WEBVTT

00:00:01.580 --> 00:00:05.261
3 Nisan 2016 günü, tarihin en büyük
veri sızıntısına şahit olduk.

00:00:05.991 --> 00:00:08.922
Panama Belgeleri zengin ve
güçlü insanların, büyük miktardaki

00:00:08.932 --> 00:00:11.872
paralarını, offshore
hesaplarında gizlediklerini ortaya koydu.

00:00:11.888 --> 00:00:14.398
Ancak tüm bunlar ne anlama geliyor?

00:00:15.312 --> 00:00:18.212
Öğrenmek için Global Witness'tan
Robert Palmer'ı davet ettik.

NOTE Paragraph

00:00:20.852 --> 00:00:25.804
Panama merkezli, Mossack Fonseca isimli

00:00:25.828 --> 00:00:29.124
hukuk firmasından bu hafta sızan
11 milyon belgeyle birlikte,

00:00:29.148 --> 00:00:33.572
resmen söylenti balonu patladı.

00:00:33.596 --> 00:00:39.378
Panama'dan ortaya çıkan bu belgeler,
bilinmezlerle dolu offshore dünyasının,

00:00:39.402 --> 00:00:41.640
sadece ufak bir parçasını
gün yüzüne çıkardı.

00:00:41.664 --> 00:00:46.972
Müşterilerin, bankaların ve avukatların
Mossack Fonseca gibi şirketlere gidip

00:00:46.996 --> 00:00:49.024
nasıl "Pekala, isimsiz bir firma

00:00:49.048 --> 00:00:51.555
istiyoruz, bize bir tane
verebilir misiniz?"

00:00:51.579 --> 00:00:52.971
dediğini anlıyoruz.

00:00:52.995 --> 00:00:54.805
Yani aslında emailleri,

00:00:54.829 --> 00:00:56.792
mesaj değişimlerini,

00:00:56.816 --> 00:00:59.891
ve bunun nasıl işlediğini,
nasıl çalıştığını

00:00:59.915 --> 00:01:01.316
görmeniz gerek.

NOTE Paragraph

00:01:01.340 --> 00:01:05.393
Şu an bunun yankılanmaları,
büyük bir hızla başlamış durumda.

00:01:05.417 --> 00:01:08.018
İzlanda Başbakanı istifa etti.

00:01:08.042 --> 00:01:09.257
Bunun yanında

00:01:09.281 --> 00:01:14.324
Suriyeli gaddar diktatör
Beşşar Esad'ın dostlarının da

00:01:14.348 --> 00:01:16.903
offshore şirketleri olduğu haberleri var.

00:01:16.927 --> 00:01:22.156
Rusya Başkanı Vladimir Putin'e,
kendisine yakın ünlü

00:01:22.180 --> 00:01:26.083
bir viyolonselist olan çocukluk
arkadaşı yoluyla,

00:01:26.107 --> 00:01:28.568
2 milyar dolarlık bir paranın


00:01:28.592 --> 00:01:30.820
uzandığına dair iddialar var.

00:01:30.844 --> 00:01:33.444
Bir çok zengin şahsın daha var olduğu

00:01:33.468 --> 00:01:37.786
ve diğerlerinin de sızacak
sıradaki dosyalarla, bir sonraki

00:01:37.810 --> 00:01:40.363
söylentilere karışmaktan
korkutuğu tahmin ediliyor.

NOTE Paragraph

00:01:40.387 --> 00:01:44.573
Şimdi bu kulağa biraz
gerilimli casus filmi veya John Grisham

00:01:44.597 --> 00:01:46.260
romanı entrikası gibi gelebilir.

00:01:46.284 --> 00:01:50.300
Senden, benden, normal insanlardan çok
uzak görünebilir.

00:01:50.324 --> 00:01:52.832
Bunu neden umursamalıyız?

00:01:52.856 --> 00:01:57.099
Çünkü gerçek şu ki, zengin ve güçlü
insanlar paralarını offshore

00:01:57.123 --> 00:01:59.777
olarak saklayabiliyorlar ve
ödemeleri gereken

00:01:59.801 --> 00:02:02.288
vergileri ödemiyorlar,

00:02:02.312 --> 00:02:06.406
bu sağlık hizmeti, eğitim, yol gibi 
hayati kamu hizmetlerine

00:02:06.430 --> 00:02:09.783
giden daha az para demek.

00:02:09.807 --> 00:02:12.128
Ve bu hepimizi etkiliyor.

NOTE Paragraph

00:02:12.152 --> 00:02:14.868
Şu an ki kuruluşum, Global Witness için

00:02:14.892 --> 00:02:18.954
bu ifşalar zinciri olağanüstü.

00:02:18.978 --> 00:02:23.466
Dünya medyası ve politik
liderlerin bahsettiği,

00:02:23.490 --> 00:02:28.145
şahısların mal varlıklarını gizlemek
ve kılıfa sokmak için offshore

00:02:28.169 --> 00:02:30.564
perdesini nasıl kullandığını biliyoruz

00:02:30.588 --> 00:02:35.372
ki bunlar yıllarca konuşup
ortaya çıkardığımız şeyler.

NOTE Paragraph

00:02:35.396 --> 00:02:40.031
Şu an bir çok insanın, dünyayı aldatıcı ve
karışık gördüğünü,

00:02:40.055 --> 00:02:44.520
bu offshore dünyasının nasıl çalıştığını
anlamakta zorlandığını düşünüyorum.

00:02:44.544 --> 00:02:47.376
Matruşka'ya benzer olduğunu düşünebiliriz.

00:02:47.400 --> 00:02:50.859
Yani bir şirketiniz var ve içerisinde
başka bir şirket daha var,

00:02:50.883 --> 00:02:52.994
ve içinde başka bir şirket daha,

00:02:53.018 --> 00:02:57.429
bu yapının arkasında
kim olduğunu görmenizi

00:02:57.453 --> 00:02:59.680
neredeyse imkansız hale getiriyor.

00:02:59.704 --> 00:03:02.617
Bu da hukuki mekanizmanın, vergi
kurumlarının, gazetecilerin

00:03:02.641 --> 00:03:05.604
ve sivil toplum kuruluşlarının
neler döndüğünü

00:03:05.628 --> 00:03:07.890
anlamasını gerçekten güçleştiriyor.

NOTE Paragraph

00:03:08.318 --> 00:03:09.755
Ayrıca bu olayın Birleşik

00:03:09.779 --> 00:03:12.986
Devletler'de çok fazla yankı
bulmamasını da ilginç buluyorum.

00:03:13.010 --> 00:03:16.773
Belki de, bazı önde gelen
ABD vatandaşlarının

00:03:16.797 --> 00:03:21.335
bu ifşada, bu skandalda hala yer
almamasından dolayı olabilir.

00:03:21.359 --> 00:03:25.294
Bunun sebebi mal varlıklarını
offshore olarak

00:03:25.318 --> 00:03:28.128
saklayan Amerikalıların olmaması değil.

00:03:28.152 --> 00:03:31.974
Bu sadece Mossack Fonseca'nın daha az
Amerikalı müşteriyle

00:03:31.998 --> 00:03:35.488
offshore işi yapmasından dolayı.

00:03:35.512 --> 00:03:38.768
Bana göre Cayman Adaları'ndan
hatta Delaware

00:03:38.792 --> 00:03:42.443
veya Wyoming veya Nevada'dan
bir sızıntı olsaydı,

00:03:42.467 --> 00:03:48.259
Amerikalılarla bağlantılı daha fazla
olay ve örnek görebilirdik.

NOTE Paragraph

00:03:48.283 --> 00:03:54.201
İşin aslı bir kaç ABD eyaletinde, şirket
kurmak için ibraz etmeniz gereken bilgi,

00:03:54.225 --> 00:03:58.399
kütüphane kartı almak için

00:03:58.423 --> 00:04:01.216
gerekenden daha az.

00:04:01.240 --> 00:04:07.022
Amerika'daki bu gizlilik,
okul çalışanlarının

00:04:07.046 --> 00:04:08.952
çocuklardan çalmalarına neden oluyor.

00:04:08.976 --> 00:04:13.872
Bu dolandırıcıların, savunmasız
yatırımcılardan çalmasına izin veriyor.

00:04:14.452 --> 00:04:18.142
Bu hepimizi etkileyen bir davranış türü.

NOTE Paragraph

00:04:18.166 --> 00:04:20.037
Şu an, Global Witness'ta bunun

00:04:20.061 --> 00:04:23.322
pratik olarak neye benzediğini
görmek istedik.

00:04:23.346 --> 00:04:25.759
Aslında nasıl çalışıyordu?

00:04:25.783 --> 00:04:26.958
Bu sebeple biz de

00:04:26.982 --> 00:04:33.219
Manhattan'daki 13 hukuk firmasına
kimliği gizli araştırmacı gönderdik.

00:04:33.763 --> 00:04:37.537
Araştırmacımız, Birleşik Devletler'de

00:04:37.561 --> 00:04:41.688
şüpheli sermayeyle ev, yat ve
jet almak isteyen

00:04:41.712 --> 00:04:44.851
Afrikalı bir bakan gibi davrandılar.

00:04:45.288 --> 00:04:50.349
Bütünüyle şok ediciydi fakat
avukatlardan biri

00:04:50.373 --> 00:04:54.966
araştırmacımıza, şüpheli sermayeyi
nasıl taşıyabileceği

00:04:54.990 --> 00:04:56.954
konusunda önerilerde bulundu.

00:04:56.978 --> 00:04:58.790
Tamamı ön görüşmeydi ve

00:04:58.814 --> 00:05:01.086
hiçbir avukat bizi müşteri
olarak kabul etmedi,

00:05:01.110 --> 00:05:03.399
tabi ki elden ele para da geçmedi

00:05:03.423 --> 00:05:06.881
fakat bu sistemin gerçekten de
sorunlu olduğunu gösteriyor.

NOTE Paragraph

00:05:06.905 --> 00:05:08.824
Bunları sadece bireysel olaylarmış

00:05:08.848 --> 00:05:12.214
gibi düşünmememiz de oldukça önemli.

00:05:12.238 --> 00:05:14.451
Bu sadece herhangi bir avukatın
bizim gizli

00:05:14.475 --> 00:05:18.329
araştırmacımızla konuşması ve
tavsiyede bulunmasıyla ilgili değil.

00:05:18.353 --> 00:05:21.208
Bu sadece skandalı ortaya çıkan belirli
üst düzey

00:05:21.232 --> 00:05:22.861
politikacılar hakkında değil.

00:05:22.885 --> 00:05:25.941
Bu yozlaştıran, vergi kaçırtan,
yoksulluğu ve

00:05:25.965 --> 00:05:31.908
istikrarsızlığı pekiştiren sistemin
nasıl işlediğiyle ilgili.

00:05:31.932 --> 00:05:33.747
Bununla mücadele etmek için

00:05:33.771 --> 00:05:35.442
oyunu değiştirmemiz gerekiyor.

00:05:35.466 --> 00:05:37.988
Bu tür hareketleri zorlaştıracak
şekilde oyunun

00:05:38.012 --> 00:05:40.004
kurallarını değiştirmemiz gerekiyor.

NOTE Paragraph

00:05:40.028 --> 00:05:42.972
Bu yapacağımız hiçbir şey olmayan,


00:05:42.996 --> 00:05:44.917
hiçbir şeyin değişmediği,


00:05:44.941 --> 00:05:46.571
hep zengin ve güçlü şahısların

00:05:46.595 --> 00:05:49.931
olacağı bir kıyamet senaryosu
gibi görünebilir.

00:05:49.955 --> 00:05:52.402
Ama gerçek bir iyimser olarak,

00:05:52.426 --> 00:05:55.904
bir şeylerin değiştiğini görüyorum.

NOTE Paragraph

00:05:55.928 --> 00:05:57.803
Şu birkaç yıldır şirket

00:05:57.827 --> 00:06:01.495
sahipleri söz konusu olduğunda,
gerçekten şeffaflığa

00:06:01.519 --> 00:06:03.353
gidiş olduğunu gördük.

00:06:03.755 --> 00:06:06.092
Bu sorun 2013 yılında Kuzey
İrlanda'da yapılan

00:06:06.116 --> 00:06:08.610
G8 zirvesinde Birleşik Krallık
Başbakanı David Cameron

00:06:08.634 --> 00:06:13.394
tarafından politikanın
gündemine oturtulmuştu.

00:06:13.872 --> 00:06:18.222
Avrupa Birliği bundan itibaren,
Avrupa'da ulusal düzeydeki

00:06:18.246 --> 00:06:20.403
şirketlerin sahipleri ve yönetenleri


00:06:20.427 --> 00:06:23.834
hakkında merkezi kayıtlar tutacak.

NOTE Paragraph

00:06:23.858 --> 00:06:28.537
Aslında bu noktada üzücü olan ise
ABD'nin geriden gelmesi.

00:06:28.958 --> 00:06:31.658
Çift partili yasamanın oluşturduğu
Başkanlık ve Senato

00:06:31.682 --> 00:06:33.585
bulunmakta ancak görmek istediğimiz

00:06:33.609 --> 00:06:36.766
ilerlemeyi ne yazık ki yapamıyor.

00:06:36.790 --> 00:06:39.877
Bundan dolayı Panama sızıntısının,
bu offshore dünyasına

00:06:39.901 --> 00:06:43.695
yaptığımız devasa bakışın,
gerçekten tüm dünyada

00:06:43.719 --> 00:06:48.771
ve ABD'de açıklığa kavuşmasının
yolunu açmasını istiyoruz.

NOTE Paragraph

00:06:48.795 --> 00:06:53.585
Biz Global Witness için bu bir
değişim anı.

00:06:53.950 --> 00:06:57.698
Sıradan insanların, gizli şirketlerin

00:06:57.722 --> 00:07:00.975
arkasında kimliklerini gizleyen kişilere

00:07:00.999 --> 00:07:02.912
öfkelenmesine ihtiyacımız var.

00:07:02.936 --> 00:07:06.523
Bizim ayağa kalkıp, "Bu tür
gizlilik iş dünyası için

00:07:06.547 --> 00:07:09.831
yararlı değil." diyen iş dünyası
liderlerine ihtiyacımız var.

00:07:09.855 --> 00:07:14.235
Bizim problemi anlayıp bu tür gizliliği
ortadan kaldıracak

00:07:14.259 --> 00:07:19.266
yasaları değiştirmeyi vaat eden,
politik liderlere ihtiyacımız var.

NOTE Paragraph

00:07:19.639 --> 00:07:22.918
Hep birlikte, vergi kaçırmaya,
yozlaşmaya zenginleşmek

00:07:22.942 --> 00:07:25.999
için para aklamaya sebep olan

00:07:26.023 --> 00:07:29.214
bu gizliliği bitirebiliriz.