Πώς δουλεύει το πεπτικό μας σύστημα - Έμμα Μπράις

Δείτε το ολοκληρωμένο μάθημα: https://ed.ted.com/lessons/how-your-digestive-system-works-emma-bryce

Σε όλο τον πλανήτη, οι άνθρωποι τρώνε κατά μέσο όρο μεταξύ 1 και 2,7 κιλών φαγητού την ημέρα, και κάθε τελευταίο κομματάκι περνά μέσα από το πεπτικό σύστημα. Αποτελούμενο από δέκα όργανα, που καλύπτουν εννέα μέτρα, είναι ένα από τα πιο πολύπλοκα συστήματα στο σώμα. Η Έμμα Μπράις εξηγεί πώς τα διαφορετικά μέρη του πεπτικού συστήματος δουλεύουν για να μετατρέψουν την τροφή σας στα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που τους κρατά ζωντανούς.

Μάθημα της Έμμα Μπράις, κινούμενο σχέδιο από τα Augenblick Studios.

Από άκρη σε άκρη του πλανήτη,

οι άνθρωποι τρώνε κατά μέσο όρο την ημέρα
μεταξύ 1 και 2,7 κιλών φαγητού.

Δηλαδή πάνω από 365 κιλά
το χρόνο για κάθε άτομο,

και πάνω από 28.800 κιλά
κατά τη διάρκεια μιας ζωής.

Και κάθε κομματάκι περνάει μέσα
από το πεπτικό σύστημα.

Αποτελούμενο από δέκα όργανα
και με μήκος εννέα μέτρων,

και περιέχοντας πάνω από
20 εξειδικευμένους τύπους κυττάρων,

είναι ένα από τα πιο πολύμορφα και
πολύπλοκα συστήματα στο ανθρώπινο σώμα.

Τα μέρη του συνεχώς δουλεύουν αρμονικά
για έναν ενιαίο σκοπό:

να μετατρέπουν την πρώτη ύλη του φαγητού

στα θρεπτικά στοιχεία και την ενέργεια
που σας κρατά ζωντανούς.

Εκτεινόμενο σε όλο το μήκος του κορμού σας

το πεπτικό σύστημα έχει
τέσσερα κύρια συστατικά.

Πρώτον, είναι ο γαστρεντερικός σωλήνας,

ένα συστρεφόμενο κανάλι
που μεταφέρει το φαγητό σας

και έχει εσωτερική επιφάνεια
μεταξύ 30 και 40 τετραγωνικών μέτρων,

αρκετή για να καλυφθεί
μισό γήπεδο του μπάντμιντον.

Κατόπιν, υπάρχουν το πάγκρεας,

η χοληδόχος κύστη,

και το συκώτι,

η τριάδα οργάνων που διασπούν την τροφή
μέσω μιας ποικιλίας ειδικών χυμών.

Τρίτον, τα σωματικά ένζυμα,

οι ορμόνες,

τα νεύρα,

και το αίμα,

όλα δουλεύουν μαζί
για να διασπάσουν το φαγητό,

να ρυθμίσουν την πεπτική διαδικασία,

και να παραδώσουν τα τελικά προϊόντα.

Τέλος,υπάρχει το μεσεντέριο,

ένας μεγάλος ιστός που περιβάλλει

και συγκρατεί όλα τα πεπτικά όργανα
στην κοιλιακή χώρα,

επιτρέποντάς τους
να κάνουν την δουλειά τους.

Η πεπτική διαδικασία ξεκινά
προτού η τροφή αγγίξει καν τη γλώσσα σας.

Αναμένοντας μια γευστική μπουκιά,

οι αδένες στο στόμα σας
ξεκινούν να παράγουν σάλιο.

Παράγουμε περίπου 1,4 λίτρα
από αυτό το υγρό κάθε μέρα.

Μόλις μπει στο στόμα σας,

το μάσημα σε συνδυασμό
με το σάλιο που εκκρίνεται

μετατρέπουν την τροφή σε έναν
υγρό σβώλο που λέγεται βλωμός.

Τα ένζυμα που υπάρχουν στο σάλιο
διασπούν κάθε άμυλο.

Τότε, το φαγητό σας βρίσκεται
στο χείλος ενός σωλήνα μήκους 25 εκατοστών

που ονομάζεται οισοφάγος,

στον οποίο πρέπει να κατρακυλήσει
για να φτάσει το στομάχι.

Τα νεύρα στον περιβάλλοντα ιστό
του οισοφάγου

αισθάνονται την παρουσία του βλωμού
και ενεργοποιούν την περίσταλση,

μια σειρά καθορισμένων μυϊκών συσπάσεων.

Αυτό προωθεί την τροφή στο στομάχι,

όπου αφήνεται στο έλεος
των μυϊκών γαστρικών τοιχωμάτων,

που δεσμεύουν τον βλωμό,
σπάζοντας τον σε κομμάτια.

Ορμόνες, εκκρινόμενες από κύτταρα
της μεμβράνης προκαλούν την έκκριση οξέων

και υγρών πλούσιων σε ένζυμα
από τα γαστρικά τοιχώματα

που αρχίζουν να διαλύουν το φαγητό
και να διασπούν τις πρωτεΐνες του.

Αυτές οι ορμόνες επίσης
ειδοποιούν το πάγκρεας,

το συκώτι,

και την χοληδόχο κύστη

για να παράξουν πεπτικές ουσίες

και να μεταφέρουν χολή,
ένα κιτρινοπράσινο υγρό που χωνεύει λίπη,

σε προετοιμασία για το επόμενο στάδιο.

Μετά απο τρεις ώρες μέσα στο στομάχι,

ο κάποτε σχηματισμένος βλωμός
είναι τώρα ένα αφρώδες υγρό, ο χυλός,

και είναι έτοιμο να προχωρήσει
στο λεπτό έντερο.

Το συκώτι λαμβάνει χολή
απο τη χοληδόχο κύστη

και την εκκρίνει στο πρώτο τμήμα
του λεπτού εντέρου, το δωδεκαδάχτυλο.

Εδώ, διαλύει τα λίπη
που πλέουν στον πολτό του χυλού

ώστε να χωνευτούν εύκολα
από τα παγκρεατικά και εντερικά υγρά

που έχουν ρεύσει στη σκηνή.

Αυτά τα πλούσια σε ένζυμα υγρά
διασπούν τα λιπώδη μόρια σε λιπώδη οξέα

και γλυκερίνη για να απορροφηθούν
ευκολότερα από το σώμα.

Τα ένζυμα επίσης φέρνουν εις πέρας
την τελευταία αποδόμηση

των πρωτεϊνών σε αμινοξέα

και των υδατανθράκων σε γλυκόζη.

Αυτό συμβαίνει στις χαμηλότερες
περιοχές του λεπτού εντέρου,

την νηστίδα και τον ειλεό,

που καλύπτονται από εκατομμύρια
μικρές προεξοχές, τις λάχνες.

Αυτές δημιουργούν μία τεράστια
επιφανειακή περιοχή

για να μεγιστοποιήσουν
την απορρόφηση των μορίων

και την μεταφορά τους στη ροή του αίματος.

Το αίμα τα πηγαίνει στο τελευταίο
σκέλος του ταξιδιού τους,

για να θρέψουν τα όργανα
και τους ιστούς του σώματος.

Μα δεν τελειώσαμε ακόμα.

Οι περιττές ίνες,

το νερό,

και τα νεκρά κύτταρα που αποβλήθηκαν
κατά την πέψη,

φτάνουν στο παχύ έντερο,
που λέγεται και κόλον.

Το σώμα απορροφά τα περισσότερα
περιττά υγρά δια των εντερικών τοιχωμάτων.

Αυτό που μένει είναι μία μαλακή μάζα
που λέγεται περιττώματα.

Το κόλον στριμώχνει αυτό το υποπροϊόν
σε ένα πουγκί που λέγεται ορθό,

όπου νεύρα το νιώθουν να επεκτείνεται

και λένε στο σώμα πότε
πρέπει να απορρίψει τα απόβλητα.

Τα υποπροϊόντα της πέψης
εξέρχονται δια του πρωκτού

και το μακρύ ταξίδι του φαγητού,

που τυπικά διαρκεί μεταξύ 30 και 40 ωρών,

έχει πια ολοκληρωθεί.