WEBVTT 00:00:01.274 --> 00:00:06.690 शिक्षणाचे भविष्य काय असणार आहे? NOTE Paragraph 00:00:06.690 --> 00:00:08.970 माझ्याकडे एक योजना आहे . 00:00:08.970 --> 00:00:12.050 पण ती काय आहे हे तुम्हाला सांगण्यापूर्वी 00:00:12.050 --> 00:00:15.020 मला तुम्हाला एक छोटी गोष्ट सांगावी लागेल 00:00:15.020 --> 00:00:17.866 ज्यामुळे तुम्हाला पार्श्वभूमी समजायला मदत होईल NOTE Paragraph 00:00:17.866 --> 00:00:19.653 मी शोधण्याचा प्रयत्न केला 00:00:19.653 --> 00:00:23.060 शाळेत आपण ज्या पद्धतीचं शिक्षण घेतो, 00:00:23.060 --> 00:00:25.330 त्याचे मूळ कोठे आहे? 00:00:25.330 --> 00:00:27.762 आणि तुम्ही भूतकाळामध्ये डोकावून बघू शकता, 00:00:27.762 --> 00:00:31.575 पण तुम्ही जर सध्याच्या काळातले शिक्षण बघितले 00:00:31.575 --> 00:00:35.277 त्याचा उगम शोधणे सहज शक्य आहे. 00:00:35.277 --> 00:00:39.225 त्याचा उगम आहे तीनशे वर्षापूर्वीचा, 00:00:39.225 --> 00:00:41.442 आणि तो आहे पृथ्वीवरच्या 00:00:41.442 --> 00:00:44.410 शेवटच्या आणि सर्वात मोठ्या राजवटीमधे. (ब्रिटीश महासत्ता) 00:00:44.410 --> 00:00:46.755 कल्पना करा एवढा मोठा डोलारा पेलायचाय 00:00:46.755 --> 00:00:49.163 पूर्ण जग चाललवाचेय 00:00:49.163 --> 00:00:52.987 संगणक नाही, दूरध्वनी नाही, 00:00:52.987 --> 00:00:57.119 हाताने माहिती कागदावर लिहिलेय 00:00:57.119 --> 00:01:00.669 बोटीद्वारे ती माहिती पोहोचतेय 00:01:00.669 --> 00:01:02.823 पण त्यांनी ते करून दाखवले. 00:01:02.823 --> 00:01:05.991 त्यांनी केले ते अद्भूत होते. 00:01:05.991 --> 00:01:09.303 त्यांनी एक वैश्विक संगणक तयार केला 00:01:09.303 --> 00:01:12.359 माणसांचा 00:01:12.359 --> 00:01:14.152 जो आजही आपल्यासोबत आहे 00:01:14.152 --> 00:01:20.131 ती आहे नोकरशाही शासन व्यवस्था. 00:01:20.131 --> 00:01:23.458 ती व्यवस्था चालवायला 00:01:23.458 --> 00:01:26.659 तुम्हाला बरीच माणसे लागतात 00:01:26.659 --> 00:01:31.018 आणि ती माणसे तयार करण्यासाठी त्यांनी दुसरे यंत्र तयार केले 00:01:31.018 --> 00:01:33.914 ज्याचं नाव आहे शाळा. 00:01:33.914 --> 00:01:36.691 शाळा ही माणसे तयार करते 00:01:36.691 --> 00:01:40.540 जी बनतात एक भाग 00:01:40.540 --> 00:01:43.925 या नोकरशाही शासन व्यवस्थेचा. 00:01:43.925 --> 00:01:48.315 ते एकसमानच असले पाहिजेत. 00:01:48.315 --> 00:01:50.472 त्यांना तीन गोष्टी यायला हव्यातः 00:01:50.472 --> 00:01:53.512 हस्ताक्षर चांगले हवे, कारण माहिती हातानं लिहायची असते; 00:01:53.512 --> 00:01:55.667 त्यांना वाचता यायला हवे; 00:01:55.667 --> 00:01:57.946 आणि त्यांना जमले पाहिजे गुणाकार, 00:01:57.946 --> 00:02:01.609 भागाकार, बेरीज, आणि वजाबाकी तोंडी करायला. 00:02:01.609 --> 00:02:05.136 ते इतके एकसारखे असायला हवेत की, तुम्ही न्यूझीलंडमधून एक माणूस घेतला 00:02:05.136 --> 00:02:07.471 आणि पाठवला कॅनडा देशात 00:02:07.471 --> 00:02:11.552 तर तिथेही त्याने ताबडतोब काम सुरु केले पाहिजे. 00:02:11.552 --> 00:02:14.421 इंग्रज हुशार अभियंते होते. 00:02:14.421 --> 00:02:17.910 त्यांनी अशी मजबूत व्यवस्था तयार केली 00:02:17.910 --> 00:02:20.365 जी आजही आपल्यासोबत आहे, 00:02:20.365 --> 00:02:24.341 सतत एकसारखी माणसे तयार करणारी 00:02:24.341 --> 00:02:29.157 एका अशा यंत्राकरता, जे आता अस्तित्वातच नाही. 00:02:29.157 --> 00:02:32.085 ब्रिटीश राजवट गेलीय, 00:02:32.085 --> 00:02:34.989 मग आपण या रचनेचे काय करीत आहोत, 00:02:34.989 --> 00:02:37.358 जी एकसारखी माणसे घडवते, 00:02:37.358 --> 00:02:40.261 आणि आपण यापुढे काय करणार आहोत 00:02:40.261 --> 00:02:44.181 जर आपण तिचं आणखी काही करणार असूच तर? NOTE Paragraph 00:02:44.181 --> 00:02:45.871 "शाळा आता कालबाह्य झाल्यात" NOTE Paragraph 00:02:45.871 --> 00:02:47.763 तर हे एक जबरदस्त विधान आहे. 00:02:47.763 --> 00:02:51.557 मी म्हणालो कि आपण सध्या ज्या स्वरुपात शाळा पाहतो त्या कालबाह्य झाल्या आहेत 00:02:51.557 --> 00:02:53.291 मी असे नाही म्हणत की त्या खराब झाल्या आहेत. 00:02:53.291 --> 00:02:56.288 शिक्षणव्यवस्था कोलमडलीय असे म्हणायची जणू फॅशनच झालीये आता. 00:02:56.288 --> 00:02:59.939 ती कोलमडलेली नाहीये. ती आश्चर्यकारकरित्या बनवली आहे. 00:02:59.939 --> 00:03:06.165 फक्त एवढेच की तिची आता आपल्याला गरज नाही. ती सध्या कालबाह्य झाली आहे. 00:03:06.165 --> 00:03:08.572 सध्या आपल्याकडे कशा प्रकारच्या नोकर्या आहेत? 00:03:08.572 --> 00:03:10.706 लिपिक (कारकून) म्हणून संगणक आहेत. 00:03:10.706 --> 00:03:13.237 प्रत्येक ऑफीसमधे हजारोंच्या संख्येने आहेत. 00:03:13.237 --> 00:03:16.442 आणि त्या कॉम्प्युटर्सना सूचना देणारे लोकही आहेत 00:03:16.442 --> 00:03:18.919 त्यांची कारकुनी कामे करण्यासाठी. 00:03:18.919 --> 00:03:22.183 त्यांचं हस्ताक्षर सुंदर असण्याची गरज नाही. 00:03:22.183 --> 00:03:25.215 त्यांनी तोंडी हिशेब करायची गरज नाही. 00:03:25.215 --> 00:03:27.487 त्यांना वाचता येण्याचीही गरज नाही. 00:03:27.487 --> 00:03:31.637 खरेतर त्यांना नेमके चाणाक्षपणे वाचता येण्याची गरज आहे. NOTE Paragraph 00:03:31.637 --> 00:03:34.744 तर ही सद्यस्थिती आहे, पण आपल्याला माहित नाही 00:03:34.744 --> 00:03:37.303 भविष्यातल्या नोकर्यांची काय गरज असेल. 00:03:37.303 --> 00:03:39.947 आपल्याला हे माहित आहे की माणसे त्यांना हवे तिथून काम करू शकतील, 00:03:39.947 --> 00:03:43.145 त्यांना वाटेल तेव्हा, वाटेल त्या पद्धतीने. 00:03:43.145 --> 00:03:47.333 वर्तमानकाळातील शाळा त्यांना यासाठी कसे तयार करणार आहेत 00:03:47.333 --> 00:03:49.876 त्या जगाकरता? NOTE Paragraph 00:03:49.876 --> 00:03:54.924 या सर्व गोष्टीकडे मी अचानक वळलो.अपघाती वळण म्हणू हवे तर 00:03:54.924 --> 00:03:57.556 मी लोकांना संगणक परवली (कॉम्पुटर प्रोग्राम) कसा करायचे ते शिकवायचो 00:03:57.556 --> 00:04:00.020 दिल्लीत असताना १४ वर्षापूर्वी 00:04:00.020 --> 00:04:03.777 आणि मी काम करायचो त्याच्या समोरच एक झोपडपट्टी होती 00:04:03.777 --> 00:04:06.364 मला वाटायचे ,या मुलांना कॉम्पुटर प्रोग्राम करणे कसे जमेल , 00:04:06.364 --> 00:04:08.884 जमेल तरी का 00:04:08.884 --> 00:04:11.964 कि नाही 00:04:11.964 --> 00:04:14.581 त्याच वेळी आमच्याकडे काही पालक मंडळी होती 00:04:14.581 --> 00:04:17.012 जी श्रीमंत होती.त्यांच्याकडे संगणक होता 00:04:17.012 --> 00:04:20.143 ती मला सांगायची ,"माझा छोकरा 00:04:20.143 --> 00:04:22.332 देवदत्त देणगी आहे तो त्याला 00:04:22.332 --> 00:04:25.206 काय काय करतो कॉम्पुटर वरती 00:04:25.206 --> 00:04:29.182 आणि माझी मुलगी अतिशय हुशार आहे ती 00:04:29.182 --> 00:04:31.290 आणखी असेच काहीतरी.आणि मग माझ्या लक्षात आले 00:04:31.290 --> 00:04:33.086 सर्व श्रीमंताना 00:04:33.086 --> 00:04:35.227 एवढी असामान्य प्रतिभाशाली मुले कशी असतात ? 00:04:35.227 --> 00:04:37.142 (हशा ) 00:04:37.142 --> 00:04:39.966 गरीब लोकांनी काय चूक केलीये ? 00:04:39.966 --> 00:04:42.969 मी कुंपणावरच्या भिंतीत छिद्र केले 00:04:42.969 --> 00:04:45.001 मी माझ्या ऑफिसच्या जवळच्या झोपडपट्टीला लागून असलेल्या कुम्पणावरच्या भिंतीत एक छिद्र केले 00:04:45.001 --> 00:04:47.745 आणि त्याच्या अलीकडे एक संगणक ठेवला काय होईल ते बघण्यासाठी केवळ कुतूहल म्हणून 00:04:47.745 --> 00:04:50.729 ज्यांच्याकडे संगणक नाही त्यांना तो दिला तर काय होईल ते पाहण्यासाठी 00:04:50.729 --> 00:04:54.065 ज्यांना इंग्लिश माहित नाही ,महाजाल(इंटरनेट) काय आहे ते माहीत नाही NOTE Paragraph 00:04:54.065 --> 00:04:55.017 मुले पळत आली 00:04:55.017 --> 00:04:57.187 जमिनीपासून सुमारे तीन फुनटाच्या उंचीवर होते आणि त्यांनी मला विचारले कि हे काय आहे NOTE Paragraph 00:04:57.187 --> 00:05:00.171 मी म्हणालो कि मला माहित नाही 00:05:00.171 --> 00:05:02.387 हशा NOTE Paragraph 00:05:02.387 --> 00:05:04.943 ते म्हणाले कि मग तुम्ही हे इथे का ठेवलाय NOTE Paragraph 00:05:04.943 --> 00:05:06.158 मी म्हणालो असेच NOTE Paragraph 00:05:06.158 --> 00:05:09.167 त्यांनी विचारले कि आम्ही हे हाताळू शकतो का ?मी म्हणालो कि जर तुमाची इच्छा असेल तर NOTE Paragraph 00:05:09.167 --> 00:05:11.544 आणि मी तिथून निघून गेलो 00:05:11.544 --> 00:05:13.288 आणि मी आठ तासांनी तिथे गेलो 00:05:13.288 --> 00:05:16.243 आम्ही त्यांना महाजालावर (इंटरनेट) सर्फिंग (माहिती न्याहाळताना) पहिले 00:05:16.243 --> 00:05:18.740 आणि ते परस्परांना शिकवत होते 00:05:18.740 --> 00:05:22.281 हे कसे शक्य आहे ? त्यांना तर हे माहितहि नव्हते NOTE Paragraph 00:05:22.281 --> 00:05:25.145 माझे सहकारी म्हणाले ,"साधे आहे. " 00:05:25.145 --> 00:05:27.968 तुझा कोणीतरी विद्यार्थी जात असेल 00:05:27.968 --> 00:05:30.063 त्याने त्यांना संगणक ((माऊस) कसा वापरायचा ते शिकवले असेल NOTE Paragraph 00:05:30.063 --> 00:05:31.586 मी म्हणालो ," शक्य आहे." NOTE Paragraph 00:05:31.586 --> 00:05:34.645 म्हणून मी हा प्रयोग दिल्लीपासून ३०० मैल दूर असलेल्या गावी करून पहिला 00:05:34.645 --> 00:05:36.636 खूप लाम्बचे गाव होते ते 00:05:36.636 --> 00:05:40.428 तिथे एखादा संगणक अभियंता येण्याची शक्यता 00:05:40.428 --> 00:05:44.844 खूप कमी होती 00:05:44.844 --> 00:05:47.507 तिथे मी तो प्रयोग केला 00:05:47.507 --> 00:05:49.794 तिथे राहायला जागा नव्हती म्हणून मी तिथे संगणक ठेवला 00:05:49.794 --> 00:05:51.994 आणि निघून गेलो. दोन महिन्यानंतर परत आलो 00:05:51.994 --> 00:05:53.689 तेव्हा मुलांना त्यावर खेळ खेळताना पहिले NOTE Paragraph 00:05:53.689 --> 00:05:54.640 त्यांनी मला पहिले आणि ते मला म्हणाले 00:05:54.640 --> 00:05:57.122 ,"आम्हाला चांगला प्रोसेसर पाहिजे ." NOTE Paragraph 00:05:57.122 --> 00:06:01.416 (हशा) NOTE Paragraph 00:06:01.416 --> 00:06:04.825 मी विचारले ," तुम्हाला हे कसे काय जमले ?" NOTE Paragraph 00:06:04.825 --> 00:06:07.280 त्यांनी मला एक महत्वाची गोष्ट सांगितली 00:06:07.280 --> 00:06:08.945 थोडाश्या त्रासिक आवाजात त्या मुलांनी सांगितले 00:06:08.945 --> 00:06:11.498 तुम्ही आम्हाला फक्त इंग्लिश मध्ये काम करणारे यंत्र दिलेय 00:06:11.498 --> 00:06:17.583 त्यामुळे आम्हाला इंग्लिश शिकावे लागले 00:06:17.583 --> 00:06:19.560 तेव्हा मी पहिल्यांदा शिक्षक म्हणून 00:06:19.560 --> 00:06:24.651 एवढ्या सहजतेने " स्वतः शिकावे " लागले हा शब्दप्रयोग ऐकला होता NOTE Paragraph 00:06:24.651 --> 00:06:28.253 हा त्या घटनांचा ओझरता आढावा आहे 00:06:28.253 --> 00:06:30.900 हा भिंतीमध्ये संगणक ठेवला तो दिवस 00:06:30.900 --> 00:06:33.138 तुमच्या उजवीकडे आठ वर्षाचा मुलगा आहे 00:06:33.138 --> 00:06:38.858 त्याच्या डावीकडे त्याची विध्यार्थीनी आहे.ती ६ वर्षाची आहे 00:06:38.858 --> 00:06:42.455 तो तिला ब्राउझ कसे करायचे ते शिकवत आहे 00:06:42.455 --> 00:06:45.741 नंतर मी देशातील इतर भागांमध्ये 00:06:45.741 --> 00:06:48.024 मी हा प्रयोग परत करून पहिला 00:06:48.024 --> 00:06:51.469 आणि आम्हाला तसेच निश्कर्ष दिसून आले 00:06:51.469 --> 00:06:55.396 होल इन द वाल चित्रपट -१९९९ 00:06:55.396 --> 00:06:59.661 एक आठ वर्षाची चिमुरडी तिच्या मोठ्या बहिणीला काय करावे ते सांगतेय 00:07:04.460 --> 00:07:10.017 आणि शेवटी हि मुलगी मराठी मध्ये सांगतेय कि हे काय आहे 00:07:10.017 --> 00:07:14.266 त्यामध्ये प्रोसेसर आहे NOTE Paragraph 00:07:14.266 --> 00:07:16.759 म्हणून मी छापायाला सुरुवात केली 00:07:16.759 --> 00:07:19.314 मी सगळीकडे छापले. मी लिहिले आणि सर्व काही मोजले. 00:07:19.314 --> 00:07:21.516 आणि नऊ महिन्यामध्ये मुले 00:07:21.516 --> 00:07:24.214 कोणत्याही भाषेतला संगणकासोबत मोकळे सोडल्यावर 00:07:24.214 --> 00:07:28.729 पश्चिम देशातील कार्यालातील सेक्रेटरीएवढ्या पातळीवर येऊ शकतो 00:07:28.729 --> 00:07:33.489 मी या गोष्टी नेहमी घडताना पहिल्या आहेत NOTE Paragraph 00:07:33.489 --> 00:07:36.221 मला वाटले ,हि मुले अजून बरेच काही करू शकतील 00:07:36.221 --> 00:07:38.461 जर त्यांना इतके सध्या शक्य आहे 00:07:38.461 --> 00:07:40.989 मी इतर गोष्टीमध्ये प्रयोग करायला सुरुवात केली 00:07:40.989 --> 00:07:43.957 जसे कि ,उच्चार 00:07:43.957 --> 00:07:46.405 दक्षिण भारतामध्ये एक समुदाय आहे 00:07:46.405 --> 00:07:49.173 ज्याचा इंग्लिश उच्चार बराच खराब असतो 00:07:49.173 --> 00:07:52.693 आणि त्याचा उच्चार चांगले असणे आवश्यक होते ,त्यामुळे त्यांचा कामाचा दर्जा वाढला असता 00:07:52.693 --> 00:07:56.771 मी त्यांना भाषेचे शब्दामध्ये रुपांतर करणारी प्रणाली असणारा संगणक दिला 00:07:56.771 --> 00:08:00.045 आणि त्यांना सांगितले ," जोपर्यंत संगणक तुम्ही सांगितलेला शब्द येईपर्यंत बोलत राहा ." 00:08:00.045 --> 00:08:04.677 हशा 00:08:04.677 --> 00:08:09.861 त्यांनी तसे केले. हे बघा NOTE Paragraph 00:08:09.861 --> 00:08:15.373 संगणक :-भेटून आनंद झाला मुलगा :- भेटून आनंद झाला NOTE Paragraph 00:08:15.373 --> 00:08:17.644 मी हा चेहरा इथे दाखवण्यासाठी निवडला 00:08:17.644 --> 00:08:21.461 तो या सुंदर महिलेचा आहे जो तुम्ही ओळखत असाल 00:08:21.461 --> 00:08:24.957 एक हैदराबाद इथे कौल सेंटर मध्ये काम करत आहे 00:08:24.957 --> 00:08:29.679 आणि कदाचित हिने तुम्हाला तुमच्या क्रेडीट कार्डच्या बिलाकरता त्रासही दिला असेल 00:08:29.679 --> 00:08:34.452 सुस्पष्ट अश्या इंग्लिश ठेवणीत बोलून NOTE Paragraph 00:08:34.452 --> 00:08:38.829 म्हणून जेव्हा लोक मला विचारतात ," ह्या सगळ्या गोष्टीचे भविष्य काय ?" 00:08:38.829 --> 00:08:40.399 हे कुठे थांबणार आहे 00:08:40.399 --> 00:08:43.762 मी ठरवले कि माझे सिंध्धांत मला मोडीत काढायचे आहे 00:08:43.762 --> 00:08:46.266 एक वेगळा विचित्र म्हणता येईल असा प्रस्ताव तयार करून 00:08:46.266 --> 00:08:50.154 हास्यास्पद गृहीतक मांडून 00:08:50.154 --> 00:08:51.958 तमिळ हि दक्षिण भारतीय भाषा आहे ,माझ्या डोक्यात विचार आला 00:08:51.958 --> 00:08:54.603 दक्षिण भारतात खेड्यात राहणारी व तमिळ बोलणारी मुले 00:08:54.603 --> 00:08:58.108 डी एन ए पुन्राव्रुत्तिकरण इंग्लिश मध्ये शिकू शकतील का 00:08:58.108 --> 00:09:00.355 एका रस्त्यावरच्या संगणकापासून 00:09:00.355 --> 00:09:02.540 मी म्हणालो ठीक आहे. प्रयोग करून पाहू. फार तर त्यांना शुन्य मिळेल 00:09:02.540 --> 00:09:05.594 मी ते काही महिन्याकरता ठेवेन काही महिने खर्च होतील 00:09:05.594 --> 00:09:07.898 मी परत येईन . त्यांना परत शुन्य मिळेल 00:09:07.898 --> 00:09:12.254 मी प्रयोगशाळेत परत येईल आणि सांगेल ," आपल्याला शिक्षक लागतील ." 00:09:12.254 --> 00:09:16.317 मला असे एक गाव भेटले .काल्लीकुप्पाम त्या गावाचे नाव 00:09:16.317 --> 00:09:18.994 मी तिथे भित्ती संगणक ठेवला 00:09:18.994 --> 00:09:22.681 आणि संगणकावर डी एन ए पुन्राव्रुत्तिकरण बद्दल जे काय काय मिळेल ते डाउनलोड करून ठेवले 00:09:22.681 --> 00:09:25.986 ज्यापैकी बरेचसे मलाही माहित नव्हते NOTE Paragraph 00:09:25.986 --> 00:09:28.963 मुले पळत आली . त्यांनी विचारले ," हे काय आहे ". NOTE Paragraph 00:09:28.963 --> 00:09:33.971 हे फार महत्वाचे आहे . पण सर्व इंग्लिश मध्ये आहे NOTE Paragraph 00:09:33.971 --> 00:09:37.325 ते म्हणाले आम्हाला एवढे मोठे इंग्लिश शब्द कसे कळतील 00:09:37.325 --> 00:09:39.403 आणि रसायनशास्त्रहि आहे. आकृत्या आहेत NOTE Paragraph 00:09:39.403 --> 00:09:42.227 आता मला एक महान अध्यापन शास्त्रातील कला कळली होती ती मी वापरली . 00:09:42.227 --> 00:09:45.111 मी म्हणालो ," मला हि कल्पना नाही बुवा". 00:09:45.111 --> 00:09:48.306 (हशा) 00:09:48.306 --> 00:09:51.256 आणि हो ,मी चाललोय बर का 00:09:51.256 --> 00:09:55.624 (हशा) NOTE Paragraph 00:09:55.624 --> 00:09:59.213 तर असे दोन महिने गेले 00:09:59.213 --> 00:10:01.848 त्यांची परीक्षा घेतल्यावर त्यांना शुन्य मिळाला. 00:10:01.848 --> 00:10:02.772 मी दोन महिन्यानंतर तिथे गेलो 00:10:02.772 --> 00:10:06.432 मुलांचा घोळका जमला त्यांनी मला सांगितले ,"आम्हाला काहीही कळले नाही" NOTE Paragraph 00:10:06.432 --> 00:10:08.507 मी म्हणालो ,"मला काय अपेक्षित होते ?" 00:10:08.507 --> 00:10:12.592 मी म्हणालो ," ठीक आहे. पण किती वेळ लागला ? 00:10:12.592 --> 00:10:15.353 तुम्हाला कळायला कि तुम्हाला काहीही कळत नाही. NOTE Paragraph 00:10:15.353 --> 00:10:17.301 नंतर ती मुले म्हणाली ," आम्ही काही प्रयत्न सोडलेला नाही." 00:10:17.301 --> 00:10:19.277 आम्ही दररोज सकाळी हे बघतो NOTE Paragraph 00:10:19.277 --> 00:10:21.742 मग तुम्हाला पडद्यावर काय चाललेय ते काळात नाही का 00:10:21.742 --> 00:10:24.446 आणि तुम्ही गेली दोन महिने हे बघताय.का बरं NOTE Paragraph 00:10:24.446 --> 00:10:26.959 तेव्हा हि चिमुरडी ती तुम्ही आता पाहताय 00:10:26.959 --> 00:10:29.691 तिने हात वर केला. आणि ती तोडक्या मोडक्या तमिळ आणि इंग्लिशमध्ये म्हणाली 00:10:29.691 --> 00:10:31.888 ती म्हणाली ," एक गोष्ट जी आम्हाला कळली 00:10:31.888 --> 00:10:35.039 ती हि कि डी एन ए च्या चुकीच्या पुनारावृत्तीकरणामुळे आजार होतो 00:10:35.039 --> 00:10:37.560 त्या शिवाय आम्हाला काहीही कळले नाही NOTE Paragraph 00:10:37.560 --> 00:10:43.272 (हशा आणि टाळ्या) NOTE Paragraph 00:10:43.272 --> 00:10:47.392 मग मी त्यांची परीक्षा घेतली 00:10:47.392 --> 00:10:50.664 शैक्षणिकदृष्ट्या अशक्य वाटणारी गोष्ट झाली होती शून्यापासून तीस टक्क्यापर्यंत 00:10:50.664 --> 00:10:52.968 उष्ण कटीबंधीय प्रदेशातील गरमीतील दोन महिन्यात 00:10:52.968 --> 00:10:56.408 एक झाडाखालच्या संगणकासोबत तो अश्या भाषेत जी या मुलांना कळत नाही 00:10:56.408 --> 00:10:59.480 त्याच्या वयाच्या दहा वर्षा नंतरचे 00:10:59.480 --> 00:11:04.857 असंगत आहे. पण मी प्रचलित शिक्षणव्यवस्थेचे पालन करायला हवे. 00:11:04.857 --> 00:11:08.257 ३० टक्के म्हणजे नापास 00:11:08.257 --> 00:11:11.193 त्यांना पास तर करायला हवे.त्यासाठी २० टक्के अधिक गुण मिळायला हवेत 00:11:11.193 --> 00:11:16.030 मला शिक्षक तर मिळाला नाही.पण मला त्या मुलांची एक मैत्रीण मिळाली 00:11:16.030 --> 00:11:18.416 ती २२ वर्षाची हिशेबनीस तरुणी होती 00:11:18.416 --> 00:11:20.864 ती त्यांच्यासोबतच असायची NOTE Paragraph 00:11:20.864 --> 00:11:22.985 मी तिला विचारले ," तू ह्या मुलांना मदत करू शकशील का ?" NOTE Paragraph 00:11:22.985 --> 00:11:25.256 ती म्हणाली ," बिलकुल नाही ." 00:11:25.256 --> 00:11:28.333 मी शाळेत विज्ञान शिकले नाही मला ह्या गोष्टींची काहीही कल्पना नाही 00:11:28.333 --> 00:11:32.862 कि हि झाडाखाली दिवसभर काय करतात ? मी मदत करू शकत नाही NOTE Paragraph 00:11:32.862 --> 00:11:37.393 मी म्हणालो ," मी सांगतो. तू आजीबाईची पद्धत वापर ." NOTE Paragraph 00:11:37.393 --> 00:11:38.723 ती म्हणाली ," ती काय आहे ?" NOTE Paragraph 00:11:38.723 --> 00:11:40.110 मी म्हणालो ," तू त्यांच्या पाठीमागे थांब." 00:11:40.110 --> 00:11:41.716 ते जेव्हा कोणती गोष्ट करतील तेव्हा फक्त म्हण 00:11:41.732 --> 00:11:44.513 अरे वा ! कसे केले हे 00:11:44.529 --> 00:11:47.625 नंतर काय. अं अं . मी तुमच्या वयाची होते तेव्हा मला हे बिलकुल जमले नसते 00:11:47.625 --> 00:11:50.547 तुम्हाला माहिती आहे कि आजी काय करते ते NOTE Paragraph 00:11:50.547 --> 00:11:52.721 तिने तसेच दोन महिने केले 00:11:52.721 --> 00:11:55.635 आणि गुणांची टक्केवारी पन्नास टक्क्यावर आली 00:11:55.635 --> 00:11:57.289 कललीकुप्पमचा निकाल 00:11:57.289 --> 00:11:59.167 हा माझ्या 00:11:59.167 --> 00:12:03.303 दिल्लीतल्या श्रीमंत खाजगी शाळेतल्या मुलांएवढा आला होता 00:12:03.303 --> 00:12:08.140 मी जेव्हा हा आलेख पाहिला तेव्हा मला वाटले शिक्षणातील दरी दूर करण्याचा एक आशेचा किरण आहे NOTE Paragraph 00:12:08.140 --> 00:12:10.236 तो म्हणजे कल्लिकुप्पम NOTE Paragraph 00:12:10.236 --> 00:12:18.431 चेतापेशी. त्यांच्यातील संवाद NOTE Paragraph 00:12:18.431 --> 00:12:22.122 मी कॅमेरा चुकीचा घेतलाय. बाळबोध म्हणता येईल 00:12:22.122 --> 00:12:24.618 पण ती जे बोलतेय, त्याचा अर्थ तुम्हाला कळू शकेल 00:12:24.618 --> 00:12:27.025 ती चेतापेशी आणि तिच्या हातवारे सांगतायत 00:12:27.025 --> 00:12:30.581 चेतापेशिंतील परस्पर संवादाबद्दल बोलतेय 00:12:30.581 --> 00:12:33.925 १२ वर्षाची आहे ती NOTE Paragraph 00:12:33.925 --> 00:12:37.135 तर मी काय म्हणत होतो भविष्यात काम कसे असेल ? 00:12:37.135 --> 00:12:39.426 आपल्याला सध्या माहित आहे ते कसे आहे 00:12:39.426 --> 00:12:41.764 शिक्षण कसे असेल ? सध्या कसे आहे ते आपल्याला माहित आहे 00:12:41.764 --> 00:12:44.817 भ्रमणध्वनीवर तुटून पडणारी मुले आणि 00:12:44.817 --> 00:12:48.590 आणि शाळेत जायचे असेल तर कंटाळा करत पुस्तके उचलणारी मुले.. NOTE Paragraph 00:12:48.590 --> 00:12:52.549 भविष्य कसे असेल 00:12:52.549 --> 00:12:57.449 आपल्याला शाळेत जायची गरजच उरणार नाही का 00:12:57.449 --> 00:13:00.989 असे होईल का कि एखादी गोष्ट तुम्हाला माहित करून घ्यायची आहे तर ती 00:13:00.989 --> 00:13:04.309 तुम्हाला दोन मिनिटात कळेल. 00:13:04.309 --> 00:13:08.414 असे होईल का ? भयानक प्रश्न आहे ना ? :) 00:13:08.414 --> 00:13:11.206 हा प्रश्न माझ्याकरत निकोलस नीग्रोपान्तेने सुरेखपणे मांडून ठेवला आहे 00:13:11.206 --> 00:13:14.245 असे आहे का कि आपण अश्या भाविशायाकडे वाटचाल करतोय जिथे 00:13:14.245 --> 00:13:17.605 जिथे शिकणे हि संकल्पना कालबाह्य होणार आहे? 00:13:17.605 --> 00:13:20.138 पण हे जरा जास्तच होते असे वाटतंय का तुम्हाला. :) . आपण बुद्धीमानव आहोत 00:13:20.138 --> 00:13:24.055 ज्ञान आपल्याला इतर वानरापासून वेगळे करते 00:13:24.055 --> 00:13:25.832 जर थोडा वेगळा विचार करून पहा 00:13:25.832 --> 00:13:28.378 निसर्गाला १००० कोटी वर्ष लागली 00:13:28.378 --> 00:13:30.514 वानरांना सरळ उभे करण्यासाठी 00:13:30.514 --> 00:13:32.698 आणि त्यांना बुद्धीमानव बनण्यासाठी 00:13:32.698 --> 00:13:36.394 पण आपल्याला ज्ञानार्जनाची संकल्पना हद्दपार करण्यासाठी फक्त १० ००० वर्षे लागलीत 00:13:36.394 --> 00:13:38.576 हि एक खरीच मोठी उपलब्धी आहे. 00:13:38.576 --> 00:13:42.603 पण आपल्याला आपल्या भविष्यामध्ये हि गोष्ट समाविष्ट करून घ्यावी लागणार आहे NOTE Paragraph 00:13:42.603 --> 00:13:45.562 प्रोत्साहन हे महत्वाचे आहे. 00:13:45.562 --> 00:13:46.772 जर तुम्ही कुप्पम कडे पहिले ? 00:13:46.772 --> 00:13:49.586 तिथे मी केलेले प्रयोग पहिले 00:13:49.586 --> 00:13:56.721 तर तुम्हाला अरे वा ! निश्चितच म्हणावे वाटेल NOTE Paragraph 00:13:56.721 --> 00:13:59.115 चेतनाशास्त्रआत (नुरोसायंस) या गोष्टीला पुरावा आहे 00:13:59.115 --> 00:14:02.317 आपल्या मेंदूचा जो सरीसृप प्राण्यापासून आलेला भाग आहे जो आपल्या मेंदूच्या मधोमध असतो 00:14:02.317 --> 00:14:06.053 जेव्हा त्याला भीती वाटते तेव्हा तो सर्व काही बंद करून टाकतो, 00:14:06.053 --> 00:14:09.731 पुर्वललाटी बह्याक(प्रीफ्रोनटल कोर्टेक्स ) तो बंद करतो . 00:14:09.731 --> 00:14:12.475 जो आपल्याला शिकवतो तो हे सर्व बंद करून टाकतो. 00:14:12.475 --> 00:14:16.623 शिक्षा आणि परीक्षा या धमकी समजल्या जातात. 00:14:16.623 --> 00:14:20.248 आपण आपली मुलांना त्यांचा मेंदू बंद करायला लावतो 00:14:20.248 --> 00:14:22.944 आणि म्हणतो ," आता काम करून दाखवा ." 00:14:22.944 --> 00:14:26.425 आपण अशी व्यवस्था का तयार केली ? 00:14:26.425 --> 00:14:28.071 कारण ती गरज होती 00:14:28.071 --> 00:14:30.656 साम्राज्याच्या कालावधीत एक काळ असा होता 00:14:30.656 --> 00:14:34.926 तिथे तुम्हाला भीतीच्या वातावरणात काम करावे लागत असे. 00:14:34.926 --> 00:14:37.193 तिथे तुम्हाला खंदकात दिवसभर थांबावे लागत असे 00:14:37.193 --> 00:14:41.224 जर तुम्ही तेवढे सहन करू शकलात तर तुम्ही पास झालात 00:14:41.224 --> 00:14:44.197 जर नाही तर तुम्ही नापास झालात 00:14:44.197 --> 00:14:46.853 पण ते साम्राज्ययुग आता गेलेय. 00:14:46.853 --> 00:14:50.491 सृजनशीलतेला काय झालेय आपल्या काळात ? 00:14:50.491 --> 00:14:53.506 तो तोल आता आपल्याला परत मिळवायचाय 00:14:53.506 --> 00:14:56.915 भीतीपासून आनंदात यायचेय. NOTE Paragraph 00:14:56.915 --> 00:15:00.867 मी इथे इंग्लंडमध्ये आजीबाईनच्या शोधात आलो 00:15:00.867 --> 00:15:03.884 मी वर्तमानपत्रात जाहिराती दिल्या 00:15:03.884 --> 00:15:07.304 त्यामध्ये असे लिहिले होते ,"तुम्ही ब्रिटीश आजीबाई असाल. जर तुमच्याकडे ब्रोडबॉण्ड असेल आणि वेब कामेरा असेल." 00:15:07.304 --> 00:15:10.531 तुम्ही मला एक आठवड्यातील एक तास देऊ शकाल का ? 00:15:10.531 --> 00:15:12.643 पहिल्या दोन आठवड्यात दोनशे आजी मिळाल्या. 00:15:12.643 --> 00:15:17.551 मला जगातल्या कोणत्याही माणसापेक्षा जास्त ब्रिटीश आजीबाई माहिती आहेत 00:15:17.551 --> 00:15:21.366 त्याला मी 'ग्रांनी क्लाउड " म्हणते. 00:15:21.366 --> 00:15:23.096 ग्रांनी क्लाउड इंटरनेट वर असतो. 00:15:23.096 --> 00:15:27.470 जेव्हा एखाद्या मुलाला गरज भासते तेव्हा आम्ही आजीबाइशी संपर्क साधतो 00:15:27.470 --> 00:15:31.039 आजी स्काईपवर जाते आणि मुलांना प्रोब्लेम सोडवून देते. 00:15:31.039 --> 00:15:34.658 मी त्यांना डिगल्स नावाच्या गावातून हे करताना पहिले आहे 00:15:34.658 --> 00:15:36.703 हे उत्तरपश्चिम इंग्लंड मध्ये आहे 00:15:36.703 --> 00:15:40.007 तमिळ नाडू तील दूरच्या खेडेगावात जे कि 00:15:40.007 --> 00:15:42.247 ६००० मैल दूर आहे 00:15:42.247 --> 00:15:45.823 ती ह्या एका प्राचीन हातवार्याने करते 00:15:45.823 --> 00:15:47.538 शश ! 00:15:47.538 --> 00:15:50.263 ठीक आहे NOTE Paragraph 00:15:50.263 --> 00:15:51.799 हे बघा NOTE Paragraph 00:15:51.799 --> 00:15:56.055 यु कान्ट काच मी. यु से इट (आजी : तुम्ही मला पकडू शकत नाहीत. हे म्हणा) 00:15:56.055 --> 00:15:59.823 यु कान्ट काच मी NOTE Paragraph 00:15:59.823 --> 00:16:02.791 यु कान्ट काच मी NOTE Paragraph 00:16:02.791 --> 00:16:08.373 आजीबाई :-आय आम जिंजर्ब्रेड मैन.मुलगा : आय आम जिंजर्ब्रेड मैन NOTE Paragraph 00:16:08.373 --> 00:16:12.963 आजीबाई :- शाबास. वेरी गुड NOTE Paragraph 00:16:12.963 --> 00:16:15.421 इथे काय घडतेय? 00:16:15.421 --> 00:16:17.265 मला वाटते कि इथे गरज आहे 00:16:17.265 --> 00:16:19.646 गरज आहे कि शिक्षणाकडे बघायची 00:16:19.646 --> 00:16:24.234 शैक्षणिक स्वयं संगठन आहे 00:16:24.234 --> 00:16:27.079 जर आपण शैक्षणिक प्रक्रियेला स्वंयशासीत केले 00:16:27.079 --> 00:16:29.570 तेव्हा शिक्षण सुरु होते. 00:16:29.570 --> 00:16:31.963 इथे शिक्षण कृत्रिमरित्या लादले जाऊ नये. 00:16:31.963 --> 00:16:34.179 तर शिक्षण उमलू द्यायला हवे 00:16:34.179 --> 00:16:37.452 शिक्षक रोपटे लावते. 00:16:37.452 --> 00:16:40.171 आणि ती बाजूला होते. 00:16:40.171 --> 00:16:42.539 आणि बघते जसे शिक्षण सुरु होते 00:16:42.539 --> 00:16:45.492 हे सर्व इथेच दिशानिर्देश करते आहे. NOTE Paragraph 00:16:45.492 --> 00:16:48.244 पण हे कसे कळेल ? आपल्याला कसे कळेल ? 00:16:48.244 --> 00:16:49.919 माझी इच्छा आहे.मला बनवायचे आहे ती एक 00:16:49.919 --> 00:16:53.220 स्वयं शासित शैक्षिणिक संस्था 00:16:53.220 --> 00:16:56.905 मुलभूत आहे ती ब्रोडबंड ,सहयोग 00:16:56.905 --> 00:16:59.298 प्रोत्साहन सर्व सोबत असेल 00:16:59.298 --> 00:17:01.004 मी हे पुष्कळ शाळांत अनुभवलेय NOTE Paragraph 00:17:01.004 --> 00:17:03.539 जगात बर्याच ठिकाणी हा प्रयत्न केलाय आणि शिक्षक 00:17:03.539 --> 00:17:07.165 थोडे अश्चर्यचकित होतात आणि म्हणतात ," हे आपोआप होते ?" NOTE Paragraph 00:17:07.165 --> 00:17:10.282 आणि मी म्हणतो ," हे आपोआप होते . तुम्हाला हे कसे माहित आहे ?" NOTE Paragraph 00:17:10.282 --> 00:17:13.775 मी म्हणालो " हे ज्यांनी मला सांगितले ती मुले कोण हे तुम्हाला सांगितले तर विश्वास बसणार नाही." 00:17:13.775 --> 00:17:16.703 आणि ते कुठून आहेत ? NOTE Paragraph 00:17:16.703 --> 00:17:19.447 हे बघा NOTE Paragraph 00:17:19.447 --> 00:17:25.556 मुले बोलताना NOTE Paragraph 00:17:25.556 --> 00:17:31.845 हे इंग्लंडमध्ये आहे 00:17:31.845 --> 00:17:35.611 हा मुले शांत ठेवतो 00:17:35.611 --> 00:17:44.126 कारण इथे शिक्षक नाहीये NOTE Paragraph 00:17:46.096 --> 00:17:49.999 मुली ;इलेक्ट्रोनची बेरीज हि प्रोटोनच्या बेरजे एवढी नसते.ऑस्ट्रेलिया 00:17:49.999 --> 00:17:56.734 त्यामुळे एकूण धन भार देतो ऋण भाराऐवजी 00:17:56.734 --> 00:18:00.318 आयनावरती असलेला भार हा एकूण धन भार 00:18:00.318 --> 00:18:03.611 त्यातून ऋण भार काढून टाकेल एवढा असतो NOTE Paragraph 00:18:03.611 --> 00:18:06.660 तिच्या वयाच्या दशकापुढचे NOTE Paragraph 00:18:06.660 --> 00:18:10.263 मला वाटते, आपल्याकडे एक प्रश्नाचा अभ्यासक्रम असायला हवा 00:18:10.263 --> 00:18:12.469 तुम्ही ते आधीही ऐकलय. तुम्हाला माहिती आहे त्याची 00:18:12.469 --> 00:18:15.870 एक वेळ होती जेव्हा अश्मयुगीन मानव आणि स्त्री 00:18:15.870 --> 00:18:17.974 मोकळ्या आकाशा खाली बघायचे आणि म्हणायचे 00:18:17.974 --> 00:18:20.453 "हे चमकते दिवे कुठले?" 00:18:20.453 --> 00:18:25.247 त्यांनी हा पहिला अभ्यासक्रम बनवला .पण आपण ह्या अद्भुत अभ्यासक्रमाचा मार्ग चुकलो आहोत 00:18:25.247 --> 00:18:29.377 आपण त्याला टेन्जंट ऑफ एंगल बनवलाय 00:18:29.377 --> 00:18:33.085 पण हे एवढे भारी नाहीये 00:18:33.085 --> 00:18:36.046 तुम्ही एक ९ वर्षाच्या मुलाला सांगितले कि 00:18:36.046 --> 00:18:39.199 एक धुमकेतू पृथ्वीला टक्कर देणार आहे 00:18:39.199 --> 00:18:42.597 तर तो पृथ्विला धडकेल कि नाही हे तुम्ही कसे सांगणार ? 00:18:42.597 --> 00:18:45.157 तर तो म्हणेल ," अस. हे कसे शोधात येईल ? कुठे शोधत येईल ? " 00:18:45.157 --> 00:18:48.142 मग तुम्ही सांगता ,'" त्याकरता एका जादुई शद्ब तुम्हाला कळला पाहिजे. तो आहे टेन्जंट ऑफ एंगल ." 00:18:48.142 --> 00:18:51.013 आणि त्याला मोकळे सोडून द्या . तो शोधेल NOTE Paragraph 00:18:51.013 --> 00:18:55.471 हे स.ओ.ल इ तले काही चित्रे आहेत 00:18:55.471 --> 00:19:01.060 मी आश्चर्य कारक प्रश्न इथे आणण्याचा प्रयत्न केलाय 00:19:01.060 --> 00:19:05.348 जग केव्हा बनले ? केव्हा संपणार आहे ते ? 00:19:05.348 --> 00:19:07.293 ९ वर्षाच्या मुलांसाठी 00:19:07.293 --> 00:19:10.269 हा आहे आपण श्वास घेतो त्या हवे संबधी काय होते त्या हवेचे आपण श्वास घेतल्यावर 00:19:10.269 --> 00:19:15.227 हे मुलांनी स्वतः केलेय शिक्षकांची मदत न घेता 00:19:15.227 --> 00:19:17.611 शिक्षक फक्त प्रश्न विचारतात 00:19:17.611 --> 00:19:21.275 नंतर बाजूला होतात आणि दिलेल्या उत्तरांची प्रशंसा करतात NOTE Paragraph 00:19:21.275 --> 00:19:25.011 माझी इच्छा काय आहे ? 00:19:25.011 --> 00:19:27.227 माझी इच्छा आहे 00:19:27.227 --> 00:19:31.541 कि आपण शिक्षणाचे भविष्य लिहावे 00:19:31.541 --> 00:19:33.507 आपण एक सुटे बाग नाही आहोत 00:19:33.507 --> 00:19:35.899 एका प्रचंड मानवी संगणकाचे 00:19:35.899 --> 00:19:39.555 म्हणून आपल्याला हे भविष्य लिहावे लागेल 00:19:39.555 --> 00:19:41.191 आणि मला एक मिनिट 00:19:41.191 --> 00:19:43.891 मला हे एकदम बरोबर करावे लागेल 00:19:43.891 --> 00:19:46.535 कारण तुम्हाला माहिती आहे . हे खूप महत्वाचे आहे 00:19:46.535 --> 00:19:48.851 माझी इच्छा आहे कि भविष्य बनवावे 00:19:48.851 --> 00:19:51.085 ज्यामध्ये जगाभरातल्या मुलांना सहाय्य केले जाईल 00:19:51.085 --> 00:19:54.131 त्याच्या जिज्ञासेला खतपाणी घालून आणि त्यांचा एकत्र काम करण्याच्या कसबाला ओळखून 00:19:54.131 --> 00:19:56.363 मला हि शाळा बांधायला मदत करा 00:19:56.363 --> 00:19:59.699 ती कलाउड मधली शाळा असेल 00:19:59.699 --> 00:20:04.772 त्या शाळेमध्ये मुले बोद्धिक साहसाच्या सफरीवर निघतील 00:20:04.772 --> 00:20:08.629 मोठे प्रश्नाची उकल करायला जो त्यांचा मध्यस्थ त्यांना देईल 00:20:08.629 --> 00:20:10.900 मला हे कसे करायचे आहे 00:20:10.900 --> 00:20:15.260 एक अशी शाळा बनवायची कि जिथे मी हे शिकू शकेन 00:20:15.260 --> 00:20:18.060 अशी शाळा जी जवळपास मानवरहित असेल 00:20:18.060 --> 00:20:19.827 एक आजीबाई असतील 00:20:19.827 --> 00:20:22.268 त्या तब्येतीची आणि सुरक्षेची काळजी घेतील 00:20:22.268 --> 00:20:23.701 बाकी सर्व क्लाउड वर असेल 00:20:23.701 --> 00:20:25.616 क्लाउडद्वारे दिवे बंद होतील उघडतील 00:20:25.616 --> 00:20:27.644 सर्व काही क्लाउड करेल NOTE Paragraph 00:20:27.644 --> 00:20:30.869 पण मला तुम्ही वेगळ्या कारणाकरता पाहिजे 00:20:30.869 --> 00:20:33.628 तुम्ही स्वयंशासित शैक्षणिक वातावरण तयार करू शकता 00:20:33.628 --> 00:20:38.644 घरी, शाळेत, घराबाहेर,क्लबमध्ये 00:20:38.644 --> 00:20:40.772 हे खूप सोपे आहे .एक छान 00:20:40.772 --> 00:20:42.660 दस्तऐवज तयार केलाय टी .इ डी ने 00:20:42.660 --> 00:20:46.036 जर तुम्ही कृपा करून हे केलेत 00:20:46.036 --> 00:20:48.401 पाची खंडामध्ये हे करा 00:20:48.401 --> 00:20:50.612 आणि मला माहिती पाठवा 00:20:50.612 --> 00:20:54.116 मी ते सर्व एकत्र करेन क्लाउडच्या शाळेत ठेवेन 00:20:54.116 --> 00:20:57.380 आणि शिक्षणाचे भविष्य घडवेन 00:20:57.380 --> 00:20:59.172 हि माझी इच्छा आहे NOTE Paragraph 00:20:59.172 --> 00:21:00.595 आणि हो एक शेवटचे 00:21:00.595 --> 00:21:03.188 मी तुम्हाला हिमालयाच्या टोकाजवळ नेईन 00:21:03.188 --> 00:21:06.491 १२००० फुट उन्चीवरती जिथे हवा विरळ होते 00:21:06.491 --> 00:21:09.476 तिथे मी दोन भित्ती संगणक ठेवले होते 00:21:09.476 --> 00:21:10.931 आणि मुलांनी गर्दी केली 00:21:10.931 --> 00:21:13.828 आणि एक छोटी मुलगी होती. ती माझ्या मागे येत होती. NOTE Paragraph 00:21:13.828 --> 00:21:18.544 मी तिला म्हणालो ," तुला माहितेय, मला जगातल्या सर्व मुलांना संगणक द्यायचाय 00:21:18.544 --> 00:21:20.945 पण मला माहिती नाही मी काय करू ते 00:21:20.945 --> 00:21:24.976 मी तिचा चुपचाप फोटो काढायाचा प्रयत्न करत होतो NOTE Paragraph 00:21:24.976 --> 00:21:29.032 तीने अचानक तिचा हात हा असा बाहेर काढला आणि म्हणाली 00:21:29.032 --> 00:21:30.921 मग करून टाक ने ते . त्यात काय NOTE Paragraph 00:21:30.921 --> 00:21:42.785 हशा NOTE Paragraph 00:21:42.785 --> 00:21:44.646 मला वाटत कि तो चांगला सल्ला होता 00:21:44.646 --> 00:21:46.714 मी तो सल्ला ऐकतो आणि बोलणे थांबवतो 00:21:46.714 --> 00:21:50.704 आभारी आहे . मनापासून आभारी आहे 00:21:50.704 --> 00:21:54.455 (टाळयाचा गजर) 00:21:54.455 --> 00:22:02.779 आभारी आहे 00:22:02.779 --> 00:22:09.194 मनापासून आभारी आहे. (टाळ्या)