< Return to Video

İçme suyu ne zaman güvenlidir? - Mia Nacamulli

  • 0:08 - 0:10
    Bu bardaktaki suya bir bakın.
  • 0:10 - 0:14
    Tazeleyici, nemlendirici ve hayatta
    kalmanız için paha biçilemez.
  • 0:14 - 0:16
    Ama bir yudum almadan önce
  • 0:16 - 0:21
    bardaktaki suyun hastalık yapan
    organizmalar ve kirleticilerden
  • 0:21 - 0:23
    uzak olduğunu nasıl anlarsınız?
  • 0:23 - 0:26
    Dünyadaki on insandan biri sularının
    içmek için güvenli olduğuna
  • 0:26 - 0:28
    gerçekten emin olamıyor.
  • 0:28 - 0:30
    Peki neden?
  • 0:31 - 0:33
    Yetersiz sıhhi tesisat,
  • 0:33 - 0:35
    içilebilir su kaynaklarının kötü korunması
  • 0:35 - 0:37
    ve uygun olmayan temizlik
  • 0:37 - 0:40
    sıklıkla suyun kanalizasyon ve dışkı
    ile kirlenmesine neden olur.
  • 0:40 - 0:43
    Bu da tehlikeli bakteriler, virüsler
  • 0:43 - 0:46
    ve parazitler için ideal
    üreme ortamı oluşturur.
  • 0:46 - 0:49
    Bu patojenlerin etkileri şaşırtıcıdır.
  • 0:49 - 0:53
    Güvenli olmayan suya bağlı
    ishal dünya genelinde
  • 0:53 - 0:56
    beş yaş altı çocuklarda ölümün
    önde gelen nedenlerindendir.
  • 0:56 - 0:59
    Birleşmiş Milletler'in
    2010'daki bir raporuna göre
  • 0:59 - 1:05
    suyla bulaşan mikrobik hastalıklar yılda
    savaştan daha fazla insanı öldürmektedir.
  • 1:06 - 1:10
    Ama uygun işlemler bu tehditleri
    çözmemize yardımcı olabilir.
  • 1:10 - 1:12
    Bu işlemler genelde üç aşamalıdır:
  • 1:12 - 1:13
    Çöktürme,
  • 1:13 - 1:14
    süzme
  • 1:14 - 1:15
    ve dezenfeksiyon.
  • 1:15 - 1:18
    Su bir işleme tesisinde toplandığında
  • 1:18 - 1:20
    temizlenmeye hazırdır.
  • 1:20 - 1:23
    İlk aşama olan çöktürme zaman alır.
  • 1:23 - 1:28
    Su karıştırılmadan, ağır partiküllerin
    dibe çökmesine izin verecek şekilde durur.
  • 1:28 - 1:31
    Ama sıklıkla partiküller
    sadece çöktürmeyle
  • 1:31 - 1:33
    ayrılamayacak kadar küçüktür
  • 1:33 - 1:35
    ve süzülmeleri gerekir.
  • 1:35 - 1:38
    Yer çekimi suyu kum tabakalarının
    arasından aşağıya çekerek
  • 1:38 - 1:41
    kalan partikülleri kum taneleri
    arasına hapseder.
  • 1:41 - 1:46
    Su, son işlem olan bir doz
    dezenfektan için hazırlanır.
  • 1:46 - 1:49
    Kimyasallar, başlıca klor ve ozon şeklinde
  • 1:49 - 1:52
    herhangi bir patojeni öldürmek,
  • 1:52 - 1:55
    boru ve depolama sistemlerini
    dezenfekte etmek için karıştırılır.
  • 1:55 - 1:59
    Klor sudaki yaşayan organizmaları
    yok etmede oldukça etkilidir.
  • 1:59 - 2:01
    Ama kullanımı devlet kontrolündedir,
  • 2:01 - 2:05
    çünkü potansiyel olarak zararlı
    kimyasal yan ürünleri vardır.
  • 2:05 - 2:09
    Dezenfeksiyon sürecinde klor
    oranında dengesizlik olursa
  • 2:09 - 2:12
    bu, başka kimyasal
    reaksiyonları tetikleyebilir.
  • 2:12 - 2:15
    Örneğin trihalometanlar gibi
    klor yan ürünlerinin
  • 2:15 - 2:19
    seviyesi birdenbire artabilir;
    bu da borularda aşınmaya,
  • 2:19 - 2:24
    içme suyuna demir, bakır
    ve kurşun karışmasına neden olur.
  • 2:25 - 2:28
    Bu ve diğer kaynaklardan
    gelen su kirlenmesi;
  • 2:28 - 2:31
    filtreleme, kimyasal dökülmeler
    ve yüzey suyu akışı gibi,
  • 2:31 - 2:34
    uzun dönem sağlık etkileriyle
    ilişkilendirilmiştir:
  • 2:34 - 2:35
    Kanser,
  • 2:35 - 2:37
    kardiyovasküler ve nörolojik hastalıklar
  • 2:37 - 2:39
    ve düşük gibi.
  • 2:39 - 2:42
    Maalesef kimyasal kirli suyun
    tehlikelerini
  • 2:42 - 2:45
    tam olarak değerlendirmek mümkün değil.
  • 2:45 - 2:48
    Dezenfektanların hastalık yapan
    patojenleri yok ederek
  • 2:48 - 2:50
    suyu daha güvenli yaptığı açıkken
  • 2:50 - 2:52
    uzmanlar içme suyumuzdaki
  • 2:52 - 2:55
    kimyasal kokteylinin insan
    sağlığını nasıl etkilediğini
  • 2:55 - 2:58
    henüz tam anlamıyla belirleyemedi.
  • 2:58 - 3:02
    Peki musluktan ya da başka
    yolla ulaşabildiğiniz suyun
  • 3:02 - 3:04
    içilebilir olduğuna
  • 3:04 - 3:05
    nasıl karar verirsiniz?
  • 3:05 - 3:07
    Öncelikle çok bulanık görünüm,
  • 3:07 - 3:09
    eser organik bileşikler
  • 3:09 - 3:14
    ya da arsenik, krom,
    kurşun gibi ağır metaller
  • 3:14 - 3:17
    suyun tüketime uygun olmadığını gösterir.
  • 3:17 - 3:20
    Kurşun ya da arsenik gibi birçok kirletici
  • 3:20 - 3:22
    testler olmadan belirlenemez.
  • 3:22 - 3:24
    Ama bazı ipuçları; bulanıklık,
  • 3:24 - 3:26
    kahverengi ya da sarı renk,
  • 3:26 - 3:27
    kötü koku
  • 3:27 - 3:30
    veya aşırı klor kokusu
  • 3:30 - 3:32
    daha fazla inceleme
    gerektiğine işaret edebilir.
  • 3:32 - 3:35
    Su test kitleri bir adım daha ileri gidip
  • 3:35 - 3:39
    pek çok kirletici ve kimyasalın
    varlığını doğrulayabilir.
  • 3:40 - 3:44
    Bu kadar çeşit kirletici varken suyu
    kaynağına yakın işlemek yerine
  • 3:44 - 3:46
    kullanım yerinde işleme
    yöntemleri de vardır.
  • 3:46 - 3:50
    Kullanım noktasında işleme
    aslında binlerce yıldır var.
  • 3:50 - 3:55
    Antik Mısırlılar birçok organik
    kirleticiyi güneşin ısısıyla yok etmiştir.
  • 3:55 - 3:58
    Antik Yunanistan'da Hipokrat
  • 3:58 - 4:02
    tadı kötü tortuları sudan ayrıştıran
    bir torba tasarlamıştır.
  • 4:02 - 4:05
    Günümüzde kullanım noktası
    yöntemleri genellikle iyonizasyon içerir,
  • 4:05 - 4:08
    mineral içeriğini azaltmak için.
  • 4:08 - 4:10
    Ayrıca adsorbsiyon
    filtrelemesi kullanırlar.
  • 4:10 - 4:13
    Bu yöntemde aktive karbon
    adlı gözenekli bir materyal
  • 4:13 - 4:18
    kirletici ve kimyasalları
    uzaklaştırmak için suyu süzer.
  • 4:18 - 4:21
    Etkili bir uzun dönem çözümü olmasa da
  • 4:21 - 4:25
    suyu kullanım yerinde işlemek taşınabilir,
    kolay kurulup uyarlanabilir bir sistemdir.
  • 4:25 - 4:29
    Büyük ölçekli sistemlerin bulunmadığı
  • 4:29 - 4:32
    ya da suyun yolun ilerleyen
    noktalarında kirlendiği yerlerde
  • 4:32 - 4:36
    bu sistemler yaşam ve ölüm
    arasındaki farkı belirleyebilir.
  • 4:37 - 4:40
    Temiz su değerli ve sıklıkla kıt bir
    kaynak olarak kalmaktadır.
  • 4:40 - 4:45
    Hâlâ 800 milyon insanımızın
    suya düzenli erişimi yok.
  • 4:45 - 4:47
    İyi haberse su işlemedeki
  • 4:47 - 4:50
    hem büyük hem küçük ölçekte
    devam eden gelişmeler,
  • 4:50 - 4:53
    pek çok güvenli olmayan
    durumu giderebilir.
  • 4:53 - 4:55
    Gerekli yerlere uygun sistemleri kurmak
  • 4:55 - 4:58
    ve mevcut olan sistemlere özenli davranmak
  • 4:58 - 5:02
    insani ihtiyaçlarımızdan en temelini
    gidermeyi sağlayacaktır.
Title:
İçme suyu ne zaman güvenlidir? - Mia Nacamulli
Description:

Tüm dersi izleyin: https://ed.ted.com/lessons/when-is-water-safe-to-drink-mia-nacamulli

Su tazeleyici, nemlendirici ve hayatta kalmanız için paha biçilemezdir. Ama temiz su değerli ve sıklıkla kıt bir kaynaktır. Hâlâ 800 milyon insanımızın suya düzenli erişimi yoktur. Peki neden? Musluktan ya da başka yolla ulaşabildiğiniz suyun içilebilir olduğuna nasıl karar verirsiniz? Mia Nacamulli su kirliliği ve çözümlerini inceliyor.

Ders: Mia Nacamulli, animasyon: Rooftop Animation.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:24

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.