Jak goi się rana - Sarthak Sinha
-
0:07 - 0:11Największym organem ciała
nie jest wątroba ani mózg. -
0:11 - 0:16To skóra, która u dorosłych
mierzy około 2 m kwadratowych. -
0:16 - 0:19Choć w różnych miejscach
skóra przyjmuje różne właściwości, -
0:19 - 0:22to większość jej powierzchni
pełni te same funkcje, -
0:22 - 0:25takie jak pocenie się,
odczuwanie zimna i gorąca -
0:25 - 0:26czy porost włosów.
-
0:26 - 0:28Gdy mocno się zranimy lub skaleczymy,
-
0:28 - 0:32naprawiona skóra będzie wyglądała inaczej
-
0:32 - 0:36i może nie odzyskać swoich
właściwości na chwilę lub na stałe. -
0:36 - 0:41By zrozumieć, czemu tak się dzieje,
musimy przyjrzeć się strukturze skóry. -
0:41 - 0:43Warstwa zewnętrzna, czyli naskórek,
-
0:43 - 0:47składa się z utwardzonych komórek
nazwanych keranocytami -
0:47 - 0:49i zapewnia ochronę.
-
0:49 - 0:52Ponieważ warstwa zewnętrzna
w kółko odrywa się i odnawia, -
0:52 - 0:54łatwo się naprawia.
-
0:54 - 0:57Czasami rana wnika do skóry właściwej,
-
0:57 - 1:01która zawiera naczynia krwionośne,
różne gruczoły i zakończenia nerwów, -
1:01 - 1:04które umożliwiają większość funkcji skóry.
-
1:04 - 1:07W takim wypadku
zaczynają się są cztery etapy -
1:07 - 1:10procesu regeneracyjnego.
-
1:10 - 1:15Pierwszy, hemostaza, to odpowiedź
na dwa bezpośrednie zagrożenia: -
1:15 - 1:16utratę krwii
-
1:16 - 1:20i uszkodzenie naskórka, fizycznej bariery.
-
1:20 - 1:23Naczynia krwionośne kurczą się,
by zapobiec krwawieniu -
1:23 - 1:25w procesie zwanym wazokonstrykcją,
-
1:25 - 1:29usuwając zagrożenia
przez stworzenie skrzepu. -
1:29 - 1:33Specjalne białko, fibryna,
tworzy siatkę na skórze, -
1:33 - 1:38blokując wejście bakteriom i utratę krwi.
-
1:38 - 1:42Po około trzech godzinach
skóra zaczyna się czerwienić, -
1:42 - 1:45sygnalizując następną fazę, zapalenie.
-
1:45 - 1:48Krwawienie pod kontrolą,
a bariery zabezpieczone, -
1:48 - 1:52więc ciało wysyła specjalne komórki,
by walczyć z obecnymi patogenami. -
1:52 - 1:55Najważniejsze z nich są białe krwinki,
-
1:55 - 1:57tak zwane makrofagi,
-
1:57 - 2:02które pożerają bakterie i tkanki
w procesie zwanym fagocytozą, -
2:02 - 2:06produkując czynniki wzrostowe
do pobudzenia gojenia się. -
2:06 - 2:08Ponieważ ci mali żołnierze muszą dotrzeć
-
2:08 - 2:10przez krew na miejsce rany,
-
2:10 - 2:14naczynia krwionośne
wracają do swojego kształtu -
2:14 - 2:16w procesie zwanym rozszerzaniem naczyń.
-
2:16 - 2:18Dwa lub trzy dni po zranieniu
-
2:18 - 2:23rusza etap proliferacji, gdy fibroblasty
zaczynają docierać do rany. -
2:23 - 2:26W procesie osadzania kolagenu
-
2:26 - 2:30produkują włókniste białko
zwane kolagenem w miejscu rany, -
2:30 - 2:34tworząc tkankę łączną skóry
w celu zastąpienia fibryny. -
2:34 - 2:38Komórki naskórka dzielą się,
by odtworzyć zewnętrzną warstwę skóry, -
2:38 - 2:41a komórki skóry zamykają ranę.
-
2:41 - 2:43Ostatnim etapem jest przebudowa.
-
2:43 - 2:48Rana dojrzewa, kiedy nowy kolagen
zostaje uporządkowany i przekształcony -
2:48 - 2:49w określone typy.
-
2:49 - 2:52Przez ten proces,
który może trwać ponad rok, -
2:52 - 2:55wytrzymałość na rozciąganie
skóry się zwiększa, -
2:55 - 2:59a naczynia krwionośne
i inne połączenia wzmacniają. -
2:59 - 3:01Z czasem nowe tkanki mogą osiągnąć
-
3:01 - 3:0550-80% pierwotnych funkcji,
-
3:05 - 3:09zależnie od głębokości
rany i rodzaju funkcji. -
3:09 - 3:11Skóra nie uleczy się w 100%,
-
3:11 - 3:16więc blizny są wciąż głównym
problemem lekarzy całego świata. -
3:16 - 3:19Choć naukowcy poczynili znaczne postępy
-
3:19 - 3:21w zrozumieniu procesu gojenia,
-
3:21 - 3:24wiele zagadek pozostało nierozwiązanych.
-
3:24 - 3:27Na przykład, czy fibroblasty
pochodzą z naczyń krwionośnych -
3:27 - 3:30czy tkanek skóry sąsiadujących z raną?
-
3:30 - 3:33Dlaczego niektóre ssaki,
na przykład jelenie, -
3:33 - 3:37leczą rany skuteczniej niż ludzie?
-
3:37 - 3:40Jeśli znajdziemy odpowiedzi
na takie i inne pytania, -
3:40 - 3:45może kiedyś uda nam się uleczyć,
a blizny pozostaną wspomnieniem.
- Title:
- Jak goi się rana - Sarthak Sinha
- Speaker:
- Sarthak Sinha
- Description:
-
Zobacz pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-a-wound-heals-itself-sarthak-sinha
Skóra to największy organ naszego ciała, o powierzchni około dwóch metrów kwadratowych w przypadku osoby dorosłej. Kiedy się skaleczymy lub zranimy, skóra zaczyna się naprawiać przez kompleksowy, idealnie skoordynowany proces. Sarthak Sinha przeprowadza nas przez naskórek do skóry właściwej, aby zbadać tę reakcję regeneracyjną.
Lekcja - Sarthak Sinha, animacja - Karrot Animation.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:01
Rysia Wand approved Polish subtitles for How a wound heals itself | ||
Rysia Wand accepted Polish subtitles for How a wound heals itself | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How a wound heals itself | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How a wound heals itself | ||
Rysia Wand edited Polish subtitles for How a wound heals itself | ||
Kacper Borowiecki edited Polish subtitles for How a wound heals itself | ||
Kacper Borowiecki edited Polish subtitles for How a wound heals itself | ||
Retired user edited Polish subtitles for How a wound heals itself |