Kathryn Schulz: Të jesh gabim

Shumica prej nesh bëjmë gjithçka që të mos mendojmë se jemi gabim. Por çfarë nëse jemi gabim për këtë? "Gabimologjistja" Kathryn Schulz jep një arsyetim bindës jo vetëm të pranojmë, por edhe t'i përqafojmë gabimet tona.

Është viti 1995,

unë jam në kolegj,

dhe bashkë me një mike shkojmë në një udhëtim

nga Providence, Rhode Island

në Portland, Oregon.

Dhe e dini, ne jemi të reja dhe të papuna,

dhe gjithë këtë udhëtim e bëjmë mespërmes

parqeve shtetërore

dhe pyjeve nacionale --

faktikisht bëjmë rrugën më të gjatë që mund ta merrnim.

Dhe diku në mes të South Dakota,

kthehem nga shoqja ime

dhe i bëj një pyetje

që po më bezdiste

për 2000 milje (3219 km).

"Si është puna me këtë shenjën kineze që vazhdoj ta shoh matanë rrugës?"

Mikja ime më jep një vështrim krejtësisht të zbrazët.

Një zotëri në rradhën e parë

po bën një imitim perfekt të shikimit të saj.

(Të qeshura)

Dhe unë i them, "E di,

të gjitha këto shenja që vazhdimisht po i shohim

me symbol karakter kinez në to."

Ajo vetëm më shikon për disa momente,

dhe pastaj ia plas të qeshurës

sepse e kupton se për çfarë po flisja.

Dhe për çfarë e kam fjalën është kjo.

(Të qeshura)

Simboli i famshmëm kinez për zona pikniku.

(Të qeshura)

Kam kaluar pesë vitet e fundit të jetës sime

duke menduar për situata

pikërisht si kjo --

pse ne ndonjëherë keqkuptojmë

shenjat rreth nesh,

dhe si sillemi kur ndodh kjo,

dhe çfarë e gjithë kjo na tregon për natyrën njerëzore.

Me fjalë të tjera, siç e dëgjuat Chris duke thënë,

kam kaluar pesë vitet e fundit

duke menduar për të qenit gabim.

Kjo mund t’ju duket si një vendim i çuditshëm për karrierë,

por kjo në fakt ka një avantazh të madh:

nuk ka konkurrencë të punës.

(Të qeshura)

Faktikisht, shumica prej nesh bëjmë gjithçka

që të mos mendojmë se jemi gabim,

ose të paktën shmangim të menduarit

se mund të jemi gabim.

Ne e marrim këtë në mënyrë abstrakte.

Të gjithë e dimë se të gjithë në këtë dhomë bëjnë gabime.

Qeniet njerëzore, në përgjithësi, janë të gabueshme - në rregull.

Por tani kur vjen puna tek unë,

për të gjitha besimet që kam,

këtu në kohën e tashme,

papritmas i gjithë ky vlerësim abstrakt i të qënit gabim

del nga dritarja --

dhe mua nuk më kujtohet asgjë për të cilën jam gabim.

Dhe ideja është që, koha e tashme është ku ne jetojmë.

Ne shkojmë në takime në kohën e tashme;

ne shkojmë për pushime me familjen në kohën e tashme;

ne dalim në votime dhe votojnë në kohën e tashme.

Dhe kështu ne përfundojmë duke udhëtuar nëpër jetë,

të bllokuar në një fluskë të vogël

duke u ndjerë se kemi të drejtë për çdo gjë.

Unë mendoj se ky është një problem.

Mendoj se ky është problem për secilin nga ne si individë,

në jetën tonë personale dhe profesionale,

dhe mendoj se është një problem për të gjithë ne së bashku si një kulturë.

Dhe ajo çfarë dua të bëj sot

është, para së gjithash, të flas se pse ne mbërthehemi

brenda ndjenjës se ne kemi të drejtë.

Dhe së dyti, pse ky është një problem.

Dhe së fundi, dua t’ju bind

se është e mundur

që të bësh një hap jashtë asaj ndjenje,

dhe se, në qoftë se ju mund ta bëni këtë,

është hapi i vetëm

më moral, intelektual dhe më kreativ që ju mund të bëni.

Pra, përse mbërthehemi

në ndjenjën se ne kemi të drejtë?

Një arsye në fakt ka të bëjë me ndjenjën e të qenit gabim.

Më lejoni të kërkoj diçka nga ju --

ose në fakt, më lejoni t’ju pyes diçka pasi ju jeni këtu:

Si ju bën të ndiheni -- emocionalisht --

si ndiheni kur jeni gabim?

E tmerrshme. Humbje.

E turpshme. Në rregull, mirë.

E tmerrshme, humbje, e turpshme --

faleminderit, këto janë përgjigje shumë të mira,

por janë përgjigje për një pyetje tjetër.

Ju iu përgjigjët pyetjes:

Si ndiheni kur e kuptoni se keni gabuar?

(Të qeshura)

Ta kuptoni se keni gabuar mund t’ju bëjë të ndjeni të gjitha këto e edhe më shumë, apo jo?

Mund të jetë shpirtërisht shkatërruese, mund të jetë demaskuese,

mund të jetë edhe qesharake,

si gabimi im për simbolin kinez.

Por, vetëm të jesh gabim

nuk ju bën të ndjeni asgjë.

Do t’ua jap një analogji.

A ju kujtohet filmi vizatimor Loony Tunes

ku një kojotë patetike

është gjithmonë në ndjekje të shpendit kalifornian (roadrunner) dhe asnjëherë nuk arrrin ta kapi?

Gati në të gjitha episodet e këtij filmi vizatimor,

ka një moment ku kojota e ndjek shpendin,

i cili hidhet nga një lartësi,

gjë që është në rregull sepse ai është zog dhe mund të fluturojë.

Por, kojota vrapon pas tij dhe po ashtu hidhet nga lartësia.

Dhe çfarë është qesharake --

të paktën kur je gjashtë vjeç --

është se kojota është në rregull me këtë.

Ai vazhdon të vrapojë --

deri në momentin kur shikon poshtë

dhe kupton se është në mes të ajrit.

Dhe pastaj ai bie.

Kur jemi gabim për diçka --

por jo kur e kuptojmë atë, por para se ta kuptojmë --

ne jemi sikur ajo kojota

pasi është hedhur nga lartësia dhe para se të shikonte poshtë.

Ju e dini, tashmë kemi gabuar,

tashmë jemi në telashe

por ndjehemi sikur jemi në tokë të fortë.

Kështu që unë realisht duhet të korrektoj diçka që e thashë më parë.

Të jesh gabim të bën të ndjesh diçka;

të bën të ndjesh se ke të drejtë.

(Të qeshura)

Pra, kjo është një arsye, një arsye strukturore,

pse ne mbërthehemi brenda ndjenjës se kemi të drejtë.

Unë e quaj këtë verbim error.

Shumicën e herëve,

ne nuk ndjejmë asnjë zë të brendshëm

që na tregon se jemi gabim për diçka,

deri sa është tepër vonë.

Por ka një arsye të dytë përse ne mbërthehemi brenda kësaj ndjenje --

dhe kjo është kulturore.

Kujtoni kohën e shkollës fillore.

Jeni të ulur në klasë,

dhe mësuesi ua kthen provimet,

dhe një prej tyre duket si kjo.

Por kjo nuk është e imja.

(Të qeshura)

Ja ku jeni në shkollë fillore,

dhe e dini saktësisht çfarë të mendoni

për fëmijën i cili mori këtë kuiz.

Është një fëmijë i paaftë, ngatërrestar,

i vetmi që kurrë nuk bën detyrat e shtëpisë.

Kështu që derisa bëheni nëntë vjeç,

ju keni mësuar, para së gjithash,

se njerëzit që gabojnë

janë dembelë, budallenjë të papërgjegjshëm --

dhe të së dyti,

të kesh sukses në jetë

do të thotë të mos gabosh kurrë.

Ne i mësojmë këto mësime të këqija shumë mirë.

Dhe shumë prej nesh --

dhe dyshoj, sidomos shumë prej nesh në këtë sallë --

kanë të bëjnë me këto duke u bërë

nxënës të vegjël perfektë,

perfeksionistë, super të suksesshëm.

Apo jo,

z. CFO, astrofizikant, ultra-maratonist?

(Të qeshura)

Si duket ju të gjithë jeni CFO, astrofizikantë, ultra-maratonistë.

Mirë, në rregull.

Përveç se atëherë ne na kap paniku

nga mundësia që kemi gabuar diku.

Sepse sipas kësaj,

të gabojmë diku

tregon se diçka nuk është në rregull me ne.

Kështu ne insistojmë se kemi të drejtë,

sepse na bën të ndihemi të mençur dhe të përgjegjshëm

dhe të sinqertë dhe të sigurtë.

Më lejoni t'ju tregoj një histori.

Nja dy vjet më parë,

një grua vjen në qendrën mjekësore Beth Izrael Deaconess për një operacion kirurgjikal.

Beth Izrael është në Boston.

Ky është një spital për mësimdhënie për Harvardin --

një nga spitalet më të mira në vend.

Pra kjo grua pranohet në spital dhe dërgonet në dhomën për operim.

I japin anestezine, kirurgu e operon --

pastaj e qep përsëri dhe e dërgon në dhomë.

Çdo gjë duket se kishte shkuar mirë.

Dhe ajo zgjohet, dhe shikon poshtë vetes,

dhe thotë: "Pse është me fasho ana e gabuar e trupit tim ?"

Ana e gabuar e trupit të saj ishte me fasho

sepse kirurgu kishte kryer një operacion të rëndësishëm

në këmbën e saj të majtë në vend të këmbës së djathtë.

Kur nën-presidenti për cilësine e kujdesit shëndetësor në Beth Izrael

foli në lidhje me këtë incident,

ai tha diçka shumë interesante.

Ai tha, "Për çfarëdo arsye,

kirurgu thjesht mendonte

se ai ishte në anën e duhur të pacientit."

(Të qeshura)

Qëllimi i kësaj historie

është se të kesh shumë besim në ndjenjën

se ke të drejtë për cfarëdo,

mund të jetë shumë e rrezikshme.

Kjo ndjenjë e brendshme se kemi të drejtë

dhe që e ndjejmë aq shpesh

nuk është një udhëzues i besueshëm

për realitetin e botës së jashtme.

Dhe, kur ne veprojmë sikurse është,

dhe nuk mendojmë se jemi gabim,

atëherë përfundojmë duke bërë gjëra

të tilla si hedhja e 200 milionë gallonëve (757 milionë litra) naftë në Gjirin e Meksikës,

ose shkatërrimi i ekonomisë globale.

Pra, ky është një problem i madh praktik.

Por është gjithashtu një problem i madh social.

Mendoni për një moment se çfarë do të thotë të ndjesh se ke të drejtë.

Kjo do të thotë që mendoni se besimet tuaja

në mënyrë të përkryer pasqyrojnë realitetin.

Dhe kur ju ndjeheni ashtu,

atëherë keni një problem për të zgjidhur,

që është, se si do t’ia sqarosh

këtë të gjithë njerëzve që nuk pajtohen me ty?

Rezulton, se shumica prej nesh ua sqarojmë në të njëjtën mënyrë,

duke përdorur një seri supozimesh jo të mira.

Gjëja e parë që ne zakonisht bëjmë kur dikush nuk pajtohet me ne

është të supozojmë se ata janë thjeshtë injorantë.

Ata nuk kanë qasje në informatat e njëjta që kemi ne,

dhe në momentin kur ne e ndajmë këtë informacion me ta,

ata do ta shohin dritën dhe do t’i bashkangjiiten grupit tonë.

Kur kjo nuk funksionon,

dhe del se ata njerëz kanë të gjitha faktet e njëjta që kemi ne,

dhe prapë nuk pajtohen me ne,

atëherë ne kalojnë tek supozimi i dytë,

që është se ata janë idiotë.

(Të qeshura)

Ata kanë të gjitha pjesët e duhura të enigmës,

dhe janë shumë budallenj për t’i bashkuar si duhet.

Dhe kur kjo nuk funksionon,

kur del se njerëzit të cilët nuk pajtohen me ne

kanë të gjitha faktet që kemi edhe ne,

dhe janë mjaft të zgjuar,

atëherë ne kalojmë tek supozimi i tretë:

ata e dinë të vërtetën,

dhe me qëllim po e ndryshojnë atë

për qëllimet e tyre keqdashëse.

Dhe, kjo është një katastrofë.

Kjo që ia bashkojmë ndjenjës tonë se kemi të drejtë

na stopon të parandalojmë gabimet

kur absolutisht kemi nevojë

dhe kjo na bën ta trajtojmë njëri-tjetrin shumë keq.

Por për mua, çfarë është më së shumti enigmatike

dhe tragjike në lidhje me këtë,

është se kjo nuk është ajo çfarë na bën njerëz.

Është sikurse ne duam të imagjinojmë

se mendjet tona janë dritare të përkryera të tejdukshme

dhe ne vetëm hedhim shikimin jashtë

dhe mund ta përshkruajmë botën gjersa shpaloset para nesh.

Dhe ne duam që të gjithë të tjerët të shikojnë nga e njejta dritare

dhe të shohin të njëjtën gjë.

Kjo nuk është e vërtetë,

dhe nëse do të ishte, jeta do të jetë shumë e mërzitshme.

Mrekullia e mendjes tënde

nuk është se mund ta shohësh botën ashtu siç është.

Është se mund ta shohësh botën ashtu siç nuk është.

Ne mund ta kujtojmë të kaluarën,

dhe mund të mendojmë për të ardhmen,

dhe mund ta imagjinojmë se si është

të jesh një person tjetër në një vend tjetër.

Dhe ne të gjithë e bëjmë këtë në mënyra pak të ndryshme,

e cila është edhe arsyeja pse ne të gjithë mund të shikojmë qiellin e njejtë natën

dhe ta shohim këtë

edhe këtë

e edhe këtë.

Dhe po, është edhe arsyeja pse ne bëjmë gabime.

1200 vjet para se Dekarti të thoshte të famshmen

“Unë mendoj, prandaj jam”,

një njeri tjetër, Shën Augustini, u ul

dhe shkroi "Fallor ergo sum” --

"Unë gaboj, prandaj jam."

Augustini kishte kuptuar

se kapaciteti ynë për të gabuar,

nuk është ndonjë defekt i turpshëm

në sistemin e njerëzimit,

diçka që ne mund ta mënjanojmë apo tejkalojmë.

Është krejtësisht thelbësore e asaj se kush jemi.

Sepse, në dallim nga Zoti,

ne vërtet nuk e dijmë se çfarë po ndodh rreth nesh

Dhe ndryshe nga të gjitha kafshët e tjera,

ne jemi të fiksuar pas përpjekjes për ta kuptuar atë.

Për mua, ky obsesion

është burimi dhe rrënja

e gjithë produktivitetit dhe kreativitetit tonë.

Vitin e kaluar, për arsye të ndryshme,

kam dëgjuar shumë episode

në radion publike të emisionit Kjo Jetë Amerikane.

Dhe kështu po dëgjoja dhe po dëgjoja,

dhe në një moment, fillova të mendoj

se të gjitha historitë kishin të bënin me të qenit gabim.

Dhe mendimi im i parë ishte,

"E kam humbur.

Jam bërë një zonjë e çmendur e gabuar.

Dhe po e imagjinoja kudo,"

që kishte ndodhur.

Por disa muaj më vonë,

pata rastin ta intervistoja Ira Glass, prezentuesin e emisionit.

Dhe ia përmenda këtë atij,

dhe më tha, "Në të vërtetë, ashtu është.

Në fakt," thotë ai,

si staf, ne gjithmonë bëjmë shaka

me atë se si çdo episod i këtij emisioni

ka të njejtën tematikë.

Dhe kjo tematikë është:

"kam menduar se do të ndodhte një gjë,

por ndodhi dicka tjetër."

Dhe puna është se," thotë Ira Glass, "ne kemi nevojë për këtë.

Ne kemi nevojë për këto momente

të papritura dhe ndryshime dhe gabime

në mënyrë që këto histori të kenë sukses.

"Dhe për të gjithë ne të tjerët, pjesëtarë të audiencës,

si dëgjues, si lexues,

ne i pranojmë këto gjëra.

Ne i duam historitë me komplote,

dhelpëri, dhe mbarime befasuese.

Kur është fjala për historitë tona,

ne na pëlqen të jemi gabim.

Por, ju e dini, historitë tona janë si kjo

për shkak se jetët tona janë si kjo.

Ne mendojmë se një gjë do të ndodhë

por pastaj ndodh diçka tjetër.

George Bush mendonte se do ta pushtonte Irakun,

do të gjente ca armë për shkatërrim masiv,

do të çlironte popullatën dhe do të sillte demokracinë në Lindjen e Mesme.

Dhe diçka tjetër ndodhi.

Dhe Hosni Mubarak

mendonte se do të ishte diktator i Egjiptit deri në fund të jetës së tij,

derisa do të plakej apo do të sëmurej

dhe ta do kalonte pushtetin tek djali i tij.

Dhe diçka tjetër ndodhi.

Dhe ndoshta ju keni menduar

se do të rriteni dhe do të martoheni me dashurinë e shkollës së mesme

dhe do të ktheheni në vendin e lindjes për të rritur fëmijët tuaj së bashku.

Dhe diçka tjetër ndodhi.

Dhe duhet t’ju them

se unë mendova se po shkruaja një libër

me një temë të cilën të gjithë e urrejnë

dhe për një audiencë që kurrë nuk do të materializohej.

Dhe diçka tjetër ndodhi.

(Të qeshura)

Dua të them, kjo është jeta.

Për të mirë dhe për keq,

ne gjenerojmë histori të jashtëzakonshme

për botën rreth nesh,

dhe pastaj bota kthehet dhe na mahnit.

Pa ofendime, por e tërë kjo konferencë

është një monument i jashtëzakonshëm

për kapacitetin tonë për të bërë gabime.

Ne sapo kemi kaluar një javë të tërë

duke folur për inovacione, avancime

dhe përmirësime,

por a e dini përse kemi nevojë për të gjitha këto inovacione,

avancime, dhe përmirësime?

Sepse gjysma e gjërave

që janë marramendëse dhe e ndryshojnë botën

TED 1998 --

eh

(Të qeshura)

Nuk ndodhi ashtu siç ishte menduar, apo jo.

(Të qeshura)

Ku është rraketa ime e nga rripi, Chris?

(Të qeshura)

(Duartrokitje)

Dhe ja ku jemi përsëri.

Kjo është se si shkon.

Ne vijmë me një ide tjetër.

E tregojmë një histori tjetër.

E mbajmë një konferencë tjetër.

Tematika e kësaj,

siç e keni dëgjuar shtatë milion herë,

është rizbulimi i një mrekullie.

Dhe për mua,

në qoftë se ju vërtet doni të rizbuloni një mrekulli,

ju duhet të bëni një hap jashtë

asaj hapësire të vogël, të tmerrshme e të qenit githmonë drejtë,

dhe të shikoni njëri-tjetrin

dhe të shikoni pafundësinë,

kompleksitetin dhe misterin

e universit,

dhe të jeni në gjendje të thoni,

"Wow, nuk e di.

Ndoshta unë jam gabim."

Faleminderit.

(Duartrokitje)

Ju faleminderit.

(Duartrokitje)