Language Death: How do languages die?

Xin chào , chào mừng đến với
Langfocus Channel

và tên tôi là Paul.

Chủ đề hôm nay là :Ngôn ngữ chết.

Thường trên kênh này, khi tôi nói về ngôn
ngữ nào đó,

nó thường là ngôn ngữ sống.

1 ngôn ngữ mà vẫn còn được những người bản
địa nói ngày nay

và tiếp tục phát triển và phát triển.

Nhưng bên cạnh đó cũng có những ngôn ngữ
chết và ngôn ngữ tuyệt chủng.

Ngôn ngữ đó được coi là chết khi chỉ đơn
giản không còn nhiều người bản địa,

mặc dù họ có thể tiếp tục sử dụng nó theo
cách nào đó.

ví dụ,tiếng Latin là ngôn ngữ chết

nhưng nó tiếp tục được sử dụng cho mục
đích tôn giáo

và cho 1 số mục đích hành chính ở Vatican

Số ít người vẫn có thể nói nó, nhưng không
thuần thục như ngôn ngữ mẹ đẻ,

và nó không được truyền lại như 1 ngôn ngữ
mẹ để.

1 ví dụ khác là tiếng Do Thái,

nó là ngôn ngữ chết trước khi nó
hồi sinh

dưới dạng tiếng Do Thái hiện đại.

Không ai nói nó như giọng bản địa trong
1 thời gian dài

nhưng nó tiếp tục được sử dụng cho những
mục đích tôn giáo

và như 1 ngôn ngữ viết.

Ngược lại, ngôn ngữ được coi là tuyệt
chủng

khi không có người nào có thể nói được nó.

Ví dụ, nếu người nói cuối cùng

của tiếng
Thổ Dân Mỹ chết

và không một ai học nó như ngôn ngữ thứ 2,

thì ngôn ngữ đó tuyệt chủng.

Tương tự, ngôn ngữ cổ xưa, như Sumerian,
tuyệt chủng.

Vài người có lẽ có thể đọc văn bản cổ của
ngôn ngữ đó,

nhưng không ai thực sự sử dụng nó ngày nay

Ngôn ngữ trở nên chết hoặc tuyệt chủng

như kết cục của ngôn ngữ chết.

Những kiểu chết của ngôn ngữ.

Ngôn ngữ luôn không chết theo
cùng 1 cách

Có rất nhiều kiểu chết

Cách phổ biến nhất là ngôn ngữ đó biến mất

là qua cách chết dần.

Nó thường xảy ra khi người nói của 1
ngôn ngữ

tiếp xúc với 1 ngôn ngữ uy tín cao hơn:

ngôn ngữ của nhóm người thống trị, nhiều
quyền lực hơn.

Cộng đồng có thể duy trì song ngữ trong
thời gian khá dài.

Nhưng với mỗi thế hệ thành công,

ít người trẻ hơn nói tiếng truyền thống của họ

và với khả năng thấp hơn,

vì họ sử dụng ngôn ngữ uy tín thay thế

cho đến 1 ngày, ngôn ngữ truyền thống của
họ không còn được nói nữa.

1 ví dụ đó là Cornish,

thứ chấm dứt nói vào cuối thế kỷ19

như kết quả của sự ảnh hưởng lớn mạnh của
Tiếng Anh

và cũng là kết quả của sự nhận thức rằng
Conish như 1 ngôn ngữ thấp hơn

thậm chí trong số các người nói của nó vào
thời điểm đó.

Nhưng Conish thực sự không tuyệt chủng

bởi có sự nổ lực hồi sinh

khuyến khích mọi người tiếp tục sử dụng
ngôn ngữ này.

Tiếp theo: ngôn ngữ chết từ dưới lên trên,

ngôn ngữ chết từ dưới lên trên

1 ngôn ngữ ngưng sử dụng như 1 ngôn ngữ mẹ
đẻ

nhưng tiếp tục được sử dụng trong bối
cảnh xác định:

thường trong bối cảnh tôn giáo trang trọng
hoặc lễ kỷ niệm,

hoặc có lẽ cho mục đích văn học.

Ngôn ngữ chết dần,

ngôn ngữ thường biến mất đầu tiê
trong bối cảnh trang trọng

vì thế chỗ nó bằng ngôn ngữ uy tín hơn.

Nhưng nó tiếp tục được nói trong nhiều bối
cảnh bình thường trong thời gian dài hơn.

Trong ngôn ngữ từ dưới lên trên, mặt khác,

ngôn ngữ chết đi xếp cuối cùng,

trong từ ngữ khác, trong bối cảnh
bình thường,

nhưng nó tiếp tục được sử dụng trong
nhiều nơi trang trọng.

1 ví dụ là tiếng Latin,

thứ về cơ bản không còn được sử
dụng ngoài mục đích tôn giáo

hoặc dịp kỷ niệm, hoặc có thể trong bối
cảnh văn học.

Tiếp theo : ngôn ngữ chết đột ngột.

Ngôn ngữ chết đột ngột xảy ra khi tất cả

hoặc hầu hết những nói của ngôn ngữ đó

đột ngột chết vì hậu quả của thiên tai hay
bạo lực.

1 ví dụ diễn ra vào năm 1830 ở Tasmania,

khi hầu như tất cả các cư dân bản địa của
hòn đảo

bị xóa sổ bởi người Châu Âu giữa" chiến
tranh đen"

Tiếp theo: cái chết của ngôn ngữ cấp tiến.

Giống với ngôn ngữ chết đột ngột,

cái chết của ngôn ngữ cấp tiến thường
xảy đến liên tục

và thường xảy đến như hậu quả của sự
đàn áp chính trị

hoặc bị đe dọa bạo lực

Điểm khác biệt đó là người nói ngôn ngữ đó
không bị xóa sổ,

nhưng đột nhiên dừng sử dụng ngôn ngữ đó

như 1 cách để tránh áp bức.

1 ví dụ đã xảy ra ở El Salvador

trong cuộc nổi dậy năm 1930,

khi rất nhiều thổ dân đột ngột dừng nói
tiếng bản địa của họ

như 1 cách để tránh bị nhận dạng

giống thổ dân và có khả năng bị giết.

2 ngôn ngữ đột ngột chết đi

là Lenca và Cacaopera.

Nghiên cứu điển hình.

Hãy cùng nhìn vào 1 vài ngôn ngữ
đã chết rồi

và xem nếu ta tìm ra họ chấm dứt không
nói nữa như thế nào

Nhà thờ cổ Slavonic

Nhà thờ cổ Slavonic là ngôn ngữ Slavonic đầu
tiên dược chứng thực,

thứ được nói và viết giữa thế kỉ 9 và 11.

Nó là 1 loạt các tiếng Slavic được tiêu
chuẩn hóa

mà người nói hiểu

được nhiều thổ ngữ Slavic lúc đó,

thứ vẫn còn khá giống với các cái khác.

Những thổ ngữ Slavic đó,

về cơ bản là dạng thông tục
của cùng một ngôn ngữ,