< Return to Video

Da Vinci'nin matematiksel Vitruvius Adamı - James Earle

  • 0:16 - 0:19
    Leonardo'nun eskizlerinden alınan
    bu Vitruvius Adamı
  • 0:19 - 0:22
    Rönesans'ın en meşhur
    sembollerinden biri olmuştur.
  • 0:22 - 0:23
    Ama neden?
  • 0:23 - 0:25
    Basit bir dolmakem çizimi değil mi?
  • 0:25 - 0:26
    Değil!
  • 0:26 - 0:29
    Bunu bir matematik problemiyle
    cevaplamaya başlayalım.
  • 0:29 - 0:31
    Çemberin alanını hesaplamayı biliyorum.
  • 0:31 - 0:34
    Pi sayısını alır,
    yarıçapın karesiyle çarparım.
  • 0:34 - 0:37
    Karenin alanını hesaplamayı da biliyorum.
  • 0:37 - 0:39
    Kenar uzunluğunu kendisiyle çarparım.
  • 0:40 - 0:44
    Peki, çemberin alanını alıp aynı alana
    sahip bir kare nasıl oluştururum?
  • 0:44 - 0:46
    Bu, ilk kez antik
    dünyada ortaya atılan,
  • 0:46 - 0:49
    genelde "çemberin karelenmesi"
    denilen bir problem.
  • 0:49 - 0:51
    Antik dünyanın diğer birçok fikirleri gibi
  • 0:51 - 0:53
    Rönesans döneminde yeniden hayat bulmuş.
  • 0:53 - 0:55
    Anlaşılan o ki,
    pi sayısının doğası gereği
  • 0:55 - 0:57
    çözülmesi imkânsız bir problem,
  • 0:57 - 0:58
    fakat o ayrı bir konu.
  • 0:58 - 0:59
    Leonardo'nun
  • 0:59 - 1:02
    Romalı mimar Vitruvius'ın eserlerinin
    etkisindeki bu eskizi,
  • 1:02 - 1:05
    insanı bir çember ve karenin
    tam ortasına yerleştirir.
  • 1:05 - 1:08
    Vitruvius göbeğin insan vücudunun
    tam ortası olduğunu
  • 1:08 - 1:12
    ve pergel göbeğin
    sabit noktasına yerleştirilirse
  • 1:12 - 1:15
    vücudu eksiksiz çevreleyen bir daire
    çizileceğini iddia eder.
  • 1:15 - 1:17
    Vitruvius ayrıca, insan vücudunda
    kol genişliğinin ve boyun
  • 1:17 - 1:19
    mükemmele yakın
    bir uyumu olduğunu,
  • 1:19 - 1:23
    dolayısıyla vücudun karenin içerisine de
    eksiksiz yerleştiğini fark eder.
  • 1:23 - 1:25
    Leonardo, Vtruvius'un fikirlerini
  • 1:25 - 1:27
    çemberin karelenmesi bilinmezini
    çözmek için insanı
  • 1:27 - 1:29
    mecazen her iki şeklin alanı
    olarak kullandı.
  • 1:30 - 1:33
    Fakat Leonardo yalnız
    Vitruvius'la yetinmedi.
  • 1:33 - 1:36
    O dönemlerde, İtalya'da Yeni Platonculuk
    denilen bir fikri akım vardı.
  • 1:36 - 1:39
    Bu akım, Platon ve Aristo'nun geliştirdiği
  • 1:39 - 1:41
    "Varlık Zinciri" denilen
  • 1:41 - 1:43
    IV. yüzyılın eski bir görüşünü ele aldı.
  • 1:43 - 1:46
    Bu düşünce, evrende zincire benzeyen
    bir hiyerarşi olduğuna inanır;
  • 1:46 - 1:48
    zincir en üstte Tanrı'yla başlar,
  • 1:48 - 1:51
    sonra şeytan ve cinlerden önce
  • 1:51 - 1:55
    aşağı doğru melekler, gezegenler,
    yıldızlar ve tüm canlılar gelir.
  • 1:55 - 1:56
    Bu felsefi düşüncenin öncesinde,
  • 1:56 - 2:00
    insanın bu zincirdeki yerinin
    tam ortada olduğuna inanılırdı.
  • 2:00 - 2:03
    İnsan ölümsüz bir ruhun eşlik ettiği
    ölümlü bir bedene sahip olduğundan,
  • 2:03 - 2:06
    biz insanlar evreni
    güzelce ikiye ayırıyoruz.
  • 2:06 - 2:09
    Ancak, Leonardo'nun Vitruvius Adamı'nı
    çizdiği sıralarda
  • 2:09 - 2:11
    Pico Dela Mirandola adlı
    bir Yeni Platoncu
  • 2:11 - 2:13
    farklı bir görüşe sahipti.
  • 2:13 - 2:14
    İnsanlığı zincirden çıkardı
  • 2:14 - 2:16
    ve insanın istediği mertebeye ulaşmak gibi
  • 2:16 - 2:18
    eşsiz bir yetisi olduğunu iddia etti.
  • 2:18 - 2:21
    Pico, Tanrı'nın yaratmış olduğu
    güzel ve sırlı kâinatı
  • 2:21 - 2:24
    idrak edebilecek bir varlık
    arzuladığını ileri sürdü.
  • 2:24 - 2:26
    Bu arzu, tanrının
    kainatın merkezine yerleştirdiği
  • 2:26 - 2:29
    istediği gibi davranma
    yetisine sahip olan insanın
  • 2:29 - 2:30
    yaratılışına sebep oldu.
  • 2:30 - 2:32
    Pico'ya göre insan
  • 2:32 - 2:35
    zincirde aşağı doğru inip
    canavarlaşabilirdi
  • 2:35 - 2:37
    veya zincirde yükselebilir
    ve tanrılaşabilirdi,
  • 2:37 - 2:38
    bu bizim tercihimizdi.
  • 2:39 - 2:40
    Çizime dönersek,
  • 2:40 - 2:42
    insanın yerini değiştirdiğimizde
  • 2:42 - 2:45
    dairenin ve karenin bağdaşmayan
    alanlarını kaplayabildiğini görürüz.
  • 2:45 - 2:48
    Eğer, geometri kâinatın yazıldığı dilse
  • 2:48 - 2:51
    bu eskiz, bütün unsurlarının içerisinde
    var olabileceğimizi söylüyor gibi.
  • 2:51 - 2:54
    İnsan, geometrik ve felsefi açıdan da
  • 2:54 - 2:55
    istediği her şekli alabilir.
  • 2:55 - 2:58
    Bu eskizinde Leonardo,
  • 2:58 - 3:01
    matematik, din, felsefe, mimari
  • 3:01 - 3:03
    ve döneminin sanatını
    bir araya getirebildi.
  • 3:03 - 3:06
    Bütün bir dönemin
    simgesi olmasına şaşmamalı.
Title:
Da Vinci'nin matematiksel Vitruvius Adamı - James Earle
Speaker:
James Earle
Description:

Tüm dersi görüntüleyin: http://ed.ted.com/lessons/da-vinci-s-vitruvian-man-of-math-james-earle

Leonardo Da Vinci'nin Vitruvius Adamı'nı olağanüstü yapan şey ne? Sonuna kadar açık kollarıyla, bir dairenin ve karenin bağdaşmayan yerlerini kaplayan adam; insanoğlunun değişken doğasına inanan Rönesans döneminin sembolü. James Earle, bu basit gibi görünen çizimin, geometrik, dini ve felsefi önemini anlatıyor.

İçerik: James Earle Animasyon: TED-Ed
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:21

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.