< Return to Video

Panama Belgeleri büyük bir küresel sorunu ortaya çıkardı. Sırada ne var?

  • 0:02 - 0:05
    3 Nisan 2016 günü, tarihin en büyük
    veri sızıntısına şahit olduk.
  • 0:06 - 0:09
    Panama Belgeleri zengin ve
    güçlü insanların, büyük miktardaki
  • 0:09 - 0:12
    paralarını, offshore
    hesaplarında gizlediklerini ortaya koydu.
  • 0:12 - 0:14
    Ancak tüm bunlar ne anlama geliyor?
  • 0:15 - 0:18
    Öğrenmek için Global Witness'tan
    Robert Palmer'ı davet ettik.
  • 0:21 - 0:26
    Panama merkezli, Mossack Fonseca isimli
  • 0:26 - 0:29
    hukuk firmasından bu hafta sızan
    11 milyon belgeyle birlikte,
  • 0:29 - 0:34
    resmen söylenti balonu patladı.
  • 0:34 - 0:39
    Panama'dan ortaya çıkan bu belgeler,
    bilinmezlerle dolu offshore dünyasının,
  • 0:39 - 0:42
    sadece ufak bir parçasını
    gün yüzüne çıkardı.
  • 0:42 - 0:47
    Müşterilerin, bankaların ve avukatların
    Mossack Fonseca gibi şirketlere gidip
  • 0:47 - 0:49
    nasıl "Pekala, isimsiz bir firma
  • 0:49 - 0:52
    istiyoruz, bize bir tane
    verebilir misiniz?"
  • 0:52 - 0:53
    dediğini anlıyoruz.
  • 0:53 - 0:55
    Yani aslında emailleri,
  • 0:55 - 0:57
    mesaj değişimlerini,
  • 0:57 - 1:00
    ve bunun nasıl işlediğini,
    nasıl çalıştığını
  • 1:00 - 1:01
    görmeniz gerek.
  • 1:01 - 1:05
    Şu an bunun yankılanmaları,
    büyük bir hızla başlamış durumda.
  • 1:05 - 1:08
    İzlanda Başbakanı istifa etti.
  • 1:08 - 1:09
    Bunun yanında
  • 1:09 - 1:14
    Suriyeli gaddar diktatör
    Beşşar Esad'ın dostlarının da
  • 1:14 - 1:17
    offshore şirketleri olduğu haberleri var.
  • 1:17 - 1:22
    Rusya Başkanı Vladimir Putin'e,
    kendisine yakın ünlü
  • 1:22 - 1:26
    bir viyolonselist olan çocukluk
    arkadaşı yoluyla,
  • 1:26 - 1:29
    2 milyar dolarlık bir paranın
  • 1:29 - 1:31
    uzandığına dair iddialar var.
  • 1:31 - 1:33
    Bir çok zengin şahsın daha var olduğu
  • 1:33 - 1:38
    ve diğerlerinin de sızacak
    sıradaki dosyalarla, bir sonraki
  • 1:38 - 1:40
    söylentilere karışmaktan
    korkutuğu tahmin ediliyor.
  • 1:40 - 1:45
    Şimdi bu kulağa biraz
    gerilimli casus filmi veya John Grisham
  • 1:45 - 1:46
    romanı entrikası gibi gelebilir.
  • 1:46 - 1:50
    Senden, benden, normal insanlardan çok
    uzak görünebilir.
  • 1:50 - 1:53
    Bunu neden umursamalıyız?
  • 1:53 - 1:57
    Çünkü gerçek şu ki, zengin ve güçlü
    insanlar paralarını offshore
  • 1:57 - 2:00
    olarak saklayabiliyorlar ve
    ödemeleri gereken
  • 2:00 - 2:02
    vergileri ödemiyorlar,
  • 2:02 - 2:06
    bu sağlık hizmeti, eğitim, yol gibi
    hayati kamu hizmetlerine
  • 2:06 - 2:10
    giden daha az para demek.
  • 2:10 - 2:12
    Ve bu hepimizi etkiliyor.
  • 2:12 - 2:15
    Şu an ki kuruluşum, Global Witness için
  • 2:15 - 2:19
    bu ifşalar zinciri olağanüstü.
  • 2:19 - 2:23
    Dünya medyası ve politik
    liderlerin bahsettiği,
  • 2:23 - 2:28
    şahısların mal varlıklarını gizlemek
    ve kılıfa sokmak için offshore
  • 2:28 - 2:31
    perdesini nasıl kullandığını biliyoruz
  • 2:31 - 2:35
    ki bunlar yıllarca konuşup
    ortaya çıkardığımız şeyler.
  • 2:35 - 2:40
    Şu an bir çok insanın, dünyayı aldatıcı ve
    karışık gördüğünü,
  • 2:40 - 2:45
    bu offshore dünyasının nasıl çalıştığını
    anlamakta zorlandığını düşünüyorum.
  • 2:45 - 2:47
    Matruşka'ya benzer olduğunu düşünebiliriz.
  • 2:47 - 2:51
    Yani bir şirketiniz var ve içerisinde
    başka bir şirket daha var,
  • 2:51 - 2:53
    ve içinde başka bir şirket daha,
  • 2:53 - 2:57
    bu yapının arkasında
    kim olduğunu görmenizi
  • 2:57 - 3:00
    neredeyse imkansız hale getiriyor.
  • 3:00 - 3:03
    Bu da hukuki mekanizmanın, vergi
    kurumlarının, gazetecilerin
  • 3:03 - 3:06
    ve sivil toplum kuruluşlarının
    neler döndüğünü
  • 3:06 - 3:08
    anlamasını gerçekten güçleştiriyor.
  • 3:08 - 3:10
    Ayrıca bu olayın Birleşik
  • 3:10 - 3:13
    Devletler'de çok fazla yankı
    bulmamasını da ilginç buluyorum.
  • 3:13 - 3:17
    Belki de, bazı önde gelen
    ABD vatandaşlarının
  • 3:17 - 3:21
    bu ifşada, bu skandalda hala yer
    almamasından dolayı olabilir.
  • 3:21 - 3:25
    Bunun sebebi mal varlıklarını
    offshore olarak
  • 3:25 - 3:28
    saklayan Amerikalıların olmaması değil.
  • 3:28 - 3:32
    Bu sadece Mossack Fonseca'nın daha az
    Amerikalı müşteriyle
  • 3:32 - 3:35
    offshore işi yapmasından dolayı.
  • 3:36 - 3:39
    Bana göre Cayman Adaları'ndan
    hatta Delaware
  • 3:39 - 3:42
    veya Wyoming veya Nevada'dan
    bir sızıntı olsaydı,
  • 3:42 - 3:48
    Amerikalılarla bağlantılı daha fazla
    olay ve örnek görebilirdik.
  • 3:48 - 3:54
    İşin aslı bir kaç ABD eyaletinde, şirket
    kurmak için ibraz etmeniz gereken bilgi,
  • 3:54 - 3:58
    kütüphane kartı almak için
  • 3:58 - 4:01
    gerekenden daha az.
  • 4:01 - 4:07
    Amerika'daki bu gizlilik,
    okul çalışanlarının
  • 4:07 - 4:09
    çocuklardan çalmalarına neden oluyor.
  • 4:09 - 4:14
    Bu dolandırıcıların, savunmasız
    yatırımcılardan çalmasına izin veriyor.
  • 4:14 - 4:18
    Bu hepimizi etkileyen bir davranış türü.
  • 4:18 - 4:20
    Şu an, Global Witness'ta bunun
  • 4:20 - 4:23
    pratik olarak neye benzediğini
    görmek istedik.
  • 4:23 - 4:26
    Aslında nasıl çalışıyordu?
  • 4:26 - 4:27
    Bu sebeple biz de
  • 4:27 - 4:33
    Manhattan'daki 13 hukuk firmasına
    kimliği gizli araştırmacı gönderdik.
  • 4:34 - 4:38
    Araştırmacımız, Birleşik Devletler'de
  • 4:38 - 4:42
    şüpheli sermayeyle ev, yat ve
    jet almak isteyen
  • 4:42 - 4:45
    Afrikalı bir bakan gibi davrandılar.
  • 4:45 - 4:50
    Bütünüyle şok ediciydi fakat
    avukatlardan biri
  • 4:50 - 4:55
    araştırmacımıza, şüpheli sermayeyi
    nasıl taşıyabileceği
  • 4:55 - 4:57
    konusunda önerilerde bulundu.
  • 4:57 - 4:59
    Tamamı ön görüşmeydi ve
  • 4:59 - 5:01
    hiçbir avukat bizi müşteri
    olarak kabul etmedi,
  • 5:01 - 5:03
    tabi ki elden ele para da geçmedi
  • 5:03 - 5:07
    fakat bu sistemin gerçekten de
    sorunlu olduğunu gösteriyor.
  • 5:07 - 5:09
    Bunları sadece bireysel olaylarmış
  • 5:09 - 5:12
    gibi düşünmememiz de oldukça önemli.
  • 5:12 - 5:14
    Bu sadece herhangi bir avukatın
    bizim gizli
  • 5:14 - 5:18
    araştırmacımızla konuşması ve
    tavsiyede bulunmasıyla ilgili değil.
  • 5:18 - 5:21
    Bu sadece skandalı ortaya çıkan belirli
    üst düzey
  • 5:21 - 5:23
    politikacılar hakkında değil.
  • 5:23 - 5:26
    Bu yozlaştıran, vergi kaçırtan,
    yoksulluğu ve
  • 5:26 - 5:32
    istikrarsızlığı pekiştiren sistemin
    nasıl işlediğiyle ilgili.
  • 5:32 - 5:34
    Bununla mücadele etmek için
  • 5:34 - 5:35
    oyunu değiştirmemiz gerekiyor.
  • 5:35 - 5:38
    Bu tür hareketleri zorlaştıracak
    şekilde oyunun
  • 5:38 - 5:40
    kurallarını değiştirmemiz gerekiyor.
  • 5:40 - 5:43
    Bu yapacağımız hiçbir şey olmayan,
  • 5:43 - 5:45
    hiçbir şeyin değişmediği,
  • 5:45 - 5:47
    hep zengin ve güçlü şahısların
  • 5:47 - 5:50
    olacağı bir kıyamet senaryosu
    gibi görünebilir.
  • 5:50 - 5:52
    Ama gerçek bir iyimser olarak,
  • 5:52 - 5:56
    bir şeylerin değiştiğini görüyorum.
  • 5:56 - 5:58
    Şu birkaç yıldır şirket
  • 5:58 - 6:01
    sahipleri söz konusu olduğunda,
    gerçekten şeffaflığa
  • 6:02 - 6:03
    gidiş olduğunu gördük.
  • 6:04 - 6:06
    Bu sorun 2013 yılında Kuzey
    İrlanda'da yapılan
  • 6:06 - 6:09
    G8 zirvesinde Birleşik Krallık
    Başbakanı David Cameron
  • 6:09 - 6:13
    tarafından politikanın
    gündemine oturtulmuştu.
  • 6:14 - 6:18
    Avrupa Birliği bundan itibaren,
    Avrupa'da ulusal düzeydeki
  • 6:18 - 6:20
    şirketlerin sahipleri ve yönetenleri
  • 6:20 - 6:24
    hakkında merkezi kayıtlar tutacak.
  • 6:24 - 6:29
    Aslında bu noktada üzücü olan ise
    ABD'nin geriden gelmesi.
  • 6:29 - 6:32
    Çift partili yasamanın oluşturduğu
    Başkanlık ve Senato
  • 6:32 - 6:34
    bulunmakta ancak görmek istediğimiz
  • 6:34 - 6:37
    ilerlemeyi ne yazık ki yapamıyor.
  • 6:37 - 6:40
    Bundan dolayı Panama sızıntısının,
    bu offshore dünyasına
  • 6:40 - 6:44
    yaptığımız devasa bakışın,
    gerçekten tüm dünyada
  • 6:44 - 6:49
    ve ABD'de açıklığa kavuşmasının
    yolunu açmasını istiyoruz.
  • 6:49 - 6:54
    Biz Global Witness için bu bir
    değişim anı.
  • 6:54 - 6:58
    Sıradan insanların, gizli şirketlerin
  • 6:58 - 7:01
    arkasında kimliklerini gizleyen kişilere
  • 7:01 - 7:03
    öfkelenmesine ihtiyacımız var.
  • 7:03 - 7:07
    Bizim ayağa kalkıp, "Bu tür
    gizlilik iş dünyası için
  • 7:07 - 7:10
    yararlı değil." diyen iş dünyası
    liderlerine ihtiyacımız var.
  • 7:10 - 7:14
    Bizim problemi anlayıp bu tür gizliliği
    ortadan kaldıracak
  • 7:14 - 7:19
    yasaları değiştirmeyi vaat eden,
    politik liderlere ihtiyacımız var.
  • 7:20 - 7:23
    Hep birlikte, vergi kaçırmaya,
    yozlaşmaya zenginleşmek
  • 7:23 - 7:26
    için para aklamaya sebep olan
  • 7:26 - 7:29
    bu gizliliği bitirebiliriz.
Title:
Panama Belgeleri büyük bir küresel sorunu ortaya çıkardı. Sırada ne var?
Speaker:
Robert Palmer
Description:

3 Nisan 2016 günü, tarihin en büyük veri sızıntısına şahit olduk. Panama Belgeleri zengin ve güçlü insanların, büyük miktardaki paralarını, offshore hesaplarında gizlediklerini ortaya koydu. Ancak tüm bunlar ne anlama geliyor? Öğrenmek için Global Witness'tan Robert Palmer'ı davet ettik.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:49

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.