Ο ποιητής που ζωγράφιζε με τις λέξεις του - Ζενεβίβ Εϊμύ

Δείτε ολόκληρο το μάθημα: https://ed.ted.com/lessons/how-one-french-poet-combined-poetry-and-visual-art-genevieve-emy

Ανάμεσα στους σπουδαίους ποιητές της λογοτεχνικής ιστορίας, ονόματα όπως ο Όμηρος, ο Σαίξπηρ, και ο Ουίτμαν είναι άμεσα αναγνωρίσιμα. Όμως, υπάρχει ένας ποιητής των αρχών του 20ου αιώνα, του οποίου το όνομα μπορεί να μην γνωρίζετε: Γκιγιώμ Απολλιναίρ. Η Ζενεβίβ Εϊμύ μας δείχνει πως ο Απολλιναίρ, κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής του, δημιούργησε ποίηση που συνδύασε κείμενο και εικόνα με τρόπο που φαίνεται να προβλέπει μια επερχόμενη καλλιτεχνική επανάσταση.

Μάθημα από την Ζενεβίβ Εϊμύ, κινούμενη απεικόνιση από ΤED-ed.

Ανάμεσα σε σπουδαίους ποιητές
στην ιστορία της λογοτεχνίας,

ονόματα όπως ο Όμηρος,

ο Σαίξπηρ,

ο Μίλτον,

και ο Ουίτμαν είναι άμεσα αναγνωρίσιμα.

Όμως υπάρχει ένας σπουδαίος
Γάλλος ποιητής του 20ου αιώνα

του οποίου το όνομα
πιθανόν να μην γνωρίζετε:

Γκιγιώμ Απολλιναίρ.

Ήταν στενός φίλος και συνεργάτης
καλλιτεχνών όπως ο Πικάσο,

ο Ρουσώ,

και ο Σαγκάλ.

Επινόησε τον όρο σουρεαλισμός,

και υπάρχει η υποψία
ότι έκλεψε τη Μόνα Λίζα το 1911.

Στη σύντομη ζωή του,

συνέθεσε ποίηση
που συνδύαζε κείμενο και εικόνα

με τρόπο που φαινομενικώς προέβλεπε
μια επερχόμενη καλλιτεχνική επανάσταση.

Στα τέλη του 19ου
και στις αρχές του 20ου αιώνα,

οι φτηνές γειτονιές της Μονμάρτης
και του Μονπαρνάς στο Παρίσι,

ήταν το σπίτι όλων των φτωχών καλλιτεχνών.

Μόνο για εκεί τους έφταναν τα λεφτά.

Αυτοί οι ζωγράφοι,
συγγραφείς και διανοούμενοι,

ενωμένοι από το καλλιτεχνικό πάθος
και τις αντικομφορμιστικές ιδέες τους

αποτελούσαν τη γαλλική μποέμ υποκουλτούρα.

Τα καλλιτεχνικά, λογοτεχνικά,
και πνευματικά έργα τους

θα συντάραζαν τον κόσμο.

Στην αρχή του 20ου αιώνα,

σ' αυτό το δυναμικό σκηνικό,

ο κριτικός, ποιητής,
και υποστηρικτής της Αβάν-γκαρντ,

ο Γκιγιώμ Απολλιναίρ
ήταν ένα γνωστό σημείο αναφοράς.

Ως κριτικός τέχνης,
ο Απολλιναίρ εξήγησε στον κόσμο

τα κινήματα του κυβισμού
και του σουρεαλισμού,

και υπερασπίστηκε
πολλούς νέους καλλιτέχνες,

από το συχνά ξενοφοβικό
και στενόμυαλο κοινό.

Ως ποιητής, ο Απολλιναίρ
είχε πάθος με όλα τα είδη της τέχνης,

και ήταν γνώστης
της μεσαιωνικής λογοτεχνίας,

ειδικά της καλλιγραφίας
και των διακοσμημένων πρωτογραμμάτων.

Ως οραματιστής διέκρινε ένα κενό
ανάμεσα σε δύο καλλιτεχνικούς θεσμούς.

Από τη μία, οι δημοφιλείς, επικροτούμενες
παραδοσιακές μορφές τέχνης.

Από την άλλη, οι μορφές
καλλιτεχνικής έκφρασης

που έγιναν εφικτές μέσω
του σουρεαλισμού, του κυβισμού,

και νέων εφευρέσεων, όπως
ο κινηματογράφος και ο φωνογράφος.

Μέσα σ' αυτόν τον διαχωρισμό,

με τη δημιουργία της πιο σημαντικής
συμβολής του στην ποίηση,

το καλλιγράφημα,

ο Απολλιναίρ έχτισε μια γέφυρα.

Δημιούργησε το καλλιγράφημα
σαν ένα οπτικό ποίημα,

ένα γραπτό πορτρέτο,

ένα σκίτσο σκέψεων,

και το χρησιμοποίησε
για να εκφράσει τον μοντερνισμό

και την επιθυμία του να ωθήσει την ποίηση
πέρα από τα όρια του στίχου

στον 20ο αιώνα.

Κάποια από τα καλλιγραφήματά του
είναι αστεία,

όπως ο «Ωκεανός της Γης».

Άλλα είναι αφιερωμένα
σε νεαρούς, νεκρούς φίλους,

όπως το «La Colombe Poignardée
et le jet d'eau».

Κάποια εκφράζουν
μια συναισθηματική στιγμή,

όπως το «Il Pleut»:

«Βρέχει φωνές γυναικών
σα να ήταν πεθαμένες

ακόμα και μες στην ανάμνηση,

και βρέχει κι εσάς,
εξαίσιες συναντήσεις της ζωής μου,

ω, σταγονίτσες.

Αυτά τα αφηνιασμένα σύννεφα

χλιμιντρίζουν
ένα σύμπαν αυτηκόων πολιτειών

άκου αν βρέχει
καθώς η λύπη και η περιφρόνηση

θρηνούν υπό τους ήχους
μιας αρχαίας μουσικής.

Άκου που πέφτουν οι δεσμοί
που σε κρατούν ψηλά και χαμηλά».

Κάθε καλλιγράφημα σκοπεύει
να επιτρέψει στους αναγνώστες

να αποδεσμευτούν από
τη συνηθισμένη εμπειρία της ποίησης,

και να νοιώσουν και να δουν
κάτι καινούργιο.

Ο «Ωκεανός της γης» είναι μια εικόνα
που πρέπει κανείς πρώτα να δει,

πριν διαβαστούν οι λέξεις.

Στοιχεία κειμένου συνδυάζονται
με λέξεις σε σχήματα.

Δύο κυκλικά σχήματα,
το ένα εγγεγραμμένο σ' ένα τετράγωνο,

το άλλο βγαίνει απ' τη σελίδα
σε μορφή σπιράλ.

Μαζί δημιουργούν μια εικόνα
με στοιχεία κυβισμού.

Μετά, διαβάζοντας κανείς
το κείμενο πιο προσεκτικά,

οι περιγραφικές λέξεις υποδηλώνουν

μια εναέρια άποψη του πύργου του Άιφελ.

Αποτίουν φόρο τιμής στα ηλεκτρομαγνητικά
κύματα του τηλέγραφου,

μια νέα μορφή επικοινωνίας της εποχής.

Αναμφίβολα, οι καλλιτεχνικές εκφράσεις
στα καλλιγραφήματα του Απολλιναίρ

δεν αποδεικνύουν απλώς
την ποιητική δεινότητα,

ενός μαέστρου αυτής της τέχνης.

Κάθε καλλιγράφημα από μόνο του
αποτελεί επίσης ένα στιγμιότυπο,

που εμπεριέχει το πάθος,

τον ενθουσιασμό,

και την προσμονή όλων
των Παριζιάνων μποέμ καλλιτεχνών,

ανάμεσα τους και του Απολλιναίρ,

οι περισσότεροι εκ των οποίων
ήταν μπροστά από την εποχή τους,

και το καινοτόμο έργο τους
λαχταρούσε για το μέλλον.