< Return to Video

Ո՞վ հաղթեց տիեզերական մրցակցությունը - Ջեֆֆ Սթիրս

  • 0:07 - 0:10
    1957 թվականի հոկտեմբերի 4-ին
  • 0:10 - 0:12
    աշխարհը ակնածանքով և վախվորած դիտում էր,
  • 0:12 - 0:15
    թե ինչպես Խորհրդային Միությունը
  • 0:15 - 0:17
    տիեզերք արձակեց «Սպուտնիկը»՝
  • 0:17 - 0:19
    աշխարհի առաջին
    արհեստական արբանյակը:
  • 0:19 - 0:21
    Այս մետաղե փոքր գունդը,
  • 0:21 - 0:23
    որի շառավիղը երկու ոտնաչափից փոքր էր,
  • 0:23 - 0:25
    սկսեց տիեզերական մրցակցություն
  • 0:25 - 0:27
    ԱՄՆ-ի և Խորհրդային Միության միջև,
  • 0:27 - 0:29
    որը ընթանացավ 18 տարի
  • 0:29 - 0:32
    և ընդմիշտ փոխեց մեր աշխարհը:
  • 0:32 - 0:34
    «Սպուտնիկը», իրականում,
    մարդկային տեխնոլոգիաներից
  • 0:34 - 0:36
    առաջինը չէր տիեզերքում:
  • 0:36 - 0:38
    Այս արտոնությունը պատկանում
    էր Ֆաու-2 հրթիռին,
  • 0:38 - 0:41
    որն օգտագործվում էր Գերմանիայի
    կողմից Դաշնակիցների դեմ
  • 0:41 - 0:43
    ռմբակոծությունների ժամանակ
    որպես վերջին հույս
  • 0:43 - 0:46
    Երկրորդ աշխարհամարտի վերջին տարիներին:
  • 0:46 - 0:47
    Այն այդքան էլ արդյունավետ չէր,
  • 0:47 - 0:49
    սակայն, պատերազմի ավարտին,
  • 0:49 - 0:51
    և՛ ԱՄՆ և՛ Խորհրդային Միությունը իրացրին
  • 0:51 - 0:55
    այս տեխնոլոգիաները և այն գիտնականներին,
    որոնք կատարելագործեցին դրանք՝
  • 0:55 - 0:58
    օգտագործելով արդեն որպես սեփական ծրագրեր:
  • 0:58 - 1:00
    1957 թվականի օգոստոսին արդեն
  • 1:00 - 1:01
    ԽՍՀՄ-ը հաջողությամբ փորձարկեց
  • 1:01 - 1:05
    առաջին միջմայրցամաքային
    բալիստիկ հրթիռը՝ «Ռ-7»,
  • 1:05 - 1:07
    նույն հրթիռը,
    որն օգտագործվեց
  • 1:07 - 1:09
    երկու ամիս հետո «Սպուտնիկը» արձակելիս:
  • 1:09 - 1:11
    Այսպիսով, սարսափելի էր
  • 1:11 - 1:13
    ոչ թե հենց «Սպուտնիկ» արբանյակային գունդը,
  • 1:13 - 1:15
    այլ այն, որ նույն տեխնոլոգիան
    կարող է օգտագործվել
  • 1:15 - 1:19
    յուրաքանչյուր քաղաքի վրա
    ատոմային ռումբ նետելու համար:
  • 1:19 - 1:20
    Չցանկանալով հետ մնալ,
  • 1:20 - 1:22
    Նախագահ Էյզենհաուերը կարգադրեց նավատորմին
  • 1:22 - 1:24
    արագացնել իրենց ծրագիրը
  • 1:24 - 1:27
    և արձակել արբանյակը
    ինչքան հնարավոր է շուտ:
  • 1:27 - 1:30
    Այսպիսով, 1957 ով. դեկտեմբերի 6-ին
  • 1:30 - 1:31
    խանդավառված ժողովուրդը
  • 1:31 - 1:34
    միացավ կենդանի հեռարձակմանը՝
  • 1:34 - 1:37
    տեսնելու, թե ինչպես
    «Ավանգարդ TV3-ը» մեկնարկեց
  • 1:37 - 1:40
    և երկու վայրկյան հետո բախվեց գետնին:
  • 1:40 - 1:43
    «Ավանգարդի» ձախողումը մեծ նվաստացում էր
  • 1:43 - 1:44
    ԱՄՆ-ի համար:
  • 1:44 - 1:46
    Շաբաթաթերթերում հայտնվեցին
    հետևյալ խորագրերը՝
  • 1:46 - 1:48
    «Ֆլոպնիկ» կամ «Կապուտնիկ»:
  • 1:48 - 1:51
    ՄԱԿ-ում ԽՍՀՄ ներկայացուցիչը
    ծաղրելով առաջարկեց,
  • 1:51 - 1:53
    որ ԱՄՆ-ին անհրաժեշտ է
  • 1:53 - 1:56
    թերզարգացած երկրների համար
    նախատեսված օգնությունից օգտվել:
  • 1:56 - 1:58
    Բարեբախտաբար, բանակը նախապատրաստում էր
  • 1:58 - 2:01
    զուգահեռ նախագիծը՝ «The Explorer-ը»,
  • 2:01 - 2:05
    որը հաջողությամբ մեկնարկեց
    1958 թվ. հունվարին,
  • 2:05 - 2:08
    սակայն ԱՄՆ հազիվ էր հասել ԽՍՀՄ-ին,
  • 2:08 - 2:10
    երբ Խորհրդային Միությունն
    էլի առաջ ընկավ,
  • 2:10 - 2:12
    երբ Յուրի Գագարինը
    1961 թվականի ապրիլին դարձավ
  • 2:12 - 2:16
    առաջին մարդը տիեզերքում:
  • 2:16 - 2:17
    Գրեթե մի տարի անցավ,
  • 2:17 - 2:18
    և մի շարք խորհրդային աստղագնացներ
  • 2:18 - 2:20
    ավարտեցին
    իրենց առաքելությունները,
  • 2:20 - 2:22
    երբ «Project Mercury-ն»
    հաջողություն ունեցավ,
  • 2:22 - 2:24
    և Ջոն Գլենը դարձավ առաջին ամերիկացին,
  • 2:24 - 2:28
    ով 1962 թվականին հասավ ուղեծիր:
  • 2:31 - 2:33
    Սակայն, նախագահ Քեննեդին հասկացավ,
  • 2:33 - 2:35
    որ Խորհրդային Միության հետ
  • 2:35 - 2:37
    մի քանի ամիս հետո ուղղակի հավասարվելը
  • 2:37 - 2:39
    բավական չէր:
  • 2:39 - 2:41
    ԱՄՆ-ին անհրաժեշտ էր առաջ ընկնել,
  • 2:41 - 2:45
    և 1961 թվականի մայիսին,
    Գագարինի թռիչքից մի ամիս անց,
  • 2:45 - 2:46
    նա իր նպատակ հայտարարեց
  • 2:46 - 2:48
    մարդ ուղարկել Լուսին
  • 2:48 - 2:50
    մինչև վաթսունականների վերջ:
  • 2:50 - 2:53
    Նրանք հաջողեցին «Ապոլլո» ծրագիրը, և
  • 2:53 - 2:55
    Նեյլ Արմսթրոնգը
  • 2:55 - 2:59
    1969 թվականի Հուլիսի 20-ին
    ոտք դրեց Լուսնի վրա:
  • 2:59 - 3:01
    Երկու երկրներն էլ հետագայում կենտրոնացան
  • 3:01 - 3:03
    արբանյակային տիեզարական կայանների վրա,
  • 3:03 - 3:04
    և հայտնի չէ, թե որքան դեռ կտևեր
  • 3:04 - 3:07
    տիեզերական մրցակցությունը:
  • 3:07 - 3:09
    Սակայն, զարգացող
    հարաբերությունների հետևանքով,
  • 3:09 - 3:12
    որոնք նախաձեռնել էին Խորհրդային
    Միության նախագահ ԼԵոնիդ Բրեժնևը
  • 3:12 - 3:13
    և ԱՄՆ նախագահ Նիքսոնը,
  • 3:13 - 3:16
    ԱՄՆ և ԽՍՀՄ սկսեցին համագործակցել,
  • 3:16 - 3:18
    մրցելու փոխարեն:
  • 3:18 - 3:20
    Միասնական հաջողված առաքելությունը՝
  • 3:20 - 3:22
    «Ապոլլո-Սոյուզը»,
  • 3:22 - 3:24
    այսինքն՝ ամերիկյան «Ապոլլո» տիեզերանավը
  • 3:24 - 3:26
    և խորհրդային «Սոյուզ» տիեզերանավը,
  • 3:26 - 3:27
    և երկու անձնակազմերը հանդիպեցին,
  • 3:27 - 3:28
    սեղմեցին ձեռքերը,
  • 3:28 - 3:29
    փոխանակվեցին նվերներով,
  • 3:29 - 3:33
    և նշեցին տիեզերական մրցակցության
    ավարտը 1975 թվականին:
  • 3:33 - 3:35
    Այսպիսով, ի վերջո, ո՞րն էր
  • 3:35 - 3:36
    տիեզերական մրցակցության նպատակը:
  • 3:36 - 3:39
    Արդյո՞ք այն ժամանակի կորուստ էր:
  • 3:39 - 3:41
    Երկու հիմնական ուժերը մրցակցում էին՝
  • 3:41 - 3:43
    հետապնդելով խորհրդանշական ծրագրեր,
  • 3:43 - 3:45
    որոնք վտանգավոր և թանկարժեք էին,
  • 3:45 - 3:46
    օգտագործելով
    այն ռեսուրսները,
  • 3:46 - 3:49
    որոնք կարող էին
    այլ նպատակներով կիրառվել:
  • 3:49 - 3:50
    Կարծես թե այո,
  • 3:50 - 3:53
    սակայն տիեզերական ծրագրի
    ամենամեծ առավելությունը
  • 3:53 - 3:55
    կապ չուներ այս մրցակցության հետ:
  • 3:55 - 3:57
    Տիեզերական
    մրցակցության ժամանակ,
  • 3:57 - 4:00
    հետազոտությունների և կրթական
    համակարգերի ֆինանսավորումը, ,
  • 4:00 - 4:01
    կրտուկ աճեց՝
  • 4:01 - 4:03
    առաջ քաշելով մի
    շարք նորարությունների,
  • 4:03 - 4:04
    որոնց այլ դեպքում չէինք հասնի:
  • 4:04 - 4:07
    Բազմաթիվ տիեզերական
    տեխնոլոգիաներ մշակվեցին,
  • 4:07 - 4:10
    որոնք լայնորեն կիրառվում են
    քաղաքացիական կյանքում,
  • 4:10 - 4:12
    հիշողություն ունեցող ներքնակներից
  • 4:12 - 4:13
    մինչև սառեցված ուտելիքները
  • 4:13 - 4:16
    և քաղցկեղի բուժման համար
    նախատեսված լուսային դիոդները:
  • 4:16 - 4:17
    Իհարկե, նաև արբանյակները,
  • 4:17 - 4:20
    որոնք ապահովում են մեր GPS համակարգերը
    և բջջային հեռախոսակապը,
  • 4:20 - 4:21
    գոյություն չէին ունենա
  • 4:21 - 4:23
    առանց տիեզերական ծրագրերի:
  • 4:23 - 4:24
    Այս ամենը ցույց է տալիս,
  • 4:24 - 4:27
    որ գիտական հետազոտությունների և
    նորարարությունների ֆինանսավորումը
  • 4:27 - 4:29
    կարող են ավելի մեծ
    նվաճումների հանգեցնել,
  • 4:29 - 4:31
    քան հետազոտողները կարող էին պատկերացնել:
Title:
Ո՞վ հաղթեց տիեզերական մրցակցությունը - Ջեֆֆ Սթիրս
Speaker:
Jeff Steers
Description:

Ամբողջական դասը՝ http://ed.ted.com/lessons/what-was-the-point-of-the-space-race-jeff-steers
1957 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Խորհրդային Միությունը արձակեց «Սպուտնիկ» արբանյակը՝ դրանով իսկ սկսելով տիեզերական մրցակցությունը: ԱՄՆ և ԽՍՀՄ ձեռնամուխ եղան հայտարարելու իրենց գերակայությունը տիեզեքում մոտակա 18 տարիների ընթացքում, մինչև որ այս երկու երկրները կարողացան համագործացել: Իսկ ո՞վ հաղթող դուրս եկավ: Գիտությունը: Ջեֆֆ Սթիրսը նկարագրում է տիեզերական մրցակցության պատմությունը և առավելությունները:
Դասը պատրաստեց Ջեֆֆ Սթիրսը, անիմացիան՝ The Moving Company Animation Studiօ-ն:
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:47
Emma Dovlatyan approved Armenian subtitles for Who won the space race?
Emma Dovlatyan edited Armenian subtitles for Who won the space race?
Grigor Janikyan accepted Armenian subtitles for Who won the space race?
Grigor Janikyan edited Armenian subtitles for Who won the space race?
Sona Martirossian edited Armenian subtitles for Who won the space race?
Sona Martirossian edited Armenian subtitles for Who won the space race?

Armenian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.