Hoe laat is het op Mars?

Nagin Cox is Martiaan van de eerste generatie. Als ruimtevaartingenieur bij NASA's straalaandrijvingslaboratorium werkt Cox bij het team dat de Amerikaanse landingsvaartuigen op Mars regelt. Maar een baan van 9 tot 5 op een andere planeet, waar een dag 40 minuten langer is dan op aarde, kent bijzondere en vaak komische uitdagingen.

Velen van jullie hebben waarschijnlijk
de film 'The Martian' gezien.

Maar voor wie dat niet het geval is:
het is een film over een astronaut

die gestrand is op Mars
en zijn pogingen om in leven te blijven

tot de aarde een reddingsmissie kan sturen
om hem terug te brengen naar de aarde.

Gelukkig herstellen zij de communicatie

met astronaut Watney, op zeker moment,

zodat hij niet meer zo alleen op Mars is
totdat hij gered kan worden.

Terwijl je naar de film kijkt,
of zelfs zonder dat,

als je aan Mars denkt,

dan denk je waarschijnlijk aan
hoe ver het is en hoe afgelegen.

En misschien is niet bij je opgekomen

hoe de logistiek eigenlijk is
van het werken op een andere planeet --

van het wonen op twee planeten

als er mensen zijn op aarde en
er zijn wagentjes of mensen op Mars.

Stel, je hebt vrienden,
familieleden en collega's

in Californië, aan de westkust,
of elders in de wereld.

Als je probeert met hen te communiceren

dan is het eerste waar je soms aan denkt:

wacht even, hoe laat is het in Californië?

Bel ik ze uit bed? Is het OK om te bellen?

Zelfs als je met collega's overlegt
die in Europa zitten,

dan denk je onmiddellijk:

wat betekent het om de communicatie
te coördineren als mensen ver weg zijn?

We hebben nog geen mensen op Mars
maar wel Marswagentjes.

En op dit moment
is het bij Curiosity 6:10 in de ochtend.

Dus 6:10 in de ochtend op Mars.

We hebben vier wagentjes op Mars.

Amerika heeft vier wagentjes op Mars
sinds het midden van de jaren 90

en ik heb het voorrecht
om met drie ervan te mogen werken.

Ik ben dus ruimtevaartingenieur,
een ingenieur bij ruimtevaartoperaties

van NASA's Straalaandrijvingslaboratorium
in Los Angeles in Californië.

En deze wagentjes zijn onze
robotvertegenwoordigers.

Ze zijn dus onze ogen en oren
en ze bekijken de planeet voor ons

tot we mensen kunnen sturen.

We leren hoe we op andere planeten
te werk kunnen gaan door deze wagentjes.

Voor we mensen sturen, sturen we robots.

Dat er op Mars een tijdsverschil is

ten opzichte van onze tijd,

komt omdat de Marsdag
langer is dan de aarddag.

Onze aarddag is 24 uur

want zo lang duurt
één rotatie van de aarde,

één keer ronddraaien.

Onze dag telt dus 24 uur.

Op Mars duurt het 24 uur en ongeveer
40 minuten om rond te draaien.

Dat betekent dus dat de Marsdag
40 minuten langer is dan de aarddag.

Teams besturen de wagentjes
op Mars, zoals dit team.

Wij wonen op aarde,
maar we werken op Mars.

We moeten doen alsof we eigenlijk
met het wagentje op Mars zijn.

Ons werk, het werk van het team
waar ik deel van uitmaak,

is commando's sturen naar het wagentje,
die bepalen wat het de volgende dag doet.

Opdragen om te rijden of te boren
of wat het ook maar moet doen.

Terwijl het slaapt --
want het wagentje slaapt echt 's nachts,

omdat het zijn accu's weer moet opladen

en het moet de koude nachten op Mars
zien te doorstaan.

En dus slaapt het.

Terwijl het slaapt, werken wij aan
zijn programma voor de volgende dag.

Ik werk dus in nachtdienst op Mars.

(Gelach)

Om op aarde dagelijks
op dezelfde Marstijd te gaan werken --

stel, ik moet aan het werk
om 5 uur 's middags,

dit team moet elke dag aan het werk
om 5 uur 's middags Marstijd,

dan moeten we op aarde
elke dag 40 minuten later beginnen

om zo synchroon te blijven met Mars.

Dat is elke dag een tijdzone verschuiven.

De ene dag kom je om 8:00 uur binnen,
de volgende dag 40 minuten later om 8:40,

de volgende dag 40 minuten later om 9:20,

de volgende dag om 10:00 uur.

Elke dag blijf je 40 minuten verschuiven

tot je al gauw begint te werken
in het midden van de nacht --

het midden van de aardnacht.

Je kunt je dus voorstellen
hoe verwarrend dat is.

Vandaar het Marshorloge.

(Gelach)

In dit horloge zijn de gewichtjes
mechanisch aangepast

zodat het langzamer loopt.

Maar aanvankelijk --

ik kreeg dit horloge in 2004

toen Spirit en Opportunity
de Marswagentjes waren.

We dachten vooraf niet:

we hebben Marshorloges nodig.

We dachten, we hebben de tijd
gewoon op onze computers

en op de schermen van het controlecentrum
en dat zou genoeg zijn.

Ja, maar niet heus.

Want we werkten
niet alleen volgens Marstijd,

we leefden ook echt volgens Marstijd.

Meteen raakten we in de war
over hoe laat het was.

Je had dus iets om je pols nodig
om je te kunnen vertellen:

hoe laat is het op aarde?
Hoe laat is het op Mars?

Het was niet alleen de tijd op Mars
die verwarrend was;

we moesten ook in staat zijn
om er met elkaar over te praten.

Dus een "sol" is een Marsdag --
nogmaals: 24 uur en 40 minuten.

Als we praten over iets
dat op aarde gebeurt,

dan zeggen we 'today'.

Voor Mars zeggen we 'tosol'.

(Gelach)

Gisteren werd 'yestersol' voor Mars.

Ook nu weer dachten we vooraf niet
"O, laten we een taal uitvinden."

Maar het was verwarrend.

Ik herinner me iemand
die op me af kwam en zei:

"Ik wil deze activiteit morgen doen
met het voertuig, met het wagentje."

En ik zei: "Morgen, morgen,
of Marsmorgen?"

We begonnen met deze terminologie omdat we
een manier nodig hadden om te praten.

(Gelach)

Morgen werd 'nextersol' of 'solorrow'.

Omdat mensen andere voorkeuren hebben
voor de woorden die ze gebruiken.

Sommigen zeggen misschien 'tonic''
en anderen zeggen misschien 'fris'.

Wij hebben dus mensen die zeggen
'nextersol' of 'solorrow'.

Iets wat ik na een paar jaar
werken aan deze missies merkte,

was dat de mensen die aan de wagentjes
werken zoals wij, 'tosol' zeggen .

De mensen die aan de landingsmissies
werken die niet rondrijden,

die zeggen 'tosoul'.

Ik kon dus eigenlijk zeggen welke missie
je had vanwege je Martiaanse accent.

(Gelach)

We hebben dus de horloges en de taal
-- je bespeurt een rode draad? --

opdat we niet verward raken.

Maar zelfs het aardse daglicht
kon ons in verwarring brengen.

Als je bedenkt dat je nu op je werk zit

en het is midden in de Marsnacht

en er stroomt licht binnen door de ramen,

dan is dat ook verwarrend.

Dus kun je uit dit beeld
van de controlekamer opmaken

dat alle jaloezieën omlaag zijn.

Zodat er geen licht is dat ons afleidt.

De jaloezieën gingen in het hele gebouw
ongeveer een week voor de landing omlaag

en ze gingen niet meer omhoog
tot we van Marstijd afgingen.

Dit geldt dus ook voor thuis.

Ik heb drie keer met Marstijd gewerkt
en mijn man zegt dan:

we bereiden ons voor op Marstijd.

Hij doet dan overal folie op de ramen
en donkere gordijnen en zonwering

omdat het ook je gezin raakt.

Daar zat ik dan in die
verduisterde omgeving, maar hij ook.

En hij raakte eraan gewend.

Maar dan kreeg ik die klaag-e-mails
van hem als hij op zijn werk was.

Zal ik naar huis komen? Ben je wakker?

Hoe laat is het op Mars?

En ik besloot dat hij
een Marshorloge nodig had.

(Gelach)

Maar nu is het 2016
en er is natuurlijk een app voor.

(Gelach)

In plaats van de horloges kunnen we ook
onze smartphones gebruiken.

De invloed op het gezin
gold over de hele linie;

het betrof niet alleen diegenen
die met de wagentjes werkten

maar ook onze gezinnen.

Dit is David Oh,
een van onze vluchtleiders,

aan het strand in Los Angeles
met zijn gezin om 1 uur 's nachts.

(Gelach)

Omdat we in augustus zijn geland

en zijn kinderen pas weer terug
naar school hoefden in september

leefden ze met hem volgens Marstijd
gedurende een maand.

Elke dag stonden ze 40 minuten later op.

Ze zaten op het werkschema van hun vader.

Een maand lang leefden ze volgens Marstijd
en beleefden spannende avonturen,

zoals bowlen in het midden van de nacht

of naar het strand gaan.

Iets wat we allemaal ontdekten was

dat je in Los Angeles overal terecht kunt

om 3 uur 's nachts als er geen verkeer is.

(Gelach)

Na werktijd

wilden we niet thuis
ons gezin lastig vallen,

maar we hadden honger en in plaats van
in de buurt wat te eten, zeiden we:

"Wacht even, we hebben toch dat geweldige
24-uurs restaurant in Long Beach.

We zijn er binnen 10 minuten!"

Dus reden we er heen --
als in de jaren 60, geen verkeer.

We reden er heen en
de restauranteigenaar zei:

"Wie zijn jullie ?

En waarom zijn jullie in mijn restaurant
om 3 uur 's nachts?"

Ze beseften dat er hordes Martianen waren

die uitzwerfden over de snelwegen van LA
midden in de nacht --

in het midden van de aardnacht.

We gingen ons zelf Marsbewoners noemen.

Als je volgens Marstijd werkte,
noemde je jezelf Marsbewoner

en alle anderen waren aardbewoners.

(Gelach)

Omdat je elke dag een tijdzone verschuift,

begin je jezelf afgezonderd te voelen
van alle anderen.

Je zit letterlijk in je eigen wereld.

Ik heb dus deze button op die zegt:
'Ik heb Marstijd overleefd. Sol 0-90.'

Er is een foto van, daar op het scherm.

De reden waarom we die buttons hebben,
is dat we volgens Marstijd werken

om zo efficiënt mogelijk te kunnen omgaan
met het wagentje op Mars

om onze tijd optimaal te benutten.

We hanteren Marstijd
niet meer dan drie of vier maanden.

Uiteindelijk gaan we naar een gewijzigd
Marstijd-schema, waarmee we nu werken.

Omdat het zwaar voor je lichaam is
en zwaar voor je gezin.

Er waren zelfs slaaponderzoekers
die ons bestudeerden,

omdat het zo ongewoon was voor mensen
om hun dagen te proberen te verlengen.

Op ongeveer dertig van ons

voerden ze slaaptekort-experimenten uit.

Dus dan kwam ik me laten testen
en viel elke keer in slaap.

En dat kwam weer omdat het op den duur
zwaar voor je lichaam wordt.

Maar toch was het geweldig.

Het gaf een enorm saamhorigheidsgevoel
met de andere leden van het team,

maar het is moeilijk vol te houden.

Deze wagentjesmissies zijn onze
eerste stappen in het zonnestelsel.

We leren op meer dan één planeet te leven.

We wijzigen ons perspectief
om multi-planetair te worden.

De volgende keer
als je een Star Wars-film ziet

en er gaan mensen van het
Dagobah systeem naar Tatooine,

bedenk dan wat het in feite betekent
dat mensen zo ver van je af zitten.

Wat het betekent in termen van
de afstanden tussen hen,

hoe ze zich van elkaar gescheiden voelen

en de logistiek van andere tijdzones.

We hebben nog geen mensen naar Mars
gestuurd, maar hopen dat wel te gaan doen.

En met bedrijven als SpaceX en NASA

en alle internationale
ruimteagentschappen van de wereld

hopen we dat in de komende
paar decennia te kunnen doen.

Spoedig zullen er mensen op Mars staan
en we zullen echt multi-planetair zijn.

De jongen of het meisje

dat straks naar Mars gaat, kan hier
in dit publiek zitten of dit beluisteren.

Ik heb bij JPL aan deze missies
willen werken vanaf mijn veertiende

en ik voel me bevoorrecht.

Dit is een opmerkelijke periode
binnen het ruimteprogramma

en we maken deze reis samen.

De volgende keer dat je vindt
dat een dag te weinig uren heeft,

onthoud dan dat het allemaal
een kwestie is van je aardse perspectief.

Dank je wel.

(Applaus)