Κύτταρο εναντίον ιού: Μια μάχη για υγεία - Σάνον Στάιλς

Δείτε το πλήρες μάθημα στο http://ed.ted.com/lessons/cell-vs-virus-a-battle-for-health-shannon-stiles

Όλα τα ζωντανά όντα είναι φτιαγμένα από κύτταρα. Στο ανθρώπινο σώμα, αυτές οι εξαιρετικά αποδοτικές μονάδες προστατεύονται με στρώματα άμυνας κατά αηδιαστικών εισβολέων, όπως ο ιός του κρυολογήματος. Η Σάνον Στάιλς κάνει ένα ταξίδι μέσα στο κύτταρο, παρουσιάζοντας το μικροσκοπικό οπλοστάσιο με όπλα και πολεμιστές που παίζουν ρόλο στη μάχη για την υγεία σας.

Μάθημα από τη Σάνον Στάιλς, κινούμενη εικονογράφηση από τον Ιγκόρ Κόριτς.

Είστε στην ουρά στο μπακάλικο όταν, ουπς,

κάποιος φταρνίζεται πάνω σας.

Ο ρινοϊός απορροφάται
στα πνευμόνια σας

και προσγειώνεται σε ένα κύτταρο
στην αναπνευστική οδό.

Κάθε ζωντανό ον στη Γη
είναι φτιαγμένο από κύτταρα,

από τα μικρότερα μονοκύτταρα βακτήρια

μέχρι την τεράστια γαλάζια φάλαινα
κι εσάς τους ίδιους.

Κάθε κύτταρο στο σώμα σας
περιβάλλεται από κυτταρική μεμβράνη,

ένα παχύ εύκαμπτο στρώμα
φτιαγμένο από λίπη και πρωτεΐνες,

που περιβάλλει και προστατεύει
τα εσωτερικά όργανα.

Είναι ημιδιαπερατό,

που σημαίνει ότι αφήνει
κάποια πράγματα να περάσουν

αλλά μπλοκάρει κάποια άλλα.

Η κυτταρική μεμβράνη καλύπτεται
από μικροσκοπικές προεξοχές.

Όλες έχουν λειτουργίες,

όπως το να βοηθούν τα κύτταρα
να προσκοληθούν στους γείτονές τους

ή να δεσμεύουν τα θρεπτικά συστατικά
που χρειάζεται το κύτταρο.

Τα κύτταρα των ζώων και των φυτών
έχουν κυτταρικές μεμβράνες.

Μόνο τα κύτταρα των φυτών
έχουν κυτταρικό τοίχωμα,

που είναι φτιαγμένο από άκαμπτη κυτταρίνη
και δίνει στα φυτά τη δομή τους.

Είναι πονηρό το κύτταρο του ιού που πήγε
στους πνεύμονές σας με το φτάρνισμα.

Παριστάνοντας τον φίλο,

προσκολλάται σε μια προεξοχή
της κυτταρικής μεμβράνης,

και το κύτταρο το εισάγει
μέσω της κυτταρικής μεμβράνης.

Όταν ο ιός περάσει,

το κύτταρο αναγνωρίζει το λάθος του.

Ένας εχθρός μπήκε μέσα!

Ειδικά ένζυμα φτάνουν στη σκηνή

και κόβουν τον ιό σε κομματάκια.

Μετά στέλνουν ένα από τα κομμάτια πίσω

μέσω της κυτταρικής μεμβράνης,

ώστε το κύτταρο να ειδοποιήσει
τα γειτονικά κύτταρα

για τον εισβολέα.

Ένα γειτονικό κύτταρο βλέπει
την προειδοποίηση

και αναλαμβάνει δράση αμέσως.

Πρέπει να φτιάξει αντισώματα,

πρωτεΐνες που θα επιτεθούν
και θα σκοτώσουν τον ιό που εισβάλλει.

Αυτή η διαδικασία ξεκινάει στον πυρήνα.

Ο πυρήνας περιέχει το DNA μας,

το σχεδιάγραμμα που λέει
στα κύτταρά μας πώς να φτιάξουν

ό,τι χρειάζεται το σώμα μας
για να λειτουργήσει.

Ένα συγκεκριμένο κομμάτι του DNA μας
περιέχει οδηγίες

που λένε στα κύτταρά μας
πώς να φτιάχνουν αντισώματα.

Τα ένζυμα στον πυρήνα
βρίσκουν το σωστό κομμάτι του DNA,

μετά φτιάχνουν ένα αντίγραφο
από αυτές τις οδηγίες,

που ονομάζεται αγγελιαφόρος RNA.

Ο αγγελιαφόρος RNA αφήνει τον πυρήνα
να εκτελέσει τις εντολές του.

Ο αγγελιαφόρος RNA
ταξιδεύει σε ένα ριβόσωμα.

Μπορεί να υπάρχουν
έως και 10 εκατομμύρια ριβοσώματα

σε ένα ανθρώπινο κύτταρο,

στοιβαγμένα στη σειρά
σε μια δομή σαν κορδέλα

που ονομάζεται ενδοπλασματικό δίκτυο.

Αυτό το ριβόσωμα διαβάζει τις οδηγίες
από τον πυρήνα.

Παίρνει αμινοξέα
και τα συνδέει μεταξύ τους ένα- ένα,

δημιουργώντας μια πρωτεΐνη αντισώματος
που θα πολεμήσει τον ιό.

Αλλά πριν το κάνει αυτό,

το αντίσωμα
πρέπει να φύγει από το κύτταρο.

Το αντίσωμα πηγαίνει στο σωμάτιο Golgi.

Εδώ, έχει πακεταριστεί για παράδοση
εκτός του κυττάρου.

Μέσα σε μια φούσκα από το ίδιο υλικό
με την κυτταρική μεμβράνη,

το σωμάτιο Golgi, δίνει και αυτό
οδηγίες στο αντίσωμα,

λέγοντάς του πώς να πάει
στα άκρα του κυττάρου.

Όταν φτάσει εκεί,

η φούσκα που περικλείει το αντίσωμα
συγχωνεύεται με την κυτταρική μεμβράνη.

Το κύτταρο πετάει έξω το αντίσωμα,

και πάει να εντοπίσει τον ιό.

Η φούσκα που περισσεύει θα διασπαστεί

από τα λυσοσωμάτια του κυττάρου

και τα κομμάτια του που έχουν
ανακυκλωθεί πολλές φορές.

Πού βρήκε το κύτταρο
την ενέργεια να τα κάνει όλα αυτά;

Αυτός είναι ο ρόλος των μιτοχόνδριων.

Για να φτιάξουν ενέργεια,
τα μιτοχόνδρια παίρνουν οξυγόνο,

αυτός είναι μόνος λόγος
που το αναπνέουμε,

και προσθέτουν ηλεκτρόνια
από το φαγητό που τρώμε

για να φτιάξουν μόρια νερού.

Αυτή η διαδικασία δημιουργεί
και ένα μόριο υψηλής ενέργειας

που λέγεται ATP και με αυτό το κύτταρο
δίνει δύναμη σε όλα τα κομμάτια του.

Τα φυτικά κύτταρα
φτιάχνουν ενέργεια αλλιώς.

Έχουν χλωροπλάστες που συνδυάζουν
διοξείδιο του άνθρακα και νερό

με ενέργεια από το φως του ήλιου

για να δημιουργήσουν οξυγόνο και σάκχαρα,
ένα είδος χημικής ενέργειας.

Όλα τα κομμάτια ενός κυττάρου
πρέπει να συνεργαστούν

για να λειτουργούν όλα ομαλά,

και όλα τα κύτταρα του σώματός σας
πρέπει να συνεργάζονται

για να λειτουργείτε εσείς ομαλά.

Αυτά είναι πολλά κύτταρα.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι υπάρχουν
περίπου 37 τρισεκατομμύρια από αυτά.