< Return to Video

Aimee Mullins og hennar 12 par bein

  • 0:00 - 0:03
    Eg var å presenterte for om lag 300 born,
  • 0:03 - 0:05
    alder seks til åtte, ved eit museum for born,
  • 0:05 - 0:09
    og eg hadde med meg ein bag full av bein,
  • 0:09 - 0:11
    liknande dei tingene dykk ser her oppe,
  • 0:11 - 0:13
    og hadde spreidd dei ut på eit bord, for borna.
  • 0:13 - 0:17
    Mi erfaring er at born er naturleg nysgjerrige
  • 0:17 - 0:19
    om det dei ikkje kjennar til, eller ikkje forstår,
  • 0:19 - 0:21
    eller det som er framand for dei.
  • 0:21 - 0:23
    Dei lerer kun å vere redde for desse forskjellane
  • 0:23 - 0:26
    når ein vaksen påverkar dei til å oppføra seg slik,
  • 0:26 - 0:29
    og kanskje sensurerar den naturlege nysgjerrigheita,
  • 0:29 - 0:32
    eller som du veit, legg band på det å stille spørsmål
  • 0:32 - 0:34
    i håp om å få høflege små born.
  • 0:34 - 0:38
    Så, eg berre førestelte meg ei fyrsteklasselærar ute i lobbyen
  • 0:38 - 0:41
    med desse kavande borna, som seier, "Nå, kva enn dykk gjer,
  • 0:41 - 0:43
    ikkje stir på beina hennar."
  • 0:43 - 0:45
    Men, selvfølgeleg, det er jo poenget.
  • 0:45 - 0:48
    Det var derfor eg var der, eg ville invitera dei til å sjå og utforske.
  • 0:48 - 0:52
    Så, eg gjorde ei avtale med dei vaksne
  • 0:52 - 0:55
    at borna kunne koma inn, utan vaksne, i to minuttar,
  • 0:55 - 0:57
    på eiga hand.
  • 0:57 - 1:01
    Dørane opnar seg, borna samlar seg ved dette bordet med bein,
  • 1:01 - 1:04
    og dei prikkar og trykkar, dei bevegar tærne,
  • 1:04 - 1:06
    og dei prøver å leggja all vekta si på sprintbeinet
  • 1:06 - 1:08
    for å sjå kva som skjer då.
  • 1:08 - 1:10
    Eg sa, "born, veldig kjapt --
  • 1:10 - 1:14
    eg vakna opp denne morgonen, og eg bestemde meg for at eg ville vere i stand til å hoppa over eit hus.
  • 1:14 - 1:16
    ikkje noko for svært, to eller tre etasjar --
  • 1:16 - 1:21
    men, om dykk kunne kome på eit eller anna dyr, superhelt, eller teikneserie figur,
  • 1:21 - 1:23
    kva som helst som du kan drøyma fram nett no,
  • 1:23 - 1:25
    kva for bein ville dykk ha lagd til meg?
  • 1:25 - 1:28
    Og straks var det ei stemme som ropa, "kenguru!"
  • 1:28 - 1:30
    "Nei, nei, nei! Burde vere ein frosk!"
  • 1:30 - 1:32
    "Nei. Det burde vere Go Go Gadget!"
  • 1:32 - 1:34
    "Nei, nei, nei! Det burde vere De Utrulege."
  • 1:34 - 1:37
    Og andre ting som eg ikkje -- er kjend med.
  • 1:37 - 1:39
    Og med eitt sa ein åtteåring,
  • 1:39 - 1:43
    "Hey, ville ikkje du likt å fly også?"
  • 1:44 - 1:47
    Og heile rommet inkludert meg var berre, "ja."
  • 1:47 - 1:49
    (Latter)
  • 1:49 - 1:52
    Og ganske enkelt, gjekk eg frå å vere ei kvinne
  • 1:52 - 1:56
    som desse borna ville vore trent til å sjå som "funksjonshemma"
  • 1:56 - 2:01
    til nokon som hadde eit potensial som kroppane deira ikkje hadde enno.
  • 2:01 - 2:03
    Som kanskje t.o.m kunne vere "funksjons-sterk."
  • 2:03 - 2:05
    Interessant
  • 2:05 - 2:10
    Så, nokre av dykk såg meg faktisk på TED, 11 år sidan,
  • 2:10 - 2:14
    og det har vore mykje snakk om kor mykje konferansen endrar liva
  • 2:14 - 2:18
    til både foredragholderar og publikum, og eg er ikkje noko unntak.
  • 2:18 - 2:24
    TED var bokstaveleg talt oppskytningsrampen for det neste tiåret av mitt livs utforsking.
  • 2:24 - 2:29
    På den tiden, var beina eg presenterte banebrytande innanfor proteser.
  • 2:29 - 2:31
    Eg hadde vovne karbonfiber sprintbein
  • 2:31 - 2:33
    modellert etter bakbeina på ein gepard.
  • 2:33 - 2:35
    som dykk kan ha sett på scenen i går.
  • 2:35 - 2:41
    Og også desse veldig naturtro, elegant måla silikon beina.
  • 2:41 - 2:45
    Så på den tida, var det sjangsen min til å kome med ei oppfordring
  • 2:45 - 2:49
    til innovatørar utanfor den tradisjonelle, medisin bransjen for proteser
  • 2:49 - 2:53
    til å tilføre deira talent til vitskapen og kunsten
  • 2:53 - 2:55
    med å byggje bein.
  • 2:55 - 3:00
    Sånn at me kan slutta med å standarisera form, funksjon og estetikk,
  • 3:00 - 3:02
    og i staden gje dei forskjellig betydning.
  • 3:02 - 3:06
    Vel, heldigvis for meg, svara mange folk på den oppfordringa.
  • 3:06 - 3:11
    Og reisa byrja, pussig nok, med ein besøkande på TED konferansen --
  • 3:11 - 3:14
    Chee Pearlman, som forhåpentlegvis er i salen idag.
  • 3:14 - 3:17
    Ho var redaktøren for eit magasin den gong kalla ID,
  • 3:17 - 3:20
    der ho gav meg eit forside oppslag.
  • 3:20 - 3:23
    Dette starta ei forykande ferd.
  • 3:23 - 3:25
    Merkverdige møter hendte meg på den tiden;
  • 3:25 - 3:28
    eg hadde drive å akseptert fleire invitasjonar til å snakka
  • 3:28 - 3:31
    om designet av gepard beina, rundt omkring i verda.
  • 3:31 - 3:34
    Folk kom opp til meg etter konferansen,
  • 3:34 - 3:36
    menn og kvinner.
  • 3:36 - 3:38
    Og samtalen ville gå om lag slik,
  • 3:38 - 3:42
    "Du veit Aimee, du er veldig attraktiv."
  • 3:42 - 3:44
    Du ser ikkje funksjonshemma ut."
  • 3:44 - 3:45
    (Latter)
  • 3:45 - 3:47
    Eg tenkte, "Vel, det er fasinerande,
  • 3:47 - 3:49
    fordi eg føler meg ikkje funksjonshemma."
  • 3:49 - 3:54
    Og det opna verkeleg augene mine for denne dialogen
  • 3:54 - 3:56
    som kunne utforskast, når det gjaldt skjønnheit.
  • 3:56 - 3:59
    Kva treng ei vakker kvinne å sjå ut som?
  • 3:59 - 4:01
    Kva er ein sexy kropp?
  • 4:01 - 4:03
    Og verdt å merkje seg, frå eit synspunkt om identitet,
  • 4:03 - 4:06
    kva vil det seie å ha ei funksjonshemming?
  • 4:06 - 4:09
    Eg meinar, folkens -- Pamela Anderson har fleire proteser i kroppen hennar enn meg.
  • 4:09 - 4:11
    Ingen kallar henne funksjonshemma.
  • 4:11 - 4:16
    (Latter)
  • 4:17 - 4:21
    Så, dette magasinet, gjekk frå grafisk designar Peter Saville,
  • 4:21 - 4:26
    til mote designar Alexander McQueen, og fotograf Nick Knight,
  • 4:26 - 4:28
    som også var interessert i å utforska den dialogen.
  • 4:28 - 4:31
    Så, tre månader etter TED var eg på eit fly
  • 4:31 - 4:36
    til London, for å gjere min første mote jobb,
  • 4:36 - 4:37
    som resulterte i dette omslaget --
  • 4:37 - 4:40
    Funksjons-mote?
  • 4:40 - 4:44
    Tre månader etter det, gjekk eg første gong på catwalk for for Alexander McQueen
  • 4:44 - 4:49
    på eit par håndlagde, utskorne bein av tre lagd av solid ask.
  • 4:49 - 4:52
    Ingen visste -- alle trudde dei var treaktige støvlar.
  • 4:52 - 4:54
    Eg har dei faktisk med meg her:
  • 4:55 - 4:59
    Vinranker, magnoliaer, verkeleg imponerande.
  • 5:00 - 5:03
    Poesi er viktig.
  • 5:03 - 5:08
    Poesi er det som hevar det banale og forsømde objektet
  • 5:08 - 5:10
    opp til eit kunstnarleg plan.
  • 5:10 - 5:16
    Det kan transformera tingen som kunne ha gjort folk redde
  • 5:16 - 5:18
    til noko som inviterar dem til å sjå,
  • 5:18 - 5:21
    og sjå litt lengre,
  • 5:21 - 5:23
    og kanskje t.o.m. forstå.
  • 5:23 - 5:27
    Eg fekk førstehands kjennskap til dette på mitt neste eventyr.
  • 5:27 - 5:31
    Artisten Matthew Barney, i sitt film opus kalla Kremaster Syklusen.
  • 5:31 - 5:34
    Det var då det verkeleg traff meg --
  • 5:34 - 5:36
    at beina mine kunne vere kledeleg kunst.
  • 5:36 - 5:43
    Allerede då, byrja eg å bevega meg bort frå behovet om å kopiera det menneskelege,
  • 5:43 - 5:45
    som det einaste estetiske idealet.
  • 5:45 - 5:49
    Så me lagde det som folk elskverdig refererar til som kalla glass bein
  • 5:49 - 5:53
    sjølv om dei eigentleg er optisk klar polyurethane
  • 5:53 - 5:55
    også kalla bowling ball materiale.
  • 5:55 - 5:56
    Tungt!
  • 5:56 - 5:58
    Så lagde me desse beina, forma av jord.
  • 5:58 - 6:02
    med eit system av potet røter veksande igjennom, og raudbetar ut toppen.
  • 6:02 - 6:04
    og ein yndig tå av messing.
  • 6:04 - 6:06
    Det er eit godt nærbilete av den.
  • 6:06 - 6:08
    Og så er det ein annan karakter som var halvt kvinne, halvt gepard --
  • 6:08 - 6:10
    ei lita heidring av livet mitt som sportsutøvar.
  • 6:10 - 6:13
    14 timar med sminke meint for protesar.
  • 6:13 - 6:17
    for å bli til eit dyr med artikulerte potar,
  • 6:17 - 6:21
    klør og ein hale som vifta rundt,
  • 6:21 - 6:23
    som ein øgle.
  • 6:23 - 6:24
    (Latter)
  • 6:25 - 6:29
    Og så eit anna par bein me samarbeidde på var desse ...
  • 6:29 - 6:31
    ser ut som manet bein.
  • 6:31 - 6:33
    Også av plast.
  • 6:33 - 6:36
    Det einaste føremålet som desse beina kan tene
  • 6:36 - 6:39
    utanfor ein film kontekst,
  • 6:39 - 6:42
    er å provosera sansane våre og tenna fantasien.
  • 6:42 - 6:45
    Så, det å vimse er viktig
  • 6:45 - 6:51
    Idag har eg over eit dusin par bein protesar.
  • 6:51 - 6:53
    som diverse personar har laga for meg,
  • 6:53 - 6:57
    og med desse har eg forskjellige opplevingar med underlaget.
  • 6:57 - 6:59
    Og eg kan endre høgda mi --
  • 6:59 - 7:01
    eg kjem i fem forskjellige høgder.
  • 7:01 - 7:03
    (Latter)
  • 7:03 - 7:05
    Idag er eg 1,85m.
  • 7:05 - 7:08
    Og eg fekk lagd desse beina litt over eit år sidan
  • 7:08 - 7:10
    ved Dorset Ortopedisk i England
  • 7:10 - 7:12
    og når eg brakte dei med meg heim til Manhattan,
  • 7:12 - 7:14
    hadde eg mi første natt ute på byen, på eit veldig fancy party.
  • 7:14 - 7:17
    Og det var ei jente der som hadde kjend meg i fleire år
  • 7:17 - 7:19
    med mine normale 1.73m.
  • 7:19 - 7:21
    Ho måpa idet ho såg meg,
  • 7:21 - 7:24
    og ho forsatte med, "Men du er så høg!"
  • 7:24 - 7:26
    Og eg sa, "Eg veit. Er det ikkje morosamt?"
  • 7:26 - 7:28
    Vel, det er litt som å ha stylter oppå styler,
  • 7:28 - 7:31
    men eg har eit heilt nytt forhold til dør karmar
  • 7:31 - 7:33
    som eg aldri hadde forventa eg skulle ha.
  • 7:33 - 7:36
    Og eg hadde det gøy med det.
  • 7:36 - 7:38
    Ho såg på meg,
  • 7:38 - 7:40
    og så sa ho, "Men, Aimee, det er ikkje rettferdig."
  • 7:40 - 7:43
    (Latter)
  • 7:43 - 7:45
    (Applaus)
  • 7:45 - 7:49
    Og det utrulege var at ho verkeleg meinte det.
  • 7:49 - 7:51
    Det er ikkje rettferdig at du kan forandra høgda di,
  • 7:51 - 7:53
    som du berre vil.
  • 7:53 - 7:55
    Og det var då eg visste --
  • 7:55 - 7:58
    det var då eg visste at dialogen i samfunnet,
  • 7:58 - 8:00
    har endra seg fundamentalt
  • 8:00 - 8:02
    det siste tiåret.
  • 8:02 - 8:07
    Det er ikkje lengre ei dialog om å koma over feil og manglar.
  • 8:07 - 8:09
    Det er ein dialog om forbetring.
  • 8:09 - 8:13
    Det er ein dialog om potensialet.
  • 8:13 - 8:18
    Ein protese treng ikkje representera behovet for å erstatta eit tap lengre.
  • 8:18 - 8:21
    Det kan stå som eit symbol om at beraren
  • 8:21 - 8:24
    har styrken til å få til kva enn dei vil
  • 8:24 - 8:26
    i det rommet.
  • 8:26 - 8:29
    Slik at folk som samfunnet ein gong tok for å vere funksjonshemma
  • 8:29 - 8:34
    kan nå vere arkitektane av deira eigne identitetar
  • 8:34 - 8:36
    og halde fram med å utvikle dei identitetane
  • 8:36 - 8:38
    gjennom å designa kroppane deira
  • 8:38 - 8:41
    frå eit myndiggjord ståsted.
  • 8:41 - 8:46
    Og det som verkeleg begeistrar meg no
  • 8:46 - 8:50
    er at ved å kombinera banebrytande teknologi --
  • 8:50 - 8:52
    robotikk, biomekanikk --
  • 8:52 - 8:54
    med den eldgamle poesien,
  • 8:54 - 9:00
    kjem me nærare ei forståing av vår kollektive humanitet.
  • 9:00 - 9:05
    Eg trur at om me vil oppdaga det fulle potensialet
  • 9:05 - 9:07
    i vår humanitet,
  • 9:07 - 9:11
    så treng me å feira dei hjerteskjerande styrkane.
  • 9:11 - 9:14
    og dei flotte funksjonshemmingane som me alle har.
  • 9:14 - 9:17
    I tenkjar på Shakespeare's Shylock:
  • 9:17 - 9:21
    "Om du stikk oss, blør me då ikkje?"
  • 9:21 - 9:24
    "Og om du kitlar oss, ler me då ikkje?"
  • 9:24 - 9:27
    Det er vår humanitet,
  • 9:27 - 9:29
    og alt potensialet i det,
  • 9:29 - 9:32
    som gjer oss vakre.
  • 9:32 - 9:33
    Takk så mykje.
  • 9:33 - 9:40
    (Applaus)
Title:
Aimee Mullins og hennar 12 par bein
Speaker:
Aimee Mullins
Description:

Atlet, skodespelar og aktivist Aimee Mullins snakkar om beinprotesane hennar - et dusin fasinerande par - og superkreftane dei gir ho: fart, venleik, 15 cm ekstra høgde ... Ganske enkelt, redefinerar ho kva menneskekroppen kan vere.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
09:46
Nils Norman Haukås added a translation

Norwegian Nynorsk subtitles

Revisions