1
00:00:05,483 --> 00:00:07,893
Trên toàn hành tinh này,

2
00:00:07,893 --> 00:00:13,712
mỗi người trung bình tiêu thụ 
từ 1 đến 2.7 kg thức ăn mỗi ngày.

3
00:00:13,712 --> 00:00:17,534
Nghĩa là mỗi chúng ta ăn hơn 
365kg thức ăn mỗi năm,

4
00:00:17,534 --> 00:00:23,072
và hơn 28,800 kg trong cả cuộc đời.

5
00:00:23,072 --> 00:00:27,384
Tất cả đồ ăn đó đều đi vào hệ tiêu hoá.

6
00:00:27,384 --> 00:00:30,103
Được cấu tạo từ 10 cơ quan,
có thể dài tới 9m

7
00:00:30,103 --> 00:00:33,423
và chứa hơn 20 loại tế bào chuyên hoá,

8
00:00:33,423 --> 00:00:38,123
đây là một trong những hệ thống đa dạng
và phức tạp nhất trong cơ thể con người.

9
00:00:38,123 --> 00:00:42,693
Các bộ phận phối hợp với nhau
để hoàn thành nhiệm vụ lớn:

10
00:00:42,693 --> 00:00:45,393
biến đổi thành phần thô trong thức ăn

11
00:00:45,393 --> 00:00:48,914
thành các chất dinh dưỡng và năng lượng 
để nuôi sống cơ thể.

12
00:00:48,914 --> 00:00:51,384
Nếu đi dọc chiều dài 
của phần thân trên,

13
00:00:51,384 --> 00:00:54,705
hệ tiêu hoá gồm 4 phần chính.

14
00:00:54,705 --> 00:00:57,594
Đầu tiên - đường tiêu hoá,

15
00:00:57,594 --> 00:00:59,995
là một ống xoắn, vận chuyển thức ăn

16
00:00:59,995 --> 00:01:05,625
và có diện tích bề mặt 
khoảng 30 đến 40 mét vuông,

17
00:01:05,625 --> 00:01:08,589
đủ để che phủ một nửa sân cầu lông.

18
00:01:08,589 --> 00:01:11,498
Thứ hai là tuyến tuỵ,
túi mật, và gan,

19
00:01:11,498 --> 00:01:16,504
bộ ba cơ quan này biến đổi thức ăn
bằng các chất dịch đặc biệt.

20
00:01:16,504 --> 00:01:20,742
Thứ ba là các enzyme,
hoóc môn, dây thần kinh, và máu

21
00:01:20,742 --> 00:01:23,203
làm việc cùng nhau để tiêu hoá thức ăn,

22
00:01:23,203 --> 00:01:25,093
điều chỉnh quá trình tiêu hoá,

23
00:01:25,093 --> 00:01:27,947
và vận chuyển sản phẩm cuối cùng.

24
00:01:27,947 --> 00:01:31,795
Cuối cùng là mạc treo,
gồm một số lượng lớn các mô hỗ trợ

25
00:01:31,795 --> 00:01:35,514
và định chỗ cho tất các cơ quan
tiêu hoá trong ổ bụng,

26
00:01:35,514 --> 00:01:38,233
giúp chúng có thể thực hiện nhiệm vụ.

27
00:01:38,233 --> 00:01:42,153
Quá trình tiêu hoá bắt đầu 
trước cả khi lưỡi chạm vào đồ ăn.

28
00:01:42,153 --> 00:01:44,784
Khi nhận biết được một món ăn ngon,

29
00:01:44,784 --> 00:01:47,644
các tuyến trong miệng sẽ bắt đầu 
tiết nước bọt.

30
00:01:47,644 --> 00:01:52,134
Chúng ta sản sinh được khoảng 1.5 lít
nước bọt hàng ngày.

31
00:01:52,134 --> 00:01:56,075
Khi đồ ăn đã ở trong miệng,
hoạt động nhai kết hợp với nước bọt

32
00:01:56,075 --> 00:02:00,873
biến thức ăn thành một khối ẩm ướt
được gọi là viên nén

33
00:02:00,873 --> 00:02:04,550
Các enzyme trong nước bọt 
phân giải tinh bột.

34
00:02:04,550 --> 00:02:06,225
Sau đó, thức ăn được chuyển tới

35
00:02:06,225 --> 00:02:10,986
đầu một ống dài 25cm
được gọi là thực quản,

36
00:02:10,986 --> 00:02:14,314
rồi rơi xuống để tới được dạ dày.

37
00:02:14,314 --> 00:02:16,726
Các dây thần kinh xung quanh
mô thực quản

38
00:02:16,726 --> 00:02:20,268
nhận được tín hiệu của viên nén
và kích hoạt các nhu động,

39
00:02:20,268 --> 00:02:23,155
một chuỗi các co thắt của các cơ xác định.

40
00:02:23,155 --> 00:02:25,905
Điều này giúp đẩy thức ăn vào dạ dày,

41
00:02:25,905 --> 00:02:29,537
nơi mà nó được các cơ của thành dạ dày

42
00:02:29,537 --> 00:02:32,886
co bóp biến viên nén thành các mẩu nhỏ.

43
00:02:32,886 --> 00:02:37,016
Hoóc môn, được tiết ra bởi các tế bào ở
lớp lót, kích hoạt việc giải phóng axit

44
00:02:37,016 --> 00:02:39,936
và dịch chứa nhiều enzym từ thành dạ dày

45
00:02:39,936 --> 00:02:43,517
để hoà tan thức ăn 
và phân giải các protein.

46
00:02:43,517 --> 00:02:45,988
Những hoóc môn này 
cũng báo cho tuyến tuỵ,

47
00:02:45,988 --> 00:02:49,755
gan và túi mật
để sản xuất dịch tiêu hoá

48
00:02:49,755 --> 00:02:53,815
và chuyển mật, một chất lỏng màu xanh vàng
để phân giải chất béo,

49
00:02:53,815 --> 00:02:56,427
để chuẩn bị cho bước tiếp theo.

50
00:02:56,427 --> 00:02:58,450
Sau ba giờ ở trong dạ dày,

51
00:02:58,450 --> 00:03:02,957
viên nén giờ đã trở thành một chất lỏng
sủi bọt, được gọi là dịch dưỡng,

52
00:03:02,957 --> 00:03:05,714
sẵn sàng được chuyển tới ruột non.

53
00:03:05,714 --> 00:03:08,237
Gan nhận mật từ túi mật

54
00:03:08,237 --> 00:03:14,169
và tiết mật vào phần đầu tiên của
ruột non, được gọi là tá tràng.

55
00:03:14,169 --> 00:03:17,778
Tại đây, mật phân giải chất béo
nổi trên bề mặt của hỗn hợp dịch dưỡng

56
00:03:17,778 --> 00:03:24,267
để chúng có thể được dịch tuỵ và dịch ruột
đã thấm vào trước đó tiêu hoá dễ dàng

57
00:03:24,267 --> 00:03:29,528
Những dịch này chứa nhiều enzym 
phân giải phân tử chất béo

58
00:03:29,528 --> 00:03:33,217
thành axit béo và glycerol 
để cơ thể có thể dễ dàng hấp thụ.

59
00:03:33,217 --> 00:03:38,309
Những enzym này cũng có tác dụng
phân giải protein thành amino axit

60
00:03:38,309 --> 00:03:40,869
và cacbohydrat thành glucozơ.

61
00:03:40,869 --> 00:03:46,070
Quá trình này xảy ra ở vùng dưới 
của ruột non, hỗng tràng và hồi tràng,

62
00:03:46,070 --> 00:03:49,877
nơi mà được bao phủ 
bởi hàng triệu các nhung mao ruột.

63
00:03:49,877 --> 00:03:54,410
Nó tạo ra một diện tích bề mặt khổng lồ
để tối đa hoá việc hấp thụ các phân tử

64
00:03:54,410 --> 00:03:56,561
và đưa các phân tử này đến máu.

65
00:03:56,561 --> 00:03:59,650
Máu đón nhận các phân tử này 
ở cuối cuộc hành trình

66
00:03:59,650 --> 00:04:02,450
để cung cấp cho các mô và cơ quan.

67
00:04:02,450 --> 00:04:04,331
Nhưng vẫn chưa hết.

68
00:04:04,331 --> 00:04:06,539
Những chất xơ và nước còn thừa

69
00:04:06,539 --> 00:04:09,300
và tế bào chết thải ra
trong quá trình tiêu hoá

70
00:04:09,300 --> 00:04:13,390
đi xuống ruột già,
hay còn gọi là đại tràng.

71
00:04:13,390 --> 00:04:16,961
Cơ thể sẽ đào thải hầu hết chất dịch
còn sót lại qua thành ruột.

72
00:04:16,961 --> 00:04:20,029
Những gì còn lại 
là một khối mềm được gọi là phân.

73
00:04:20,029 --> 00:04:23,401
Đại tràng ép sản phẩm này 
vào một túi gọi là trực tràng.

74
00:04:23,401 --> 00:04:26,200
Dây thần kinh ở đây nhận biết được 
nó đang phình to ra

75
00:04:26,200 --> 00:04:29,193
và báo với cơ thể khi nào 
thì nên loại bỏ chất thải.

76
00:04:29,193 --> 00:04:32,041
Sản phẩm phụ của quá trình tiêu hoá
thoát ra qua hậu môn

77
00:04:32,041 --> 00:04:36,251
và hành trình dài của thức ăn
thường kéo dài từ 30 đến 40 giờ,

78
00:04:36,251 --> 00:04:38,190
cuối cùng đã hoàn tất.