< Return to Video

Daniel Tammet: những cách khác nhau để có được sự hiểu biết

  • 0:00 - 0:02
    Tôi là một nhà bác học
  • 0:02 - 0:04
    hay chính xác hơn
  • 0:04 - 0:06
    là một
  • 0:06 - 0:08
    một nhà bác học tự kỷ cao cấp
  • 0:08 - 0:10
    Đây là một trường hợp hiếm hoi
  • 0:10 - 0:13
    Và càng hiếm hoi hơn nữa khi cùng với nó,
  • 0:13 - 0:15
    như trong trường hợp của tôi,
  • 0:15 - 0:17
    là sự tự nhận thức
  • 0:17 - 0:20
    và là sự tinh thông ngôn ngữ.
  • 0:20 - 0:23
    Thường thì khi tôi gặp ai đó
  • 0:23 - 0:25
    khi họ nhận ra điều này ở tôi
  • 0:25 - 0:28
    họ thường tỏ ra lúng túng
  • 0:28 - 0:31
    Tôi có thể nhân ra qua đôi mắt của họ
  • 0:31 - 0:34
    Họ muốn hỏi tôi một điều gì đó
  • 0:34 - 0:36
    Và thường thì, cuối cùng
  • 0:36 - 0:39
    Sự tò mò chiến thắng bản thân
  • 0:39 - 0:41
    và họ thốt lên:
  • 0:41 - 0:43
    "Nếu tôi cho anh ngày sinh của tôi,
  • 0:43 - 0:45
    liệu anh có thể trả lời đó ngày nào trong tuần"
  • 0:45 - 0:48
    (Cười)
  • 0:48 - 0:51
    Hay họ nhắc đến căn bậc hai
  • 0:51 - 0:55
    hay yêu cầu tôi đọc thuộc lòng một dãy số hay đoạn chữ dài
  • 0:55 - 0:57
    Tôi mong là sẽ được các bạn tha thứ
  • 0:57 - 1:00
    nếu hôm nay tôi ko biểu diễn các bạn xem
  • 1:00 - 1:04
    dạng bác học cá nhân đó
  • 1:04 - 1:07
    Thay vì vậy tôi sẽ kể các bạn nghe
  • 1:07 - 1:09
    về một thứ
  • 1:09 - 1:11
    còn thú vị hơn
  • 1:11 - 1:14
    cả ngày sinh hay căn bậc hai
  • 1:14 - 1:16
    một cái gì đó sâu sắc hơn
  • 1:16 - 1:19
    gần gũi hơn với tâm trí của tôi, hơn là chỉ biểu diễn
  • 1:19 - 1:21
    Tôi muốn kể các bạn nghe ngắn gọn
  • 1:21 - 1:24
    về sự nhận thức
  • 1:24 - 1:27
    Khi ông viết những vở kịch và những câu chuyện ngắn
  • 1:27 - 1:29
    làm nên tên tuổi của ông
  • 1:29 - 1:32
    Anton Cheknhov có một quyển sổ ghi chú
  • 1:32 - 1:34
    trong đó ông ghi lại
  • 1:34 - 1:36
    các quan sát của mình
  • 1:36 - 1:38
    về thế giới xung quanh ông
  • 1:38 - 1:40
    những chi tiết nhỏ nhất
  • 1:40 - 1:43
    mà những người khác dường như thường bỏ qua
  • 1:43 - 1:46
    Mỗi lần tôi đọc Chekhov
  • 1:46 - 1:50
    và tầm nhin độc đáo của ông về cuộc sống loài người,
  • 1:50 - 1:52
    Tôi tự nhắc nhở mình lý do tôi
  • 1:52 - 1:54
    cũng trở thành một nhà văn
  • 1:54 - 1:56
    Trong những quyển sách của tôi,
  • 1:56 - 1:58
    Tôi khám phá ra bản chất của sự nhận thức
  • 1:58 - 2:01
    và sự khác biệt của những dạng nhận thức khác nhau
  • 2:01 - 2:03
    tạo nên những dạng kiến thức khác nhau
  • 2:03 - 2:06
    và hiểu biết khác nhau
  • 2:08 - 2:10
    Đây là ba câu hỏi
  • 2:10 - 2:12
    tôi rút ra từ công việc của mình
  • 2:12 - 2:14
    Thay vì cố gắng trả lời chúng,
  • 2:14 - 2:17
    Tôi sẽ yêu cầu các bạn suy nghĩ về nó một chút
  • 2:17 - 2:19
    qua trực giác
  • 2:19 - 2:21
    và qua bản năng
  • 2:21 - 2:23
    đang chảy trong trí não và trái tim của các bạn
  • 2:23 - 2:26
    khi bạn nhìn vào chúng
  • 2:26 - 2:29
    Ví dụ, phép tính.
  • 2:29 - 2:31
    Bạn có cảm giác được ở đâu trên dãy sổ
  • 2:31 - 2:34
    bài giải dường như đã hiện ra
  • 2:34 - 2:37
    hay nhìn vào từ nước ngoài và những âm thanh
  • 2:37 - 2:39
    Liệu bạn có cảm giác được ý nghĩa của nó
  • 2:39 - 2:42
    rằng nó đang chỉ bạn về phía trước?
  • 2:42 - 2:45
    Và theo ngôn ngữ thơ ca,
  • 2:45 - 2:47
    tại sao nhà thơ lại dùng từ "thỏ rừng"
  • 2:47 - 2:50
    hơn là từ "thỏ"
  • 2:51 - 2:53
    Tôi yêu cầu các bạn điều này,
  • 2:53 - 2:57
    vì tôi tin rằng nhận thức cả nhân của chúng ta, như các bạn cũng thấy đó,
  • 2:57 - 2:59
    nằm ở trái tim
  • 2:59 - 3:01
    về cách mà chúng ta có được hiểu biết
  • 3:01 - 3:03
    sự phán đoán thiên về năng khiếu
  • 3:03 - 3:06
    hơn là lý lẽ trừu tượng
  • 3:06 - 3:08
    hướng dẫn và làm rõ tiến trình
  • 3:08 - 3:11
    dắt chúng ta đến
  • 3:11 - 3:13
    những gì chúng ta hiểu biết
  • 3:13 - 3:16
    Tôi chính là một ví dụ điển hình cho điều này.
  • 3:16 - 3:19
    Thế giới chữ và số của tôi
  • 3:19 - 3:21
    nhòa với màu sắc, cảm xúc
  • 3:21 - 3:23
    và tính cách cá nhân
  • 3:23 - 3:25
    Như Juan đã nói,
  • 3:25 - 3:28
    đó là tình trạng mà các nhà khoa học gọi là Giác quan thứ phát
  • 3:28 - 3:30
    một cuộc tán gẫu thất thường
  • 3:30 - 3:33
    giữa các giác quan
  • 3:36 - 3:38
    Đây là những con số từ 1 đến 12
  • 3:38 - 3:40
    khi tôi nhìn chúng --
  • 3:40 - 3:44
    mỗi con số đều có hình dạng và tính cách riêng của chúng
  • 3:44 - 3:46
    Số một là ánh sáng trắng chớp lóe
  • 3:46 - 3:51
    Số sáu là một cái hố nhỏ bé và buồn rầu
  • 3:51 - 3:54
    Những bản vẽ phác màu trắng đen ở đây
  • 3:54 - 3:56
    nhưng trong tâm trí tôi chúng đang có màu sắc.
  • 3:56 - 3:58
    Số ba màu xanh lá
  • 3:58 - 4:00
    Số bốn màu xanh dương
  • 4:00 - 4:03
    Sô năm màu vàng
  • 4:05 - 4:07
    Tôi cũng là họa sĩ
  • 4:07 - 4:10
    Và đây là một trong những bức vẽ của tôi.
  • 4:10 - 4:14
    Đó là một phép nhân của hai số nguyên tố
  • 4:14 - 4:16
    Các hình 3 chiều
  • 4:16 - 4:19
    và không gian chúng tạo ra ở giữa
  • 4:19 - 4:21
    tạo nên một hình mới
  • 4:21 - 4:24
    câu trả lời cho phép cộng
  • 4:24 - 4:26
    Còn về các số lớn hơn thì sao?
  • 4:26 - 4:30
    Chắc hẳn các bạn ko thể kiếm ra số nào dài hơn Pi,
  • 4:30 - 4:32
    hằng số toán học.
  • 4:32 - 4:34
    Nó là một số bất định --
  • 4:34 - 4:36
    nói theo nghĩa đen là kéo dài mãi mãi
  • 4:36 - 4:38
    Trong bức vẽ này của tôi
  • 4:38 - 4:42
    là về 20 chữ số thập phân đầu tiên của Pi
  • 4:42 - 4:44
    Tôi dùng màu sắc
  • 4:44 - 4:47
    và cảm xúc và các hoa văn
  • 4:47 - 4:49
    và kéo chúng lại với nhau
  • 4:49 - 4:54
    thành một dạng của phong cảnh hằng số cuộn tròn
  • 4:54 - 4:57
    Nhưng tôi không chỉ thấy màu sắc ở các con số.
  • 4:57 - 4:59
    Với tôi, cả từ ngữ cũng vậy
  • 4:59 - 5:01
    cũng có màu sắc và cảm xúc
  • 5:01 - 5:03
    và hoa văn.
  • 5:03 - 5:05
    Đây là đoạn mở đầu
  • 5:05 - 5:07
    của quyển tiểu thuyết "Lolita."
  • 5:07 - 5:11
    Và Nabokov cũng bị tự kỷ.
  • 5:11 - 5:13
    Như bạn có thể nhận thấy ở đây
  • 5:13 - 5:16
    cách tôi nhận thức âm L
  • 5:16 - 5:18
    giúp cho sự lặp lại âm đầu
  • 5:18 - 5:21
    nhảy ra lập tức.
  • 5:21 - 5:23
    Một ví dụ khác
  • 5:23 - 5:25
    thiên về toán học hơn chút nữa
  • 5:25 - 5:27
    Và tôi tự hỏi nếu một vài trong số các bạn chú ý đến
  • 5:27 - 5:29
    cấu trúc của câu
  • 5:29 - 5:32
    trong "The Great Gatsby."
  • 5:33 - 5:36
    Có một cuộc diễu hành của các âm tiết --
  • 5:36 - 5:38
    lúa mì, một;
  • 5:38 - 5:40
    đồng cỏ, hai:
  • 5:40 - 5:43
    ngôi làng Thụy Điển mất tích, ba --
  • 5:43 - 5:45
    một, hai, ba
  • 5:45 - 5:49
    Và đây là một hiệu ứng dễ chịu lên tâm trí,
  • 5:49 - 5:51
    và nó giúp cho câu
  • 5:51 - 5:54
    làm chúng ta có cảm giác đúng đắn.
  • 5:54 - 5:56
    Hãy trở lại với những câu hỏi
  • 5:56 - 5:59
    Tôi đã nêu ra lúc trước
  • 5:59 - 6:02
    64 nhân 75
  • 6:02 - 6:05
    Nếu một số bạn ở đây chơi cờ vua,
  • 6:05 - 6:07
    bạn sẽ biết rằng 64
  • 6:07 - 6:10
    là một con số bình phương,
  • 6:10 - 6:12
    và đó là lý do các bàn cờ,
  • 6:12 - 6:14
    dài 8, ngang 8
  • 6:14 - 6:17
    có 64 ô vuông nhỏ.
  • 6:17 - 6:19
    Nó cho chúng ta một mẫu biểu
  • 6:19 - 6:22
    mà chúng ta có thể ảnh hóa, chúng ta có thể nhận thức
  • 6:22 - 6:25
    còn 75 thì sao?
  • 6:25 - 6:27
    Nếu 100,
  • 6:27 - 6:30
    nếu chúng ta nghĩ về 100 như một hình vuông,
  • 6:30 - 6:33
    75 sẽ trông giống thế này.
  • 6:33 - 6:35
    Vì vậy cái chúng ta cần làm bây giờ
  • 6:35 - 6:37
    là đặt hai hình này
  • 6:37 - 6:39
    lại với nhau trong tâm trí chúng ta --
  • 6:39 - 6:42
    thứ gì đó giống như vầy.
  • 6:42 - 6:46
    64 trở thành 6,400.
  • 6:46 - 6:50
    Và tại góc phải,
  • 6:50 - 6:52
    bạn chẳng phải tính toán gì cả.
  • 6:52 - 6:54
    4 nganh, 4 lên và xuống --
  • 6:54 - 6:57
    là 16
  • 6:57 - 6:59
    Vì vậy tính tổng thực ra là yêu cầu các bạn
  • 6:59 - 7:01
    là 16
  • 7:01 - 7:04
    16, 16
  • 7:04 - 7:06
    Dễ dàng hơn rất nhiều
  • 7:06 - 7:09
    so với cách bạn được dạy toán trong trường, tôi chắc chắn
  • 7:09 - 7:11
    là 16, 16, 16, 48
  • 7:11 - 7:13
    4,800 --
  • 7:13 - 7:15
    4,000
  • 7:15 - 7:18
    là câu trả lời cho phép tính tổng
  • 7:18 - 7:20
    Thật dễ dàng khi bạn biết cách.
  • 7:20 - 7:23
    (Cười)
  • 7:23 - 7:26
    Câu hỏi thứ hai là một từ Aixơlen
  • 7:26 - 7:29
    Tôi cho rằng không có nhiều người ở đây
  • 7:29 - 7:31
    nói tiếng Aixơlen
  • 7:31 - 7:34
    Vì vậy để tôi thu gọn chọn lựa xuống còn hai.
  • 7:36 - 7:38
    Hungginn:
  • 7:38 - 7:40
    là một từ bày tỏ sự hạnh phúc
  • 7:40 - 7:42
    hay sự buồn rầu?
  • 7:42 - 7:44
    Các bạn nói gì?
  • 7:45 - 7:47
    Được rồi.
  • 7:47 - 7:49
    Vài người bảo rằng nó chỉ sự hạnh phúc
  • 7:49 - 7:51
    Đa số, phần lớn mọi người,
  • 7:51 - 7:53
    bảo nó chỉ sự buồn bã
  • 7:53 - 7:57
    Và nó thực sự mang ý nghĩa buồn bã.
  • 7:57 - 8:00
    (Cười)
  • 8:00 - 8:03
    Tại sao, về thống kê,
  • 8:03 - 8:05
    phần lớn mọi người
  • 8:05 - 8:07
    lại bảo rằng một từ mang nghĩa buồn bã, trong trường hợp này
  • 8:07 - 8:10
    nặng nề trong những trường hợp khác?
  • 8:10 - 8:13
    Trong lý thuyết của tôi, ngôn ngữ tiến triển theo một cách
  • 8:13 - 8:15
    mà nghe phù hợp với,
  • 8:15 - 8:18
    tương xứng với chủ ý,
  • 8:18 - 8:20
    với cá nhân
  • 8:20 - 8:22
    kinh nghiệm trực giác
  • 8:22 - 8:24
    của người nghe.
  • 8:25 - 8:28
    Giờ hãy nhìn vào câu hỏi thứ ba.
  • 8:29 - 8:32
    Là một dòng trong bài thơ viết bởi John Keats.
  • 8:32 - 8:35
    Từ ngữ, giống như những con số,
  • 8:35 - 8:38
    diễn tả những mối qua hệ căn bản
  • 8:38 - 8:40
    giữa các vật thể
  • 8:40 - 8:42
    và giữa nhưng sự kiện và các lực lượng
  • 8:42 - 8:44
    tạo thành thế giới của chúng ta.
  • 8:44 - 8:47
    Nó đại diện cho lý do chúng ta tồn tại trong thế giới này,
  • 8:47 - 8:49
    đang tồn tại trong đời sống của mình
  • 8:49 - 8:52
    hấp thu một cách trực giác những mối quan hệ đó.
  • 8:52 - 8:55
    Và các nhà thơ, cũng như người nghệ sĩ khác,
  • 8:55 - 8:58
    sử dụng những sự am hiểu trực giác đó.
  • 8:58 - 9:01
    Trong trường hợp "thỏ rừng",
  • 9:01 - 9:03
    nó là một âm mơ hồ trong tiếng Anh
  • 9:03 - 9:06
    Nó cũng có thể mang nghĩa những sợi xơ mọc ra từ một cái đầu.
  • 9:06 - 9:08
    Và nếu chúng ta nghĩ --
  • 9:08 - 9:10
    để tôi mang bức trang lên --
  • 9:10 - 9:13
    Các sợi sơ đại diện cho sự mong manh.
  • 9:14 - 9:17
    Chúng cong oăn dưới những chuyển động nhẹ nhất
  • 9:17 - 9:20
    hay sự di chuyển hay cảm xúc
  • 9:20 - 9:24
    Vì vậy cái bạn có là một không khí
  • 9:24 - 9:26
    của sự mong manh và căng thẳng.
  • 9:26 - 9:28
    Chính từ thỏ rừng, về khía cạnh thú vật --
  • 9:28 - 9:31
    không phải là một con mèo, ko phải chó, là một con thỏ rừng --
  • 9:31 - 9:33
    tại sao là một con thỏ rừng?
  • 9:33 - 9:35
    Bởi lẽ hãy vì về bức tranh,
  • 9:35 - 9:37
    không phải từ ngữ, mà là bức tranh
  • 9:37 - 9:39
    Đôi tai dài quá khổ,
  • 9:39 - 9:41
    các chân dài quá cỡ,
  • 9:41 - 9:44
    giúp chúng ta tưởng tượng về hình ảnh, cảm giác trức giác,
  • 9:44 - 9:47
    rằng nó mang nghĩa ẻo lả
  • 9:47 - 9:50
    và run rẩy
  • 9:50 - 9:52
    Vậy trong những phút ngắn ngủi này
  • 9:52 - 9:54
    Tôi hy vọng rằng tôi đã có thể chia sẻ được
  • 9:54 - 9:57
    một ít về tầm nhìn của tôi,
  • 9:57 - 10:00
    và chỉ cho bạn thấy
  • 10:00 - 10:03
    rằng từ ngữ cũng có thể có màu sắc và cảm xúc,
  • 10:03 - 10:06
    con số, hình dạng và nhân cách.
  • 10:06 - 10:08
    Thế giới đang giàu có hơn,
  • 10:08 - 10:10
    rộng lớn hơn
  • 10:10 - 10:13
    là vẻ bề ngoài của nó
  • 10:13 - 10:16
    Tôi hy vọng tôi đã cho các bạn được ước mong
  • 10:16 - 10:19
    học cách nhìn thế giới với đôi mắt mới.
  • 10:19 - 10:21
    Cảm ơn
  • 10:21 - 10:32
    (Vỗ tay)
Title:
Daniel Tammet: những cách khác nhau để có được sự hiểu biết
Speaker:
Daniel Tammet
Description:

Daniel Tammet là người có giác quan thứ phát giữa ngôn ngữ, hình ảnh và con sô -- nghĩa là sư nhận thức của anh về chữ, số và màu sắc đan vào nhau thành một cách nhận thức và thấu hiểu thế giới hoàn toàn mới. Là tác giả của quyển sách "Born on a Blue Day", Tammet chia sẻ nghệ thuật và niềm đam mê về ngôn ngữ của anh trong bài diễn thuyết ngắn ngủi này về tâm trí tuyệt đẹp của anh.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:33
Tuyet Tran added a translation

Vietnamese subtitles

Revisions