1
00:00:01,580 --> 00:00:05,261
3 Nisan 2016 günü, tarihin en büyük
veri sızıntısına şahit olduk.

2
00:00:05,991 --> 00:00:08,922
Panama Belgeleri zengin ve
güçlü insanların, büyük miktardaki

3
00:00:08,932 --> 00:00:11,872
paralarını, offshore
hesaplarında gizlediklerini ortaya koydu.

4
00:00:11,888 --> 00:00:14,398
Ancak tüm bunlar ne anlama geliyor?

5
00:00:15,312 --> 00:00:18,212
Öğrenmek için Global Witness'tan
Robert Palmer'ı davet ettik.

6
00:00:20,852 --> 00:00:25,804
Panama merkezli, Mossack Fonseca isimli

7
00:00:25,828 --> 00:00:29,124
hukuk firmasından bu hafta sızan
11 milyon belgeyle birlikte,

8
00:00:29,148 --> 00:00:33,572
resmen söylenti balonu patladı.

9
00:00:33,596 --> 00:00:39,378
Panama'dan ortaya çıkan bu belgeler,
bilinmezlerle dolu offshore dünyasının,

10
00:00:39,402 --> 00:00:41,640
sadece ufak bir parçasını
gün yüzüne çıkardı.

11
00:00:41,664 --> 00:00:46,972
Müşterilerin, bankaların ve avukatların
Mossack Fonseca gibi şirketlere gidip

12
00:00:46,996 --> 00:00:49,024
nasıl "Pekala, isimsiz bir firma

13
00:00:49,048 --> 00:00:51,555
istiyoruz, bize bir tane
verebilir misiniz?"

14
00:00:51,579 --> 00:00:52,971
dediğini anlıyoruz.

15
00:00:52,995 --> 00:00:54,805
Yani aslında emailleri,

16
00:00:54,829 --> 00:00:56,792
mesaj değişimlerini,

17
00:00:56,816 --> 00:00:59,891
ve bunun nasıl işlediğini,
nasıl çalıştığını

18
00:00:59,915 --> 00:01:01,316
görmeniz gerek.

19
00:01:01,340 --> 00:01:05,393
Şu an bunun yankılanmaları,
büyük bir hızla başlamış durumda.

20
00:01:05,417 --> 00:01:08,018
İzlanda Başbakanı istifa etti.

21
00:01:08,042 --> 00:01:09,257
Bunun yanında

22
00:01:09,281 --> 00:01:14,324
Suriyeli gaddar diktatör
Beşşar Esad'ın dostlarının da

23
00:01:14,348 --> 00:01:16,903
offshore şirketleri olduğu haberleri var.

24
00:01:16,927 --> 00:01:22,156
Rusya Başkanı Vladimir Putin'e,
kendisine yakın ünlü

25
00:01:22,180 --> 00:01:26,083
bir viyolonselist olan çocukluk
arkadaşı yoluyla,

26
00:01:26,107 --> 00:01:28,568
2 milyar dolarlık bir paranın


27
00:01:28,592 --> 00:01:30,820
uzandığına dair iddialar var.

28
00:01:30,844 --> 00:01:33,444
Bir çok zengin şahsın daha var olduğu

29
00:01:33,468 --> 00:01:37,786
ve diğerlerinin de sızacak
sıradaki dosyalarla, bir sonraki

30
00:01:37,810 --> 00:01:40,363
söylentilere karışmaktan
korkutuğu tahmin ediliyor.

31
00:01:40,387 --> 00:01:44,573
Şimdi bu kulağa biraz
gerilimli casus filmi veya John Grisham

32
00:01:44,597 --> 00:01:46,260
romanı entrikası gibi gelebilir.

33
00:01:46,284 --> 00:01:50,300
Senden, benden, normal insanlardan çok
uzak görünebilir.

34
00:01:50,324 --> 00:01:52,832
Bunu neden umursamalıyız?

35
00:01:52,856 --> 00:01:57,099
Çünkü gerçek şu ki, zengin ve güçlü
insanlar paralarını offshore

36
00:01:57,123 --> 00:01:59,777
olarak saklayabiliyorlar ve
ödemeleri gereken

37
00:01:59,801 --> 00:02:02,288
vergileri ödemiyorlar,

38
00:02:02,312 --> 00:02:06,406
bu sağlık hizmeti, eğitim, yol gibi 
hayati kamu hizmetlerine

39
00:02:06,430 --> 00:02:09,783
giden daha az para demek.

40
00:02:09,807 --> 00:02:12,128
Ve bu hepimizi etkiliyor.

41
00:02:12,152 --> 00:02:14,868
Şu an ki kuruluşum, Global Witness için

42
00:02:14,892 --> 00:02:18,954
bu ifşalar zinciri olağanüstü.

43
00:02:18,978 --> 00:02:23,466
Dünya medyası ve politik
liderlerin bahsettiği,

44
00:02:23,490 --> 00:02:28,145
şahısların mal varlıklarını gizlemek
ve kılıfa sokmak için offshore

45
00:02:28,169 --> 00:02:30,564
perdesini nasıl kullandığını biliyoruz

46
00:02:30,588 --> 00:02:35,372
ki bunlar yıllarca konuşup
ortaya çıkardığımız şeyler.

47
00:02:35,396 --> 00:02:40,031
Şu an bir çok insanın, dünyayı aldatıcı ve
karışık gördüğünü,

48
00:02:40,055 --> 00:02:44,520
bu offshore dünyasının nasıl çalıştığını
anlamakta zorlandığını düşünüyorum.

49
00:02:44,544 --> 00:02:47,376
Matruşka'ya benzer olduğunu düşünebiliriz.

50
00:02:47,400 --> 00:02:50,859
Yani bir şirketiniz var ve içerisinde
başka bir şirket daha var,

51
00:02:50,883 --> 00:02:52,994
ve içinde başka bir şirket daha,

52
00:02:53,018 --> 00:02:57,429
bu yapının arkasında
kim olduğunu görmenizi

53
00:02:57,453 --> 00:02:59,680
neredeyse imkansız hale getiriyor.

54
00:02:59,704 --> 00:03:02,617
Bu da hukuki mekanizmanın, vergi
kurumlarının, gazetecilerin

55
00:03:02,641 --> 00:03:05,604
ve sivil toplum kuruluşlarının
neler döndüğünü

56
00:03:05,628 --> 00:03:07,890
anlamasını gerçekten güçleştiriyor.

57
00:03:08,318 --> 00:03:09,755
Ayrıca bu olayın Birleşik

58
00:03:09,779 --> 00:03:12,986
Devletler'de çok fazla yankı
bulmamasını da ilginç buluyorum.

59
00:03:13,010 --> 00:03:16,773
Belki de, bazı önde gelen
ABD vatandaşlarının

60
00:03:16,797 --> 00:03:21,335
bu ifşada, bu skandalda hala yer
almamasından dolayı olabilir.

61
00:03:21,359 --> 00:03:25,294
Bunun sebebi mal varlıklarını
offshore olarak

62
00:03:25,318 --> 00:03:28,128
saklayan Amerikalıların olmaması değil.

63
00:03:28,152 --> 00:03:31,974
Bu sadece Mossack Fonseca'nın daha az
Amerikalı müşteriyle

64
00:03:31,998 --> 00:03:35,488
offshore işi yapmasından dolayı.

65
00:03:35,512 --> 00:03:38,768
Bana göre Cayman Adaları'ndan
hatta Delaware

66
00:03:38,792 --> 00:03:42,443
veya Wyoming veya Nevada'dan
bir sızıntı olsaydı,

67
00:03:42,467 --> 00:03:48,259
Amerikalılarla bağlantılı daha fazla
olay ve örnek görebilirdik.

68
00:03:48,283 --> 00:03:54,201
İşin aslı bir kaç ABD eyaletinde, şirket
kurmak için ibraz etmeniz gereken bilgi,

69
00:03:54,225 --> 00:03:58,399
kütüphane kartı almak için

70
00:03:58,423 --> 00:04:01,216
gerekenden daha az.

71
00:04:01,240 --> 00:04:07,022
Amerika'daki bu gizlilik,
okul çalışanlarının

72
00:04:07,046 --> 00:04:08,952
çocuklardan çalmalarına neden oluyor.

73
00:04:08,976 --> 00:04:13,872
Bu dolandırıcıların, savunmasız
yatırımcılardan çalmasına izin veriyor.

74
00:04:14,452 --> 00:04:18,142
Bu hepimizi etkileyen bir davranış türü.

75
00:04:18,166 --> 00:04:20,037
Şu an, Global Witness'ta bunun

76
00:04:20,061 --> 00:04:23,322
pratik olarak neye benzediğini
görmek istedik.

77
00:04:23,346 --> 00:04:25,759
Aslında nasıl çalışıyordu?

78
00:04:25,783 --> 00:04:26,958
Bu sebeple biz de

79
00:04:26,982 --> 00:04:33,219
Manhattan'daki 13 hukuk firmasına
kimliği gizli araştırmacı gönderdik.

80
00:04:33,763 --> 00:04:37,537
Araştırmacımız, Birleşik Devletler'de

81
00:04:37,561 --> 00:04:41,688
şüpheli sermayeyle ev, yat ve
jet almak isteyen

82
00:04:41,712 --> 00:04:44,851
Afrikalı bir bakan gibi davrandılar.

83
00:04:45,288 --> 00:04:50,349
Bütünüyle şok ediciydi fakat
avukatlardan biri

84
00:04:50,373 --> 00:04:54,966
araştırmacımıza, şüpheli sermayeyi
nasıl taşıyabileceği

85
00:04:54,990 --> 00:04:56,954
konusunda önerilerde bulundu.

86
00:04:56,978 --> 00:04:58,790
Tamamı ön görüşmeydi ve

87
00:04:58,814 --> 00:05:01,086
hiçbir avukat bizi müşteri
olarak kabul etmedi,

88
00:05:01,110 --> 00:05:03,399
tabi ki elden ele para da geçmedi

89
00:05:03,423 --> 00:05:06,881
fakat bu sistemin gerçekten de
sorunlu olduğunu gösteriyor.

90
00:05:06,905 --> 00:05:08,824
Bunları sadece bireysel olaylarmış

91
00:05:08,848 --> 00:05:12,214
gibi düşünmememiz de oldukça önemli.

92
00:05:12,238 --> 00:05:14,451
Bu sadece herhangi bir avukatın
bizim gizli

93
00:05:14,475 --> 00:05:18,329
araştırmacımızla konuşması ve
tavsiyede bulunmasıyla ilgili değil.

94
00:05:18,353 --> 00:05:21,208
Bu sadece skandalı ortaya çıkan belirli
üst düzey

95
00:05:21,232 --> 00:05:22,861
politikacılar hakkında değil.

96
00:05:22,885 --> 00:05:25,941
Bu yozlaştıran, vergi kaçırtan,
yoksulluğu ve

97
00:05:25,965 --> 00:05:31,908
istikrarsızlığı pekiştiren sistemin
nasıl işlediğiyle ilgili.

98
00:05:31,932 --> 00:05:33,747
Bununla mücadele etmek için

99
00:05:33,771 --> 00:05:35,442
oyunu değiştirmemiz gerekiyor.

100
00:05:35,466 --> 00:05:37,988
Bu tür hareketleri zorlaştıracak
şekilde oyunun

101
00:05:38,012 --> 00:05:40,004
kurallarını değiştirmemiz gerekiyor.

102
00:05:40,028 --> 00:05:42,972
Bu yapacağımız hiçbir şey olmayan,


103
00:05:42,996 --> 00:05:44,917
hiçbir şeyin değişmediği,


104
00:05:44,941 --> 00:05:46,571
hep zengin ve güçlü şahısların

105
00:05:46,595 --> 00:05:49,931
olacağı bir kıyamet senaryosu
gibi görünebilir.

106
00:05:49,955 --> 00:05:52,402
Ama gerçek bir iyimser olarak,

107
00:05:52,426 --> 00:05:55,904
bir şeylerin değiştiğini görüyorum.

108
00:05:55,928 --> 00:05:57,803
Şu birkaç yıldır şirket

109
00:05:57,827 --> 00:06:01,495
sahipleri söz konusu olduğunda,
gerçekten şeffaflığa

110
00:06:01,519 --> 00:06:03,353
gidiş olduğunu gördük.

111
00:06:03,755 --> 00:06:06,092
Bu sorun 2013 yılında Kuzey
İrlanda'da yapılan

112
00:06:06,116 --> 00:06:08,610
G8 zirvesinde Birleşik Krallık
Başbakanı David Cameron

113
00:06:08,634 --> 00:06:13,394
tarafından politikanın
gündemine oturtulmuştu.

114
00:06:13,872 --> 00:06:18,222
Avrupa Birliği bundan itibaren,
Avrupa'da ulusal düzeydeki

115
00:06:18,246 --> 00:06:20,403
şirketlerin sahipleri ve yönetenleri


116
00:06:20,427 --> 00:06:23,834
hakkında merkezi kayıtlar tutacak.

117
00:06:23,858 --> 00:06:28,537
Aslında bu noktada üzücü olan ise
ABD'nin geriden gelmesi.

118
00:06:28,958 --> 00:06:31,658
Çift partili yasamanın oluşturduğu
Başkanlık ve Senato

119
00:06:31,682 --> 00:06:33,585
bulunmakta ancak görmek istediğimiz

120
00:06:33,609 --> 00:06:36,766
ilerlemeyi ne yazık ki yapamıyor.

121
00:06:36,790 --> 00:06:39,877
Bundan dolayı Panama sızıntısının,
bu offshore dünyasına

122
00:06:39,901 --> 00:06:43,695
yaptığımız devasa bakışın,
gerçekten tüm dünyada

123
00:06:43,719 --> 00:06:48,771
ve ABD'de açıklığa kavuşmasının
yolunu açmasını istiyoruz.

124
00:06:48,795 --> 00:06:53,585
Biz Global Witness için bu bir
değişim anı.

125
00:06:53,950 --> 00:06:57,698
Sıradan insanların, gizli şirketlerin

126
00:06:57,722 --> 00:07:00,975
arkasında kimliklerini gizleyen kişilere

127
00:07:00,999 --> 00:07:02,912
öfkelenmesine ihtiyacımız var.

128
00:07:02,936 --> 00:07:06,523
Bizim ayağa kalkıp, "Bu tür
gizlilik iş dünyası için

129
00:07:06,547 --> 00:07:09,831
yararlı değil." diyen iş dünyası
liderlerine ihtiyacımız var.

130
00:07:09,855 --> 00:07:14,235
Bizim problemi anlayıp bu tür gizliliği
ortadan kaldıracak

131
00:07:14,259 --> 00:07:19,266
yasaları değiştirmeyi vaat eden,
politik liderlere ihtiyacımız var.

132
00:07:19,639 --> 00:07:22,918
Hep birlikte, vergi kaçırmaya,
yozlaşmaya zenginleşmek

133
00:07:22,942 --> 00:07:25,999
için para aklamaya sebep olan

134
00:07:26,023 --> 00:07:29,214
bu gizliliği bitirebiliriz.