0:00:01.580,0:00:05.261
3 Nisan 2016 günü, tarihin en büyük[br]veri sızıntısına şahit olduk.

0:00:05.991,0:00:08.922
Panama Belgeleri zengin ve[br]güçlü insanların, büyük miktardaki

0:00:08.932,0:00:11.872
paralarını, offshore[br]hesaplarında gizlediklerini ortaya koydu.

0:00:11.888,0:00:14.398
Ancak tüm bunlar ne anlama geliyor?

0:00:15.312,0:00:18.212
Öğrenmek için Global Witness'tan[br]Robert Palmer'ı davet ettik.

0:00:20.852,0:00:25.804
Panama merkezli, Mossack Fonseca isimli

0:00:25.828,0:00:29.124
hukuk firmasından bu hafta sızan[br]11 milyon belgeyle birlikte,

0:00:29.148,0:00:33.572
resmen söylenti balonu patladı.

0:00:33.596,0:00:39.378
Panama'dan ortaya çıkan bu belgeler,[br]bilinmezlerle dolu offshore dünyasının,

0:00:39.402,0:00:41.640
sadece ufak bir parçasını[br]gün yüzüne çıkardı.

0:00:41.664,0:00:46.972
Müşterilerin, bankaların ve avukatların[br]Mossack Fonseca gibi şirketlere gidip

0:00:46.996,0:00:49.024
nasıl "Pekala, isimsiz bir firma

0:00:49.048,0:00:51.555
istiyoruz, bize bir tane[br]verebilir misiniz?"

0:00:51.579,0:00:52.971
dediğini anlıyoruz.

0:00:52.995,0:00:54.805
Yani aslında emailleri,

0:00:54.829,0:00:56.792
mesaj değişimlerini,

0:00:56.816,0:00:59.891
ve bunun nasıl işlediğini,[br]nasıl çalıştığını

0:00:59.915,0:01:01.316
görmeniz gerek.

0:01:01.340,0:01:05.393
Şu an bunun yankılanmaları,[br]büyük bir hızla başlamış durumda.

0:01:05.417,0:01:08.018
İzlanda Başbakanı istifa etti.

0:01:08.042,0:01:09.257
Bunun yanında

0:01:09.281,0:01:14.324
Suriyeli gaddar diktatör[br]Beşşar Esad'ın dostlarının da

0:01:14.348,0:01:16.903
offshore şirketleri olduğu haberleri var.

0:01:16.927,0:01:22.156
Rusya Başkanı Vladimir Putin'e,[br]kendisine yakın ünlü

0:01:22.180,0:01:26.083
bir viyolonselist olan çocukluk[br]arkadaşı yoluyla,

0:01:26.107,0:01:28.568
2 milyar dolarlık bir paranın[br]

0:01:28.592,0:01:30.820
uzandığına dair iddialar var.

0:01:30.844,0:01:33.444
Bir çok zengin şahsın daha var olduğu

0:01:33.468,0:01:37.786
ve diğerlerinin de sızacak[br]sıradaki dosyalarla, bir sonraki

0:01:37.810,0:01:40.363
söylentilere karışmaktan[br]korkutuğu tahmin ediliyor.

0:01:40.387,0:01:44.573
Şimdi bu kulağa biraz[br]gerilimli casus filmi veya John Grisham

0:01:44.597,0:01:46.260
romanı entrikası gibi gelebilir.

0:01:46.284,0:01:50.300
Senden, benden, normal insanlardan çok[br]uzak görünebilir.

0:01:50.324,0:01:52.832
Bunu neden umursamalıyız?

0:01:52.856,0:01:57.099
Çünkü gerçek şu ki, zengin ve güçlü[br]insanlar paralarını offshore

0:01:57.123,0:01:59.777
olarak saklayabiliyorlar ve[br]ödemeleri gereken

0:01:59.801,0:02:02.288
vergileri ödemiyorlar,

0:02:02.312,0:02:06.406
bu sağlık hizmeti, eğitim, yol gibi [br]hayati kamu hizmetlerine

0:02:06.430,0:02:09.783
giden daha az para demek.

0:02:09.807,0:02:12.128
Ve bu hepimizi etkiliyor.

0:02:12.152,0:02:14.868
Şu an ki kuruluşum, Global Witness için

0:02:14.892,0:02:18.954
bu ifşalar zinciri olağanüstü.

0:02:18.978,0:02:23.466
Dünya medyası ve politik[br]liderlerin bahsettiği,

0:02:23.490,0:02:28.145
şahısların mal varlıklarını gizlemek[br]ve kılıfa sokmak için offshore

0:02:28.169,0:02:30.564
perdesini nasıl kullandığını biliyoruz

0:02:30.588,0:02:35.372
ki bunlar yıllarca konuşup[br]ortaya çıkardığımız şeyler.

0:02:35.396,0:02:40.031
Şu an bir çok insanın, dünyayı aldatıcı ve[br]karışık gördüğünü,

0:02:40.055,0:02:44.520
bu offshore dünyasının nasıl çalıştığını[br]anlamakta zorlandığını düşünüyorum.

0:02:44.544,0:02:47.376
Matruşka'ya benzer olduğunu düşünebiliriz.

0:02:47.400,0:02:50.859
Yani bir şirketiniz var ve içerisinde[br]başka bir şirket daha var,

0:02:50.883,0:02:52.994
ve içinde başka bir şirket daha,

0:02:53.018,0:02:57.429
bu yapının arkasında[br]kim olduğunu görmenizi

0:02:57.453,0:02:59.680
neredeyse imkansız hale getiriyor.

0:02:59.704,0:03:02.617
Bu da hukuki mekanizmanın, vergi[br]kurumlarının, gazetecilerin

0:03:02.641,0:03:05.604
ve sivil toplum kuruluşlarının[br]neler döndüğünü

0:03:05.628,0:03:07.890
anlamasını gerçekten güçleştiriyor.

0:03:08.318,0:03:09.755
Ayrıca bu olayın Birleşik

0:03:09.779,0:03:12.986
Devletler'de çok fazla yankı[br]bulmamasını da ilginç buluyorum.

0:03:13.010,0:03:16.773
Belki de, bazı önde gelen[br]ABD vatandaşlarının

0:03:16.797,0:03:21.335
bu ifşada, bu skandalda hala yer[br]almamasından dolayı olabilir.

0:03:21.359,0:03:25.294
Bunun sebebi mal varlıklarını[br]offshore olarak

0:03:25.318,0:03:28.128
saklayan Amerikalıların olmaması değil.

0:03:28.152,0:03:31.974
Bu sadece Mossack Fonseca'nın daha az[br]Amerikalı müşteriyle

0:03:31.998,0:03:35.488
offshore işi yapmasından dolayı.

0:03:35.512,0:03:38.768
Bana göre Cayman Adaları'ndan[br]hatta Delaware

0:03:38.792,0:03:42.443
veya Wyoming veya Nevada'dan[br]bir sızıntı olsaydı,

0:03:42.467,0:03:48.259
Amerikalılarla bağlantılı daha fazla[br]olay ve örnek görebilirdik.

0:03:48.283,0:03:54.201
İşin aslı bir kaç ABD eyaletinde, şirket[br]kurmak için ibraz etmeniz gereken bilgi,

0:03:54.225,0:03:58.399
kütüphane kartı almak için

0:03:58.423,0:04:01.216
gerekenden daha az.

0:04:01.240,0:04:07.022
Amerika'daki bu gizlilik,[br]okul çalışanlarının

0:04:07.046,0:04:08.952
çocuklardan çalmalarına neden oluyor.

0:04:08.976,0:04:13.872
Bu dolandırıcıların, savunmasız[br]yatırımcılardan çalmasına izin veriyor.

0:04:14.452,0:04:18.142
Bu hepimizi etkileyen bir davranış türü.

0:04:18.166,0:04:20.037
Şu an, Global Witness'ta bunun

0:04:20.061,0:04:23.322
pratik olarak neye benzediğini[br]görmek istedik.

0:04:23.346,0:04:25.759
Aslında nasıl çalışıyordu?

0:04:25.783,0:04:26.958
Bu sebeple biz de

0:04:26.982,0:04:33.219
Manhattan'daki 13 hukuk firmasına[br]kimliği gizli araştırmacı gönderdik.

0:04:33.763,0:04:37.537
Araştırmacımız, Birleşik Devletler'de

0:04:37.561,0:04:41.688
şüpheli sermayeyle ev, yat ve[br]jet almak isteyen

0:04:41.712,0:04:44.851
Afrikalı bir bakan gibi davrandılar.

0:04:45.288,0:04:50.349
Bütünüyle şok ediciydi fakat[br]avukatlardan biri

0:04:50.373,0:04:54.966
araştırmacımıza, şüpheli sermayeyi[br]nasıl taşıyabileceği

0:04:54.990,0:04:56.954
konusunda önerilerde bulundu.

0:04:56.978,0:04:58.790
Tamamı ön görüşmeydi ve

0:04:58.814,0:05:01.086
hiçbir avukat bizi müşteri[br]olarak kabul etmedi,

0:05:01.110,0:05:03.399
tabi ki elden ele para da geçmedi

0:05:03.423,0:05:06.881
fakat bu sistemin gerçekten de[br]sorunlu olduğunu gösteriyor.

0:05:06.905,0:05:08.824
Bunları sadece bireysel olaylarmış

0:05:08.848,0:05:12.214
gibi düşünmememiz de oldukça önemli.

0:05:12.238,0:05:14.451
Bu sadece herhangi bir avukatın[br]bizim gizli

0:05:14.475,0:05:18.329
araştırmacımızla konuşması ve[br]tavsiyede bulunmasıyla ilgili değil.

0:05:18.353,0:05:21.208
Bu sadece skandalı ortaya çıkan belirli[br]üst düzey

0:05:21.232,0:05:22.861
politikacılar hakkında değil.

0:05:22.885,0:05:25.941
Bu yozlaştıran, vergi kaçırtan,[br]yoksulluğu ve

0:05:25.965,0:05:31.908
istikrarsızlığı pekiştiren sistemin[br]nasıl işlediğiyle ilgili.

0:05:31.932,0:05:33.747
Bununla mücadele etmek için

0:05:33.771,0:05:35.442
oyunu değiştirmemiz gerekiyor.

0:05:35.466,0:05:37.988
Bu tür hareketleri zorlaştıracak[br]şekilde oyunun

0:05:38.012,0:05:40.004
kurallarını değiştirmemiz gerekiyor.

0:05:40.028,0:05:42.972
Bu yapacağımız hiçbir şey olmayan,[br]

0:05:42.996,0:05:44.917
hiçbir şeyin değişmediği,[br]

0:05:44.941,0:05:46.571
hep zengin ve güçlü şahısların

0:05:46.595,0:05:49.931
olacağı bir kıyamet senaryosu[br]gibi görünebilir.

0:05:49.955,0:05:52.402
Ama gerçek bir iyimser olarak,

0:05:52.426,0:05:55.904
bir şeylerin değiştiğini görüyorum.

0:05:55.928,0:05:57.803
Şu birkaç yıldır şirket

0:05:57.827,0:06:01.495
sahipleri söz konusu olduğunda,[br]gerçekten şeffaflığa

0:06:01.519,0:06:03.353
gidiş olduğunu gördük.

0:06:03.755,0:06:06.092
Bu sorun 2013 yılında Kuzey[br]İrlanda'da yapılan

0:06:06.116,0:06:08.610
G8 zirvesinde Birleşik Krallık[br]Başbakanı David Cameron

0:06:08.634,0:06:13.394
tarafından politikanın[br]gündemine oturtulmuştu.

0:06:13.872,0:06:18.222
Avrupa Birliği bundan itibaren,[br]Avrupa'da ulusal düzeydeki

0:06:18.246,0:06:20.403
şirketlerin sahipleri ve yönetenleri[br]

0:06:20.427,0:06:23.834
hakkında merkezi kayıtlar tutacak.

0:06:23.858,0:06:28.537
Aslında bu noktada üzücü olan ise[br]ABD'nin geriden gelmesi.

0:06:28.958,0:06:31.658
Çift partili yasamanın oluşturduğu[br]Başkanlık ve Senato

0:06:31.682,0:06:33.585
bulunmakta ancak görmek istediğimiz

0:06:33.609,0:06:36.766
ilerlemeyi ne yazık ki yapamıyor.

0:06:36.790,0:06:39.877
Bundan dolayı Panama sızıntısının,[br]bu offshore dünyasına

0:06:39.901,0:06:43.695
yaptığımız devasa bakışın,[br]gerçekten tüm dünyada

0:06:43.719,0:06:48.771
ve ABD'de açıklığa kavuşmasının[br]yolunu açmasını istiyoruz.

0:06:48.795,0:06:53.585
Biz Global Witness için bu bir[br]değişim anı.

0:06:53.950,0:06:57.698
Sıradan insanların, gizli şirketlerin

0:06:57.722,0:07:00.975
arkasında kimliklerini gizleyen kişilere

0:07:00.999,0:07:02.912
öfkelenmesine ihtiyacımız var.

0:07:02.936,0:07:06.523
Bizim ayağa kalkıp, "Bu tür[br]gizlilik iş dünyası için

0:07:06.547,0:07:09.831
yararlı değil." diyen iş dünyası[br]liderlerine ihtiyacımız var.

0:07:09.855,0:07:14.235
Bizim problemi anlayıp bu tür gizliliği[br]ortadan kaldıracak

0:07:14.259,0:07:19.266
yasaları değiştirmeyi vaat eden,[br]politik liderlere ihtiyacımız var.

0:07:19.639,0:07:22.918
Hep birlikte, vergi kaçırmaya,[br]yozlaşmaya zenginleşmek

0:07:22.942,0:07:25.999
için para aklamaya sebep olan

0:07:26.023,0:07:29.214
bu gizliliği bitirebiliriz.