< Return to Video

Dlaczego ciekawość jest kluczem do nauki i medycyny | Kevin Jones | TEDxSaltLakeCity

  • 0:10 - 0:11
    Nauka.
  • 0:12 - 0:15
    Słowo, które u wielu z was
    przywołuje nieprzyjemne wspomnienia
  • 0:15 - 0:18
    z nudnych lekcji biologii i fizyki.
  • 0:18 - 0:21
    Gwarantuję jednak, że te lekcje
  • 0:21 - 0:23
    miały niewiele wspólnego
    z prawdziwą nauką.
  • 0:23 - 0:26
    Mówiły raczej o tym, czym jest nauka,
  • 0:26 - 0:28
    o historii czegoś, co zostało już odkryte.
  • 0:30 - 0:34
    Jako naukowca najbardziej
    interesuje mnie tworzenie nauki,
  • 0:34 - 0:38
    bo nauka ciągle się tworzy.
  • 0:38 - 0:42
    Robimy obserwacje,
    zgadujemy ich wyjaśnienia
  • 0:42 - 0:44
    i tworzymy hipotezy, które badamy
  • 0:44 - 0:46
    poprzez eksperymenty lub obserwacje.
  • 0:46 - 0:47
    Kilka przykładów.
  • 0:47 - 0:51
    Na początku ludzie dostrzegli,
    że Ziemia jest na dole, a niebo na górze,
  • 0:51 - 0:55
    a zarówno Słońce jak i Księżyc
    wydawały się krążyć dookoła.
  • 0:56 - 1:00
    Wymyślali wyjaśnienia, że Ziemia
    musi być centrum wszechświata.
  • 1:01 - 1:04
    Przewidywania: wszystko
    powinno krążyć wokół Ziemi.
  • 1:05 - 1:07
    Pierwszy prawdziwy test odbył się,
  • 1:07 - 1:10
    gdy Galileo dostał jeden
    z pierwszych teleskopów
  • 1:10 - 1:12
    i, nocą patrząc w niebo,
  • 1:12 - 1:20
    odkrył planetę Jowisz,
    wokół której krążyły cztery księżyce.
  • 1:23 - 1:28
    Potem wykorzystał te księżyce,
    by śledzić tor, którym Jowisz podążał
  • 1:28 - 1:31
    i odkrył, że również Jowisz
    nie krąży dookoła Ziemi,
  • 1:31 - 1:33
    ale dookoła Słońca.
  • 1:36 - 1:38
    Czyli wcześniejsze przewidywania zawiodły.
  • 1:39 - 1:43
    Doprowadziło to do odrzucenia teorii,
    że Ziemia jest centrum wszechświata.
  • 1:43 - 1:47
    Kolejny przykład: Isaac Newton dostrzegł,
    że przedmioty spadają na Ziemię.
  • 1:47 - 1:50
    Odgadł, że wyjaśnieniem jest grawitacja,
  • 1:51 - 1:54
    a hipoteza głosiła, że wszystko
    powinno spadać na Ziemię.
  • 1:55 - 1:58
    Ale oczywiście nie wszystko
    spada na Ziemię.
  • 2:00 - 2:01
    Czy mamy odrzucić grawitację?
  • 2:02 - 2:04
    Nie, ulepszyliśmy teorię, mówiąc,
  • 2:04 - 2:07
    że grawitacja przyciąga
    przedmioty do Ziemi,
  • 2:07 - 2:12
    chyba że oddziałuje na nie równa,
    przeciwna siła w innym kierunku.
  • 2:12 - 2:14
    To doprowadziło do czegoś nowego.
  • 2:15 - 2:18
    Zaczęliśmy zwracać większą
    uwagę na ptaki i ich skrzydła
  • 2:18 - 2:21
    i tylko pomyśl o wszystkich odkryciach,
  • 2:21 - 2:23
    które z tych rozmyślań wynikły.
  • 2:24 - 2:29
    Wszystkie niepowodzenia, testy,
    przewidywania i inne nietypowe kwestie
  • 2:29 - 2:34
    uczą nas, czego nie wiemy
    i prowadzą do zupełnie nowych odkryć.
  • 2:35 - 2:38
    W ten sposób nauka rozwija się.
    W ten sposób nauka się uczy.
  • 2:39 - 2:44
    Zdarza się czasami, że w mediach jakiś
    naukowiec mówi o rzeczach,
  • 2:44 - 2:47
    które zostały udowodnione naukowo.
  • 2:47 - 2:52
    Ale mam nadzieję, że rozumiesz,
    iż nauka nigdy nie będzie mogła
  • 2:52 - 2:54
    udowodnić czegoś
    ostatecznie i definitywnie.
  • 2:55 - 2:58
    Mam nadzieję, że nauka
    pozostanie wystarczająco ciekawska,
  • 2:58 - 2:59
    by poszukiwać,
  • 3:00 - 3:01
    i wystarczająco pokorna,
  • 3:01 - 3:03
    by rozpoznać, kiedy dotarliśmy
  • 3:03 - 3:05
    do następnej nietypowej kwestii,
  • 3:05 - 3:07
    do następnego wyjątku,
  • 3:07 - 3:09
    który, jak księżyce Jowisza,
  • 3:09 - 3:12
    nauczy nas, że jeszcze czegoś nie wiemy.
  • 3:12 - 3:14
    Zmienimy na chwilę tryb.
  • 3:15 - 3:17
    Kaduceusz, znany symbol medycyny,
  • 3:17 - 3:18
    dla każdego może oznaczać coś innego,
  • 3:18 - 3:22
    ale większość publicznych
    dyskusji medycznych
  • 3:22 - 3:24
    faktycznie zmienia
    to w problem inżynieryjny.
  • 3:24 - 3:28
    W korytarzach Kongresu i salach
    konferencyjnych firm ubezpieczeniowych
  • 3:28 - 3:30
    próbują wymyślić, jak za to płacić.
  • 3:31 - 3:32
    Etycy i epidemiolodzy
  • 3:32 - 3:35
    próbują wymyślić
    najlepszą dystrybucję leków,
  • 3:35 - 3:40
    a szpitale i lekarze mają obsesję
    na punkcie protokołów i list kontrolnych,
  • 3:40 - 3:43
    próbując wymyślić najbezpieczniejszy
    sposób praktykowania medycyny.
  • 3:43 - 3:46
    To wszystko jest dobre.
  • 3:46 - 3:49
    Jednak to wszystko również zakłada,
  • 3:49 - 3:51
    w pewnym sensie,
  • 3:51 - 3:54
    że podręcznik medycyny jest już zamknięty.
  • 3:55 - 3:58
    Zaczynamy mierzyć jakość opieki zdrowotnej
  • 3:58 - 4:00
    pod względem szybkości dostępu.
  • 4:00 - 4:02
    Nie dziwi mnie to w obecnych czasach.
  • 4:02 - 4:05
    Wiele instytucji służby zdrowia
  • 4:05 - 4:07
    zaczyna przypominać serwis samochodowy.
  • 4:07 - 4:10
    (Śmiech)
  • 4:10 - 4:14
    Problem w tym,
    że na koniec szkoły medycznej
  • 4:14 - 4:16
    nie dali mi żadnego ustrojstwa,
  • 4:16 - 4:19
    które mechanik podłącza do samochodu,
  • 4:19 - 4:21
    by dokładnie zobaczyć, gdzie leży problem,
  • 4:21 - 4:23
    ponieważ podręcznik medycyny
  • 4:23 - 4:25
    nie jest ostatecznie zamknięty.
  • 4:25 - 4:27
    Medycyna jest nauką.
  • 4:27 - 4:30
    Medycyna jest nauką,
    która wciąż się tworzy.
  • 4:31 - 4:33
    Prowadzimy obserwacje,
  • 4:33 - 4:35
    opracowujemy wyjaśnienia tych obserwacji
  • 4:35 - 4:37
    i wtedy wysuwamy hipotezy, które badamy.
  • 4:37 - 4:42
    Większość hipotez w medycynie
    testuje się na ludziach.
  • 4:43 - 4:46
    Może pamiętasz z tych
    nudnych lekcji biologii w szkole,
  • 4:46 - 4:49
    że populacja zwykle
    rozkłada się wokół średniej,
  • 4:49 - 4:52
    jako rozkład normalny lub rozkład Gaussa.
  • 4:52 - 4:54
    Dlatego w medycynie,
  • 4:54 - 4:58
    gdy tworzymy hipotezy
    z wcześniej wymyślonych wyjaśnień,
  • 4:58 - 5:00
    później testujemy to na ludziach.
  • 5:01 - 5:04
    To znaczy, że wszystko,
    co wiemy o medycynie,
  • 5:04 - 5:06
    nasza wiedza teoretyczna i praktyczna,
  • 5:06 - 5:08
    pochodzi od ludzi,
  • 5:08 - 5:11
    jednak ciągnie się tylko do momentu,
  • 5:11 - 5:13
    gdy kolejne nietypowe kwestie,
  • 5:13 - 5:14
    kolejne wyjątki,
  • 5:14 - 5:16
    jak księżyce Jowisza,
  • 5:16 - 5:18
    nauczą nas tego, czego jeszcze nie wiemy.
  • 5:20 - 5:21
    Jestem chirurgiem,
  • 5:21 - 5:23
    zajmuję się ludźmi cierpiącymi na mięsaka.
  • 5:23 - 5:26
    Mięsak jest bardzo rzadkim rodzajem raka.
  • 5:26 - 5:28
    Jest to nowotwór
    tkanek miękkich oraz kości.
  • 5:29 - 5:33
    Każdy z moich pacjentów
    jest nietypowym przypadkiem,
  • 5:33 - 5:34
    każdy jest wyjątkiem.
  • 5:36 - 5:39
    Żadną z moich operacji
    na pacjencie z mięsakiem,
  • 5:39 - 5:43
    nie kierowały randomizowane
    badania kliniczne,
  • 5:43 - 5:47
    które uważane są za najlepsze źródło
    danych medycznych bazujące na populacji.
  • 5:48 - 5:50
    Ludzie mówią o nieszablonowym myśleniu,
  • 5:50 - 5:53
    ale nigdy nie mieliśmy żadnych
    szablonów w walce z mięsakiem.
  • 5:54 - 5:57
    Tonąc w fali niepewności,
  • 5:57 - 6:01
    niewiadomych, wyjątków
    i nietypowych kwestii w tej walce,
  • 6:01 - 6:05
    mamy łatwy dostęp do dwóch,
    moim zdaniem najważniejszych,
  • 6:05 - 6:07
    wartości dla każdej nauki, a są nimi:
  • 6:07 - 6:10
    pokora i ciekawość.
  • 6:10 - 6:13
    Dlatego, że jestem pokorny i ciekawski,
  • 6:13 - 6:15
    gdy pacjent zadaje mi pytanie,
  • 6:15 - 6:17
    a ja nie znam odpowiedzi,
  • 6:17 - 6:19
    idę i pytam kolegów,
  • 6:19 - 6:22
    którzy mogli się zetknąć z przypadkiem
    w jakimś stopniu podobnym.
  • 6:22 - 6:25
    Czasami nawet nawiązujemy
    międzynarodową współpracę.
  • 6:25 - 6:27
    Pacjenci zaczynają rozmawiać
    z innymi pacjentami na czacie
  • 6:27 - 6:29
    i w grupach wsparcia.
  • 6:29 - 6:33
    Poprzez taką współpracę
    pełną pokory i ciekawości
  • 6:33 - 6:37
    zaczynamy próbować
    i uczyć się nowych rzeczy.
  • 6:38 - 6:40
    Na przykład to jest mój pacjent,
  • 6:40 - 6:42
    który miał raka w okolicy kolana.
  • 6:42 - 6:45
    Dzięki działaniom prowadzonym
    z pokorą i ciekawością
  • 6:45 - 6:46
    w czasie współpracy międzynarodowej,
  • 6:46 - 6:51
    zmieniliśmy pierwotne przeznaczenie
    kostki tak, by służyła jako kolano,
  • 6:51 - 6:53
    gdy trzeba było usunąć
    kolano objęte nowotworem.
  • 6:53 - 6:57
    W konsekwencji pacjent może założyć
    protezę i biegać, skakać i bawić się.
  • 6:57 - 7:00
    Dostał tę szansę
  • 7:00 - 7:03
    dzięki współpracy międzynarodowej.
  • 7:03 - 7:04
    Chciał tego,
  • 7:04 - 7:08
    bo miał kontakt z innymi pacjentami,
    którzy tego doświadczyli.
  • 7:09 - 7:12
    Wyjątki i nietypowe kwestie w medycynie
  • 7:12 - 7:17
    uczą nas, czego jeszcze nie wiemy,
    i prowadzą do całkiem nowych rzeczy.
  • 7:18 - 7:20
    Teraz coś bardzo ważnego,
  • 7:20 - 7:23
    Wszystkie nietypowe nowe sprawy
    prowadzą do nowego punktu.
  • 7:23 - 7:27
    Nie jest to związane jedynie z medycyną.
  • 7:28 - 7:31
    Nie jest to coś, co poznajemy jedynie
  • 7:31 - 7:33
    podczas doglądania pacjentów
    cierpiących na mięsaka.
  • 7:34 - 7:36
    Czasami kwestie nietypowe
  • 7:36 - 7:37
    i wyjątki
  • 7:37 - 7:41
    uczą nas rzeczy bardzo
    ważnych dla całej ludzkości.
  • 7:42 - 7:44
    Jak drzewa stojące na skraju lasu,
  • 7:44 - 7:48
    kwestie nietypowe i wyjątki zwracają uwagę
  • 7:49 - 7:54
    i prowadzą do znacznie większego
    zrozumienia, czym jest drzewo.
  • 7:54 - 7:57
    Mówi się o traceniu z oczu lasu
    przez skupianie się na drzewach,
  • 7:57 - 7:59
    ale tracimy też drzewa
  • 7:59 - 8:01
    w środku lasu.
  • 8:02 - 8:03
    Ale drzewa stojące samotnie
  • 8:03 - 8:06
    tworzą relacje definiujące drzewo,
  • 8:06 - 8:10
    relacje między pniem,
    korzeniami i gałęziami
  • 8:10 - 8:12
    w bardziej widoczny sposób.
  • 8:12 - 8:14
    Nawet jeśli drzewo jest krzywe,
  • 8:14 - 8:17
    bądź ma niecodzienne połączenia
  • 8:17 - 8:19
    między pniem, korzeniami i gałęziami,
  • 8:19 - 8:22
    mimo wszystko przyciąga uwagę
  • 8:22 - 8:24
    i umożliwia obserwacje,
  • 8:24 - 8:27
    które będzie można
    testować na całej populacji.
  • 8:27 - 8:29
    Mówiłem, że mięsak występuje rzadko.
  • 8:29 - 8:32
    Stanowi około 1% wszystkich nowotworów.
  • 8:32 - 8:36
    Jak wiadomo, nowotwory
    uchodzą za choroby genetyczne,
  • 8:36 - 8:40
    przez co rozumiemy,
    że raka powodują onkogeny
  • 8:40 - 8:41
    zmieniające się w nowotwór,
  • 8:41 - 8:45
    i antyonkogeny, które przestają
    funkcjonować, powodując raka.
  • 8:45 - 8:47
    Można pomyśleć, że uczymy się o onkogenach
  • 8:47 - 8:49
    oraz antyonkogenach
    z najczęstszych nowotworów,
  • 8:49 - 8:53
    takich jak rak piersi,
    rak prostaty, czy rak płuc,
  • 8:53 - 8:55
    ale to nieprawda.
  • 8:55 - 8:58
    Dowiedzieliśmy się
    o onkogenach i antyonkogenach
  • 8:58 - 8:59
    po raz pierwszy
  • 8:59 - 9:03
    z tego malutkiego procenta
    nowotworów nazywanych mięsakami.
  • 9:03 - 9:06
    W 1966 roku Peyton Rous
    dostał Nagrodę Nobla
  • 9:06 - 9:08
    za odkrycie, że u kurczaków
  • 9:08 - 9:11
    występuje zakaźna postać mięsaka.
  • 9:12 - 9:15
    30 lat później Harold Varmus
    i Michael Bishop odkryli,
  • 9:15 - 9:17
    czym jest ten zakaźny element.
  • 9:17 - 9:19
    To był wirus
  • 9:19 - 9:20
    przenoszący geny,
  • 9:20 - 9:22
    onkogeny SRC.
  • 9:22 - 9:26
    SRC jest najważniejszym onkogenem,
  • 9:26 - 9:31
    SRC jest najczęściej uaktywniającym się
    onkogenem we wszystkich rodzajach raka.
  • 9:31 - 9:34
    To był pierwszy onkogen.
  • 9:35 - 9:37
    Wyjątek, coś nietypowego,
  • 9:37 - 9:40
    co zwróciło naszą uwagę
    i pozwoliło nauczyć się
  • 9:40 - 9:45
    bardzo ważnych rzeczy
    na temat innych stron biologii.
  • 9:46 - 9:50
    Białko p53 jest
    najważniejszym antyonkogenem,
  • 9:50 - 9:52
    który najczęściej przestaje funkcjonować
  • 9:52 - 9:55
    w prawie każdym rodzaju nowotworów.
  • 9:55 - 9:57
    Nie nauczyły nas tego
    najpopularniejsze nowotwory.
  • 9:57 - 10:00
    Dowiedzieliśmy się tego,
    gdy doktorzy Li i Fraumeni
  • 10:00 - 10:01
    przyglądali się pewnym rodzinom
  • 10:01 - 10:04
    i zdali sobie sprawę, że w tych rodzinach
  • 10:04 - 10:07
    mięsak występuje zbyt często.
  • 10:07 - 10:08
    Jak mówiłem, mięsak jest bardzo rzadki.
  • 10:08 - 10:12
    Jeśli diagnoza widywana raz na milion
  • 10:12 - 10:14
    zostanie postawiona
    dwa razy w jednej rodzinie,
  • 10:14 - 10:16
    jest to zbyt częste,
    jak dla jednej rodziny.
  • 10:17 - 10:20
    Fakt, że występuje to rzadko,
  • 10:20 - 10:22
    zwrócił naszą uwagę
  • 10:22 - 10:25
    i sprowadził na nową drogę myślenia.
  • 10:26 - 10:28
    Wielu z was może stwierdzić,
  • 10:28 - 10:29
    stwierdzić poprawnie,
  • 10:29 - 10:31
    że tak, Kevin, to świetnie,
  • 10:31 - 10:33
    ale nie mówisz o ptasich skrzydłach.
  • 10:33 - 10:37
    Nie mówisz o księżycach Jowisza.
  • 10:37 - 10:39
    To jest człowiek.
  • 10:39 - 10:42
    Wszystkie nietypowe kwestie, wyjątki
    mogą doprowadzić do postępów nauki,
  • 10:42 - 10:43
    ale to jest człowiek.
  • 10:45 - 10:47
    Mogę tylko powiedzieć,
  • 10:47 - 10:49
    że wiem to aż zbyt dobrze.
  • 10:50 - 10:54
    Rozmawiam z pacjentami
    cierpiącymi na rzadkie i zabójcze choroby.
  • 10:54 - 10:56
    Piszę o tych rozmowach.
  • 10:56 - 10:59
    To strasznie napięte rozmowy.
  • 10:59 - 11:01
    Jeżą się od okropnych zwrotów typu:
  • 11:01 - 11:04
    "Mam złe wieści" albo
    "Nic więcej nie możemy zrobić".
  • 11:04 - 11:08
    Czasami te rozmowy nakręca jedno słowo:
  • 11:08 - 11:10
    "nieuleczalny".
  • 11:18 - 11:21
    Cisza może być równie kłopotliwa.
  • 11:22 - 11:24
    Puste pola w medycynie
  • 11:24 - 11:27
    mogą być tak samo ważne,
  • 11:27 - 11:29
    jak słowa używane w tych rozmowach.
  • 11:30 - 11:31
    Jakie są niewiadome?
  • 11:31 - 11:34
    Jakie eksperymenty są prowadzone?
  • 11:34 - 11:36
    Zróbcie ze mną to łatwe ćwiczenie.
  • 11:36 - 11:39
    Na ekranie widać angielskie
    wyrażenie "no where" ("nigdzie").
  • 11:39 - 11:41
    Zauważcie, gdzie jest spacja.
  • 11:41 - 11:45
    Jeśli przesuniemy ją o jedno miejsce,
  • 11:45 - 11:47
    z "no where" robi się
  • 11:47 - 11:49
    "now here" ("teraz tutaj"),
  • 11:49 - 11:52
    wprost przeciwne znaczenie,
  • 11:52 - 11:55
    wyłącznie dzięki przesunięciu
    spacji o jedno miejsce.
  • 11:56 - 11:58
    Nigdy nie zapomnę nocy,
  • 11:58 - 12:00
    gdy wszedłem do pokoju
    jednego z pacjentów.
  • 12:01 - 12:02
    Miałem za sobą długą operację,
  • 12:02 - 12:04
    ale chciałem się z nim zobaczyć.
  • 12:05 - 12:09
    U tego chłopca kilka dni wcześniej
    zdiagnozowałem raka kości.
  • 12:09 - 12:12
    Wcześniej tego dnia on i jego mama
    spotkali się z lekarzem od chemioterapii.
  • 12:12 - 12:16
    Przyjęto go do szpitala na chemioterapię.
  • 12:16 - 12:18
    Dotarłem do jego pokoju o północy.
  • 12:18 - 12:20
    Spał, ale znalazłem jego matkę,
  • 12:20 - 12:23
    która czytała coś przy świetle latarki,
    obok jego łóżka.
  • 12:23 - 12:26
    Wyszliśmy pomówić na korytarz.
  • 12:26 - 12:28
    Okazało się, że czytała właśnie protokół,
  • 12:28 - 12:32
    który lekarz chemioterapii
    dał jej tego dnia.
  • 12:33 - 12:35
    Nauczyła się go na pamięć.
  • 12:36 - 12:39
    Powiedziała: "Doktorze Jones, mówił pan,
  • 12:39 - 12:41
    że nie zawsze wygrywamy
  • 12:41 - 12:43
    z tym rodzajem nowotworu,
  • 12:44 - 12:48
    ale przestudiowałam ten protokół
    i myślę, że dam radę.
  • 12:48 - 12:52
    Mogę trzymać się tej trudnej kuracji.
  • 12:52 - 12:55
    Porzucę pracę. Zamieszkam z rodzicami.
  • 12:55 - 12:58
    Sprawię, że moje dziecko
    będzie bezpieczne".
  • 13:00 - 13:01
    Nic nie powiedziałem.
  • 13:02 - 13:06
    Nie przerywałem,
    nie próbowałem wyprowadzić z błędu.
  • 13:06 - 13:08
    Nie przestawiałem spacji na miejsce.
  • 13:09 - 13:14
    Nie chodziło o to, czy mogła dostosować
    się do tego skomplikowanego protokołu.
  • 13:15 - 13:17
    Wierzyła w protokół,
  • 13:17 - 13:21
    który nawet mimo przestrzegania
  • 13:21 - 13:23
    niekoniecznie uratowałby jej syna.
  • 13:25 - 13:27
    Nie powiedziałem jej.
  • 13:28 - 13:30
    Nie zapełniłem tej spacji.
  • 13:31 - 13:32
    Półtora roku później
  • 13:33 - 13:36
    jej syn zmarł mimo wszystko.
  • 13:37 - 13:39
    Czy powinienem był jej powiedzieć?
  • 13:41 - 13:43
    Wielu z was może powiedzieć: "No i co?
  • 13:43 - 13:45
    Nie mam mięsaka.
  • 13:45 - 13:46
    Żaden mój krewny nie ma mięsaka.
  • 13:46 - 13:48
    Wszystko, co mówisz, jest ważne,
  • 13:48 - 13:51
    ale prawdopodobnie nie ma
    znaczenia w moim życiu".
  • 13:51 - 13:52
    Pewnie masz rację.
  • 13:52 - 13:55
    Mięsak może nic dla ciebie nie znaczyć.
  • 13:57 - 13:59
    Ale ma dla ciebie znaczenie,
  • 13:59 - 14:01
    gdzie są puste pola w medycynie.
  • 14:02 - 14:04
    Nie wspomniałem o jednym małym sekrecie.
  • 14:04 - 14:09
    Powiedziałem, że testujemy
    hipotezy na ludziach,
  • 14:09 - 14:10
    ale nie powiedziałem
  • 14:10 - 14:13
    i zazwyczaj nie powie tego medycyna,
  • 14:13 - 14:15
    że zawsze, gdy chory
  • 14:15 - 14:17
    ma kontakt z medycyną,
  • 14:17 - 14:21
    to nawet jeśli jest mocno
    wkomponowany w ogólną populację,
  • 14:24 - 14:26
    ani on, ani lekarze nie wiedzą,
  • 14:26 - 14:29
    jak ostatecznie wypadnie na tle populacji.
  • 14:30 - 14:32
    Dlatego każde spotkanie z medycyną
  • 14:32 - 14:34
    jest eksperymentem.
  • 14:35 - 14:37
    Będziesz obiektem
  • 14:37 - 14:38
    eksperymentu.
  • 14:40 - 14:45
    Wynik będzie albo korzystny,
    albo szkodliwy.
  • 14:46 - 14:48
    O ile medycyna działa poprawnie,
  • 14:48 - 14:51
    zgadzamy się na szybkie usługi,
  • 14:51 - 14:54
    zuchwalstwo, chełpliwość.
  • 14:55 - 14:57
    Ale gdy sprawy się komplikują,
  • 14:57 - 14:59
    czasami chcemy czegoś innego.
  • 15:00 - 15:03
    Kolega usunął guz z kończyny pacjentki.
  • 15:04 - 15:06
    Martwił się tym nowotworem.
  • 15:06 - 15:09
    Mówił o tym na konferencji lekarskiej,
  • 15:09 - 15:10
    ponieważ był to rodzaj nowotworu,
  • 15:10 - 15:13
    który niósł wysokie ryzyko
    nawrotu w tej samej kończynie.
  • 15:14 - 15:16
    Ale jego rozmowa z pacjentką
  • 15:16 - 15:18
    była właśnie taka,
    jakiej się pewnie spodziewała:
  • 15:18 - 15:20
    przepełniona pewnością.
  • 15:20 - 15:23
    Powiedział: "Wszystko usunąłem,
    jesteś całkiem zdrowa".
  • 15:23 - 15:24
    Ona i jej mąż byli zachwyceni.
  • 15:24 - 15:29
    Poszli świętować, zjedli dobry obiad,
    otworzyli butelkę szampana.
  • 15:29 - 15:32
    Tylko że kilka tygodni później
  • 15:32 - 15:35
    pacjentka zaczęła dostrzegać
    kolejne guzki w tej samej okolicy.
  • 15:35 - 15:39
    Okazało się, że nie wszystko usunął
    i nie była całkiem zdrowa.
  • 15:40 - 15:43
    Wtedy jednak zdarzyło coś,
    co absolutnie mnie zafascynowało.
  • 15:44 - 15:45
    Kolega powiedział mi:
  • 15:45 - 15:48
    "Kevin, czy mógłbyś zająć się
    tą pacjentką zamiast mnie?".
  • 15:49 - 15:52
    Zapytałem: "Dlaczego, wiesz,
    jak to robić, tak samo jak ja.
  • 15:52 - 15:53
    Nie zrobiłeś nic złego".
  • 15:53 - 15:59
    Powiedział: "Proszę, zrób
    to dla mnie i zajmij się nią".
  • 16:00 - 16:01
    Było mu wstyd,
  • 16:01 - 16:03
    nie przez to co zrobił,
  • 16:04 - 16:06
    ale przez tamtą rozmowę z pacjentką,
  • 16:06 - 16:09
    przez to, że był zbyt pewny siebie.
  • 16:09 - 16:12
    Wykonałem bardziej
    inwazyjny zabieg chirurgiczny,
  • 16:12 - 16:14
    a późniejsza rozmowa była zupełnie inna.
  • 16:14 - 16:18
    Powiedziałem: "Najprawdopodobniej
    wszystko usunąłem
  • 16:18 - 16:20
    i najprawdopodobniej
    możesz wrócić do domu,
  • 16:20 - 16:23
    ale to, czego się podejmujemy
    jest eksperymentem.
  • 16:24 - 16:26
    Musisz to obserwować.
  • 16:26 - 16:27
    Ja też będę to obserwował.
  • 16:28 - 16:31
    Razem dowiemy się, czy operacja poskutkuje
  • 16:31 - 16:33
    pozbyciem się tego nowotworu.
  • 16:33 - 16:35
    Gwarantuję wam, że ona i jej mąż
  • 16:35 - 16:38
    nie otworzyli kolejnej butelki
    szampana po rozmowie ze mną.
  • 16:40 - 16:43
    Ale od tego momentu ona była naukowcem,
  • 16:43 - 16:46
    nie tylko przedmiotem eksperymentu.
  • 16:48 - 16:50
    Więc zachęcam was,
  • 16:50 - 16:54
    byście żądali pokory i ciekawości
  • 16:54 - 16:56
    od swoich lekarzy.
  • 16:57 - 17:00
    Prawie 20 miliardów razy każdego roku
  • 17:00 - 17:04
    ktoś przychodzi do lekarza
  • 17:04 - 17:06
    i staje się pacjentem.
  • 17:07 - 17:12
    Ty lub ktoś, kogo kochasz, niedługo
    będzie jednym z tych pacjentów.
  • 17:12 - 17:14
    Jak będziesz rozmawiać z lekarzami?
  • 17:15 - 17:16
    Co im powiesz?
  • 17:17 - 17:19
    Co oni będą mówić tobie?
  • 17:21 - 17:23
    Nie mogą ci powiedzieć
  • 17:23 - 17:25
    tego, czego nie wiedzą,
  • 17:26 - 17:30
    ale mogą ci powiedzieć,
    kiedy czegoś nie wiedzą,
  • 17:30 - 17:32
    jeśli tylko o to zapytasz.
  • 17:32 - 17:35
    Proszę, dołącz do tej rozmowy.
  • 17:36 - 17:38
    Dziękuję.
  • 17:38 - 17:43
    (Brawa)
Title:
Dlaczego ciekawość jest kluczem do nauki i medycyny | Kevin Jones | TEDxSaltLakeCity
Description:

Nauka jest procesem uczenia się, pełnym eksperymentów, niepowodzeń i korekt, a medycyna nie jest od tego wzoru wyjątkiem. Zajmujący się nowotworami Kevin B. Jones stawia czoła największym niewiadomym chirurgii oraz opieki zdrowotnej przy pomocy prostego narzędzia: uczciwości. W przemyślanej prelekcji na temat wiedzy Jones pokazuje, że nauka ma się najlepiej wtedy, gdy naukowcy pokornie przyznają, czego jeszcze nie rozumieją.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
17:45

Polish subtitles

Revisions