< Return to Video

Hoe het eerste metrosysteem ter wereld gebouwd werd - Christian Wolmar

  • 0:06 - 0:09
    Begin 1863
  • 0:09 - 0:12
    bracht het nog niet onthulde
    metrosysteem van Londen --
  • 0:12 - 0:17
    het allereerste ter wereld --
    de stad in opschudding.
  • 0:17 - 0:20
    Het aanleggen van een ondergrondse
    tunnel met daarin een spoorlijn
  • 0:20 - 0:22
    bleek de ideale droom.
  • 0:22 - 0:25
    Kroeglopers vonden
    het een belachelijk idee
  • 0:25 - 0:27
    en de lokale minister beschuldigde
    het spoorbedrijf ervan
  • 0:27 - 0:30
    dat ze een doorgang probeerden
    te maken naar de hel.
  • 0:30 - 0:32
    Veel mensen dachten
    simpelweg dat het project,
  • 0:32 - 0:35
    dat tegenwoordig meer dan
    100 miljoen dollar zou kosten,
  • 0:35 - 0:37
    niet goed zou uitpakken.
  • 0:37 - 0:39
    Maar toch lukte het.
  • 0:39 - 0:41
    Op 10 januari 1863
  • 0:41 - 0:46
    waagden 30.000 mensen het erop om
    met de eerste metro ter wereld te reizen
  • 0:46 - 0:50
    op een ruim zes kilometer
    lang traject in Londen.
  • 0:50 - 0:53
    Na drie jaar constructiewerk
    en een paar technische tegenvallers
  • 0:53 - 0:56
    was de Metropolitan Railway
    klaar voor gebruik.
  • 0:56 - 0:59
    De stadsambtenaren waren erg opgelucht.
  • 0:59 - 1:00
    Ze hadden radeloos een manier gezocht
  • 1:00 - 1:04
    om de vreselijke verkeersopstoppingen
    op de wegen te verminderen.
  • 1:04 - 1:08
    Londen -- destijds de grootste
    en meest welvarende stad ter wereld --
  • 1:08 - 1:11
    zat permanent muurvast
  • 1:11 - 1:12
    door boerenwagens,
  • 1:12 - 1:13
    straatverkopers,
  • 1:13 - 1:13
    koeien
  • 1:13 - 1:17
    en forenzen die al het verkeer opstopten.
  • 1:17 - 1:20
    Een Victoriaanse visionair
    genaamd Charles Pearson
  • 1:20 - 1:23
    was de conceptuele bedenker
    van ondergrondse spoorlijnen.
  • 1:23 - 1:27
    Hij pleitte voor ondergrondse
    treinen in de jaren 1840,
  • 1:27 - 1:30
    maar tegenstanders vonden
    het idee onuitvoerbaar,
  • 1:30 - 1:34
    omdat het spoor toen alleen
    door heuveltunnels ging.
  • 1:34 - 1:38
    Hoe kan je een spoorlijn
    midden in een stad aanleggen?
  • 1:38 - 1:42
    Het antwoord was een simpel systeem
    dat 'openbouwputtunnel' heet.
  • 1:42 - 1:45
    Werklui groeven een gigantische geul,
  • 1:45 - 1:47
    metselden een bakstenen boogtunnel
  • 1:47 - 1:51
    en dichtten de geul over
    de nieuwgebouwde tunnel heen.
  • 1:51 - 1:53
    Doordat dit trillingen veroorzaakte
  • 1:53 - 1:56
    en schade toebracht
    aan gebouwen boven de tunnels,
  • 1:56 - 1:59
    voerde de spoorlijn grotendeels
    onder bestaande wegen door.
  • 1:59 - 2:01
    Natuurlijk vonden er ongevallen plaats.
  • 2:01 - 2:05
    Er overstroomde eens een vlakbij
    gelegen riolering door een hevige regenbui
  • 2:05 - 2:07
    en barstte uit in de bouwput,
  • 2:07 - 2:10
    waardoor het project maanden stil lag.
  • 2:10 - 2:13
    Maar zodra de Metropolitan
    Railway werd geopend
  • 2:13 - 2:16
    stormden de Londenaren
    enthousiast de nieuwe treinen in.
  • 2:16 - 2:18
    De Metropolitan werd direct
    een belangrijk onderdeel
  • 2:18 - 2:21
    van het Londense vervoersysteem.
  • 2:21 - 2:23
    Al snel werden er
    nieuwe lijnen aangelegd
  • 2:23 - 2:26
    en groeiden er nieuwe buitenwijken
    rondom de stations.
  • 2:26 - 2:28
    Grote warenhuizen openden
    hun deuren naast de spoorlijn
  • 2:28 - 2:31
    en het spoorbedrijf
    bouwde zelfs attracties,
  • 2:31 - 2:35
    zoals een 94 meter hoog
    reuzenrad in Earls Court
  • 2:35 - 2:37
    om zo meer toeristen
    met de trein te laten reizen.
  • 2:37 - 2:40
    Binnen 30 jaar breidde
    de Londense metro zich uit
  • 2:40 - 2:41
    tot 80 kilometer
  • 2:41 - 2:45
    via spoorlijnen die in het centrum
    door ondergrondse tunnels voerden
  • 2:45 - 2:47
    en die in buitenwijken
    bovengronds gingen;
  • 2:47 - 2:49
    vaak langs oeverstroken.
  • 2:49 - 2:51
    Maar Londen groeide gestaag door
  • 2:51 - 2:54
    en iedereen wilde deel
    uitmaken van het systeem.
  • 2:54 - 2:57
    Eind jaren 1880 was de stad
    te dichtbebouwd geraakt
  • 2:57 - 3:00
    met gebouwen, riolering
    en elektriciteitskabels
  • 3:00 - 3:02
    voor de openbouwputtunnel techniek
  • 3:02 - 3:04
    waardoor een nieuw systeem
    ontworpen moest worden.
  • 3:04 - 3:07
    Met een tunnelboormachine
    die 'the Greathead Shield' heette,
  • 3:07 - 3:11
    kon een team van slechts
    twaalf man door de aarde boren
  • 3:11 - 3:15
    en diepe ondergrondse tunnels
    door de Londense klei vervaardigen.
  • 3:15 - 3:17
    Deze nieuwe lijnen --
    letterlijk 'buizen' --
  • 3:17 - 3:19
    lagen op verschillende dieptes,
  • 3:19 - 3:23
    maar vaak circa 25 meter dieper
    dan de openbouwputtunnel-lijnen.
  • 3:23 - 3:26
    Zo verstoorde de bouw
    het grondoppervlak niet
  • 3:26 - 3:29
    en zodoende was het mogelijk
    om onder gebouwen te graven.
  • 3:29 - 3:32
    De eerste metrolijn,
    the City and South London,
  • 3:32 - 3:36
    opende in 1890 en bleek zo'n succes
  • 3:36 - 3:40
    dat er twintig jaar later
    nog eens zes lijnen aangelegd werden.
  • 3:40 - 3:45
    Deze slimme innovatie werd zelfs gebruikt
    om diverse lijnen te graven
  • 3:45 - 3:48
    onder de Londense rivier, de Theems.
  • 3:48 - 3:50
    Begin 20ste eeuw
  • 3:50 - 3:50
    hadden Budapest,
  • 3:50 - 3:51
    Berlijn,
  • 3:51 - 3:52
    Parijs
  • 3:52 - 3:56
    en New York allemaal
    hun eigen metro gebouwd.
  • 3:56 - 4:00
    Nu, met meer dan 160 steden in 55 landen
  • 4:00 - 4:03
    die ondergrondse lijnen gebruiken
    tegen verkeersopstoppingen,
  • 4:03 - 4:07
    kunnen we Charles Pearson
    en de Metropolitan Railway bedanken
  • 4:07 - 4:09
    dat ze ons op het goede
    spoor hebben gezet.
Title:
Hoe het eerste metrosysteem ter wereld gebouwd werd - Christian Wolmar
Description:

Meer informatie over ons lesprogramma, TED-Ed Clubs: http://bit.ly/2J5g4eS

Bekijk hier de volledige les: https://ed.ted.com/lessons/how-the-world-s-first-subway-system-was-built-christian-wolmar

Begin 1863 bracht het nog niet onthulde metrosysteem van Londen -- het allereerste ter wereld -- de stad in opschudding. De meeste mensen dachten dat het project, dat tegenwoordig meer dan 100 miljoen dollar zou kosten, niet goed zou uitpakken. Hoe kregen ze het toch voor elkaar? Christian Wolmar legt uit hoe de Londense metrolijn tot stand kwam in een tijd waarin nog niemand een ondergrondse spoorlijn gebouwd had.

Les door Christian Wolmar, animatie door TED-Ed.

Veel dank aan onze begunstigers voor hun medewerking! Zonder jullie was het niet gelukt om deze video te maken! Kyanta Yap, Shawar Khan, Elizabeth Cruz, Rohan Gupta, Sarah Lundegaard, Michael Braun-Boghos, Yujing Jiang, Aubrie Groesbeck, Kathryn J Hammond, sammie goh, Delene McCoy, Mayank Kaul, Ruth Fang, Scott Gass, Mary Sawyer, Jason A Saslow, Joanne Luce, Rishi Pasham, Bruno Pinho en Javier Aldavaz.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:58

Dutch subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.