behoren.

Wat moest een zakenman in de heerlijke nieuwe wereld

van het Oost-Europese kapitalisme dus doen

om zeker te zijn dat zijn contracten werden nageleefd?

Hij wendde zich tot mensen die door sociologen, nogal prozaïsch,

private ordehandhavingsagentschappen werden genoemd.

Wij kennen ze liever als de maffia.

In Bulgarije kreeg de maffia al snel versterking

van 14.000 mensen

die ontslagen waren als veiligheidsagent

tussen 1989 en 1991.

Als je staat instort en

je economie razendsnel bergafwaarts gaat,

dan zijn de laatste mensen die je op de arbeidsmarkt wil zien komen

14.000 mannen en vrouwen wiens voornaamste vaardigheden

bestaan in bewaking,

smokkelen, ondergrondse netwerken bouwen

en mensen vermoorden.

Maar dat gebeurde over heel Oost-Eurpa.

Toen ik in de jaren 1990 aan de slag was,

besteedde ik het meeste van mijn tijd

aan het verslaan van het vreselijke conflict in Joegoslavië.

Ik kon niet anders dan vaststellen

dat de mensen die deze vreselijke misdaden begingen,

de paramilitaire organisaties,

dezelfde mensen waren die de leiding hadden

van de georganiseerde misdaadsyndicaten.

Ik bedacht dat achter het geweld

een sinistere criminele onderneming schuilging.

Dus besloot ik de wereld af te reizen

om deze globale criminele onderwereld te onderzoeken

door met politieagenten te praten,

met slachtoffers te praten, en met afnemers

van onwettige goederen en diensten.

Maar bovenal door met de gangsters zelf te praten.

De Balkan was een prachtige plaats om te starten.

Waarom? Er was natuurlijk

de kwestie van de ineenstorting van de rechtsstaat.

Maar, zoals ze in de detailhandel zeggen,

het draait om locatie, locatie, locatie.

Wat ik bij het begin van mijn onderzoek merkte,

was dat de Balkan was omgevormd tot een grote transitzone

voor onwettige goederen en diensten uit de hele wereld.

Heroïne, cocaïne,

vrouwen die als prostituee werden verhandeld,

en kostbare metalen.

En waar gingen ze heen?

Naar de Europese Unie, die tegen die tijd

de vruchten van de globalisatie begon te plukken.

Wat ze omvormde tot

de rijkste consumentenmarkt in de geschiedenis.

Die uiteindelijk uit ongeveer 500 miljoen mensen bestond.

Een significante minderheid

van deze 500 miljoen mensen

besteden graag een deel van hun vrije tijd en hun cash

aan slapen met prostituees,

biljetten van 50 euro in hun neus stoppen

en illegale migranten tewerkstellen.

De georganiseerde misdaad werkt in een geglobaliseerde wereld

net zoals andere bedrijven.

Ze heeft productiezones,

zoals Afghanistan en Colombia.

Ze heeft distributiezones,

zoals Mexico en de Balkan.

En ze heeft natuurlijk consumptiezones,

zoals de Europese Unie, Japan,

en natuurlijk de Verenigde Staten.

De productie- en distributiezones

liggen meestal in de ontwikkelingslanden.

Ze worden vaak bedreigd door vreselijk geweld

en bloedvergieten.

Neem bijvoorbeeld Mexico.

6.000 mensen zijn daar de afgelopen 18 maanden vermoord

als direct gevolg van de cocaïnehandel.

En de Democratische Republiek Congo?

Sinds 1998 zijn daar vijf miljoen mensen gestorven.

Het is een conflict waarover je weinig leest in de kranten.

Maar het is het grootste conflict op deze planeet

sinds de Tweede Wereldoorlog.

Waarom is dat zo? Omdat maffia van over de hele wereld

samenwerkt met locale paramilitaire groepen

om de voorraden aan te slaan

van de rijke ertsbronnen

van de regio.

In het jaar 2000 werd 80 procent van de coltan in de wereld

gewonnen in de killing fields

van de oostelijke Democratische Republiek Congo.

Coltan zit in bijna elke mobiele telefoon,

in bijna elke laptop

en spelconsole.

De Congolese krijgsheren verkochten dit spul aan de maffia

in ruil voor wapens.

De maffia verkocht het door aan de Westerse markten.

En deze Westerse drang

naar consumptie

is de voornaamste drijfveer

van de internationale georganiseerde misdaad.

Sta me toe jullie enkele van mijn vrienden in actie te tonen,

handig gefilmd door de Italiaanse politie

terwijl ze taksvrije sigaretten smokkelden.

Sigaretten zijn heel goedkoop als ze uit de fabriek komen.

De Europese Unie heft er de zwaarste belasting ter wereld op.

Als je ze in de E.U. kan binnensmokkelen,

dan kan je mooie winsten maken.

Ik wil jullie dit tonen om te bewijzen

wat voor middelen deze groepen hebben.

Deze boot kost nieuw één miljoen euro.

Het is de snelste in de Europese wateren.

Sinds 1994 maakten gedurende zeven jaar

20 van deze boten

de trip over de Adriatische zee,

van Montenegro naar Italië, elke nacht.

Ten gevolge van deze handel

liep het Verenigd Koninkrijk alleen al 8 miljard inkomsten mis.

Al dat geld ging naar het financieren van de oorlog in Joegoslavië

en naar de zakken van individuen zonder scrupules.

Toen deze handel begon, had de Italiaanse politie

maar twee boten die even snel konden gaan.

Dat is heel belangrijk, want de enige manier om deze kerels te pakken

is als ze zonder brandstof komen te zitten.

Soms hadden de gangsters vrouwen bij zich

die als prostituee werden verhandeld.

Als de politie tussenbeide kwam, gooiden ze

deze vrouwen in de zee,

zodat de politie ze moest gaan redden van de verdrinkingsdood

in plaats van achter de slechteriken aan te gaan.

Ik toon jullie dit om aan te tonen

hoeveel boten, hoeveel vaartuigen er nodig zijn

om één van die mannen te pakken.

Het antwoord is zes vaartuigen.

Onthou dat 20 van deze speedboten

de Adriatische zee overstaken,

elke nacht.

Wat deden deze kerels met het geld dat ze verdienen?

Dat is waar globalisatie op de proppen komt,

want dat betekende niet alleen de deregulering van de wereldhandel.

Het betekende ook de vrijmaking van de internationale financiële markten.

Reken maar dat dat handig was

voor de witwassers.

De laatste twee decennia waren de champagnetijd

voor de smerige winsten.

In de jaren '90 zagen we financiële centra over de hele wereld

vechten voor deze business.

Er was gewoon geen afdoend mechanisme

om witwassen tegen te gaan.

Een hoop bona fide banken waren er als de kippen bij

om deposito's te accepteren

van erg dubieuze oorsprong,

zonder dat er vragen werden gesteld.

De kern hiervan is het offshore banknetwerk.

Deze dingen

zijn een essentieel onderdeel van de witwasparade.

Als je iets wil doen aan illegale belastingontduiking

en transnationale georganiseerde misdaad, witwassen,

dan moet je die dumpen.

Een positieve noot: we hebben eindelijk iemand in het Witte Huis

die zich steeds heeft uitgesproken

tegen deze corrosieve entiteiten.

Als iemand zich zorgen maakt over wat volgens mij

de nood is aan

nieuwe wetgeving, regelgeving, effectieve regelgeving,

dan zeg ik, laten we naar Bernie Madoff kijken,

die nu de rest van zijn leven in de cel zal doorbrengen.

Bernie Madoff heeft 65 miljard dollar gestolen.

Dat brengt hem hoog op de Olympus van het gangsterdom,

bij de Colombiaanse kartels

en de grote Russische misdaadsyndicaten.

Hij deed dit decennia lang

in het hartje van Wall Street.

Geen regelgever die ernaar kraaide.

Hoeveel meer Madoffs zitten er nog op Wall Street,

of in de Londense City,

die gewone mensen kaalplukken

en geld witwassen?

Ik kan je zeggen dat ze met velen zijn.

Laat me nu overgaan naar het summum van de georganiseerde misdaad.

Dat zijn de drugs. Onze tweede foto van een marihuanafarm vanochtend.

Deze ligt in het hart van British Columbia,

waar ik de foto heb gemaakt.

Het is één van de tienduizenden

huis-tuin-en-keuken kwekerijen in B.C.

die ervoor zorgen dat meer dan vijf procent

van het BNP van de provincie uit deze handel komt.

Inspecteur Brian Cantera

van de Royal Canadian Mounted Police bracht me

naar een grotachtig warenhuis ten oosten van Vancouver

om te kijken naar een aantal goederen die

de RCMP regelmatig in beslag neemt

van de smokkelaars. Die sturen het spul

naar het zuiden, de Verenigde Staten,

waar er een onverzadigbare markt is

voor B.C. Bud, zoals het heet,

deels omdat het als bio wordt verkocht,

wat natuurlijk goed werkt in Californië.

(Gelach)

(Applaus)

Maar zelfs de politie geeft toe

dat dit nauwelijks invloed heeft op de winst

van de grote exporteurs.

Sinds het begin van de globalisering

is de globale drugsmarkt enorm veel groter geworden.

Maar er is geen evenredige stijging geweest

van de middelen ter beschikking

van de politie.

Dat gaat misschien allemaal veranderen.

Er is namelijk iets vreemds aan de gang.

De VN heeft erkend,

vorige maand,

dat Canada een kernzone is geworden van distributie en productie

van ecstasy en andere synthetische drugs.

Interessant: het marktaandeel

van heroïne en cocaïne daalt

omdat de pillen hun roes alsmaar beter namaken.

Dat verandert de spelregels.

Het leidt de productie immers weg van de ontwikkelingslanden

naar de Westerse wereld.

Als dat gebeurt, is het een trend

die onze politiecapaciteit in het Westen niet aankan.

Ons drugsbeleid van de afgelopen 40 jaar

is toe aan een grondige hervorming,

als je het mij vraagt.

Nu de recessie.

De georganiseerde misdaad heeft zich al heel goed

aangepast aan de recessie.

Dat verbaast niet van de meest opportunistische bedrijfstak

in de hele wereld.

Er zijn geen regels in zijn regelgevende systeem.

Behalve, natuurlijk, dat ze twee bedrijfsrisico's kent:

gearresteerd worden door de ordehandhavers,

wat eerlijk gezegd het minste van hun zorgen is,

en concurrentie van andere groepen,

d.w.z. een kogel in hun hoofd.

Wat ze deden was het verplaatsen van hun operatie.

Mensen roken niet zoveel wiet en gaan niet zo vaak naar de hoeren

tijdens een recessie.

Dus hebben ze zich massaal gestort

op financiële en bedrijfsmisdaad,

en vooral in twee sectoren,

namelijk namaakgoederen

en computermisdaad.

Dat was een ongelooflijk succes.

Ik stel jullie graag Mr. Pringle voor.

Of juister: Señor Pringle.

Dit werd me voorgesteld door een Braziliaanse cybercrimineel.

We zaten samen in een auto in de Avenue Paulista

in São Paulo.

Ik hing hem aan mijn laptop,

en binnen de vijf minuten was hij binnengedrongen

in het computerbeveiligingssysteem

van een grote Braziliaanse bank.

Het is echt niet zo moeilijk.

En het is nog gemakkelijker omdat

het fascinerende aan cybermisdaad is

dat het niet zozeer om de technologie gaat.

De sleutel tot cybermisdaad is wat we social engineering nomen.

Om de technische term te gebruiken,

er wordt er elke minuut één geboren.

Je hebt er geen idee van hoe gemakkelijk het is

om mensen ervan te overtuigen dingen te doen met hun computers

die objectief niet in hun belang zijn.

Al heel snel

leerden de cybercriminelen dat de snelste weg,

de snelste weg naar iemands portemonnee,

loopt over een belofte van seks en liefde.

Misschien herinneren sommigen van jullie zich het I-Love-You-virus,

één van de beste wereldwijde virussen.

Ik had veel geluk toen het ILOVEYOU-virus uitkwam.

Want de persoon van wie ik het kreeg,

was een ex-vriendin van me.

Ze had allerlei gevoelens en emoties voor me in die tijd,

maar liefde was daar niet bij.

(Gelach)

Dus zodra ik het in mijn inbox zag toekomen,

dropte ik het snel in de prullenmand

en bespaarde ik mezelf een heel vervelende besmetting.

Cybermisdaad, je moet ervoor op je hoede zijn.

Eén ding waarvan we weten dat het internet het doet,

is: het internet helpt deze kerels.

Er bestaan muggen die drager zijn van de malariaparasiet

die ons bloed besmet als de mug een gratis maaltijd geniet

op onze kosten.

Artesunate is een heel effectief geneesmiddel

dat de parasiet kan doden in de eerste dagen

na de infectie.

Het jongste jaar of zo

hebben onderzoekers in Cambodja ontdekt

dat er het volgende gebeurt:

de malariaparasiet ontwikkelt weerstand.

Ze zijn bang dat de reden waarom hij resistent wordt,

is dat Cambodjanen zich de commerciële geneesmiddelen niet kunnen permitteren

en deze dus van het internet kopen.

Deze pillen bevatten maar kleine dosissen

van het actieve bestanddeel.

Dat is de reden waarom

de parasiet resistent wordt.

Ik zeg dit omdat

we moeten weten

dat de georganiseerde misdaad

een impact heeft op allerlei gebieden van ons leven.

Je hoeft niet met prostituees te slapen

of drugs te nemen

om een relatie te hebben met de georganiseerde misdaad.

Ze raken aan onze bankrekeningen.

Ze raken aan onze communicatie, onze pensioenfondsen.

Ze raken zelfs aan het voedsel dat we eten

en aan onze regeringen.

Dit is niet langer een kwestie

van Sicilianen uit Palermo en New York.

Er hangt helemaal geen romantiek rond gangsters

in de 21ste eeuw.

Dit is een machtige bedrijfstak,

die instabiliteit en geweld veroorzaakt,

waar ze ook heengaat.

Het is een grote economische macht

die we heel, heel ernstig moeten nemen.

Het was me een voorrecht hier te spreken.

Heel veel dank.

(Applaus)