< Return to Video

Кетрин Мор гради еколошки

  • 0:01 - 0:04
    Прво и основно, јас сум чудак.
  • 0:04 - 0:06
    Јас сум чудак кој јаде органска храна,
  • 0:06 - 0:09
    го минимизира својот јаглероден отисок, работи на операции со помош на роботи
  • 0:09 - 0:12
    и навистина сакам да градам еколошки.
  • 0:12 - 0:14
    Но многу се сомневам во
  • 0:14 - 0:16
    сите оние добронамерни написи
  • 0:16 - 0:18
    од луѓе со голем морален авторитет
  • 0:18 - 0:20
    и малку податоци
  • 0:20 - 0:22
    кои ми кажуваат како да го постигнам тоа.
  • 0:22 - 0:24
    Па така мора да се снајдам самата.
  • 0:24 - 0:27
    На пример: Дали ова е зло?
  • 0:27 - 0:30
    Ми капнала капка од органски јогурт,
  • 0:30 - 0:32
    од среќни крави од локална фарма,
  • 0:32 - 0:34
    на мојата работна површина
  • 0:34 - 0:37
    и земам хартиена крпа и сакам да ја избришам.
  • 0:37 - 0:40
    Но смеам ли да користам хартиена крпа? (Смеа)
  • 0:40 - 0:43
    Одговорот на ова може да се најде во целокупната внесена енергија.
  • 0:43 - 0:45
    Тоа е количеството на енергија кое се
  • 0:45 - 0:47
    внесува при производството на било која хартиена крпа, или преку искористена вода.
  • 0:47 - 0:49
    Секогаш кога користам хартиена крпа,
  • 0:49 - 0:51
    користам оволку
  • 0:51 - 0:53
    виртуелна енергија и вода.
  • 0:53 - 0:55
    Ја бришам и фрлам.
  • 0:55 - 0:58
    Ако го споредам истово со памучна крпа,
  • 0:58 - 1:00
    која можам да ја користам илјада пати,
  • 1:00 - 1:03
    немам премногу внесена енергија
  • 1:03 - 1:05
    сè додека не ја исперам крпата замачкана со јогурт.
  • 1:05 - 1:08
    Ова сега е оперативна енергија.
  • 1:08 - 1:10
    Па ако ја фрлам крпава во машина за перење,
  • 1:10 - 1:12
    и додавам ново количество на
  • 1:12 - 1:14
    енергија и вода,
  • 1:14 - 1:16
    освен ако користам високо ефикасна машина за перење,
  • 1:16 - 1:19
    што малку ја поправа целата слика.
  • 1:19 - 1:21
    Но што е со крпите
  • 1:21 - 1:23
    од рециклирана хартија?
  • 1:23 - 1:25
    Па, сега хартиената крпа изгледа подобро.
  • 1:25 - 1:27
    Заборавете ги хартиентие крпи. Да земеме сунѓер.
  • 1:27 - 1:30
    Ја бришам со сунѓер и го ставам под чешмата која тече
  • 1:30 - 1:32
    и имам многу помалку енергија и многу повеќе вода
  • 1:32 - 1:34
    освен ако сте како мене и ја оставате рачката
  • 1:34 - 1:36
    во позиција за пуштање на топла вода,
  • 1:36 - 1:38
    па користите повеќе енергија,
  • 1:38 - 1:40
    или уште полошо, ја оставате да тече додека се стопли
  • 1:40 - 1:42
    за да ја исплакните крпата.
  • 1:42 - 1:44
    И сега се пропаѓа.
  • 1:44 - 1:46
    (смеа)
  • 1:46 - 1:48
    Поентата на овој пример е дека
  • 1:48 - 1:51
    понекогаш работи што најмалку очекувате,
  • 1:51 - 1:53
    како позицијата во која ја оставате рачката на славината,
  • 1:53 - 1:55
    имаат поголемо влијание од сите други
  • 1:55 - 1:57
    работи што сте се обидувале да ги оптимизирате.
  • 1:57 - 1:59
    Сега замислете некој забеган како мене
  • 1:59 - 2:01
    да проба да гради куќа.
  • 2:01 - 2:04
    (Смеа)
  • 2:04 - 2:07
    Тоа го правиме со маж ми сега.
  • 2:07 - 2:09
    Па така, сакавме да знаеме колку еколошки можеме да бидеме.
  • 2:09 - 2:11
    Постојат илјада и една статија
  • 2:11 - 2:13
    која ни кажува како да направиме еколошки избори.
  • 2:13 - 2:15
    Истите се толку сконцентрирани да ни кажат
  • 2:15 - 2:18
    како да оптимизираме мали работи по рабовите
  • 2:18 - 2:20
    но не го гледаат слонот во дневната соба.
  • 2:20 - 2:22
    Значи, просечната куќа
  • 2:22 - 2:25
    има околу 300 мегават-часови
  • 2:25 - 2:27
    внесена енергија.
  • 2:27 - 2:29
    Тоа е енергијата употребена при нејзиното градење,
  • 2:29 - 2:31
    милиони и милиони хартиени крпи.
  • 2:31 - 2:34
    Сакавме да знаеме колку подобри можеме да бидеме.
  • 2:34 - 2:36
    Па, како многу други,
  • 2:36 - 2:38
    почнуваме со куќа на плац,
  • 2:38 - 2:40
    горе е прикажана типична изградба
  • 2:40 - 2:42
    а долу е она што ние го правиме.
  • 2:42 - 2:44
    Па прво, ја уриваме.
  • 2:44 - 2:47
    Потребно е одредено количество енергија, но ако ја размонтирате,
  • 2:47 - 2:49
    дел по дел, ги користите деловите,
  • 2:49 - 2:51
    може да вратите дел од таа енергија.
  • 2:51 - 2:53
    Потоа ископавме голема дупка
  • 2:53 - 2:55
    за да поставиме цистерна за дождовница
  • 2:55 - 2:57
    за да имаме независен извор за вода за полевање.
  • 2:57 - 2:59
    Потоа направивме големи темели
  • 2:59 - 3:01
    за пасивни соларни панели.
  • 3:01 - 3:03
    Внесената енергија може да се намали
  • 3:03 - 3:05
    до околу 25%
  • 3:05 - 3:08
    со користење на лесен бетон со голема количина на пепел.
  • 3:08 - 3:10
    Потоа доаѓа на ред дрвената конструкција.
  • 3:10 - 3:12
    Ова е дрвената конструкција, граѓа,
  • 3:12 - 3:14
    композитни материјали,
  • 3:14 - 3:17
    за кои е релативно тешко да се пресмета внесената енергија,
  • 3:17 - 3:19
    но може да биде одржлив ресурс
  • 3:19 - 3:22
    ако се користи граѓа со сертификат од FSC.
  • 3:22 - 3:24
    Оттука одиме на првото
  • 3:24 - 3:26
    нешто што многу нè изненади.
  • 3:26 - 3:29
    Ако поставиме алуминиумски прозори
  • 3:29 - 3:32
    би ја дуплирале потребната енергија веднаш.
  • 3:32 - 3:34
    ПВЦ прозорците се малку подобри,
  • 3:34 - 3:37
    но сепак не доволно добри како дрвените што го избравме.
  • 3:37 - 3:39
    Потоа ги додаваме водоводните,
  • 3:39 - 3:41
    електричните и инсталациите за греење и ладење
  • 3:41 - 3:43
    и изолацијата.
  • 3:43 - 3:46
    Пур пена е одличен изолатор, ги пополнува сите дупки,
  • 3:46 - 3:49
    но има прилично висока внесена енергија.
  • 3:49 - 3:52
    А распрскана целулоза или тексас
  • 3:52 - 3:54
    е алтернатива со многу помала внесена енергија.
  • 3:54 - 3:56
    Исто така, користевме и бали од
  • 3:56 - 3:58
    слама како изолација во библиотеката,
  • 3:58 - 4:00
    која воопшто нема внесена енергија.
  • 4:00 - 4:02
    Кога е во прашање гипс-картон,
  • 4:02 - 4:04
    ако се користи EcoRock, внесената енергија
  • 4:04 - 4:07
    е околу една четвртина од внесената енергија од стандардниот гипс-картон.
  • 4:07 - 4:09
    И дури тогаш се доаѓа до финесите,
  • 4:09 - 4:12
    кои се предмет на сите оние статии за еколошка градба.
  • 4:12 - 4:13
    Ако се разгледува куќата во целина,
  • 4:13 - 4:16
    тие не прават никаква значајна разлика.
  • 4:16 - 4:18
    А сепак, сите медиуми се концентрираат на нив.
  • 4:18 - 4:20
    Освен подовите.
  • 4:20 - 4:22
    Ако поставите килими во целата куќа,
  • 4:22 - 4:25
    тоа е околу 1/10 од нејзината вкупна внесена енергија,
  • 4:25 - 4:27
    освен ако не користите бетон или дрво
  • 4:27 - 4:29
    со многу помала внесена енергија.
  • 4:29 - 4:32
    Кога ќе се додаде и вкупната енергија користена при градбата, се соберат сите компоненти
  • 4:32 - 4:34
    се добива дека сме изградиле куќа со помалку од половина
  • 4:34 - 4:37
    од типичното количество енергија потребно да се изгради ваква куќа.
  • 4:37 - 4:39
    Но пред да се пофалиме
  • 4:39 - 4:41
    себе си за добро завршената работа,
  • 4:41 - 4:44
    гледаме дека сме внеле 151 мегават часови
  • 4:44 - 4:46
    енергија во градење на оваа куќа,
  • 4:46 - 4:48
    иако тука веќе постоеше една.
  • 4:48 - 4:50
    Па прашањето е:
  • 4:50 - 4:52
    Како може да се поврати таа енергија?
  • 4:52 - 4:55
    Па ако премотаме напред и ја споредиме потрошувачката
  • 4:55 - 4:58
    на новата куќа и старата енергетски неефикасна куќа,
  • 4:58 - 5:01
    таа енергија ќе се врати за околу 6 години.
  • 5:01 - 5:03
    Веројатно би ја реновирала старата куќа за да биде
  • 5:03 - 5:05
    со поголема енергетска ефикасност.
  • 5:05 - 5:07
    А во тој случај,
  • 5:07 - 5:10
    би ни требале повеќе од 20 години за да се изедначиме.
  • 5:11 - 5:13
    Сега, ако не внимававме на внесената енергија,
  • 5:13 - 5:15
    ќе ни требаа повеќе од 50 години
  • 5:15 - 5:17
    да се изедначиме со
  • 5:17 - 5:19
    потрошената енергија од реновираната куќа.
  • 5:19 - 5:21
    Што значи ова?
  • 5:21 - 5:24
    Во размер на мојот дел од куќата,
  • 5:24 - 5:26
    тоа би било еднакво на
  • 5:26 - 5:28
    онолку колку што трошам за возење во тек на една година,
  • 5:28 - 5:30
    околу 5 пати повеќе отколку
  • 5:30 - 5:32
    да бев вегетаријанец
  • 5:32 - 5:35
    Но мојот слон во дневната соба лета.
  • 5:35 - 5:38
    Секако, треба си одам пешки до дома од TED.
  • 5:38 - 5:41
    Сите пресметки за
  • 5:41 - 5:43
    внесена енергија се на блогот.
  • 5:43 - 5:46
    И, запаметете, понекогаш нештата што не ги очекувате
  • 5:46 - 5:49
    имаат најголемо влијание.
  • 5:49 - 5:51
    Благодарам. (Аплауз)
Title:
Кетрин Мор гради еколошки
Speaker:
Catherine Mohr
Description:

Во краткиот, забавен и полн со податоци говор на TED U, Кетрин Мор нè води низ сите невообичаени одлуки кои ги донела при изградбата на нова еколошка куќа - земајќи ги предвид вистинските податоци за потрошувачка на енергија, а не само од мода. Кои избори се најбитни? Не оние на кои прво помислувате.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
05:52
Ivana Stoilkovska added a translation

Macedonian subtitles

Revisions