Behind the Screens: Who decides what I see online?

[Phía sau màn hình:
Ai quyết định nội dung tôi xem trên mạng?]

Xin chào. Tôi là Taylor.

Tôi học về internet và báo chí,

và cách chúng ta, với vai trò là công dân,
tiếp cận thông tin về thế giới.

Trước đây,
khi người ta có thông tin,

thông tin chủ yếu do con người quyết định.

Con người quyết định những gì
chúng ta cần biết.

Nên khi chúng ta giở báo
hoặc bật ti vi xem bản tin tối,

có người nào đó quyết định
thông tin chúng ta nghe và nhìn.

Rốt cục là
chúng ta đều biết thông tin giống nhau.

Ngày nay, internet đã thay đổi mọi thứ.

Khi bạn lên mạng,
khi bạn mở ứng dụng,

điều bạn thấy không phải được quyết định
bởi một người

mà bởi một cái máy.

Và điều này có nhiều ích lợi:

Nó cho phép bạn sử dụng Google Maps;

Nó cho phép bạn đặt thức ăn trực tuyến;

Nó cho phép bạn kết nối
với bạn bè trên khắp thế giới

và chia sẻ thông tin...

Nhưng có những thứ về chiếc máy này

mà chúng ta cần cân nhắc
thật kỹ lưỡng

vì những thứ đó quyết định
thông tin mà tất cả chúng ta tiếp nhận

với vai trò là công dân của xã hội
và của nền dân chủ.

Nên khi bạn mở ứng dụng

bạn được cho xem một hình ảnh
ở mục nội dung cập nhật của Snapchat,

mọi thông tin đó
được quyết định bởi máy,

và máy đó được thúc đẩy
bởi động lực của công ty

sở hữu trang web
hoặc sở hữu ứng dụng đó.

Và động lực đó là khiến cho bạn
dành thời gian nhiều nhất có thể

trên ứng dụng đó.

Nên họ làm những điều khiến bạn
cảm thấy rất thoải mái khi ở đó.

Họ cho phép mọi người
thích các bức ảnh của bạn.

Họ cho bạn thấy nội dung
mà họ nghĩ bạn muốn xem

hoặc sẽ làm cho bạn cực kỳ vui
hoặc cực kỳ tức giận

để lấy được tương tác cảm xúc
của bạn để giữ bạn lưu lại đó.

Đó là vì họ muốn
cho bạn thấy nhiều quảng cáo nhất có thể

khi bạn ở đó

vì đó là mô hình kinh doanh của họ.

Họ cũng có cơ hội tương tự
khi bạn truy cập ứng dụng của họ

nhằm thu thập dữ liệu về bạn.

Và họ sử dụng các dữ liệu này

để tạo ra các hồ sơ chi tiết
về cuộc đời và hành vi của bạn,

và những hồ sơ nay sau đó
có thể được dùng

để hướng nhiều quảng cáo
hơn nữa đến bạn,

và rồi điều đó quyết định
điều bạn sẽ thấy.

Nhưng tất cả không dừng lại chỉ ở
mô hình kinh doanh của các công ty này,

mà nó thực sự tác động
lên nền dân chủ của chúng ta

vì điều mỗi chúng ta thấy trên internet
được điều chỉnh cho phù hợp với chúng ta,

với điều chúng ta thích,

với điều chúng ta tin,

với điều chúng ta muốn thấy hoặc
muốn tin.

Và điều này nghĩa là xét về mặt xã hội,

chúng ta không còn chia sẻ
kiến thức chung

thì không thể có loại hình dân chủ
đòi hỏi chúng ta

để hợp tác với nhau và biết
những điều tương tự

để cùng ra quyết định
về cuộc sống của chúng ta.

Khi chúng ta biết
điều khác nhau

và chúng ta bị tách biệt trong
những bóng thông tin nhỏ,

việc chúng ta hợp nhau
sẽ là cực kỳ khó.

Chúng ta không có trải nghiệm
hay kiến thức chung.

Tôi nghĩ một điều thực sự quan trọng
là chúng ta cần suy nghĩ

về thông tin chúng ta nhận trên mạng,

và về các công ty
và cấu trúc quyết định

điều chúng ta thấy trên internet.

[NewsWise là dự án của CIVIX&
Tổ chức Báo chí Canada]

Phụ đề: Claudia Contreras
Người đánh giá: Carol Wang