Tế bào vs. Virus: Trận chiến vì sức khỏe - Shannon Stiles

Xem bài học đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/cell-vs-virus-a-battle-for-health-shannon-stiles

Mọi sinh vật sống đều được cấu tạo từ các tế bào. Trong cơ thể người, những tế bào hiệu quả này được bảo vệ bởi nhiều lớp, nhằm chống lại những kẻ xâm lăng đáng ghét, virus cảm chẳng hạn. Shannon Stiles đưa ta vào chuyến hành trình đến với các tế bào, giới thiệu kho vũ khí và các chiến binh siêu nhỏ, đóng vai trò quan trọng trong trận chiến vì sức khỏe.

Bài giảng bởi Shannon Stiles, minh họa bởi Igor Coric.

Bạn đang ở cửa hàng thuốc,
khi mà, uh oh,

ai đó hắt hơi vào bạn.

Virus cảm rơi vào trong phổi

đáp xuống tế bào niêm mạc
đường hô hấp

Mọi vật sống trên Trái đất
đều được cấu tạo từ tế bào,

từ vi khuẩn đơn bào nhỏ nhất

đến con cá voi to đùng,
và cả bạn nữa.

Mỗi tế bào trong cơ thể
được bao bọc bởi màng tế bào,

một lớp dày linh hoạt
làm từ chất béo và proteins,

cũng là nơi bao bọc
và bảo vệ các bộ phận bên trong.

Là chất bán thấm,

nó cho phép một số chất ra vào

và chặn lại một số khác.

Màng tế bào có những chỗ lồi

có các chức năng như

giúp tế bào gắn chặt với "hàng xóm",

hay giữ lại chất dinh dưỡng
mà tế bào cần.

Tế bào động thực vật đều có màng.

Nhưng chỉ tế bào thực vật
mới có

thành tế bào được làm từ xen-lu-lô cứng
tạo nên cấu trúc thực vật.

Tế bào virus, qua hắt hơi,
đi vào phổi một cách lén lút.

Giả vờ là một người bạn,

chúng gắn chặt vào phần lồi
vào màng tế bào,

và tế bào cứ thế đưa nó vào bên trong.

Khi virus vào trót lọt,

tế bào nhận ra sự bất ổn.

Anh em!!! Giặc đang trong chiến lũy!!!!

Những en-zim có mặt ngay lập tức

và băm con virus thành trăm mảnh.

Sau đó, chúng gửi lại một mảnh

thông qua màng tế bào,

để cảnh báo những tế bào bên cạnh

về kẻ xâm lăng.

Thấy lời cảnh báo, lập tức

một tế bào gần kế
bắt tay hành động,

tạo ra kháng thể, proteins,

để tấn công và tiêu diệt

virus xâm lược.

Quá trình này bắt đầu
với phần nhân.

Nhân chứa ADN,

kế hoạch hàng động để tạo ra
mọi thứ,

mà cơ thể cần để hoạt động.

Một phần ADN chứa bộ điều khiển

hướng dẫn tế bào tạo ra kháng thể.

En-zim trong nhân
tìm ra vị trí đúng cúa ADN,

sau đó, tạo bản sao điều khiển,

được gọi là ARN thông tin.

ARN thông tin rời nhân
để thi hành nhiệm vụ,

di chuyển đến ri-bô-xôm

Có khoảng 10 triệu ri-bô-xôm

trong tế bào con người,

rải rác dọc theo
cấu trúc hình ruy băng

gọi là màng nội chất.

Ri-bô-xôm này
đọc chỉ dẫn đến từ nhân,

nối các amino axit lại với nhau
từng chiếc một

tạo protein miễn dịch
để chiến đấu với virus.

Nhưng trước đó,

kháng thể cần tách khỏi tế bào.

Kháng thể tiến đến bộ máy gôn gi.

Ở đây, nó được đóng gói
để phân phối ra ngoài tế bào.

Được bao bọc bởi một bong bóng
có chất liệu như màng tế bào,

bộ máy gôn gi điều hướng các kháng thể,

đi ra ngoài màng tế bào.

Khi đến nơi,

bong bóng bao quanh kháng thể
hợp lại với màng tế bào.

Tế bào đẩy kháng thể ra,

và bắt đầu theo dõi virus.

Những bong bóng còn lại
bị phá vỡ

bởi lizôxôm của tế bào

những mảnh đó được tái chế
hết lần này đến lần khác.

Để làm việc này,
tế bào lấy năng lượng từ đâu ?

Từ những cuộn ti thể.

Để tạo ra năng lượng,
ti thể lấy oxi

đó là lý do tại sao
ta hô hấp,

và tiếp điện tử từ thức ăn

để tạo các phân tử nước.

Quá trình đó tạo ra
phân tử năng lượng cao,

được gọi là ATP. Tế bào dùng ATP
để vận hành mọi hoạt động.

Tế bào thực vật tạo năng lượng
theo một cách khác.

Chúng có lục lạp

lục lạp hợp nhất CO2 và nước

cùng với năng lượng mặt trời

để tạo O2 và đường,

một dạng năng lượng hóa học.

Mọi bộ phận của tế bào

làm việc cùng nhau

để mọi thứ vận hành thông suốt,

để duy trì liên tục hoạt động sống.

Theo các nhà khoa học,

có tổng cộng
khoảng 37 nghìn tỉ tế bào.