< Return to Video

!بەردەوام، وشەی نوێ دابهێنە

  • 0:00 - 0:02
    من فەرهەنگ دانەرم
  • 0:02 - 0:04
    فەرهەنگەکان دروست دەکەم
  • 0:04 - 0:05
    و کارەکەم وەکو فەرهەنگ دانەرێک
  • 0:05 - 0:09
    ئەوەیە هەوڵ بدەم هەموو وشە
    شیاوەکان لە ناو فەرهەنگ دابنێم.
  • 0:09 - 0:15
    ئیشی من ئەوە نییە بڕیار بدەم
    ئەمە چی وشەیەکە؛ ئەوە ئیشی تۆیە.
  • 0:15 - 0:18
    هەموو ئەوانەی بە ئینگلیزی قسە دەکەن
    بڕیار لەسەر ئەوە دەدەن
  • 0:18 - 0:20
    کە چی وشەیە و چی وشە نییە.
  • 0:20 - 0:25
    هەموو زمانێک لە گرووپێک خەڵک پێکهاتووە
    کە ڕازین لە یەکتر تێ بگەن.
  • 0:25 - 0:30
    ئێستا، هەندێک کات خەڵک هەوڵ دەدەن
    بڕیار بدەن کە ئایا وشەکە خراپە یان باش،
  • 0:30 - 0:32
    لە ڕاستیدا هیچ هۆکارێکی باشیان نییە.
  • 0:32 - 0:34
    ئەوان هەندێک شت دەڵێن وەکو،
    "لەبەر ڕێزمان!"
  • 0:34 - 0:36
    (پێکەنین)
  • 0:37 - 0:40
    --لە ڕاستیدا من زۆر گرنگی بە ڕێزمان نادەم
    ئەوە بە کەس مەڵێ.
  • 0:40 - 0:44
    بەڵام لە ڕاستیدا وشەی "ڕێزمان"، دوو
    جۆر ڕێزمان هەیە.
  • 0:44 - 0:46
    جۆرێک لە ڕێزمان ئەوەیە کە لەرناو
    مێشکتدا بوونی هەیە.
  • 0:46 - 0:49
    و ئەگەر تۆ قسەکەری ڕەسەنی زمانێک بیت
  • 0:49 - 0:50
    یان قسەکەرێکی باش بیت لە زمانێک،
  • 0:50 - 0:54
    ئەمە یاسا هەست پێنەکراوەکانن تۆ پەیڕەویان
    دەکەیت کاتێک بەو زمانە قسە دەکەی.
  • 0:54 - 0:57
    و ئەوەیە کە تۆ فێری دەبیت کاتێک بە منداڵی
    فێری زمانێک دەبیت.
  • 0:57 - 0:58
    و ئەوەتا نموونەیەک:
  • 0:58 - 1:00
    ئەمە بەچکەیەکە، وایە ؟
  • 1:00 - 1:02
    ئەمە بەچکەیە.
  • 1:02 - 1:03
    ئێستا دانەیەکیتریش هەیە.
  • 1:03 - 1:05
    دوو دانە لەوەی لێیە.
  • 1:05 - 1:06
    ئەوانە دوو...
  • 1:06 - 1:07
    بینەران: بەچکەن
  • 1:07 - 1:11
    ئێرن مکین: زۆر ڕاستە! ئێوە دەزانن کە
    کۆی بەچکە دروست بکەن.
  • 1:11 - 1:12
    ئەو یاسایە لەناو مێشکتاندا دەژی
  • 1:12 - 1:15
    تۆ هەرگیز فێری ئەم ئاسایە نەکراوی،
    تەنها لێی تێدەگەی.
  • 1:15 - 1:19
    ئەمە تاقیکردنەوەیەکە لەلایەن
    پڕۆفیسۆرێکەوە داهێندراوە لە [زانکۆی بۆستن]
  • 1:19 - 1:22
    ناوی جین گلیسۆن ە کە دەگەڕێتەوە بۆ١٩٥٨.
  • 1:22 - 1:25
    ئێمە ماوەیەکی درێژە لەسەر ئەمە قسە دەکەین.
  • 1:25 - 1:29
    ئێستا، ئەو جۆرانەی کە یاسای سرووشتین لە
    مێشکتاندا بوونی هەیە،
  • 1:29 - 1:33
    ئەوان یاساکانی ترافیک نین، زیاتر وەکو
    یاساکانی سروشن.
  • 1:33 - 1:36
    و هیچ کەسێک بیرت ناخاتەوە بۆ گوێڕایەڵی
    کردنی یاسای سرووشتی، ڕاستە؟
  • 1:36 - 1:39
    کاتێک لە بەیانیاندا ماڵەوە جێ دەهێڵیت،
    دایکت ناڵێت،
  • 1:39 - 1:42
    هێی، ئازیزم، پێموایە سارد دەبێت، بلوزەکەت"
    ببە،
  • 1:42 - 1:44
    لە بیری نەکەیت کە گوێڕایەڵی یاسای زەمین
    کێشی بیت."
  • 1:44 - 1:46
    کەس ئەوە ناڵێت.
  • 1:46 - 1:53
    ئێستا، چەند یاسایەکیترمان هەیە زیاتر
    دەربارەی شێوەیە نەک سرووشت.
  • 1:53 - 1:56
    تۆ دەتوانیت بیر لە وشەی کڵاو بکەیتەوە.
  • 1:56 - 1:58
    هەرتاکێکتان دەزانن کڵاو چۆن کار دەکات،
  • 1:58 - 2:01
    پێویست ناکات هیچ کەسێک ئەوەت پێ بڵێ،
    کڵاو لەبەرلاقەکانت مەکە"
  • 2:01 - 2:05
    ئەوەی پێویستە پێتی بڵێن ئەوەیە،
    دەتوانیت لە ژوورەوە کڵاو لەبەر بکەیت؟"
  • 2:05 - 2:06
    کێ کڵاو لەبەر دەکات؟
  • 2:06 - 2:09
    جۆری ئەو کڵاوانە چیە کە تۆ لەبەری دەکەی؟"
  • 2:09 - 2:12
    ئەمانە زیاتر جۆری دووەمی ڕێزمانن،
  • 2:12 - 2:16
    کە ئەمە لای زمانزانەکان پێی دەوترێت
    بەکارهێنان، بە بەراورد بە ڕێزمان.
  • 2:16 - 2:20
    ئێستا، هەندێ کات خەڵك ئەم جۆرە یاسا
    بنچینەیەی ڕێزمان بەکار دەهێنن.
  • 2:20 - 2:23
    بۆ وەستاندنی خاڵك لە دروست کردنی وشە.
  • 2:23 - 2:26
    و من پێموایە، باشە، گەمژانەیە.
  • 2:26 - 2:29
    بۆ نموونە، هەمیشە خەڵك پێت دەڵێن،
  • 2:29 - 2:34
    درووستکەربە، موزیکی نوێ درووست بکە"
    وێنە بکێشە، داهێنانکە، زانست و تەکنەلۆژیا."
  • 2:34 - 2:36
    بەڵام کاتێك دێتە سەر وشە، ئەوان وەکو ئەوەن
  • 2:36 - 2:41
    وامەکە! نەخێر. ئەو کاتە داهێنان دەوەستێت"،
    هیچوپوچی فشەکەر، کەمێك پشوی پێ بدە."
  • 2:41 - 2:42
    (پێکەنین)
  • 2:42 - 2:44
    بەڵام هیچ مانایەکی نییە بۆ من.
  • 2:44 - 2:46
    وشەکان زۆر باشن. پێویستە زیاترمان هەبێت.
  • 2:46 - 2:51
    دەمەوێت چەندی پێتان
    دەکرێت وشە درووست بکەن.
  • 2:51 - 2:56
    من شەش ڕێگەتان پێ دەڵێم کاریبهێنن
    بۆ دروست کردنی وشەی نوێ لە ئینگلیزیدا
  • 2:56 - 2:58
    یەکەم ڕێگە سادەترین ڕێگەیە.
  • 2:58 - 3:00
    بە زۆری، لە زمانیترەوە دزراوە.
  • 3:00 - 3:03
    ["بڕۆن لە خەڵکیتری بستێنن"]
    (پێکەنین)
  • 3:04 - 3:06
    زمانزانەکان بە قەرز کردن ناوی دەبەن،
  • 3:06 - 3:09
    بەڵام هەرگیز وشەکانمان نەگەڕاندۆتەوە،
    بۆیە من ڕاستگۆ دەبم
  • 3:09 - 3:11
    و بە دزین ناوی دەبەم.
  • 3:11 - 3:14
    هەمیشە وشەکان لەو شتانەوە وەردەگرین
    حەزمان لێیە، وەکو خواردنی بەتام.
  • 3:14 - 3:18
    مان لە چینیەوە وەرگرتوە،"kumquat"
    مان لە فەرەنسیەوە وەرگرتووە"caramel"
  • 3:18 - 3:21
    هەروەها وشەکانمان بۆ شتە خۆشەکان
    ڕاستە؟ "ninja,"وەرگرتووە وەک
  • 3:21 - 3:22
    ئەوەمان لە یاباننی وەرگرتووە،
  • 3:22 - 3:26
    جۆرە فێڵێکی باش بوو چونکە دزیکردن
    لە نینجا قورسە.
  • 3:26 - 3:28
    (پێکەنین)
  • 3:28 - 3:31
    ڕێگەیەکیتر بۆ درووست کردنی وشەکان لە
    ئینگلیزیدا
  • 3:31 - 3:34
    ئەوەیە کە بە داتاشینی دوو وشەیتری ئینگلیزی
    بەیەکەوە،
  • 3:34 - 3:36
    ئەمە بە تێکەڵە ناو دەبرێت.
  • 3:36 - 3:37
    وشەی لە ئینگلیزیدا وەک
    ە Lego:
  • 3:37 - 3:40
    ئەگەر هێزی تەواو بەکار بهێنیت، دەتوانی هەر
    کام لەو دوانە بەیەکەوە دانێی.
  • 3:40 - 3:42
    (پێکەنین)
  • 3:43 - 3:45
    هەموو کات لە ئینگلیزیدا ئاوا دەکەین:
  • 3:45 - 3:50
    "bookworm,""heartbroken,"وتەی وەکو
    هەموویان تێکەڵەن"sandcastle"
  • 3:50 - 3:54
    درووست بکە"duckface,"بەردەوامبە وتەی وەک
    بەس دەموچاوت مەکە بە هی مراوی.
  • 3:54 - 3:55
    (پێکەنین)
  • 3:56 - 4:00
    ڕێگەیەکیتر بۆ درووستکردنی وتە لە ئینگلیزی
    دا جۆرێکە هەروەکو تێکەڵەیە،
  • 4:00 - 4:05
    بەڵام لەبری بەکار هێنانی هێزی زۆر ئەوکاتەی
    تۆ وتەکانت بەیەکەوە داتاشیوە
  • 4:05 - 4:07
    هەندێک بەشیان لێ دەبێتەوە.
  • 4:07 - 4:08
    ئەمانە وتەی تێکەڵ کراون،
  • 4:08 - 4:12
    تێکەڵکراوی "brunch"وەک
    ە "lunch"و "breakfast".
  • 4:12 - 4:15
    تێکەڵکراوی "motel"
    ە "hotel"و "motor".
  • 4:15 - 4:18
    "motel"لێرە کێ دەیزانی کە
    وتەیەکی تێکەڵکراوە؟
  • 4:18 - 4:20
    بەڵێ، ئەوە وتەیەکی زۆر کۆنی ئینگلیزیە
  • 4:20 - 4:23
    زۆر خەڵک نازانن کە بەشەکانیتری نادیارن.
  • 4:23 - 4:27
    تێکەڵکراوی "Edutainment"
    ە"entertsinment"و"education".
  • 4:27 - 4:32
    تێکەڵکراوی"electrocute"،بەدڵنیایەوە
    ە"execute"و"electric".
  • 4:32 - 4:34
    (پێکەنین)
  • 4:34 - 4:37
    هەروەها دەتوانی وتە درووستبکەیت بە
    گۆڕینی کە ئەوان چۆن کار دەکەن.
  • 4:37 - 4:39
    پێی دەوترێ لادانی
    فرمانی چالاک.
  • 4:39 - 4:41
    وتەیەک وەردەگری نواندن دەکات وەک
    بەشێکی ئاخافتن
  • 4:41 - 4:44
    و تۆ دەیگۆڕیت بۆ بەشێکیتری ئاخافتن.
  • 4:44 - 4:48
    "friend"باشە، کێ لێرە دەیزانی
    هەمیشە نابێت بە کار؟
  • 4:49 - 4:53
    وا هاتبوو ناو بێت"friend"
    و دواتر کردمان بە کار.
  • 4:53 - 4:56
    نزیکەی هەر وشێک لە ئینگلیزیدا
    دەتوانرێ ببێت بە کار.
  • 4:56 - 4:59
    هەروەها دەتوانیت هاوەڵناوەکان ببەیت و
    بیانکەی بە ناو.
  • 4:59 - 5:03
    واهاتوە هاوەڵناو بێت"Commerical"
    ئێستا کراوە بە ناو.
  • 5:03 - 5:05
    بە دڵنیایەوە، دەتوانی شتەکان بکەی
    ."green"بە
  • 5:05 - 5:08
    ڕێگایەکیتری درووستکردنی وتە لە ئینگلیزیدا
    چاوگە.
  • 5:08 - 5:12
    دەتوانیت وشەیەک وەرگریت و کەمێکی
    لێ داتاشیت.
  • 5:12 - 5:17
    مان "editor"بۆ نموونە، لە ئینگلیزیدا وشەی
    مان هەبێت"edit"هەبوو پێش ئەوەی وشەی
  • 5:17 - 5:18
    فۆڕمێکی وەرگیراوە لە "edit"
    ."editor"
  • 5:18 - 5:21
    هەندێک کات ئەو چاوگانە دەنگیان کەمێک
    گەمژانەیە:
  • 5:21 - 5:25
    Bulldozers bulldoze, butlers butle
    و burglers burgle.
  • 5:25 - 5:27
    (پێکەنین)
  • 5:27 - 5:29
    ڕێگایەکیتری درووستکردنی وتەی ئینگلیزی
  • 5:29 - 5:32
    وەرگرتنی پیتەکانی سەرەتای شتێکە و
    داتاشینیان بەیەکەوە.
  • 5:32 - 5:35
    Space AdministrationوNational Aeronautics
    .NASAدەبێت بە
  • 5:35 - 5:39
    بەدڵنیایەوە دەتوانیت لەگەڵ هەر شتێکیتردا
    !OMG،ئەوە بکەی
  • 5:39 - 5:45
    کێشە نابێت گەر وتەکانیش گەمژانە بن.
  • 5:45 - 5:47
    بەڕاستی دەکرێ ببن بە وتەی باشی ئینگلیزی.
  • 5:47 - 5:51
    وتەیەکی تەواوی "Absquatulate"
    باشی ئینگلیزیە.
  • 5:51 - 5:53
    وتەیەکی تەواوی باشی"Mugwump"
    ئینگلیزیە.
  • 5:53 - 5:58
    ،پێویست ناکات وتەکان دەنگیان ئاسایی بێت
    دەکرێ دەنگیان گەمژانە بێت.
  • 5:58 - 6:00
    لەبەرچی پێویستە وتە درووستکەیت؟
  • 6:00 - 6:02
    پێویستە وتە دروستبکەی لەبەر ئەوەی
    هەموو وشەیەک
  • 6:02 - 6:07
    هەلێکە کە دەتوانی لە ڕێگەیەوە بیرۆکەکەت و
    ماناکەی دەرببڕی.
  • 6:07 - 6:10
    وتە تازەکان سەرنجی خەڵك ڕادەکێشن.
  • 6:10 - 6:12
    وا لەخەڵك دەکەن تیشك بخاتە سەر ئەوەی
    تۆ چی دەڵێیت
  • 6:12 - 6:15
    ئەوە هەلێکی باشترت پێدەدات بۆبەدەست هێنانی
    ماناکەی سەری.
  • 6:15 - 6:18
    زۆربەی خەڵك لەسەر ئەم سەکۆیەی ئەمڕۆ
    دەیانوت،
  • 6:18 - 6:20
    لە داهاتوودا،دەتوانی ئەمە بکەی"
  • 6:20 - 6:23
    دەتوانی لەگەڵ ئەمە یارمەتیدەر بی،
    ."یەرمەتیماندەی لە گەڕان،و لە داهێنان
  • 6:23 - 6:25
    ئێستا دەتوانی وتەیەکی نوێ دروستکەی
  • 6:25 - 6:27
    ئینگلیزی تەمەنێکی سنوورکراوی نیە.
  • 6:27 - 6:30
    بەردەوامبە،ئەمڕۆ دەست بە دروستکردنی
    وتە بکە،
  • 6:30 - 6:34
    بیاننێرن بۆ من، و منیش لەسەر هێڵی
    ."Wordnik"فەرهەنگەکەم دایدەنێم
  • 6:34 - 6:35
    زۆر سوپاستان دەکەم.
  • 6:35 - 6:40
    (چاپڵەڕێزان)
Title:
!بەردەوام، وشەی نوێ دابهێنە
Speaker:
ئێرین مکین
Description:

لەم ئاخاوتنە کورت و چێژبەخشەد،ا کە لە TEDYouth وەرگیراوە.

دانەری فەرهەنگ ئێرین مکین دایناوە دەبێتە هاندەرێک بۆ داهێنانی وشەی نوێ لە کاتێکدا ئەم وشانە ئاماژەی تەواوی بەدەست ناخەن. مکین شەش ڕێگەی دەخاتە ڕوو بۆ چۆنیەتی درووست کردنی وشە لە زمانی ئینگلیزیدا، لە کرداری تێکەڵکردن تاوەکو بەکارخستن، بۆ ئەوەی توانایەکی چاکتر ببەخشێت بە زمان بۆ گەیاندنی ئیوەی حەزمان لێیە بیڵێین، بە درووست کردنی ڕێگەی نوێ باشتر لە یەکتر حاڵی دەبین
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:52

Kurdish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.