Velen van jullie hebben waarschijnlijk de film 'The Martian' gezien. Maar voor wie dat niet het geval is: het is een film over een astronaut die gestrand is op Mars en zijn pogingen om in leven te blijven tot de aarde een reddingsmissie kan sturen om hem terug te brengen naar de aarde. Gelukkig herstellen zij de communicatie met astronaut Watney, op zeker moment, zodat hij niet meer zo alleen op Mars is totdat hij gered kan worden. Terwijl je naar de film kijkt, of zelfs zonder dat, als je aan Mars denkt, dan denk je waarschijnlijk aan hoe ver het is en hoe afgelegen. En misschien is niet bij je opgekomen hoe de logistiek eigenlijk is van het werken op een andere planeet -- van het wonen op twee planeten als er mensen zijn op aarde en er zijn wagentjes of mensen op Mars. Stel, je hebt vrienden, familieleden en collega's in Californië, aan de westkust, of elders in de wereld. Als je probeert met hen te communiceren dan is het eerste waar je soms aan denkt: wacht even, hoe laat is het in Californië? Bel ik ze uit bed? Is het OK om te bellen? Zelfs als je met collega's overlegt die in Europa zitten, dan denk je onmiddellijk: wat betekent het om de communicatie te coördineren als mensen ver weg zijn? We hebben nog geen mensen op Mars maar wel Marswagentjes. En op dit moment is het bij Curiosity 6:10 in de ochtend. Dus 6:10 in de ochtend op Mars. We hebben vier wagentjes op Mars. Amerika heeft vier wagentjes op Mars sinds het midden van de jaren 90 en ik heb het voorrecht om met drie ervan te mogen werken. Ik ben dus ruimtevaartingenieur, een ingenieur bij ruimtevaartoperaties van NASA's Straalaandrijvingslaboratorium in Los Angeles in Californië. En deze wagentjes zijn onze robotvertegenwoordigers. Ze zijn dus onze ogen en oren en ze bekijken de planeet voor ons tot we mensen kunnen sturen. We leren hoe we op andere planeten te werk kunnen gaan door deze wagentjes. Voor we mensen sturen, sturen we robots. Dat er op Mars een tijdsverschil is ten opzichte van onze tijd, komt omdat de Marsdag langer is dan de aarddag. Onze aarddag is 24 uur want zo lang duurt één rotatie van de aarde, één keer ronddraaien. Onze dag telt dus 24 uur. Op Mars duurt het 24 uur en ongeveer 40 minuten om rond te draaien. Dat betekent dus dat de Marsdag 40 minuten langer is dan de aarddag. Teams besturen de wagentjes op Mars, zoals dit team. Wij wonen op aarde, maar we werken op Mars. We moeten doen alsof we eigenlijk met het wagentje op Mars zijn. Ons werk, het werk van het team waar ik deel van uitmaak, is commando's sturen naar het wagentje, die bepalen wat het de volgende dag doet. Opdragen om te rijden of te boren of wat het ook maar moet doen. Terwijl het slaapt -- want het wagentje slaapt echt 's nachts, omdat het zijn accu's weer moet opladen en het moet de koude nachten op Mars zien te doorstaan. En dus slaapt het. Terwijl het slaapt, werken wij aan zijn programma voor de volgende dag. Ik werk dus in nachtdienst op Mars. (Gelach) Om op aarde dagelijks op dezelfde Marstijd te gaan werken -- stel, ik moet aan het werk om 5 uur 's middags, dit team moet elke dag aan het werk om 5 uur 's middags Marstijd, dan moeten we op aarde elke dag 40 minuten later beginnen om zo synchroon te blijven met Mars. Dat is elke dag een tijdzone verschuiven. De ene dag kom je om 8:00 uur binnen, de volgende dag 40 minuten later om 8:40, de volgende dag 40 minuten later om 9:20, de volgende dag om 10:00 uur. Elke dag blijf je 40 minuten verschuiven tot je al gauw begint te werken in het midden van de nacht -- het midden van de aardnacht. Je kunt je dus voorstellen hoe verwarrend dat is. Vandaar het Marshorloge. (Gelach) In dit horloge zijn de gewichtjes mechanisch aangepast zodat het langzamer loopt. Maar aanvankelijk -- ik kreeg dit horloge in 2004 toen Spirit en Opportunity de Marswagentjes waren. We dachten vooraf niet: we hebben Marshorloges nodig. We dachten, we hebben de tijd gewoon op onze computers en op de schermen van het controlecentrum en dat zou genoeg zijn. Ja, maar niet heus. Want we werkten niet alleen volgens Marstijd, we leefden ook echt volgens Marstijd. Meteen raakten we in de war over hoe laat het was. Je had dus iets om je pols nodig om je te kunnen vertellen: hoe laat is het op aarde? Hoe laat is het op Mars? Het was niet alleen de tijd op Mars die verwarrend was; we moesten ook in staat zijn om er met elkaar over te praten. Dus een "sol" is een Marsdag -- nogmaals: 24 uur en 40 minuten. Als we praten over iets dat op aarde gebeurt, dan zeggen we 'today'. Voor Mars zeggen we 'tosol'. (Gelach) Gisteren werd 'yestersol' voor Mars. Ook nu weer dachten we vooraf niet "O, laten we een taal uitvinden." Maar het was verwarrend. Ik herinner me iemand die op me af kwam en zei: "Ik wil deze activiteit morgen doen met het voertuig, met het wagentje." En ik zei: "Morgen, morgen, of Marsmorgen?" We begonnen met deze terminologie omdat we een manier nodig hadden om te praten. (Gelach) Morgen werd 'nextersol' of 'solorrow'. Omdat mensen andere voorkeuren hebben voor de woorden die ze gebruiken. Sommigen zeggen misschien 'tonic'' en anderen zeggen misschien 'fris'. Wij hebben dus mensen die zeggen 'nextersol' of 'solorrow'. Iets wat ik na een paar jaar werken aan deze missies merkte, was dat de mensen die aan de wagentjes werken zoals wij, 'tosol' zeggen . De mensen die aan de landingsmissies werken die niet rondrijden, die zeggen 'tosoul'. Ik kon dus eigenlijk zeggen welke missie je had vanwege je Martiaanse accent. (Gelach) We hebben dus de horloges en de taal -- je bespeurt een rode draad? -- opdat we niet verward raken. Maar zelfs het aardse daglicht kon ons in verwarring brengen. Als je bedenkt dat je nu op je werk zit en het is midden in de Marsnacht en er stroomt licht binnen door de ramen, dan is dat ook verwarrend. Dus kun je uit dit beeld van de controlekamer opmaken dat alle jaloezieën omlaag zijn. Zodat er geen licht is dat ons afleidt. De jaloezieën gingen in het hele gebouw ongeveer een week voor de landing omlaag en ze gingen niet meer omhoog tot we van Marstijd afgingen. Dit geldt dus ook voor thuis. Ik heb drie keer met Marstijd gewerkt en mijn man zegt dan: we bereiden ons voor op Marstijd. Hij doet dan overal folie op de ramen en donkere gordijnen en zonwering omdat het ook je gezin raakt. Daar zat ik dan in die verduisterde omgeving, maar hij ook. En hij raakte eraan gewend. Maar dan kreeg ik die klaag-e-mails van hem als hij op zijn werk was. Zal ik naar huis komen? Ben je wakker? Hoe laat is het op Mars? En ik besloot dat hij een Marshorloge nodig had. (Gelach) Maar nu is het 2016 en er is natuurlijk een app voor. (Gelach) In plaats van de horloges kunnen we ook onze smartphones gebruiken. De invloed op het gezin gold over de hele linie; het betrof niet alleen diegenen die met de wagentjes werkten maar ook onze gezinnen. Dit is David Oh, een van onze vluchtleiders, aan het strand in Los Angeles met zijn gezin om 1 uur 's nachts. (Gelach) Omdat we in augustus zijn geland en zijn kinderen pas weer terug naar school hoefden in september leefden ze met hem volgens Marstijd gedurende een maand. Elke dag stonden ze 40 minuten later op. Ze zaten op het werkschema van hun vader. Een maand lang leefden ze volgens Marstijd en beleefden spannende avonturen, zoals bowlen in het midden van de nacht of naar het strand gaan. Iets wat we allemaal ontdekten was dat je in Los Angeles overal terecht kunt om 3 uur 's nachts als er geen verkeer is. (Gelach) Na werktijd wilden we niet thuis ons gezin lastig vallen, maar we hadden honger en in plaats van in de buurt wat te eten, zeiden we: "Wacht even, we hebben toch dat geweldige 24-uurs restaurant in Long Beach. We zijn er binnen 10 minuten!" Dus reden we er heen -- als in de jaren 60, geen verkeer. We reden er heen en de restauranteigenaar zei: "Wie zijn jullie ? En waarom zijn jullie in mijn restaurant om 3 uur 's nachts?" Ze beseften dat er hordes Martianen waren die uitzwerfden over de snelwegen van LA midden in de nacht -- in het midden van de aardnacht. We gingen ons zelf Marsbewoners noemen. Als je volgens Marstijd werkte, noemde je jezelf Marsbewoner en alle anderen waren aardbewoners. (Gelach) Omdat je elke dag een tijdzone verschuift, begin je jezelf afgezonderd te voelen van alle anderen. Je zit letterlijk in je eigen wereld. Ik heb dus deze button op die zegt: 'Ik heb Marstijd overleefd. Sol 0-90.' Er is een foto van, daar op het scherm. De reden waarom we die buttons hebben, is dat we volgens Marstijd werken om zo efficiënt mogelijk te kunnen omgaan met het wagentje op Mars om onze tijd optimaal te benutten. We hanteren Marstijd niet meer dan drie of vier maanden. Uiteindelijk gaan we naar een gewijzigd Marstijd-schema, waarmee we nu werken. Omdat het zwaar voor je lichaam is en zwaar voor je gezin. Er waren zelfs slaaponderzoekers die ons bestudeerden, omdat het zo ongewoon was voor mensen om hun dagen te proberen te verlengen. Op ongeveer dertig van ons voerden ze slaaptekort-experimenten uit. Dus dan kwam ik me laten testen en viel elke keer in slaap. En dat kwam weer omdat het op den duur zwaar voor je lichaam wordt. Maar toch was het geweldig. Het gaf een enorm saamhorigheidsgevoel met de andere leden van het team, maar het is moeilijk vol te houden. Deze wagentjesmissies zijn onze eerste stappen in het zonnestelsel. We leren op meer dan één planeet te leven. We wijzigen ons perspectief om multi-planetair te worden. De volgende keer als je een Star Wars-film ziet en er gaan mensen van het Dagobah systeem naar Tatooine, bedenk dan wat het in feite betekent dat mensen zo ver van je af zitten. Wat het betekent in termen van de afstanden tussen hen, hoe ze zich van elkaar gescheiden voelen en de logistiek van andere tijdzones. We hebben nog geen mensen naar Mars gestuurd, maar hopen dat wel te gaan doen. En met bedrijven als SpaceX en NASA en alle internationale ruimteagentschappen van de wereld hopen we dat in de komende paar decennia te kunnen doen. Spoedig zullen er mensen op Mars staan en we zullen echt multi-planetair zijn. De jongen of het meisje dat straks naar Mars gaat, kan hier in dit publiek zitten of dit beluisteren. Ik heb bij JPL aan deze missies willen werken vanaf mijn veertiende en ik voel me bevoorrecht. Dit is een opmerkelijke periode binnen het ruimteprogramma en we maken deze reis samen. De volgende keer dat je vindt dat een dag te weinig uren heeft, onthoud dan dat het allemaal een kwestie is van je aardse perspectief. Dank je wel. (Applaus)