Mansa Musa, jedan od najbogatijih ljudi koji su ikada živeli - Džesika Smit (Jessica Smith)

Pogledajte celu lekciju: http://ed.ted.com/lessons/mansa-musa-one-of-the-wealthiest-people-who-ever-lived-jessica-smith

Mansa Musa, afrički kralj imperije Mali iz 14. veka, navodno je stekao bogatstvo koje ga je verovatno načinilo jednim od najbogatijih ljudi koji su ikada živeli. Džesika Smit priča o tome kako je Mansa Musa bukvalno stavio na mapu sebe i svoje kraljevstvo.

Lekcija: Džesika Smit; animacija: Sandro Katamašvili.

Kada bi vas neko pitao da navedete
najbogatije ljude u istoriji,

koja imena biste naveli?

Možda bankara milijardera
ili korporativnog mogula,

poput Bila Gejtsa ili Džona D. Rokfelera.

A recimo afrički kralj Musa Kita I?

Vladavši Kraljevinom Mali
u 14. veku nove ere,

Mansa Musa, ili kralj nad kraljevima,

stekao je bogatstvo koje ga je
verovatno načinilo

jednim od najbogatijih ljudi
koji su ikada živeli.

Ali njegovo ogromno bogatstvo bilo je
samo deo njegove bogate zaostavštine.

Kada je Mansa Musa došao na vlast 1312,

veći deo Evrope bio je razoren
glađu i građanskim ratovima.

Ali mnoga afrička kraljevstva
u islamskom svetu su cvetala

i Mansa Musa je igrao važnu ulogu
u tome da plodove ovog procvata

dovede u svoje kraljevstvo.

Time što je strateški aneksirao
grad Timbuktu

i ponovo uspostavio moć
nad gradom Gaom,

dobio je kontrolu nad važnim
trgovačkim putevima

između Mediterana i zapadne afričke obale,

nastavivši period proširenja
koji je drastično uvećao površinu Malija.

Teritorija carstva Mali
bila je bogata prirodnim resursima

poput zlata i soli.

Svet je prvo video količinu bogatstva
Mansa Muse 1324,

kada je otišao na hodočašće do Meke.

Pošto nije bio neko
ko putuje ekonomskom klasom,

poveo je karavan koji se protezao
dokle god su oči sezale.

Zapisi o ovom putovanju uglavnom su
zasnovani na usmenim

i različitim pisanim svedočenjima,

tako da je teško utvrditi tačne detalje.

Ali svi se slažu da je putovanje bilo
na ekstravagantnom nivou.

Istoričari opisuju pratnju
od desetine hiljada vojnika,

civila

i robova,

500 glasnika sa zlatnim štapovima,
obučenih u finu svilu

i mnoge kamile i konji
koji su nosili pregršt zlatnih poluga.

Zaustavljao se u gradovima poput Kaira

i Mansa Musa je navodno trošio
ogromne količine zlata

deleći siromašnima, kupujući suvenire

i čak usput gradivši džamije.

Zapravo, njegovi troškovi možda su
destabilizovali ekonomiju regiona

i prouzrokovali masovnu inflaciju.

Ovo putovanje navodno je trajalo
godinu dana, i dok se Mansa Musa vratio,

priče o njegovom neverovatnom bogatstvu
proširile su se do luka Mediterana.

Mali i njihov kralj uzdignuti su
skoro do statusa legendi

koji je potvrđen uključivanjem
u Katalonski atlas iz 1375.

To je bila jedna od najvažnijih mapa
srednjovekovne Evrope

i prikazivala je kralja kako drži skiptar
i svetlucavi grumen zlata.

Mansa Musa je bukvalno sebe
i svoje kraljevstvo stavio na mapu.

Ali kralj nije brinuo samo za materijalno.

Kao posvećenog muslimana,
naročito ga je interesovao Timbuktu,

koji je već bio centar religije
i obrazovanja pre aneksiranja.

Nakon povratka s hodočašća,

tu je izgradio veliku džamiju Džingereber

uz pomoć arhitekte iz Andaluzije.

Takođe je osnovao veliki univerzitet
i tako dalje uzdigao reputaciju grada

i privukao akademike i studente
iz celog sveta Islama.

Pod vladavinom Manse Muse,
carstvo se urbanizovalo

i škole i džamije dizane su
u stotinama gusto naseljenih gradova.

Bogato nasledstvo kralja
trajalo je generacijama

i do današnjeg dana postoje mauzoleji,
biblioteke i džamije

i do današnjeg dana stoje kao potvrda
ovog zlatnog doba u istoriji Malija.