मेघातील /क्लाऊड मधली शाळा

TED2013 व्यासपीठावर, सुगाता मित्रा ठळकपणे टेड पुरस्कार इच्छा करतात : मला मेघ शाळा बनवन्यात करण्यात मदत दे, जेथे मुले एकमेकांना बरोबर शिकतात, जेथे भारतात, एका शिक्षण शाळेत - मुले ढगातून संसाधने वापरून शिकतातील. त्याची प्रेरणा दृष्टी ऐका आणि tedprize.org वर अधिक जाणून घ्या.

शिक्षणाचे भविष्य काय असणार आहे?

माझ्याकडे एक योजना आहे .

पण ती काय आहे हे तुम्हाला सांगण्यापूर्वी

मला तुम्हाला एक छोटी गोष्ट सांगावी लागेल

ज्यामुळे तुम्हाला पार्श्वभूमी समजायला मदत होईल

मी शोधण्याचा प्रयत्न केला

शाळेत आपण ज्या पद्धतीचं शिक्षण घेतो,

त्याचे मूळ कोठे आहे?

आणि तुम्ही भूतकाळामध्ये डोकावून बघू शकता,

पण तुम्ही जर सध्याच्या काळातले शिक्षण बघितले

त्याचा उगम शोधणे सहज शक्य आहे.

त्याचा उगम आहे तीनशे वर्षापूर्वीचा,

आणि तो आहे पृथ्वीवरच्या

शेवटच्या आणि सर्वात मोठ्या राजवटीमधे. (ब्रिटीश महासत्ता)

कल्पना करा एवढा मोठा डोलारा पेलायचाय

पूर्ण जग चाललवाचेय

संगणक नाही, दूरध्वनी नाही,

हाताने माहिती कागदावर लिहिलेय

बोटीद्वारे ती माहिती पोहोचतेय

पण त्यांनी ते करून दाखवले.

त्यांनी केले ते अद्भूत होते.

त्यांनी एक वैश्विक संगणक तयार केला

माणसांचा

जो आजही आपल्यासोबत आहे

ती आहे नोकरशाही शासन व्यवस्था.

ती व्यवस्था चालवायला

तुम्हाला बरीच माणसे लागतात

आणि ती माणसे तयार करण्यासाठी त्यांनी दुसरे यंत्र तयार केले

ज्याचं नाव आहे शाळा.

शाळा ही माणसे तयार करते

जी बनतात एक भाग

या नोकरशाही शासन व्यवस्थेचा.

ते एकसमानच असले पाहिजेत.

त्यांना तीन गोष्टी यायला हव्यातः

हस्ताक्षर चांगले हवे, कारण माहिती हातानं लिहायची असते;

त्यांना वाचता यायला हवे;

आणि त्यांना जमले पाहिजे गुणाकार,

भागाकार, बेरीज, आणि वजाबाकी तोंडी करायला.

ते इतके एकसारखे असायला हवेत की, तुम्ही न्यूझीलंडमधून एक माणूस घेतला

आणि पाठवला कॅनडा देशात

तर तिथेही त्याने ताबडतोब काम सुरु केले पाहिजे.

इंग्रज हुशार अभियंते होते.

त्यांनी अशी मजबूत व्यवस्था तयार केली

जी आजही आपल्यासोबत आहे,

सतत एकसारखी माणसे तयार करणारी

एका अशा यंत्राकरता, जे आता अस्तित्वातच नाही.

ब्रिटीश राजवट गेलीय,

मग आपण या रचनेचे काय करीत आहोत,

जी एकसारखी माणसे घडवते,

आणि आपण यापुढे काय करणार आहोत

जर आपण तिचं आणखी काही करणार असूच तर?

"शाळा आता कालबाह्य झाल्यात"

तर हे एक जबरदस्त विधान आहे.

मी म्हणालो कि आपण सध्या ज्या स्वरुपात शाळा पाहतो त्या कालबाह्य झाल्या आहेत

मी असे नाही म्हणत की त्या खराब झाल्या आहेत.

शिक्षणव्यवस्था कोलमडलीय असे म्हणायची जणू फॅशनच झालीये आता.

ती कोलमडलेली नाहीये. ती आश्चर्यकारकरित्या बनवली आहे.

फक्त एवढेच की तिची आता आपल्याला गरज नाही. ती सध्या कालबाह्य झाली आहे.

सध्या आपल्याकडे कशा प्रकारच्या नोकर्या आहेत?

लिपिक (कारकून) म्हणून संगणक आहेत.

प्रत्येक ऑफीसमधे हजारोंच्या संख्येने आहेत.

आणि त्या कॉम्प्युटर्सना सूचना देणारे लोकही आहेत

त्यांची कारकुनी कामे करण्यासाठी.

त्यांचं हस्ताक्षर सुंदर असण्याची गरज नाही.

त्यांनी तोंडी हिशेब करायची गरज नाही.

त्यांना वाचता येण्याचीही गरज नाही.

खरेतर त्यांना नेमके चाणाक्षपणे वाचता येण्याची गरज आहे.

तर ही सद्यस्थिती आहे, पण आपल्याला माहित नाही

भविष्यातल्या नोकर्यांची काय गरज असेल.

आपल्याला हे माहित आहे की माणसे त्यांना हवे तिथून काम करू शकतील,

त्यांना वाटेल तेव्हा, वाटेल त्या पद्धतीने.

वर्तमानकाळातील शाळा त्यांना यासाठी कसे तयार करणार आहेत

त्या जगाकरता?

या सर्व गोष्टीकडे मी अचानक वळलो.अपघाती वळण म्हणू हवे तर

मी लोकांना संगणक परवली (कॉम्पुटर प्रोग्राम) कसा करायचे ते शिकवायचो

दिल्लीत असताना १४ वर्षापूर्वी

आणि मी काम करायचो त्याच्या समोरच एक झोपडपट्टी होती

मला वाटायचे ,या मुलांना कॉम्पुटर प्रोग्राम करणे कसे जमेल ,

जमेल तरी का

कि नाही

त्याच वेळी आमच्याकडे काही पालक मंडळी होती

जी श्रीमंत होती.त्यांच्याकडे संगणक होता

ती मला सांगायची ,"माझा छोकरा

देवदत्त देणगी आहे तो त्याला

काय काय करतो कॉम्पुटर वरती

आणि माझी मुलगी अतिशय हुशार आहे ती

आणखी असेच काहीतरी.आणि मग माझ्या लक्षात आले

सर्व श्रीमंताना

एवढी असामान्य प्रतिभाशाली मुले कशी असतात ?

(हशा )

गरीब लोकांनी काय चूक केलीये ?

मी कुंपणावरच्या भिंतीत छिद्र केले

मी माझ्या ऑफिसच्या जवळच्या झोपडपट्टीला लागून असलेल्या कुम्पणावरच्या भिंतीत एक छिद्र केले

आणि त्याच्या अलीकडे एक संगणक ठेवला काय होईल ते बघण्यासाठी केवळ कुतूहल म्हणून

ज्यांच्याकडे संगणक नाही त्यांना तो दिला तर काय होईल ते पाहण्यासाठी

ज्यांना इंग्लिश माहित नाही ,महाजाल(इंटरनेट) काय आहे ते माहीत नाही

मुले पळत आली

जमिनीपासून सुमारे तीन फुनटाच्या उंचीवर होते आणि त्यांनी मला विचारले कि हे काय आहे

मी म्हणालो कि मला माहित नाही

हशा

ते म्हणाले कि मग तुम्ही हे इथे का ठेवलाय

मी म्हणालो असेच

त्यांनी विचारले कि आम्ही हे हाताळू शकतो का ?मी म्हणालो कि जर तुमाची इच्छा असेल तर

आणि मी तिथून निघून गेलो

आणि मी आठ तासांनी तिथे गेलो

आम्ही त्यांना महाजालावर (इंटरनेट) सर्फिंग (माहिती न्याहाळताना) पहिले

आणि ते परस्परांना शिकवत होते

हे कसे शक्य आहे ? त्यांना तर हे माहितहि नव्हते

माझे सहकारी म्हणाले ,"साधे आहे. "

तुझा कोणीतरी विद्यार्थी जात असेल

त्याने त्यांना संगणक ((माऊस) कसा वापरायचा ते शिकवले असेल

मी म्हणालो ," शक्य आहे."

म्हणून मी हा प्रयोग दिल्लीपासून ३०० मैल दूर असलेल्या गावी करून पहिला

खूप लाम्बचे गाव होते ते

तिथे एखादा संगणक अभियंता येण्याची शक्यता

खूप कमी होती

तिथे मी तो प्रयोग केला

तिथे राहायला जागा नव्हती म्हणून मी तिथे संगणक ठेवला

आणि निघून गेलो. दोन महिन्यानंतर परत आलो

तेव्हा मुलांना त्यावर खेळ खेळताना पहिले

त्यांनी मला पहिले आणि ते मला म्हणाले

,"आम्हाला चांगला प्रोसेसर पाहिजे ."

(हशा)

मी विचारले ," तुम्हाला हे कसे काय जमले ?"

त्यांनी मला एक महत्वाची गोष्ट सांगितली

थोडाश्या त्रासिक आवाजात त्या मुलांनी सांगितले

तुम्ही आम्हाला फक्त इंग्लिश मध्ये काम करणारे यंत्र दिलेय

त्यामुळे आम्हाला इंग्लिश शिकावे लागले

तेव्हा मी पहिल्यांदा शिक्षक म्हणून

एवढ्या सहजतेने " स्वतः शिकावे " लागले हा शब्दप्रयोग ऐकला होता

हा त्या घटनांचा ओझरता आढावा आहे

हा भिंतीमध्ये संगणक ठेवला तो दिवस

तुमच्या उजवीकडे आठ वर्षाचा मुलगा आहे

त्याच्या डावीकडे त्याची विध्यार्थीनी आहे.ती ६ वर्षाची आहे

तो तिला ब्राउझ कसे करायचे ते शिकवत आहे

नंतर मी देशातील इतर भागांमध्ये

मी हा प्रयोग परत करून पहिला

आणि आम्हाला तसेच निश्कर्ष दिसून आले

होल इन द वाल चित्रपट -१९९९

एक आठ वर्षाची चिमुरडी तिच्या मोठ्या बहिणीला काय करावे ते सांगतेय

आणि शेवटी हि मुलगी मराठी मध्ये सांगतेय कि हे काय आहे

त्यामध्ये प्रोसेसर आहे

म्हणून मी छापायाला सुरुवात केली

मी सगळीकडे छापले. मी लिहिले आणि सर्व काही मोजले.

आणि नऊ महिन्यामध्ये मुले

कोणत्याही भाषेतला संगणकासोबत मोकळे सोडल्यावर

पश्चिम देशातील कार्यालातील सेक्रेटरीएवढ्या पातळीवर येऊ शकतो

मी या गोष्टी नेहमी घडताना पहिल्या आहेत

मला वाटले ,हि मुले अजून बरेच काही करू शकतील

जर त्यांना इतके सध्या शक्य आहे

मी इतर गोष्टीमध्ये प्रयोग करायला सुरुवात केली

जसे कि ,उच्चार

दक्षिण भारतामध्ये एक समुदाय आहे

ज्याचा इंग्लिश उच्चार बराच खराब असतो

आणि त्याचा उच्चार चांगले असणे आवश्यक होते ,त्यामुळे त्यांचा कामाचा दर्जा वाढला असता

मी त्यांना भाषेचे शब्दामध्ये रुपांतर करणारी प्रणाली असणारा संगणक दिला

आणि त्यांना सांगितले ," जोपर्यंत संगणक तुम्ही सांगितलेला शब्द येईपर्यंत बोलत राहा ."

हशा

त्यांनी तसे केले. हे बघा

संगणक :-भेटून आनंद झाला मुलगा :- भेटून आनंद झाला

मी हा चेहरा इथे दाखवण्यासाठी निवडला

तो या सुंदर महिलेचा आहे जो तुम्ही ओळखत असाल

एक हैदराबाद इथे कौल सेंटर मध्ये काम करत आहे

आणि कदाचित हिने तुम्हाला तुमच्या क्रेडीट कार्डच्या बिलाकरता त्रासही दिला असेल

सुस्पष्ट अश्या इंग्लिश ठेवणीत बोलून

म्हणून जेव्हा लोक मला विचारतात ," ह्या सगळ्या गोष्टीचे भविष्य काय ?"

हे कुठे थांबणार आहे

मी ठरवले कि माझे सिंध्धांत मला मोडीत काढायचे आहे

एक वेगळा विचित्र म्हणता येईल असा प्रस्ताव तयार करून

हास्यास्पद गृहीतक मांडून

तमिळ हि दक्षिण भारतीय भाषा आहे ,माझ्या डोक्यात विचार आला

दक्षिण भारतात खेड्यात राहणारी व तमिळ बोलणारी मुले

डी एन ए पुन्राव्रुत्तिकरण इंग्लिश मध्ये शिकू शकतील का

एका रस्त्यावरच्या संगणकापासून

मी म्हणालो ठीक आहे. प्रयोग करून पाहू. फार तर त्यांना शुन्य मिळेल

मी ते काही महिन्याकरता ठेवेन काही महिने खर्च होतील

मी परत येईन . त्यांना परत शुन्य मिळेल

मी प्रयोगशाळेत परत येईल आणि सांगेल ," आपल्याला शिक्षक लागतील ."

मला असे एक गाव भेटले .काल्लीकुप्पाम त्या गावाचे नाव

मी तिथे भित्ती संगणक ठेवला

आणि संगणकावर डी एन ए पुन्राव्रुत्तिकरण बद्दल जे काय काय मिळेल ते डाउनलोड करून ठेवले

ज्यापैकी बरेचसे मलाही माहित नव्हते

मुले पळत आली . त्यांनी विचारले ," हे काय आहे ".

हे फार महत्वाचे आहे . पण सर्व इंग्लिश मध्ये आहे

ते म्हणाले आम्हाला एवढे मोठे इंग्लिश शब्द कसे कळतील

आणि रसायनशास्त्रहि आहे. आकृत्या आहेत

आता मला एक महान अध्यापन शास्त्रातील कला कळली होती ती मी वापरली .

मी म्हणालो ," मला हि कल्पना नाही बुवा".

(हशा)

आणि हो ,मी चाललोय बर का

(हशा)

तर असे दोन महिने गेले

त्यांची परीक्षा घेतल्यावर त्यांना शुन्य मिळाला.

मी दोन महिन्यानंतर तिथे गेलो

मुलांचा घोळका जमला त्यांनी मला सांगितले ,"आम्हाला काहीही कळले नाही"

मी म्हणालो ,"मला काय अपेक्षित होते ?"

मी म्हणालो ," ठीक आहे. पण किती वेळ लागला ?

तुम्हाला कळायला कि तुम्हाला काहीही कळत नाही.

नंतर ती मुले म्हणाली ," आम्ही काही प्रयत्न सोडलेला नाही."

आम्ही दररोज सकाळी हे बघतो

मग तुम्हाला पडद्यावर काय चाललेय ते काळात नाही का

आणि तुम्ही गेली दोन महिने हे बघताय.का बरं

तेव्हा हि चिमुरडी ती तुम्ही आता पाहताय

तिने हात वर केला. आणि ती तोडक्या मोडक्या तमिळ आणि इंग्लिशमध्ये म्हणाली

ती म्हणाली ," एक गोष्ट जी आम्हाला कळली

ती हि कि डी एन ए च्या चुकीच्या पुनारावृत्तीकरणामुळे आजार होतो

त्या शिवाय आम्हाला काहीही कळले नाही

(हशा आणि टाळ्या)

मग मी त्यांची परीक्षा घेतली

शैक्षणिकदृष्ट्या अशक्य वाटणारी गोष्ट झाली होती शून्यापासून तीस टक्क्यापर्यंत

उष्ण कटीबंधीय प्रदेशातील गरमीतील दोन महिन्यात

एक झाडाखालच्या संगणकासोबत तो अश्या भाषेत जी या मुलांना कळत नाही

त्याच्या वयाच्या दहा वर्षा नंतरचे

असंगत आहे. पण मी प्रचलित शिक्षणव्यवस्थेचे पालन करायला हवे.

३० टक्के म्हणजे नापास

त्यांना पास तर करायला हवे.त्यासाठी २० टक्के अधिक गुण मिळायला हवेत

मला शिक्षक तर मिळाला नाही.पण मला त्या मुलांची एक मैत्रीण मिळाली

ती २२ वर्षाची हिशेबनीस तरुणी होती

ती त्यांच्यासोबतच असायची

मी तिला विचारले ," तू ह्या मुलांना मदत करू शकशील का ?"

ती म्हणाली ," बिलकुल नाही ."

मी शाळेत विज्ञान शिकले नाही मला ह्या गोष्टींची काहीही कल्पना नाही

कि हि झाडाखाली दिवसभर काय करतात ? मी मदत करू शकत नाही

मी म्हणालो ," मी सांगतो. तू आजीबाईची पद्धत वापर ."

ती म्हणाली ," ती काय आहे ?"

मी म्हणालो ," तू त्यांच्या पाठीमागे थांब."

ते जेव्हा कोणती गोष्ट करतील तेव्हा फक्त म्हण

अरे वा ! कसे केले हे

नंतर काय. अं अं . मी तुमच्या वयाची होते तेव्हा मला हे बिलकुल जमले नसते

तुम्हाला माहिती आहे कि आजी काय करते ते

तिने तसेच दोन महिने केले

आणि गुणांची टक्केवारी पन्नास टक्क्यावर आली

कललीकुप्पमचा निकाल

हा माझ्या

दिल्लीतल्या श्रीमंत खाजगी शाळेतल्या मुलांएवढा आला होता

मी जेव्हा हा आलेख पाहिला तेव्हा मला वाटले शिक्षणातील दरी दूर करण्याचा एक आशेचा किरण आहे

तो म्हणजे कल्लिकुप्पम

चेतापेशी. त्यांच्यातील संवाद

मी कॅमेरा चुकीचा घेतलाय. बाळबोध म्हणता येईल

पण ती जे बोलतेय, त्याचा अर्थ तुम्हाला कळू शकेल

ती चेतापेशी आणि तिच्या हातवारे सांगतायत

चेतापेशिंतील परस्पर संवादाबद्दल बोलतेय

१२ वर्षाची आहे ती

तर मी काय म्हणत होतो भविष्यात काम कसे असेल ?

आपल्याला सध्या माहित आहे ते कसे आहे

शिक्षण कसे असेल ? सध्या कसे आहे ते आपल्याला माहित आहे

भ्रमणध्वनीवर तुटून पडणारी मुले आणि

आणि शाळेत जायचे असेल तर कंटाळा करत पुस्तके उचलणारी मुले..

भविष्य कसे असेल

आपल्याला शाळेत जायची गरजच उरणार नाही का

असे होईल का कि एखादी गोष्ट तुम्हाला माहित करून घ्यायची आहे तर ती

तुम्हाला दोन मिनिटात कळेल.

असे होईल का ? भयानक प्रश्न आहे ना ? :)

हा प्रश्न माझ्याकरत निकोलस नीग्रोपान्तेने सुरेखपणे मांडून ठेवला आहे

असे आहे का कि आपण अश्या भाविशायाकडे वाटचाल करतोय जिथे

जिथे शिकणे हि संकल्पना कालबाह्य होणार आहे?

पण हे जरा जास्तच होते असे वाटतंय का तुम्हाला. :) . आपण बुद्धीमानव आहोत

ज्ञान आपल्याला इतर वानरापासून वेगळे करते

जर थोडा वेगळा विचार करून पहा

निसर्गाला १००० कोटी वर्ष लागली

वानरांना सरळ उभे करण्यासाठी

आणि त्यांना बुद्धीमानव बनण्यासाठी

पण आपल्याला ज्ञानार्जनाची संकल्पना हद्दपार करण्यासाठी फक्त १० ००० वर्षे लागलीत

हि एक खरीच मोठी उपलब्धी आहे.

पण आपल्याला आपल्या भविष्यामध्ये हि गोष्ट समाविष्ट करून घ्यावी लागणार आहे

प्रोत्साहन हे महत्वाचे आहे.

जर तुम्ही कुप्पम कडे पहिले ?

तिथे मी केलेले प्रयोग पहिले

तर तुम्हाला अरे वा ! निश्चितच म्हणावे वाटेल

चेतनाशास्त्रआत (नुरोसायंस) या गोष्टीला पुरावा आहे

आपल्या मेंदूचा जो सरीसृप प्राण्यापासून आलेला भाग आहे जो आपल्या मेंदूच्या मधोमध असतो

जेव्हा त्याला भीती वाटते तेव्हा तो सर्व काही बंद करून टाकतो,

पुर्वललाटी बह्याक(प्रीफ्रोनटल कोर्टेक्स ) तो बंद करतो .

जो आपल्याला शिकवतो तो हे सर्व बंद करून टाकतो.

शिक्षा आणि परीक्षा या धमकी समजल्या जातात.

आपण आपली मुलांना त्यांचा मेंदू बंद करायला लावतो

आणि म्हणतो ," आता काम करून दाखवा ."

आपण अशी व्यवस्था का तयार केली ?

कारण ती गरज होती

साम्राज्याच्या कालावधीत एक काळ असा होता

तिथे तुम्हाला भीतीच्या वातावरणात काम करावे लागत असे.

तिथे तुम्हाला खंदकात दिवसभर थांबावे लागत असे

जर तुम्ही तेवढे सहन करू शकलात तर तुम्ही पास झालात

जर नाही तर तुम्ही नापास झालात

पण ते साम्राज्ययुग आता गेलेय.

सृजनशीलतेला काय झालेय आपल्या काळात ?

तो तोल आता आपल्याला परत मिळवायचाय

भीतीपासून आनंदात यायचेय.

मी इथे इंग्लंडमध्ये आजीबाईनच्या शोधात आलो

मी वर्तमानपत्रात जाहिराती दिल्या

त्यामध्ये असे लिहिले होते ,"तुम्ही ब्रिटीश आजीबाई असाल. जर तुमच्याकडे ब्रोडबॉण्ड असेल आणि वेब कामेरा असेल."

तुम्ही मला एक आठवड्यातील एक तास देऊ शकाल का ?

पहिल्या दोन आठवड्यात दोनशे आजी मिळाल्या.

मला जगातल्या कोणत्याही माणसापेक्षा जास्त ब्रिटीश आजीबाई माहिती आहेत

त्याला मी 'ग्रांनी क्लाउड " म्हणते.

ग्रांनी क्लाउड इंटरनेट वर असतो.

जेव्हा एखाद्या मुलाला गरज भासते तेव्हा आम्ही आजीबाइशी संपर्क साधतो

आजी स्काईपवर जाते आणि मुलांना प्रोब्लेम सोडवून देते.

मी त्यांना डिगल्स नावाच्या गावातून हे करताना पहिले आहे

हे उत्तरपश्चिम इंग्लंड मध्ये आहे

तमिळ नाडू तील दूरच्या खेडेगावात जे कि

६००० मैल दूर आहे

ती ह्या एका प्राचीन हातवार्याने करते

शश !

ठीक आहे

हे बघा

यु कान्ट काच मी. यु से इट
(आजी : तुम्ही मला पकडू शकत नाहीत. हे म्हणा)

यु कान्ट काच मी

यु कान्ट काच मी

आजीबाई :-आय आम जिंजर्ब्रेड मैन.मुलगा : आय आम जिंजर्ब्रेड मैन

आजीबाई :- शाबास. वेरी गुड

इथे काय घडतेय?

मला वाटते कि इथे गरज आहे

गरज आहे कि शिक्षणाकडे बघायची

शैक्षणिक स्वयं संगठन आहे

जर आपण शैक्षणिक प्रक्रियेला स्वंयशासीत केले

तेव्हा शिक्षण सुरु होते.

इथे शिक्षण कृत्रिमरित्या लादले जाऊ नये.

तर शिक्षण उमलू द्यायला हवे

शिक्षक रोपटे लावते.

आणि ती बाजूला होते.

आणि बघते जसे शिक्षण सुरु होते

हे सर्व इथेच दिशानिर्देश करते आहे.

पण हे कसे कळेल ? आपल्याला कसे कळेल ?

माझी इच्छा आहे.मला बनवायचे आहे ती एक

स्वयं शासित शैक्षिणिक संस्था

मुलभूत आहे ती ब्रोडबंड ,सहयोग

प्रोत्साहन सर्व सोबत असेल

मी हे पुष्कळ शाळांत अनुभवलेय

जगात बर्याच ठिकाणी हा प्रयत्न केलाय आणि शिक्षक

थोडे अश्चर्यचकित होतात आणि म्हणतात ," हे आपोआप होते ?"

आणि मी म्हणतो ," हे आपोआप होते . तुम्हाला हे कसे माहित आहे ?"

मी म्हणालो " हे ज्यांनी मला सांगितले ती मुले कोण हे तुम्हाला सांगितले तर विश्वास बसणार नाही."

आणि ते कुठून आहेत ?

हे बघा

मुले बोलताना

हे इंग्लंडमध्ये आहे

हा मुले शांत ठेवतो

कारण इथे शिक्षक नाहीये

मुली ;इलेक्ट्रोनची बेरीज हि प्रोटोनच्या बेरजे एवढी नसते.ऑस्ट्रेलिया

त्यामुळे एकूण धन भार देतो ऋण भाराऐवजी

आयनावरती असलेला भार हा एकूण धन भार

त्यातून ऋण भार काढून टाकेल एवढा असतो

तिच्या वयाच्या दशकापुढचे

मला वाटते, आपल्याकडे एक प्रश्नाचा अभ्यासक्रम असायला हवा

तुम्ही ते आधीही ऐकलय. तुम्हाला माहिती आहे त्याची

एक वेळ होती जेव्हा अश्मयुगीन मानव आणि स्त्री

मोकळ्या आकाशा खाली बघायचे आणि म्हणायचे

"हे चमकते दिवे कुठले?"

त्यांनी हा पहिला अभ्यासक्रम बनवला .पण आपण ह्या अद्भुत अभ्यासक्रमाचा मार्ग चुकलो आहोत

आपण त्याला टेन्जंट ऑफ एंगल बनवलाय

पण हे एवढे भारी नाहीये

तुम्ही एक ९ वर्षाच्या मुलाला सांगितले कि

एक धुमकेतू पृथ्वीला टक्कर देणार आहे

तर तो पृथ्विला धडकेल कि नाही हे तुम्ही कसे सांगणार ?

तर तो म्हणेल ," अस. हे कसे शोधात येईल ? कुठे शोधत येईल ? "

मग तुम्ही सांगता ,'" त्याकरता एका जादुई शद्ब तुम्हाला कळला पाहिजे. तो आहे टेन्जंट ऑफ एंगल ."

आणि त्याला मोकळे सोडून द्या . तो शोधेल

हे स.ओ.ल इ तले काही चित्रे आहेत

मी आश्चर्य कारक प्रश्न इथे आणण्याचा प्रयत्न केलाय

जग केव्हा बनले ? केव्हा संपणार आहे ते ?

९ वर्षाच्या मुलांसाठी

हा आहे आपण श्वास घेतो त्या हवे संबधी काय होते त्या हवेचे आपण श्वास घेतल्यावर

हे मुलांनी स्वतः केलेय शिक्षकांची मदत न घेता

शिक्षक फक्त प्रश्न विचारतात

नंतर बाजूला होतात आणि दिलेल्या उत्तरांची प्रशंसा करतात

माझी इच्छा काय आहे ?

माझी इच्छा आहे

कि आपण शिक्षणाचे भविष्य लिहावे

आपण एक सुटे बाग नाही आहोत

एका प्रचंड मानवी संगणकाचे

म्हणून आपल्याला हे भविष्य लिहावे लागेल

आणि मला एक मिनिट

मला हे एकदम बरोबर करावे लागेल

कारण तुम्हाला माहिती आहे . हे खूप महत्वाचे आहे

माझी इच्छा आहे कि भविष्य बनवावे

ज्यामध्ये जगाभरातल्या मुलांना सहाय्य केले जाईल

त्याच्या जिज्ञासेला खतपाणी घालून आणि त्यांचा एकत्र काम करण्याच्या कसबाला ओळखून

मला हि शाळा बांधायला मदत करा

ती कलाउड मधली शाळा असेल

त्या शाळेमध्ये मुले बोद्धिक साहसाच्या सफरीवर निघतील

मोठे प्रश्नाची उकल करायला जो त्यांचा मध्यस्थ त्यांना देईल

मला हे कसे करायचे आहे

एक अशी शाळा बनवायची कि जिथे मी हे शिकू शकेन

अशी शाळा जी जवळपास मानवरहित असेल

एक आजीबाई असतील

त्या तब्येतीची आणि सुरक्षेची काळजी घेतील

बाकी सर्व क्लाउड वर असेल

क्लाउडद्वारे दिवे बंद होतील उघडतील

सर्व काही क्लाउड करेल

पण मला तुम्ही वेगळ्या कारणाकरता पाहिजे

तुम्ही स्वयंशासित शैक्षणिक वातावरण तयार करू शकता

घरी, शाळेत, घराबाहेर,क्लबमध्ये

हे खूप सोपे आहे .एक छान

दस्तऐवज तयार केलाय टी .इ डी ने

जर तुम्ही कृपा करून हे केलेत

पाची खंडामध्ये हे करा

आणि मला माहिती पाठवा

मी ते सर्व एकत्र करेन क्लाउडच्या शाळेत ठेवेन

आणि शिक्षणाचे भविष्य घडवेन

हि माझी इच्छा आहे

आणि हो एक शेवटचे

मी तुम्हाला हिमालयाच्या टोकाजवळ नेईन

१२००० फुट उन्चीवरती जिथे हवा विरळ होते

तिथे मी दोन भित्ती संगणक ठेवले होते

आणि मुलांनी गर्दी केली

आणि एक छोटी मुलगी होती. ती माझ्या मागे येत होती.

मी तिला म्हणालो ," तुला माहितेय, मला जगातल्या सर्व मुलांना संगणक द्यायचाय

पण मला माहिती नाही मी काय करू ते

मी तिचा चुपचाप फोटो काढायाचा प्रयत्न करत होतो

तीने अचानक तिचा हात हा असा बाहेर काढला आणि म्हणाली

मग करून टाक ने ते . त्यात काय

हशा

मला वाटत कि तो चांगला सल्ला होता

मी तो सल्ला ऐकतो आणि बोलणे थांबवतो

आभारी आहे . मनापासून आभारी आहे

(टाळयाचा गजर)

आभारी आहे

मनापासून आभारी आहे. (टाळ्या)