WEBVTT

00:00:06.826 --> 00:00:09.884
Kada bi vas neko pitao da navedete
najbogatije ljude u istoriji,

00:00:09.884 --> 00:00:11.452
koja imena biste naveli?

00:00:11.452 --> 00:00:13.828
Možda bankara milijardera
ili korporativnog mogula,

00:00:13.828 --> 00:00:16.727
poput Bila Gejtsa ili Džona D. Rokfelera.

00:00:16.727 --> 00:00:20.640
A recimo afrički kralj Musa Kita I?

00:00:20.640 --> 00:00:24.105
Vladavši Kraljevinom Mali
u 14. veku nove ere,

00:00:24.105 --> 00:00:26.719
Mansa Musa, ili kralj nad kraljevima,

00:00:26.719 --> 00:00:29.409
stekao je bogatstvo koje ga je
verovatno načinilo

00:00:29.409 --> 00:00:33.099
jednim od najbogatijih ljudi
koji su ikada živeli.

00:00:33.099 --> 00:00:37.442
Ali njegovo ogromno bogatstvo bilo je
samo deo njegove bogate zaostavštine.

00:00:37.442 --> 00:00:40.674
Kada je Mansa Musa došao na vlast 1312,

00:00:40.674 --> 00:00:44.436
veći deo Evrope bio je razoren
glađu i građanskim ratovima.

00:00:44.436 --> 00:00:48.519
Ali mnoga afrička kraljevstva
u islamskom svetu su cvetala

00:00:48.519 --> 00:00:52.527
i Mansa Musa je igrao važnu ulogu
u tome da plodove ovog procvata

00:00:52.527 --> 00:00:54.684
dovede u svoje kraljevstvo.

00:00:54.684 --> 00:00:57.541
Time što je strateški aneksirao
grad Timbuktu

00:00:57.541 --> 00:01:00.815
i ponovo uspostavio moć
nad gradom Gaom,

00:01:00.815 --> 00:01:03.545
dobio je kontrolu nad važnim
trgovačkim putevima

00:01:03.545 --> 00:01:07.074
između Mediterana i zapadne afričke obale,

00:01:07.074 --> 00:01:12.213
nastavivši period proširenja
koji je drastično uvećao površinu Malija.

00:01:12.213 --> 00:01:16.227
Teritorija carstva Mali
bila je bogata prirodnim resursima

00:01:16.227 --> 00:01:18.356
poput zlata i soli.

00:01:18.356 --> 00:01:22.855
Svet je prvo video količinu bogatstva
Mansa Muse 1324,

00:01:22.855 --> 00:01:25.516
kada je otišao na hodočašće do Meke.

00:01:25.516 --> 00:01:27.866
Pošto nije bio neko
ko putuje ekonomskom klasom,

00:01:27.866 --> 00:01:31.170
poveo je karavan koji se protezao
dokle god su oči sezale.

00:01:31.170 --> 00:01:34.952
Zapisi o ovom putovanju uglavnom su
zasnovani na usmenim

00:01:34.952 --> 00:01:36.647
i različitim pisanim svedočenjima,

00:01:36.647 --> 00:01:40.223
tako da je teško utvrditi tačne detalje.

00:01:40.223 --> 00:01:44.750
Ali svi se slažu da je putovanje bilo
na ekstravagantnom nivou.

00:01:44.750 --> 00:01:48.664
Istoričari opisuju pratnju
od desetine hiljada vojnika,

00:01:48.664 --> 00:01:49.884
civila

00:01:49.884 --> 00:01:51.074
i robova,

00:01:51.074 --> 00:01:55.114
500 glasnika sa zlatnim štapovima,
obučenih u finu svilu

00:01:55.114 --> 00:02:00.039
i mnoge kamile i konji
koji su nosili pregršt zlatnih poluga.

00:02:00.039 --> 00:02:02.058
Zaustavljao se u gradovima poput Kaira

00:02:02.058 --> 00:02:05.524
i Mansa Musa je navodno trošio
ogromne količine zlata

00:02:05.524 --> 00:02:08.187
deleći siromašnima, kupujući suvenire

00:02:08.187 --> 00:02:11.400
i čak usput gradivši džamije.

00:02:11.400 --> 00:02:15.455
Zapravo, njegovi troškovi možda su
destabilizovali ekonomiju regiona

00:02:15.455 --> 00:02:18.147
i prouzrokovali masovnu inflaciju.

00:02:18.147 --> 00:02:22.660
Ovo putovanje navodno je trajalo
godinu dana, i dok se Mansa Musa vratio,

00:02:22.660 --> 00:02:27.584
priče o njegovom neverovatnom bogatstvu
proširile su se do luka Mediterana.

00:02:27.584 --> 00:02:31.285
Mali i njihov kralj uzdignuti su
skoro do statusa legendi

00:02:31.285 --> 00:02:36.307
koji je potvrđen uključivanjem
u Katalonski atlas iz 1375.

00:02:36.307 --> 00:02:39.857
To je bila jedna od najvažnijih mapa
srednjovekovne Evrope

00:02:39.857 --> 00:02:44.589
i prikazivala je kralja kako drži skiptar
i svetlucavi grumen zlata.

00:02:44.589 --> 00:02:49.848
Mansa Musa je bukvalno sebe
i svoje kraljevstvo stavio na mapu.

00:02:49.848 --> 00:02:52.963
Ali kralj nije brinuo samo za materijalno.

00:02:52.963 --> 00:02:56.782
Kao posvećenog muslimana,
naročito ga je interesovao Timbuktu,

00:02:56.782 --> 00:03:01.861
koji je već bio centar religije
i obrazovanja pre aneksiranja.

00:03:01.861 --> 00:03:03.853
Nakon povratka s hodočašća,

00:03:03.853 --> 00:03:06.513
tu je izgradio veliku džamiju Džingereber

00:03:06.513 --> 00:03:09.820
uz pomoć arhitekte iz Andaluzije.

00:03:09.820 --> 00:03:14.461
Takođe je osnovao veliki univerzitet
i tako dalje uzdigao reputaciju grada

00:03:14.461 --> 00:03:18.941
i privukao akademike i studente
iz celog sveta Islama.

00:03:18.941 --> 00:03:22.116
Pod vladavinom Manse Muse,
carstvo se urbanizovalo

00:03:22.116 --> 00:03:26.517
i škole i džamije dizane su
u stotinama gusto naseljenih gradova.

00:03:26.517 --> 00:03:29.315
Bogato nasledstvo kralja
trajalo je generacijama

00:03:29.315 --> 00:03:33.015
i do današnjeg dana postoje mauzoleji,
biblioteke i džamije

00:03:33.015 --> 00:03:38.051
i do današnjeg dana stoje kao potvrda
ovog zlatnog doba u istoriji Malija.