Việc làm trong tương lai sẽ trông như thế nào?

Nhà kinh tế học Andrew McAfee cho rằng, có lẽ đúng là, những người máy tự hành sẽ thế hết công việc của chúng ta--hay chỉ ít những dạng công việc mà chúng ta biết đến. Trong bài nói chuyện với tầm nhìn xa này, ông suy ngẫm xuyên suốt về cách thức mà việc làm trong tương lai có lẽ đựơc định hình, và làm thế nào để giáo dục những thế hệ tiếp nối tiếp quản việc làm đó.

Nhà văn George Elipt đã cảnh báo chúng ta rằng,

trong tất cả những loại sai lầm

sự tiên đoán là sai lầm vô nghĩa nhất

Người mà chúng ta có lẽ đều biết đến

như một bản sao của bà ở thế kỉ 20, Yogi Berra ,đồng ý thế

Ông ta nói rằng,"Thật khó mà tiên đoán

đặc biệt là về tương lai."

Tôi sẽ bỏ qua sự cẩn trọng của họ

và đưa ra một dự đoán rất cụ thể.

Trong thế giới
mà chúng ta đang tạo dựng một cách nhanh chóng,

chúng ta sẽ thấy ngày càng nhiều thứ

trông như khoa học viễn tưởng,

và thấy càng ngày ít những thứ giống như việc làm.

Xe của chúng ta sẽ sớm tự lái được thôi

có nghĩa là chúng ta sẽ cần ít tài xế xe tải hơn

Chúng ta sẽ hợp nhất 2 ứng dụng Siri và Watson

và dùng nó để tự động hoá nhiều công việc

mà đang được làm
bởi nhân viên dịch vụ chăm sóc khách hàng

những phần mềm dò lỗi và chuẩn đoán lỗi máy tính

và chúng ta đang sử dụng người máy R2D2

sơn nó màu cam và bắt nó làm việc

di chuyển tầng kệ giữa những kho hàng,

điều đó có nghĩa là chúng ta cần ít người hơn rất nhiều

đi lên đi xuống những dãy hành lang đó.

Và khoảng 200 năm qua

mọi người đang nói chính xác
những gì tôi đang nói với các bạn

thời đại của sự thất nghiệp
bởi công nghệ đang đến gần--

bắt đầu bởi những đoàn thợ bức xúc đập phá các khung dệt vải ở Anh

khoảng hai thế kỉ trước,

và họ đã sai.

Nền kinh tế của chúng ta trong thế giới phát triển này đã bám theo

một điều gì đó gần giống với việc làm

điều mang đến một câu hỏi chủ chốt:

nếu thật sự là vậy thì sao thời đại này nó lại khác?

Lý do nó khác biệt là chỉ trong những năm lại đây,

máy móc của chúng ta bắt đầu trình diễn những kĩ năng

mà chúng chưa hề có trước đây:

khả năng hiểu, nói , nghe, nhìn,

trả lời, viết, và chúng vẫn đang trau dồi những kĩ năng mới

Ví dụ như là nhưng con rô bốt hình người di động

vẫn còn rất nguyên thủy

nhưng đội ngũ nghiên cứu của bộ quốc phòng

vừa tổ chức một cuộc thi

khiến chúng làm những việc như thế này

và nếu đoạn phim được ghi lại này
mang bất kì hàm ý hướng dẫn nào

thì nó cũng chỉ ra rằng
cuộc thi này sẽ diễn ra thành công

Vậy nên khi nhìn xung quanh,
tôi nghĩ ngày đó sẽ không xa xôi

Khi mà chúng ta sẽ có những người máy

làm nhiều loại công việc
mà chúng ta đang làm hiện nay

Chúng ta đang tạo dựng một thế giới mà sẽ có

ngày càng nhiều công nghệ
và ngày càng ít công việc.

Đó là thế giới mà Erik Brynjolfsson và tôi gọi là

"Tân kỉ nguyên máy móc"

Nhưng nên nhớ một điều rằng

đây là tin hoàn toàn tuyệt vời.

Đây là tin về nền kinh tế tốt đẹp
trên hành tinh này hiện nay

Chứ không phải sẽ là rất nhiều sự cạnh tranh,
đúng không?

Đây là tin tốt nhất về kinh tế chúng ta có hiện nay

vì 2 lí do chính

Thứ nhất là, sự tiến bộ của công nghệ cho phép chúng ta

tiếp tục cuộc hành trình mà chúng ta thực hiện mới đây

Khi mà sản lượng tăng lên theo thời gian

cùng lúc đó, giá cả giảm xuống

khối lượng và chất lượng tiếp tục tăng lên

Ngày nay, một số người nhìn vào đây và bàn luận về

chủ nghĩa duy vật nông cạn

nhưng đó hoàn toàn sai lạc
khi quan sát nó theo cách đó

Đây là sự dư dật, Đó chính xác là

điều chúng ta mong muốn hệ thống kinh tế đem lại

Lí do thứ hai mà tân kỉ nguyên máy móc

là tin tốt lành đến như vậy là vì, một khi người máy

bắt đầu cáng đáng công việc, chúng ta không phải làm những việc đó nữa

chúng ta được giải phóng khỏi sự lao dịch
và công việc cực nhọc

Khi tôi nói chuyện này với những người bạn của mình

tại Cambridge và thung lũng Silicon. Họ nói

"Tuyệt vời. Không còn vất vả, không còn sự cực nhọc.

Điều này mang đến cho chúng ta cơ hội để tưởng tượng

một kiểu xã hội hoàn toàn khác,

nơi mà những nhà chế tạo và nhà khám phá

những người thực hiện và người cải tiến

ngồi lại cùng nhau cùng với những nhà bảo trợ và những nhà hỗ trợ tài chính

bàn luận về các vấn đề, trao đổi, làm rõ

khuyến khích lẫn nhau."

Đó là một xã hội thực sự rất giống với Hội Nghị TED

Thực sự có một lượng sự thật rất lớn tại đây

Chúng ta đang chứng kiến một sự khởi đầu phồn thịnh đầy kinh ngạc

Trong một thế giới mà việc tạo ra một vật thể

cũng dễ dàng như việc in ra một tài liệu

chúng ta có những khả năng mới đáng kinh ngạc

Những người từng là thợ thủ công
hay là người có tài lẻ

trở thành những ngườ chế tạo,
và họ là những người chịu trách nhiệm

cho hàng loạt những cải tiến trên diện rộng

Những nghệ sỹ từng bị giới hạn

nay có thể làm những điều mà chưa bao giờ khả thi

với họ như trước đây.

Đây là thời điểm cho sự thịnh vượng tuyệt vời

tôi quan sát xung quanh càng nhiều
thì càng bị thuyết phục

rằng, câu nói này, từ nhà vật lí học Freeman Dyson,

không cường điệu chút nào

Đây chỉ là sự trình bày ngay thẳng về sự thật.

Chúng ta đang ở ngay trong thời kì đầy sửng sốt.

[" Công nghệ là món quà từ Thượng Đế. Sau món quà sự sống thì có lẽ, nó là món quà tuyệt vời nhất từ Thượng Đế. Nó là mẹ đẻ của các nền văn minh, của nghệ thuật và khoa học,"--Freeman Dyson]

Điều này đưa đến một câu hỏi tuyệt vời khác:

Tân kỉ nguyên máy móc này có gì bất ổn?

Phải vầy không nhỉ? Tuyệt, treo lên đó, phát triển, rồi về nhà.

Chúng ta sẽ đối mặt với hai dạng thử thách gai góc

khi tiến vào sâu hơn cái tương lai
mà mình đang tạo dựng

Thử thách đầu tiên là nền kinh tế,
Chúng thực sự được tóm tắt rất mạch lạc

trong một câu chuyện về màn đấu khẩu qua lại
chưa được xác minh

giữa Henry Ford II và Walter Reuther,

Ngươi từng là đầu não
của công đoàn công nhân ngành xe hơi

Khi họ đang tham quan
một trong những nhà máy mới hiện đại

Ford quay về phía Reuther đùa giỡn nói rằng

"Này Walter, ông làm thế nào để mấy con rô bốt này

đóng góp công đoàn phí?"

Và Reuther đáp trả," này Henry,

Ông làm thế nào để khiến chúng mua xe hơi?"

Vấn đề của Reuther nằm trong giai thoại đó

là rất khó khăn để đưa công lao động vào nền kinh tế

đầy máy móc

Chúng ta thấy rõ những điều này
qua các số liệu thống kê.

Nếu như bạn xem xét về tỉ suất lợi nhuận trên giá thành

trong hai thập kỉ vừa qua
nói cách khác là lợi nhuận của công ty

chúng đang đi lên,

và hiện nay lúc nào chúng cũng ở mức cao.

Nếu chúng ta xem xét tỉ suất lợi nhuận trên công lao động

nói cách khác là
tổng tiền công trả ra trong nền kinh tế

Chúng lúc nào cũng ở mức thấp

đang tiến nhanh theo hướng ngược lại.

Đây rõ ràng là tin xấu cho Reuther.

Nhưng dường như lại là tin tốt lành cho Ford,

nhưng thực tế không phải vậy. Nếu bạn muốn bán

với số lượng lớn món hàng đắt tiền nào đó
cho mọi người

thì bạn thực sự mong muốn có một
tầng lớp trung lưu lớn, ổn định và phát đạt

Chúng ta đã có một trong những tầng lớp đó tại Mỹ

nhưng chỉ trong suốt thời kì hậu chiến thôi.

Nhưng tầng lớp trung lưu rõ ràng
đang bị đe doạ nghiêm trọng

Chúng ta đều biết nhiều về số liệu thống kê,

nhưng hãy chỉ nhắc lại một trong số đó

thu nhập trung bình tại Mỹ thực sự đang giảm xuống

trong vòng 15 năm qua,

Chúng ta đang có nguy cơ bị mắc bẫy

trong cái vòng luẩn quẩn khắc nghiệt
khi mà sự bất bình đẳng và trạng thái phân cực

tiếp tục tăng lên theo thời gian

Những thách thức xã hội mà đi cùng với

sự bất bình đẳng xã hội đó
xứng đáng có được sự lưu tâm của mọi người

Có một tập hợp những dạng thách thức xã hội

mà tôi thực sự không lo lắng,

chúng được thu thập bằng hình ảnh như thế này.

Đây không phải là một dạng vấn đề xã hội

mà tôi lo ngại.

Không có những khiếm khuyết
của những tầm nhìn sai lạc

về điều xảy đến khi máy móc trở lên tự nhận thức,

chúng quyết định nổi dậy và hợp tác với nhau tấn công chúng ta.

TÔi sẽ lo lắng đến những điều đó

nếu có ngày cái máy tính của tôi nhận ra được cái máy in

(Cười) (Vỗ tay)

Đây không phải là tập hợp những thách thức mà
chúng ta phải thực sự lo lắng

Để nói với các bạn về những dạng thách thức xã hội

sẽ xảy đến trong Tân kỉ nguyên máy móc,

Tôi muốn kể với các bạn một câu chuyện về
hai dạng lao động Mỹ khuôn mẫu

và để khiến họ trông thực sự như khuôn mẫu

hãy chọn hai anh chàng da trắng.

Anh chàng thứ nhất tốt nghiệp cao đẳng

chuyên nghiệp, mẫu ngừơi sáng tạo, là giám đốc

kỹ sư, bác sỹ, luật sư, những dạng lao động này.

Hãy gọi anh ta là "Ted"

Anh ta thuộc hạng trên cùng trong tầng lớp trung lưu.

ngừơi đối lập với anh ta không tốt nghiệp cao đẳng

làm việc như người làm công, như một thư kí

làm những công việc văn phòng
vặt vãnh trong nền kinh tế

Chúng ta sẽ gọi anh ta là "Bill"

Nếu bạn quay ngược lại 50 năm trước,

Bill and Ted có cuộc sống rất giống nhau.

Ví dụ, tại năm 1960
họ đều có khả năng làm công việc giống nhau

làm việc toàn thời gian, ít nhất 40 giờ một tuần

Theo những gì nhà nghiên cứu xã hội Charles Murray đã thu thập được

khi chúng ta tự động hoá nền kinh tế,

trong năm 1960 máy tính sắp bắt đầu
được sử dụng trong các ngành kinh doanh

khi chúng ta bắt đầu dần dần
đưa công nghệ

sự tự động hoá và kỹ thuật số vào nền kinh tế,

Vận may của Bill & Ted phân rẽ rất lớn.

Theo thời gian, Ted tiếp tục

giữ được công việc toàn thời gian.

Trong nhiều trường hợp
Bill đã hoàn toàn rời khỏi nền kinh tế

Ted thì rất hiếm khi bị vậy.

Theo thời gian,
cuộc hôn nhân của Ted vẫn hạnh phúc

Nhưng của Bill thì không.

Và con của Ted được trưởng thành trong một gia đình đầy đủ bố mẹ

Trong khi con của Bill thì không được vậy

Trong những trường hợp khác,
có lẽ nào Bill bị đánh bật ra khỏi xã hội?

Anh ta thôi không đi bầu cử Tổng Thống nữa

và bắt đầu bị vào tù thường xuyên hơn.

Vậy nên tôi không thể kể một câu chuyện có hậu
về những khuynh hướng xã hội này

Chúng không có một dấu hiệu nào về việc tự đảo chiều

Chúng cũng đúng trong trường hợp là
Không kể đến nhóm dân tộc

hay nhóm nhân khẩu nào chúng ta xem xét

chúng thực sự ngày càng thêm nghiêm trọng

chúng đang có nguy cơ bị lấn áp

bất kể đến những tiến bộ đáng kinh ngạc về Phong Trào Quyền Công Dân chúng ta đã đạt được

Và điều mà những người bạn của tôi ở Thung lũng Silicon

và Cambridge đang xem nhẹ đó là: Họ chính là Ted.

Họ đang sống cuộc sống cực kì bận rộn và hữu ích

Họ đạt được những phúc lợi để chứng minh điều đó

trong khi Bill đang sống một suộc đời rất khác

Họ thực sự là hai bằng chứng cho việc Voltaire đã

đúng như thế nào
khi ông nói về những phúc lợi của công việc

Thực tế là nó bảo vệ chúng ta không những khỏi 1 nhưng là 3 điều xấu

["CÔng việc bảo vệ con người khỏi 3 điều xấu: Chán nản, Tật xấu và đòi hỏi."--Voltaire]

Vậy chúng ta phải làm gì với những thách thức này đây?

Cuốn sách chiến lược kinh tế
rõ ràng một cách đầy bất ngờ,

rất minh bạch, trên phương diện ngắn hạn

Những người máy sẽ không thế hết công việc của chúng ta trong một vài năm tới

vậy nên cuốn sách chiến lược kinh tế 101 sẽ vẫn có hiệu lực:

Khuyến khích kinh doanh,

giàm gấp đôi về cơ sở hạ tầng

và đảm bảo tạo ra những người lao động

bước ra từ hệ thống giáo dục
với những kỹ năng phù hợp.

Nhưng về lâu dài,
nếu chúng ta huớng theo một nền kinh tế

nặng về công nghệ và sử dụng ít lao động,

thì lúc đó chúng ta phải cân nhắc

về những sự can thiệp triệt để,

như thu nhập tối thiểu được đảm bảo chẳng hạn

Điều này có lẽ khiến
một số bạn ngồi trong phòng này khó chịu

vì ý tưởng đó liên quan đến phe cánh tả cực đoan

với những kế hoạch khá triệt để
về tái phân bố sự giàu có

Tôi đã làm một cuộc nghiên cứu nhỏ
về khái niệm này

nó có thể làm dịu một số bạn khi biết được rằng

cái ý tưởng về thu nhập tối thiểu thực được đảm bảo

đã chiến thắng
bởi những người theo chủ nghĩa xã hội to mồm

Friedrich Hayek, Richard Nixon và Milton Friedman.

Nếu bạn cảm thấy lo lắng

điều gì đó như một thu nhập được đảm bảo

sẽ dập tắt động lực tiến tới thành công của chúng ta

khiến chúng ta trở nên tự mãn,

bạn sẽ rất hứng khởi khi biết rằng
sự vận động của xã hội,

một trong những điều
chúng ta đặt niềm tự hào tại nước Mỹ

hiện tại đang ở mức thấp hơn
so với những quốc gia ở Bắc Âu

mà có nền an sinh xã hội rất hào phóng

Vậy nên cuốn sách chiến lược kinh tế
thực sự rất minh bạch

nhưng về mặt xã hội lại
mang tính thách thức hơn rất nhiều

Tôi không biết phải có một cuốn sách chiến lược
như thế nào

để giữ Bill tồn tại trong nền kinh tế này

Nhưng tôi biết rằng
giáo dục đóng vai trò to lớn tại đây.

Tôi đã chứng kiến điều này đầu tiên.

Tôi là đứa trẻ đựơc giáo dục theo phương pháp Montessori trong những năm đầu đi học

Điều mà phương pháp giáo dục đó dạy tôi là

thế giới là một nơi thú vị

công việc của tôi là ra đi và khám phá nó

Trường học ngừng khi tôi học lớp 3

và tôi theo học hệ thống trừơng công

cảm thấy như mình đã bị gửi đến Gulag.

Với lợi ích của sự nhận thức muộn.
Tôi biết điều này là để

chuẩn bị cho tôi một cuộc sống giống
của một thư kí hay lao động phổ thông

nhưng cùng lúc tôi cũng cảm thấy điều này như thể

luồn tôi vào một sự quy phục
những gì xảy ra xung quanh

Chúng ta phải làm tốt hơn thế này.

Chúng ta không thể nào cứ thế trở thành Bill

Chúng ta đang thấy một vài chồi non, dấu hiệu là chúng ta đang ngày một tốt hơn

Chúng ta thấy công nghệ
ảnh hưởng sâu vào giáo dục

và lôi kéo mọi người, từ những người học trẻ nhất

đến những ngừơi lớn tuổi nhất.

Chúng ta thấy có những tiếng nói xuất chúng
trong nền kinh doanh bảo rằng

Chúng ta phải tái suy ngẫm về những thứ
mà mình đã ưu ái duy trì trong thời gian qua

Chúng ta thấy những nỗ lực nghiêm túc, lâu dài

những nỗ lực thống kê số liệu để hiểu

làm thế nào can thiệp vào những cộng đồng
phức tạp nhất chúng ta hiện có

Dấu hiệu chồi non vẫn hiện hữu

Tôi không muốn giả vờ dù trong một phút chốc

rằng những gì chúng ta hiện có là đủ.

Chúng ta đang đối mặt với những thách thức cam go.

Lấy một thí dụ, Có khoảng 5 triệu Ngừơi Mỹ

đã bị thất nghiệp ít nhất 6 tháng.

Chúng ta không thể giải quyết vấn đề của họ

bằng cách đưa họ về với
phương pháp giáo dục Montessori

Mối lo lắng lớn nhất của tôi là
chúng ta đang tạo ra một thế giới

mà chúng ta sẽ có những công nghệ rực rỡ

được lồng vào một xã hội tồi tàn

và được chống đỡ bởi một nền kinh tế
mà chỉ sản sinh ra sự bất bình đẳng

thay vì cơ hội.

Nhưng tôi thực sự không nghĩ rằng
chúng ta sắp làm như thế

Tôi nghĩ chúng ta sẽ làm điều gì đó tốt hơn thế

vì một lí do rất dễ hiểu

Sự thực đang được phơi bày

Thực tại của Tân kỉ nguyên máy móc này

và sự thay đổi của nền kinh tế
đang trở nên đựơc biết đến rộng rãi

Nếu chúng ta muốn tăng tốc quá trình đó, chúng ta có thể làm những việc như

để cho những nhà kinh tế
và những người lập chính sách

chơi trò "Nguy Cơ" chống lại Watson.

Chúng ta sẽ mời Quốc Hội ngồi lên chuyến xe tự lái

Nếu chúng ta nỗ lực làm đủ những việc này

sự nhận thức mà sẽ bị chìm trong những thứ đó
sẽ trở lên rất khác biệt

Sau đó chúng ta bắt đầu cho những cuộc đua

vì tôi không tin dù chỉ trong một giây

rằng chúng ta đã quên đi cách giải quyết
những thách thức cam go

hoặc rằng chúng ta đã trở nên quá thờ ơ
hay vô tâm để thậm chí cố gắng

Tôi bắt đầu bài nói chuyện của mình với những trích dẫn từ những bậc thầy hùng biện

những người ở bên kia đại dương hay từ thế kỉ trước

Hãy để tôi kết thúc bài nói chuyện
bằng câ nói của những nhà chính trị

những người cũng xa cách tương tự

Winston Churchill đến nhà tôi tại MIT trong năm 1949,

và nói, "Nếu chúng ta có ý định đặt mọi người khắp nơi

trên khắp các vùng đất vào chiếc bàn của sự sung túc,

thì đó chỉ có thể thực hiện được
bởi sự cải tiến không ngừng

trong tất cả mọi phương thức về công nghệ sản xuất."

Abraham Lincoln nhận ra có một công thức khác

Ông nói,
"Tôi là người tin tưởng vững chắc vào con người

với sự thật là họ có thể được tin tưởng

để giải quyết bất cứ cuộc khủng hoảng quốc gia nào.

Điểm quan trọng nhất
là cung cấp cho họ những sự thật minh bạch

Vậy nên, sự lưu ý tích cực và điểm quan trọng
mà tôi muốn đưa ra cho các bạn đó là

những sự thật minh bạch của
Tân kỉ nguyên máy móc ngày càng trở lên rõ ràng

và tôi có đủ tự tin để nói rằng
chúng ta sẽ sử dụng chúng

để vẽ một lược đồ phát triển trong nền kinh tế

đầy thách thức và dư dật
mà chúng ta đang tạo dựng.

Cám ơn rất nhiều

(Vỗ Tay)