Hệ tiêu hoá hoạt động ra sao? - Emma Bryce

Trên trái đất, con người tiêu thụ từ 1 đến 2.7 kg thức ăn mỗi ngày, và tất cả chúng được đưa tới hệ tiêu hoá. Cấu tạo từ 10 cơ quan nội tạng có thể kéo dài tới 9 mét, đây là một trong những hệ thống phức tạp bậc nhất trong cơ thể. Emma Bryce sẽ giải thích cách các phần khác nhau của hệ tiêu hoá làm việc cùng nhau để chuyển hoá thức ăn thành chất dinh dưỡng và năng lượng để nuôi sống cơ thể.

Trên toàn hành tinh này,

mỗi người trung bình tiêu thụ
từ 1 đến 2.7 kg thức ăn mỗi ngày.

Nghĩa là mỗi chúng ta ăn hơn
365kg thức ăn mỗi năm,

và hơn 28,800 kg trong cả cuộc đời.

Tất cả đồ ăn đó đều đi vào hệ tiêu hoá.

Được cấu tạo từ 10 cơ quan,
có thể dài tới 9m

và chứa hơn 20 loại tế bào chuyên hoá,

đây là một trong những hệ thống đa dạng
và phức tạp nhất trong cơ thể con người.

Các bộ phận phối hợp với nhau
để hoàn thành nhiệm vụ lớn:

biến đổi thành phần thô trong thức ăn

thành các chất dinh dưỡng và năng lượng
để nuôi sống cơ thể.

Nếu đi dọc chiều dài
của phần thân trên,

hệ tiêu hoá gồm 4 phần chính.

Đầu tiên - đường tiêu hoá,

là một ống xoắn, vận chuyển thức ăn

và có diện tích bề mặt
khoảng 30 đến 40 mét vuông,

đủ để che phủ một nửa sân cầu lông.

Thứ hai là tuyến tuỵ,
túi mật, và gan,

bộ ba cơ quan này biến đổi thức ăn
bằng các chất dịch đặc biệt.

Thứ ba là các enzyme,
hoóc môn, dây thần kinh, và máu

làm việc cùng nhau để tiêu hoá thức ăn,

điều chỉnh quá trình tiêu hoá,

và vận chuyển sản phẩm cuối cùng.

Cuối cùng là mạc treo,
gồm một số lượng lớn các mô hỗ trợ

và định chỗ cho tất các cơ quan
tiêu hoá trong ổ bụng,

giúp chúng có thể thực hiện nhiệm vụ.

Quá trình tiêu hoá bắt đầu
trước cả khi lưỡi chạm vào đồ ăn.

Khi nhận biết được một món ăn ngon,

các tuyến trong miệng sẽ bắt đầu
tiết nước bọt.

Chúng ta sản sinh được khoảng 1.5 lít
nước bọt hàng ngày.

Khi đồ ăn đã ở trong miệng,
hoạt động nhai kết hợp với nước bọt

biến thức ăn thành một khối ẩm ướt
được gọi là viên nén

Các enzyme trong nước bọt
phân giải tinh bột.

Sau đó, thức ăn được chuyển tới

đầu một ống dài 25cm
được gọi là thực quản,

rồi rơi xuống để tới được dạ dày.

Các dây thần kinh xung quanh
mô thực quản

nhận được tín hiệu của viên nén
và kích hoạt các nhu động,

một chuỗi các co thắt của các cơ xác định.

Điều này giúp đẩy thức ăn vào dạ dày,

nơi mà nó được các cơ của thành dạ dày

co bóp biến viên nén thành các mẩu nhỏ.

Hoóc môn, được tiết ra bởi các tế bào ở
lớp lót, kích hoạt việc giải phóng axit

và dịch chứa nhiều enzym từ thành dạ dày

để hoà tan thức ăn
và phân giải các protein.

Những hoóc môn này
cũng báo cho tuyến tuỵ,

gan và túi mật
để sản xuất dịch tiêu hoá

và chuyển mật, một chất lỏng màu xanh vàng
để phân giải chất béo,

để chuẩn bị cho bước tiếp theo.

Sau ba giờ ở trong dạ dày,

viên nén giờ đã trở thành một chất lỏng
sủi bọt, được gọi là dịch dưỡng,

sẵn sàng được chuyển tới ruột non.

Gan nhận mật từ túi mật

và tiết mật vào phần đầu tiên của
ruột non, được gọi là tá tràng.

Tại đây, mật phân giải chất béo
nổi trên bề mặt của hỗn hợp dịch dưỡng

để chúng có thể được dịch tuỵ và dịch ruột
đã thấm vào trước đó tiêu hoá dễ dàng

Những dịch này chứa nhiều enzym
phân giải phân tử chất béo

thành axit béo và glycerol
để cơ thể có thể dễ dàng hấp thụ.

Những enzym này cũng có tác dụng
phân giải protein thành amino axit

và cacbohydrat thành glucozơ.

Quá trình này xảy ra ở vùng dưới
của ruột non, hỗng tràng và hồi tràng,

nơi mà được bao phủ
bởi hàng triệu các nhung mao ruột.

Nó tạo ra một diện tích bề mặt khổng lồ
để tối đa hoá việc hấp thụ các phân tử

và đưa các phân tử này đến máu.

Máu đón nhận các phân tử này
ở cuối cuộc hành trình

để cung cấp cho các mô và cơ quan.

Nhưng vẫn chưa hết.

Những chất xơ và nước còn thừa

và tế bào chết thải ra
trong quá trình tiêu hoá

đi xuống ruột già,
hay còn gọi là đại tràng.

Cơ thể sẽ đào thải hầu hết chất dịch
còn sót lại qua thành ruột.

Những gì còn lại
là một khối mềm được gọi là phân.

Đại tràng ép sản phẩm này
vào một túi gọi là trực tràng.

Dây thần kinh ở đây nhận biết được
nó đang phình to ra

và báo với cơ thể khi nào
thì nên loại bỏ chất thải.

Sản phẩm phụ của quá trình tiêu hoá
thoát ra qua hậu môn

và hành trình dài của thức ăn
thường kéo dài từ 30 đến 40 giờ,

cuối cùng đã hoàn tất.