< Return to Video

Ստոիցիզմի փիլիսոփայությունը - Մասսիմո Պիգլուիչի

  • 0:08 - 0:11
    Դուք տնից հարյուր մղոն հեռու եք
  • 0:11 - 0:14
    առանց փողի ու սեփականության:
  • 0:14 - 0:20
    Նման հանգամանքները շատերին կհիասթափեցնեին
    ու կստիպեին հայհոյել իրենց չար բախտը:
  • 0:20 - 0:27
    Բայց Զենոն Կիտիացու համար սա դարձավ իր
    կյանքի իմաստն ու ժառանգությունը:
  • 0:27 - 0:31
    Երբեմնի հարուստ վաճառականը կորցրել էր
    ամեն ինչ, երբ ենթարկվել էր նավաբեկման՝
  • 0:31 - 0:34
    Աթենքում Ք.ա 300 թվականին:
  • 0:34 - 0:38
    Չունենալով անելու ոչ մի բան,
    նա թափառելով մտավ գրախանութ,
  • 0:38 - 0:41
    համակվեց Սոկրատեսի
    գաղափարախոսությամբ,
  • 0:41 - 0:47
    որոշեց փնտրել և ուսանել քաղաքի
    ականավոր փիլիսոփաների մոտ:
  • 0:47 - 0:49
    Երբ Զենոնը սկսեց ուսուցանել
    իր աշակերտներին,
  • 0:49 - 0:53
    նա ստեղծեց ստոիցիզմի
    փիլիսոփայությունը՝
  • 0:53 - 0:57
    ուսմունքը առաքինության, հանդուրժողակա-
    նության, ինքնակառավարման մասին,
  • 0:57 - 1:02
    որը ոգեշնչել է մտածողների
    և առաջնորդների հետագա սերունդները:
  • 1:02 - 1:05
    «Ստոիցիզմ» տերմինը գալիս է
    Ստոա Պոիկիլե անունից,
  • 1:05 - 1:08
    որը հրապարակում տեղադրված
    զարդանախշ սյունաշարք էր,
  • 1:08 - 1:11
    որտեղ հավաքվում էին բանավիճելու
    Զենոնն ու իր աշակերտները:
  • 1:11 - 1:15
    Ներկայումս մենք օգտագործում
    ենք «ստոիկ» բառը ասոցացնելով մի մարդու հետ
  • 1:15 - 1:18
    ով հանգիստ է մնում ճնշման պայմաններում
  • 1:18 - 1:21
    և խուսափում է չափազանց
    զգացմունքային թվալուց:
  • 1:21 - 1:25
    Սա ներառում է ստոիցիզմի կարևոր կողմերը,
  • 1:25 - 1:29
    սակայն սկզբնական գաղափարախոսությունը
    միայն վերաբերմունքային չէր:
  • 1:29 - 1:31
    Ստոիկները հավատում էին,
    որ ամեն ինչ մեր շուրջ
  • 1:31 - 1:35
    գործում է համապատասխան որոշակի
    պատճառների և ազդեցության՝
  • 1:35 - 1:38
    կազմելով տիեզերքի բանական հիմքը,
  • 1:38 - 1:41
    որը նրանք կոչում էին լոգոս:
  • 1:41 - 1:45
    Գուցե մենք ոչ միշտ ենք կարողանում
    կառավարել մեզ շրջապատող դեպքերը,
  • 1:45 - 1:50
    բայց մենք կարող ենք կառավարել նրանց
    հանդեպ մեր վերաբերմունքը:
  • 1:50 - 1:52
    Կատարյալ հասարակության
    մասին երազելու փոխարեն,
  • 1:52 - 1:56
    ստոիկները փորձում էին
    համակերպվել իրական աշխարհին՝
  • 1:56 - 2:00
    հետապնդելով ինքնազարգացում
    4 հիմնական առաքինությունների միջոցով՝
  • 2:00 - 2:02
    գործնական իմաստություն՝
  • 2:02 - 2:08
    խրթին իրավիճակներում տրամաբանական,
    տեղեկացված և հանգիստ մնալու կարողություն,
  • 2:08 - 2:09
    ինքնատիրապետում՝
  • 2:09 - 2:14
    ինքնակառավարում և չափավորվածություն
    կյանքի բոլոր ասպարեզներում,
  • 2:14 - 2:16
    արդարություն՝
  • 2:16 - 2:20
    անկողմնակալ վերաբերմունք անգամ
    նրանց հանդեպ, ովքեր մեղանչել են,
  • 2:20 - 2:22
    և արիություն՝
  • 2:22 - 2:24
    ոչ միայն աննախադեպ հանգամանքներում,
  • 2:24 - 2:29
    այլև առօրեական մարտահրավերների՝
    շիտակ ու բարոյական առերեսում:
  • 2:29 - 2:32
    Ինչպես գրել է Սենեկան՝
    հռոմեացի նշանավոր ստոիկներից մեկը.
  • 2:32 - 2:36
    «Երբեմն անգամ ապրելն արիության նշան է»:
  • 2:36 - 2:40
    Ստոիցիզմը, չնայած կետրոնանում է
    ինքնազարգացման վրա,
  • 2:40 - 2:43
    եսասիրության փիլիսոփայություն չէ:
  • 2:43 - 2:47
    Երբ հռոմեական օրենքը ճորտերին դեռ
    սեփականություն էր համարում,
  • 2:47 - 2:50
    Սենեկան փառաբանում էր մարդկային
    վերաբերմունքը և նշում,
  • 2:50 - 2:55
    որ մենք բոլորս կիսում ենք
    նույն հիմնական մարդկայնությունը:
  • 2:55 - 2:58
    Ստոիցիզմը չի խրախուսում
    նաև անգործությունը:
  • 2:58 - 3:01
    Վերջինիս հիմնական դրույթն
    այն է, որ մարդիկ, ովքեր զարգացրել են
  • 3:01 - 3:07
    առաքինություն ու ինքնատիրապետում, կարող են
    դրական ազդեցություն ունենալ ուրիշների վրա:
  • 3:07 - 3:12
    Ամենաականավոր ստոիկ գրողներից մեկը
    եղել է նաև Հռոմի կայսր:
  • 3:12 - 3:15
    Իր տասնիննամյա կառավարության
    ընթացքում ստոիկ Մարկուս Ավրելիուսը
  • 3:15 - 3:21
    կարողացավ կայսրությունը
    գլխավորել երկու մեծ պատերազների ժամանակ՝
  • 3:21 - 3:26
    հաղթահարելով իր բազմաթիվ
    զավակների կորստի վիշտը:
  • 3:26 - 3:30
    Դարեր անց, Մարկուսի ձեռագրերը առաջնորդեցին
    և ոգեշնչեցին Նելսոն Մանդելային
  • 3:30 - 3:33
    իր քսանյոթամյա բանտարկության ընթացքում,
  • 3:33 - 3:37
    երբ նա պայքարում էր Աֆրիկայում ռասսայական
    խտրականության դեմ:
  • 3:37 - 3:40
    Իր՝ ազատ արձակումից և հաղթանակից հետո,
  • 3:40 - 3:43
    Մանդելան նշել է խաղաղության
    և հաշտեցման անհրաժեշտությունը՝
  • 3:43 - 3:46
    հավատալով, որ մինչդեռ անցյալի
    անարդարությունները չեն կարող հաղթահարվել,
  • 3:46 - 3:49
    նրա ժողովուրդը կբախվի ներկայի հետ,
  • 3:49 - 3:53
    կփնտրի եղանակներ կառուցելու ավելի
    բարեկեցիկ, արդար ապագա:
  • 3:53 - 3:57
    Ստոիցիզմը փիլիսոփայության գործուն
    դպրոց էր դարեր շարունակ
  • 3:57 - 3:59
    Հունաստանում և Հռոմում:
  • 3:59 - 4:01
    Որպես ձևական հաստատություն,
    այն կազմալուծվել է,
  • 4:01 - 4:05
    սակայն իր ազդեցությունը
    պահպանել է մինչ օրս:
  • 4:05 - 4:08
    Քրիստոնյա աստվածաբանները,
    որոնցից էր Թոմաս Աքվինասը,
  • 4:08 - 4:12
    ոգեշնչվել և որդեգրել է դրա
    կետրոնացվածությունը բարոյականության վրա,
  • 4:12 - 4:17
    և մի շարք զուգահեռներ կարելի է տանել ստոի-
    կական Ատարաքսիայի կամ մտքի խաղաղության
  • 4:17 - 4:21
    և բուդդայական Նիրվանայի հետ:
  • 4:21 - 4:26
    Ականավոր ստոիկներից ՝ Էպիկտետուսը,
  • 4:26 - 4:27
    կարծում էր, տառապանքը ծագում է
  • 4:27 - 4:32
    ոչ թե մեր կյանքում տեղի ունեցած դեպքերից,
    այլ դրանց հանդեպ մեր վերաբերմունքից:
  • 4:32 - 4:35
    Սա լայնորեն է կիրառվում
    ժամանակակից հոգեբանության
  • 4:35 - 4:38
    և ինքնաօգնության մեջ:
  • 4:38 - 4:41
    Օրինակ, բանական-զգացմունքային
    վարքաբանական թերապիան ուշադրությունը
  • 4:41 - 4:44
    սևեռում է մարդկանց զարգացրած
    և նրանց կյանքի պայմաններին ուղղված
  • 4:44 - 4:49
    ինքնավարկաբեկող վերաբերմունքը փոխելու վրա:
  • 4:49 - 4:53
    Գոյություն ունի նաև
    Վիկտոր Ֆրանքլի լոգոթերապիան:
  • 4:53 - 4:57
    Հիմնվելով Ֆրանքլի կետրոնացման
    ճամբարում ձեռք բերած փորձառության վրա ՝
  • 4:57 - 5:00
    լոգոթերապիան իր հիմքն է համարում
    ստոիկ այն գաղափարը,
  • 5:00 - 5:04
    ըստ որի, մենք կարող ենք կառավարել մեր
    կամքը՝ մեր իսկ կյանքը իմաստավորելու համար
  • 5:04 - 5:07
    անգամ ամենակասկածելի հանգամանքներում:
Title:
Ստոիցիզմի փիլիսոփայությունը - Մասսիմո Պիգլուիչի
Description:

Ամբողջական դասը՝ http://ed.ted.com/lessons/the-philosophy-of-stoicism-massimo-pigliucci

Ո՞րն է ամենաբարեկեցիկ կյանքը: Ինչպե՞ս հաղթահարել տիեզերքի նետած մարտահրավերները և շարունակել զարգանալ: Ըստ ստոիցիզմի՝ հնագույն հունահռոմեական ուսմունքի, մենք գուցե միշտ չենք կարողանում կառավարել մեզ հետ պատահած իրադարձությունները, սակայն կարող ենք փոխել դրանց նկատմամբ մեր վերաբերմունքը: Մասսիմո Պիգլուիչին նկարագրում է ստոիցիզմի փիլիսոփայությունը:

Դասը պատրաստեց Մասսիմո Պիգլուիչին, անիմացիան՝ Compote Collective-ը:
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:30

Armenian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.