Return to Video

Dlaczego w medycynie pełno jest niebezpiecznych efektów ubocznych dla kobiet?

  • 0:01 - 0:03
    Wszyscy chodzimy do lekarzy.
  • 0:05 - 0:09
    Całkowicie ufamy, ślepo wierzymy,
  • 0:09 - 0:13
    że ich decyzje o badaniach i lekach
  • 0:13 - 0:16
    są poparte dowodami,
  • 0:16 - 0:19
    które mają nam pomóc.
  • 0:20 - 0:26
    W rzeczywistości
    nie zawsze tak się dzieje.
  • 0:27 - 0:28
    Co, jeśli wam powiem,
  • 0:28 - 0:32
    że odkrycia z zakresu medycyny
    w ubiegłym stuleciu
  • 0:32 - 0:36
    opierają się jedynie na połowie populacji?
  • 0:36 - 0:38
    Jestem lekarzem medycyny ratunkowej.
  • 0:39 - 0:42
    Nauczono mnie, co robić
    w sytuacji zagrożenia życia.
  • 0:43 - 0:47
    Ratujemy życie, to naprawdę coś!
  • 0:48 - 0:52
    Wiele przypadków to jedynie
    katar czy stłuczony palec,
  • 0:52 - 0:55
    ale nieważne kto
    zjawia się na pogotowiu,
  • 0:55 - 0:58
    i tak zlecamy te same badania,
  • 0:58 - 1:00
    przepisujemy te same leki,
  • 1:00 - 1:04
    nie zważając na płeć pacjenta.
  • 1:05 - 1:07
    Dlaczego mielibyśmy?
  • 1:07 - 1:11
    Nigdy nie uczono nas, że istnieją jakieś
    różnice między mężczyzną a kobietą.
  • 1:11 - 1:15
    Ostatnie badanie
    Biura Kontroli Rządu wykazało,
  • 1:15 - 1:18
    że 80% leków wycofuje się z rynku
  • 1:18 - 1:20
    z powodu efektów ubocznych u kobiet.
  • 1:21 - 1:23
    Zastanówmy się nad tym przez chwilę.
  • 1:23 - 1:27
    Dlaczego dowiadujemy się
    o efektach ubocznych u kobiet
  • 1:27 - 1:31
    dopiero po wprowadzeniu leku na rynek?
  • 1:31 - 1:37
    Czy wiecie, ile lat upływa
    między wymyśleniem leku,
  • 1:37 - 1:40
    a badaniami laboratoryjnymi na komórkach,
  • 1:40 - 1:42
    następnie na zwierzętach,
  • 1:42 - 1:45
    potem na ludziach
    w ramach badań klinicznych,
  • 1:45 - 1:48
    aby w końcu przejść przez
    procedurę zatwierdzenia,
  • 1:48 - 1:53
    by móc zostać lekiem
    przepisanym przez lekarza?
  • 1:54 - 1:58
    Nie wspominając już
    o milionach i miliardach dolarów,
  • 1:58 - 2:00
    finansujących tę całą procedurę.
  • 2:02 - 2:05
    Czemu więc odkrywamy
    niedopuszczale efekty uboczne
  • 2:05 - 2:09
    u połowy populacji, skoro lek przeszedł
    przez procedurę zatwierdzenia?
  • 2:11 - 2:12
    Jak to możliwe?
  • 2:13 - 2:17
    Okazuje się, że komórki
    używane w laboratorium
  • 2:17 - 2:19
    są męskie,
  • 2:19 - 2:22
    zwierzęta wykorzystywane
    do badań są płci męskiej,
  • 2:22 - 2:27
    a badania kliniczne przeprowadzane są
    prawie wyłącznie na mężczyznach.
  • 2:29 - 2:35
    Dlaczego męski model stał się
    wzorcem dla badań medycznych?
  • 2:35 - 2:39
    Spójrzmy na przykład
    rozpowszechniany przez media.
  • 2:39 - 2:42
    Dotyczy leku na bezsenność Ambien.
  • 2:42 - 2:47
    Pojawił się on na rynku ponad 20 lat temu.
  • 2:47 - 2:51
    Od tamtej pory przepisano go
    setki milionów razy,
  • 2:52 - 2:56
    głównie kobietom, bo to one
    częściej cierpią na zaburzenia snu.
  • 2:57 - 2:59
    Jednak zaledwie w ubiegłym roku
  • 2:59 - 3:03
    Agencja Żywności i Leków zaleciła
    zmniejszenie dawki o połowę,
  • 3:03 - 3:06
    tylko w przypadku kobiet.
  • 3:06 - 3:08
    Właśnie odkryli, że u kobiet
    metabolizm leku
  • 3:08 - 3:11
    przebiega wolniej niż u mężczyzn,
  • 3:11 - 3:13
    dlatego rano po przebudzeniu
  • 3:13 - 3:17
    mają w swoim organizmie
    więcej aktywnego leku.
  • 3:17 - 3:21
    Są przez to senne i kiedy
    siadają za kierownicą
  • 3:21 - 3:24
    istnieje ryzyko, że spowodują wypadek.
  • 3:25 - 3:29
    Jako pracownik pogotowia,
    nie mogę przestać myśleć o tym,
  • 3:29 - 3:34
    jak wielu moich pacjentów,
    którymi zajmowałam się przez lata,
  • 3:34 - 3:37
    uczestniczyło w wypadkach,
  • 3:37 - 3:40
    których można było uniknąć,
  • 3:40 - 3:45
    gdyby tylko takie badanie
    przeprowadzono 20 lat temu,
  • 3:45 - 3:47
    kiedy lek pojawił się na rynku.
  • 3:49 - 3:52
    Ile innych rzeczy powinno się badać
    pod kątem różnic płci?
  • 3:53 - 3:55
    Co nam jeszcze umknęło?
  • 3:58 - 4:01
    II wojna światowa zmieniła wiele rzeczy.
  • 4:01 - 4:04
    Jedną z nich była ochrona ludzi
  • 4:04 - 4:08
    przed zostaniem ofiarą
    badań medycznych bez ich zgody.
  • 4:09 - 4:13
    Ustalono więc niezbędne wytyczne i zasady.
  • 4:13 - 4:18
    Po części chciano chronić
    kobiety w wieku rozrodczym
  • 4:18 - 4:21
    przed poddawaniem się
    jakimkolwiek badaniom medycznym.
  • 4:22 - 4:27
    Obawiano się, że podczas badania
    coś stanie się płodowi.
  • 4:27 - 4:29
    Kto będzie za to odpowiadał?
  • 4:30 - 4:32
    Jednocześnie lekarze traktowali to
  • 4:33 - 4:35
    jako ukryte błogosławieństwo,
  • 4:35 - 4:40
    bo, nie oszukujmy się,
    ciała mężczyzn są dość jednorodne.
  • 4:41 - 4:44
    Nie zmienia im się stale poziom hormonów,
  • 4:44 - 4:48
    zakłócający przejrzyste dane,
    uzyskane tylko od mężczyzn.
  • 4:49 - 4:52
    Było to łatwiejsze i tańsze.
  • 4:54 - 4:56
    Zakładano wtedy,
  • 4:57 - 5:01
    że mężczyźni i kobiety
    są jednakowi pod każdym względem
  • 5:01 - 5:04
    poza narządami rozrodczymi
    i hormonami płciowymi.
  • 5:05 - 5:08
    Postanowiono więc,
  • 5:09 - 5:13
    że badania medyczne
    przeprowadzi się na mężczyznach
  • 5:13 - 5:15
    a wyniki zostaną później
    odniesione do kobiet.
  • 5:17 - 5:21
    Jaki miało to skutek
    na wyobrażenie o kobiecym zdrowiu?
  • 5:21 - 5:25
    Zostało sprowadzone do reprodukcji:
  • 5:25 - 5:30
    piersi, jajniki, macica, ciąża.
  • 5:30 - 5:33
    Teraz nazywamy to "medycyną bikini".
  • 5:34 - 5:37
    Tak było do lat 80.,
  • 5:37 - 5:41
    kiedy wyobrażenie to zostało
    zmienione przez środowisko medyczne
  • 5:41 - 5:45
    i decydentów zdrowia publicznego,
    kiedy zdali sobie sprawę,
  • 5:45 - 5:49
    że wykluczając kobiety ze
    wszystkich badań medycznych
  • 5:49 - 5:53
    właściwie wyrządziliśmy im szkodę.
  • 5:53 - 5:55
    Poza kwestiami rozrodczymi,
  • 5:55 - 5:58
    prawie nic nie wiedzieliśmy
  • 5:58 - 6:01
    o unikalnych potrzebach
    kobiet jako pacjentów.
  • 6:01 - 6:07
    Od tamtego czasu przytłaczająca
    ilość dowodów ujrzała światło dzienne,
  • 6:07 - 6:12
    pokazując, jak bardzo kobiety i mężczyźni
    różnią się pod każdym względem.
  • 6:17 - 6:20
    Mamy takie powiedzenie w medycynie:
  • 6:20 - 6:23
    dzieci to nie tylko mali dorośli.
  • 6:25 - 6:27
    Powtarzamy je sobie, przypominając,
  • 6:27 - 6:31
    że dzieci rzeczywiście mają
    inną fizjologię niż dorośli.
  • 6:33 - 6:38
    Właśnie dlatego powstała pediatria.
  • 6:38 - 6:44
    Prowadzimy badania na dzieciach,
    żeby poprawić ich życie.
  • 6:45 - 6:48
    To samo można powiedzieć o kobietach.
  • 6:48 - 6:53
    Kobiety to nie mężczyźni
    z cyckami i jajnikami.
  • 6:55 - 6:58
    Mają odrębną anatomię i fizjologię,
  • 6:58 - 7:02
    która zasługuje na równie
    dogłębne badania.
  • 7:03 - 7:06
    Weźmy układ krwionośny.
  • 7:07 - 7:11
    Ten obszar medycyny starał się dojść,
  • 7:11 - 7:15
    dlaczego kobiety i mężczyźni
    mają zupełnie różne zawały.
  • 7:16 - 7:21
    Choroby serca to najczęstszy zabójca,
    zarówno u mężczyzn jaki i kobiet,
  • 7:21 - 7:26
    ale więcej kobiet niż mężczyzn umiera
    w pierwszym roku po zawale.
  • 7:27 - 7:31
    Mężczyźni będą narzekać na
    miażdżący ból w klatce piersiowej,
  • 7:31 - 7:34
    słoń siedzi im na piersi.
  • 7:34 - 7:36
    Jest to typowe.
  • 7:38 - 7:41
    Kobiety także mają bóle w piersi.
  • 7:41 - 7:47
    Ale większość kobiet będzie
    tylko narzekać na złe samopoczucie,
  • 7:49 - 7:52
    na brak tchu,
  • 7:52 - 7:54
    czy zmęczenie ostatnimi czasy.
  • 7:55 - 7:58
    Z pewnych względów
    określamy to jako atypowe,
  • 7:58 - 8:02
    mimo że, jak już wspomniałam,
    kobiety tworzą połowę populacji.
  • 8:04 - 8:09
    Jakie są dowody tłumaczące te różnice?
  • 8:10 - 8:13
    Jeśli spojrzymy na anatomię,
  • 8:13 - 8:19
    naczynia krwionośne otaczające serce
    są mniejsze u kobiet niż u mężczyzn,
  • 8:19 - 8:23
    sposób w jaki naczynia te
    przechodzą chorobę jest różny
  • 8:23 - 8:25
    u kobiet i mężczyzn.
  • 8:26 - 8:31
    Test na ustalenie ryzyka zawału
  • 8:31 - 8:36
    był pierwotnie zaprojektowany,
    badany i udoskonalany na mężczyznach,
  • 8:36 - 8:39
    więc nie jest tak dobry na
    określanie ryzyka u kobiet.
  • 8:40 - 8:44
    Pomyślmy o lekach
    do powszechnego użytku,
  • 8:44 - 8:47
    takich jak aspiryna.
  • 8:48 - 8:52
    Podajemy ją zdrowym mężczyznom,
    zapobiegając atakom serca,
  • 8:52 - 8:58
    ale czy wiecie, że podanie aspiryny
    zdrowej kobiecie jest szkodliwe?
  • 9:00 - 9:03
    To zaledwie pokazuje nam,
  • 9:03 - 9:06
    że nie docieramy do sedna problemu.
  • 9:07 - 9:11
    Leki pierwszej potrzeby
    to szybko rozwijająca się branża.
  • 9:12 - 9:15
    W jak wielu obszarach medycyny,
  • 9:15 - 9:19
    takich jak rak czy udar,
  • 9:19 - 9:23
    są znaczące różnice między płciami,
    które możemy wykorzystać.
  • 9:24 - 9:29
    A dlaczego niektórzy
    są podatni na katar
  • 9:29 - 9:31
    bardziej niż inni,
  • 9:31 - 9:35
    dlaczego lek na ból spowodowany
    uderzeniem w palec u stopy
  • 9:35 - 9:38
    działa na jednych, a na drugich nie?
  • 9:41 - 9:47
    Instytut Medycyny stwierdził,
    że każda komórka ma płeć.
  • 9:48 - 9:49
    Co to oznacza?
  • 9:51 - 9:53
    Płeć to DNA.
  • 9:53 - 9:57
    Płeć kulturowa zależy od
    naszej prezentacji w społeczeństwie.
  • 9:58 - 10:00
    Mogą się one nie zgadzać,
  • 10:00 - 10:04
    co często widać w naszym
    transgenderowym społeczeństwie.
  • 10:05 - 10:10
    Musimy sobie uświadomić,
    że od momentu poczęcia
  • 10:10 - 10:12
    każda komórka naszego ciała:
  • 10:12 - 10:15
    skóra, włosy, serce, płuca,
  • 10:15 - 10:18
    zawiera nasze niepowtarzalne DNA,
  • 10:18 - 10:25
    a ono zawiera chromosomy
    determinujące naszą płeć.
  • 10:28 - 10:34
    Uważano, że heterochromosomy,
    przedstawione tutaj:
  • 10:34 - 10:38
    XY dla mężczyzn, XX dla kobiet,
  • 10:38 - 10:43
    tylko determinują, czy urodzisz się
    z jajnikami czy jądrami,
  • 10:43 - 10:47
    a hormony płci,
    produkowane przez te organy,
  • 10:47 - 10:51
    były odpowiedzialne za widoczne
    różnice między płciami.
  • 10:53 - 10:58
    Teraz wiemy, że teoria była błędna
  • 10:58 - 11:00
    albo przynajmniej niekompletna.
  • 11:00 - 11:05
    Na szczęście, naukowcy tacy jak
    dr Page z Instytutu w Whitehead,
  • 11:05 - 11:07
    pracujący nad chromosomami Y,
  • 11:07 - 11:09
    i dr Yang z UCLA,
  • 11:09 - 11:15
    odnaleźli dowód, że heterochromosomy,
  • 11:15 - 11:17
    będące w każdej komórce ciała,
  • 11:17 - 11:23
    są aktywne przez całe nasze życie
  • 11:25 - 11:28
    i to one mogą być
    odpowiedzialne za różnice
  • 11:28 - 11:30
    w dawkowaniu leków
  • 11:30 - 11:33
    albo różnice między płciami
  • 11:33 - 11:37
    na podatność i stadium choroby.
  • 11:39 - 11:42
    Ta wiedza to przełom,
  • 11:45 - 11:49
    do naukowców należy szukanie dowodu,
  • 11:49 - 11:53
    a w rękach klinicystów
    leży dziś interpretacja danych
  • 11:53 - 11:56
    przy łóżku pacjenta.
  • 11:57 - 11:58
    Właśnie teraz.
  • 12:01 - 12:04
    Jestem współzałożycielem
    organizacji międzynarodowej:
  • 12:04 - 12:07
    "Płeć i płeć kulturowa
    Kobieca Opieka Zdrowotna",
  • 12:07 - 12:11
    zebraliśmy wszystkie informacje
    w celu nauczania
  • 12:11 - 12:14
    i lepszej opieki pacjenta.
  • 12:14 - 12:19
    Pracujemy nad zgromadzeniem
    mentorów lekarzy.
  • 12:20 - 12:21
    To wielka sprawa.
  • 12:22 - 12:27
    To zmienia dotychczasowy
    sposób działania szkoleń medycznych.
  • 12:29 - 12:31
    Ale wierzę w nich.
  • 12:32 - 12:37
    Dostrzegą wartość
    włączenia obiektywu gender
  • 12:38 - 12:39
    do obecnego programu nauczania.
  • 12:41 - 12:45
    Chodzi o właściwe szkolenie
    przyszłych pracowników opieki medycznej.
  • 12:49 - 12:53
    Jestem lokalnym współzałożycielem działu
    w Departamencie Ratownictwa Medycznego
  • 12:53 - 12:55
    tu na Uniwersytecie Brown,
  • 12:55 - 12:58
    "Płeć i płeć kulturowa
    W Ratownictwie Medycznym".
  • 12:58 - 13:03
    Prowadzimy badania wyłaniające różnice
    między mężczyznami a kobietami
  • 13:03 - 13:05
    w nowych warunkach,
  • 13:05 - 13:10
    takich jak choroby serca, zawał,
    sepsa i przedawkowania.
  • 13:10 - 13:14
    Wierzymy też, że edukacja
    jest najważniejsza.
  • 13:15 - 13:19
    Budujemy przestrzenny model edukacyjny.
  • 13:19 - 13:25
    Mamy program dla lekarzy,
    pielęgniarek, studentów
  • 13:25 - 13:27
    i pacjentów.
  • 13:28 - 13:32
    Nie można tego zostawiać tylko
    naczelnikom opieki medycznej.
  • 13:32 - 13:36
    Wszyscy odgrywamy rolę w przemianie.
  • 13:37 - 13:41
    Muszę was jednak ostrzec:
    to nie jest łatwe.
  • 13:42 - 13:43
    To naprawdę trudne.
  • 13:45 - 13:50
    Zasadniczo zmienia sposób
    myślenia o medycynie,
  • 13:50 - 13:53
    zdrowiu i badaniach.
  • 13:54 - 13:57
    Zmienia nasz stosunek
    do systemu opieki zdrowotnej.
  • 13:58 - 14:01
    Nie ma powrotów.
  • 14:01 - 14:04
    Wiemy wystarczająco,
  • 14:04 - 14:07
    żeby wiedzieć: nie robiliśmy tego dobrze.
  • 14:10 - 14:12
    Martin Luther King Jr. powiedział:
  • 14:12 - 14:17
    "Zmiany nie przychodzą same,
    jako coś nieuniknionego,
  • 14:17 - 14:19
    to ciągłe zmaganie i walka".
  • 14:20 - 14:23
    Pierwszym krokiem
    do zmiany jest świadomość.
  • 14:24 - 14:28
    Nie chodzi tylko o poprawę
    opieki medycznej dla kobiet.
  • 14:29 - 14:34
    Chodzi o indywidualne podejście
    do każdego pacjenta.
  • 14:35 - 14:41
    Ta świadomość ma siłę zmian
    opieki dla mężczyzn i kobiet.
  • 14:43 - 14:49
    Chciałabym, żebyście od dzisiaj
    pytali swoich lekarzy,
  • 14:49 - 14:53
    czy wasze leki są określone
    dla waszej płci i płci kulturowej.
  • 14:54 - 14:57
    Mogą nie znać odpowiedzi...
  • 14:57 - 14:58
    jeszcze.
  • 14:59 - 15:03
    Rozmowy zostały rozpoczęte,
    razem możemy się dowiedzieć.
  • 15:04 - 15:08
    Pamiętajcie, dla mnie
    i moich współpracowników
  • 15:08 - 15:10
    wasza płeć i płeć kulturowa ma znaczenie.
  • 15:11 - 15:13
    Dziękuję.
  • 15:13 - 15:17
    (Oklaski)
Title:
Dlaczego w medycynie pełno jest niebezpiecznych efektów ubocznych dla kobiet?
Speaker:
Alyson McGregor
Description:

Przez niemal całe zeszłe stulecie leki były zatwierdzane i wprowadzane na rynek po testach przeprowadzonych jedynie na mężczyznach. Przez to kobiety otrzymywały niedostosowane do siebie dawki leków oraz pojawiały się u nich różne efekty uboczne. Dopiero niedawno w badaniach medycznych wzięto pod uwagę istotne fizjologiczne różnice pomiędzy obiema płciami. Lekarka ratunkowa, Alyson McGregor, bada te różnice. W swojej fascynującej prelekcji przedstawia historię tych badań, wyjaśnia, dlaczego mężczyźni byli ich podstawą,
i jak rozumienie różnic pomiędzy kobietą a mężczyzną doprowadzi do bardziej efektywnego leczenia przedstawicieli obu płci.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
15:29
  • Przesyłam do ponownego przejrzenia przez tłumacza. linijki są zdecydowanie za długie i nie mieszczą się na ekranie! Proszę przerobić wszystkie linijki, przy których wyświetla się czerwony wykrzyknik - jeśli go widzimy, to znaczy, że coś jest nie tak w naszym tłumaczeniu. Preferowana ilość znaków w linijce to maksymalnie 42 znaki, Twoje są zdecydowanie za długie, najlepiej rozbij jedną długą linijkę je na dwie krótsze. Więcej o tym pod następującymi linkami:

    Jak łamać i skracać linijki:

    http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles
    http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines

    Po poprawkach i upewnieniu się, ze wszystkie wykrzykniki zniknęły, proszę zatwierdzić napisy i przesłać je do ponownej korekty.

  • 1. Dziękuję za poprawienie linijek:) W kilku miejscach jeszcze je doszlifowałam,
    np. przy spójniku na końcu zdania czy rozdzielonej nazwie własnej
    (możesz porównać te zmiany w panelu)

    2. poskracałam, gdzie się dało, np.

    Rzeczywistosc pokazuje jednak ->> w rzeczywistosci

    - omijamy watę językową typu: "Not to mention, at this time,
    there was a general assumption" - wystarczy powiedzieć że "zakładano wtedy"

    - kilka literówek, które wykryłby moduł sprawdzania pisowni

    3. runny nose- katar, nie krwotok z nosa

    4. unikamy skrótów typu org. społ. itp. - przy wyswietlaniu napisów często widz nie ma czasu żeby rozszyfrowac jakiś skrót

    5. zamiast kresek --- w j. polskim lepiej wyglądają wielokropki...

    6. brakuje tłumaczenia tytułu i opisu prelekcji!

    Pozdrawiam!

Polish subtitles

Revisions