< Return to Video

Yetkinlərdə dölə məxsus quruluşlar| Qan-damar sistemi fiziologiyası | NCLEX-RN | Khan Academy

  • 0:03 - 0:05
    Şəkli bura gətirim.
  • 0:05 - 0:08
    Şəkil, körpə doğulduqdan sonra
    qan dövranının necə getdiyini,
  • 0:08 - 0:10
    bu dövranda olan müxtəlif hissələri
    və
  • 0:10 - 0:12
    onların adlarını göstərir.
  • 0:12 - 0:14
    Şəkli bura əlavə etməyimin
    digər bir səbəbi də,
  • 0:14 - 0:16
    böyüdükcə meydana
    çıxan
  • 0:16 - 0:18
    dəyişiklikləri göstərməkdir.
  • 0:18 - 0:21
    Gəlin, nümunə olaraq elə özümü götürüm.
  • 0:21 - 0:23
    Mən hazırda yetkin bir fərdəm.
  • 0:23 - 0:27
    Yetkinlərdə bu strukturlar nə adlanır?
  • 0:27 - 0:30
    Yaxud orqanizmdəki bütün bu
    proseslər necə baş verir?
  • 0:30 - 0:34
    İlk olaraq əgər qarnıma
    baxsam
  • 0:34 - 0:36
    orada gülən sima görməyəcəm.
  • 0:36 - 0:36
    Elə deyil?
  • 0:36 - 0:39
    Mən orada heç bir qan damarı görməyəcəm.
  • 0:39 - 0:41
    Sadəcə dərini görəcəm.
  • 0:41 - 0:44
    Çünki qan damarları
    orada olsalar da,
  • 0:44 - 0:47
    onlar hələ qan daşınmasında
    iştirak etməyiblər.
  • 0:47 - 0:49
    Vurğulamaq istədiyim ilk
    dəyişiklik budur.
  • 0:49 - 0:52
    Gəlin göbək venasının
  • 0:52 - 0:55
    bağa çevrilməsinə baxaq.
  • 0:55 - 0:58
    Bir neçə il əvvəl burada
  • 0:58 - 1:00
    qan laxtası yaranmışdı.
  • 1:00 - 1:03
    Ancaq illər keçdikcə-
    əslində doğumdan qısa zaman sonra
  • 1:03 - 1:05
    bunlar qalınlaşmağa başlayırlar.
  • 1:05 - 1:07
    Toxumaların çoxu bu hissəyə yığılır
  • 1:07 - 1:10
    və qabıq şəklini alır.
  • 1:10 - 1:12
    Bu hissə zülalla zəngin olur.
  • 1:12 - 1:15
    Nəticədə qanın axması üçün
    kifayət qədər
  • 1:15 - 1:15
    boşluq olmur.
  • 1:15 - 1:17
    Beləliklə, bu bağa çevrilir.
  • 1:17 - 1:20
    Bu bağ qapı venasına
  • 1:20 - 1:23
    tərəf uzanır.
  • 1:23 - 1:25
    Hətta venoz kanalları da
  • 1:25 - 1:26
    bağa çevrilir.
  • 1:26 - 1:27
    Bunlar bağa çevrilir.
  • 1:27 - 1:30
    Onların Latın adları var.
  • 1:30 - 1:33
    Gəlin göbək venasını başqa
  • 1:33 - 1:35
    adla əvəz edək.
  • 1:35 - 1:40
    Bunu liqamentum teres hepatis
    (qaraciyərin girdə bağı) adlandırırıq.
  • 1:40 - 1:44
    Dostlarınızı heyrətləndirmək
    istəyirsinizsə,
  • 1:44 - 1:47
    liqamentum teres hepatis
    deyə bilərsiniz.
  • 1:47 - 1:50
    Göbək venası indi belə adlanır.
  • 1:50 - 1:53
    Bunu yadda saxlamaq çətindir.
  • 1:53 - 1:56
    Burada "hepatis" qaraciyərə
    istinadən deyilir.
  • 1:56 - 1:58
    İndi bunun qaraciyərlə bağlı olduğunu
    bildiniz.
  • 1:58 - 2:00
    Yadınızda belə saxlamağa çalışın.
  • 2:00 - 2:03
    Digər tərəfdə isə venoz kanalları var,
  • 2:03 - 2:04
    buna artıq kanal deyirik, elə deyilmi?
  • 2:04 - 2:07
    Ötürmə funksiyasına görə "kanal" adlanır.
  • 2:07 - 2:09
    Bu çəkdiyim bağdır, elə deyil?
  • 2:09 - 2:10
    Bu bağdır.
  • 2:10 - 2:13
    Gəlin onun latın adına baxaq.
  • 2:13 - 2:15
    Onu liqamentum adlandıracayıq--
  • 2:15 - 2:17
    sözlərin sırası da eyniylə
    birincidə olduğu kimidir.
  • 2:17 - 2:20
    Bu isə liqamentum venosumdur.
  • 2:20 - 2:23
    Biz ona venoz bağı deyirdik.
  • 2:23 - 2:27
    Amma indi onun adı ligamentum
    venosumdur.
  • 2:27 - 2:28
    Bu şəkildə xatırlamaq asan
    olar.
  • 2:28 - 2:31
    Artıq iki bağın adını öyrəndik.
  • 2:31 - 2:34
    Yəqin ki, bir neçəsini də sonra
  • 2:34 - 2:35
    keçəcəyik.
  • 2:35 - 2:38
    Davam edək. Qan sağ qulaqcığa
    daxil olur.
  • 2:38 - 2:40
    Bildiyiniz kimi dölün qanı
  • 2:40 - 2:42
    oval pəncərə vasitəsilə
  • 2:42 - 2:45
    sağ qulaqcıqdan sol qulaqcığa
    keçir.
  • 2:45 - 2:47
    Onun işləmə prinsipindən danışdıq.
  • 2:47 - 2:48
    Sağ hissədəki təzyiq sol tərəfdəki
  • 2:48 - 2:51
    təzyiqdən çox olduqda o bağlanır.
  • 2:51 - 2:56
    O, bağlanan zaman
  • 2:56 - 2:59
    burada bəzi toxumalar yaranır və
  • 2:59 - 3:03
    bu iki hissə birləşməyə başlayır.
  • 3:03 - 3:06
    Sanki onlar möhürlənir.
  • 3:06 - 3:10
    Bundan sonra həmin hissə
  • 3:10 - 3:16
    oval çuxura çevrilir.
  • 3:16 - 3:20
    Yetkin orqanizmdə
    onun adı oval çuxurdur.
  • 3:20 - 3:22
    Əgər sağ qulaqcığın içinə baxsaq,
  • 3:22 - 3:24
    toxuma olan divar tərəfdə
  • 3:24 - 3:27
    kiçik çuxur görə bilərsiniz.
  • 3:27 - 3:29
    O, oval çuxur adlanır.
  • 3:29 - 3:31
    Lakin bəzi yetişkinlərdə bu
    hissə
  • 3:31 - 3:34
    tam möhürlənmir.
  • 3:34 - 3:36
    Mən çəkdiyim şəkildə onların
    arasında kiçik toxuma
  • 3:36 - 3:40
    var.
  • 3:40 - 3:42
    20% və ya
  • 3:42 - 3:45
    25 % yetişkində
  • 3:45 - 3:48
    orada iki qapaq olur ki,
  • 3:48 - 3:51
    onlar nəzəri olaraq bir-birindən ayrı
    hərəkət edə bilirlər.
  • 3:51 - 3:56
    Əgər siz bu 20% və ya
    25 %-in içərisinə
  • 3:56 - 3:57
    daxilsinizsə, deməli, sizdə
    açıq
  • 3:57 - 4:01
    oval pəncərə qüsuru var.
  • 4:01 - 4:02
    Lakin çoxluğa, yəni
    75-80%-ə daxilsinizsə,
  • 4:02 - 4:10
    sizdə oval çuxur var.
  • 4:10 - 4:12
    Bəzi insanlarda
  • 4:12 - 4:17
    qapaqları birləşdirən toxuma olsa da,
  • 4:17 - 4:19
    bəzilərində bu yoxdur.
  • 4:21 - 4:23
    Sağ tərəfdəki təzyiq
  • 4:23 - 4:27
    yüksəldikcə bu iki qapaq bir-birindən
  • 4:27 - 4:29
    ayrılır.
  • 4:29 - 4:33
    Nəzəri olaraq desək, oval
    pəncərəyə sahib olan insanlarda
  • 4:33 - 4:38
    sağ tərəfdəki təzyiq yüksəldikcə
  • 4:38 - 4:40
    qapaqlar açılmağa başlayacaq.
  • 4:40 - 4:42
    Belə vəziyyətdə qan
  • 4:42 - 4:45
    bu iki hissə arasında
  • 4:45 - 4:47
    hərəkət edəcək.
  • 4:47 - 4:50
    Bu hadisə çox maraqlıdır.
  • 4:50 - 4:52
    Burada qan sağ tərəfdən sol
  • 4:52 - 4:57
    tərəfə keçir və bunu AOP
    adlandırırlar.
  • 4:57 - 4:59
    Lakin əksər insanlarda sağ tərəfdəki
  • 4:59 - 5:01
    təzyiq bu qədər yüksək olmur.
  • 5:01 - 5:05
    Hətta sizdə AOP
    olsa belə, sağ tərəfdəki
  • 5:05 - 5:07
    təzyiq sol tərəfdəki təzyiqdən az
  • 5:07 - 5:10
    olduğu üçün
  • 5:10 - 5:13
    qapaq həmişə bağlı qalacaq.
  • 5:13 - 5:17
    Belə AOP-yə malik insanlar
    heç bunu hiss
  • 5:17 - 5:18
    etmirlər.
  • 5:18 - 5:21
    Orada toxuma olmasa belə,
  • 5:21 - 5:26
    çox rahat yaşayırlar.
  • 5:26 - 5:29
    Arterial axacağa baxaq.
  • 5:29 - 5:33
    O, doğuşdan dərhal sonra
  • 5:33 - 5:35
    yerini alır.
  • 5:35 - 5:38
    Qandakı oksigenin səviyyəsi artdıqda
    əzələlər sıxılır və
  • 5:38 - 5:42
    prostaqlandinlər hiss edilməyə başlayır.
  • 5:42 - 5:45
    Arterialın axacağın
  • 5:45 - 5:47
    adı
  • 5:47 - 5:48
    dəyişir.
  • 5:48 - 5:50
    Bunu təxmin etməyiniz üçün
  • 5:50 - 5:52
    sizə zaman verirəm.
  • 5:52 - 5:56
    Bəli, ligamentum.
    Sizə ipucu da verim.
  • 5:56 - 6:00
    Bunun adını xatırlayın.
  • 6:00 - 6:03
    Onu ligamentum arteriosum
    adlandıracağıq.
  • 6:05 - 6:08
    Onun necə adlandığını
    öyrəndiniz.
  • 6:08 - 6:11
    Qanı təqib edək.
  • 6:11 - 6:15
    Qan aorta ilə aşağı gedib
    daxili qalça arteriyasına keçir.
  • 6:15 - 6:20
    Bu sol, bu isə
    sağ tərəfdə olacaq.
  • 6:20 - 6:23
    Daxili qalça arteriyasının bir
    çox şaxəsi var.
  • 6:23 - 6:26
    Bütün şaxələri çəkməsək də, bunların sayı
    kifayət qədər çoxdur.
  • 6:26 - 6:29
    Onlara göbək arteriyası
  • 6:29 - 6:32
    rəhbərlik edəcək.
  • 6:32 - 6:34
    Göbək arteriyası da, arterial
    axacaqda
  • 6:34 - 6:37
    olduğu kimi oksigenin
  • 6:37 - 6:41
    səviyyəsi yüksəldikcə daralacaq və
  • 6:41 - 6:44
    prostaqlandin azalacaq.
  • 6:44 - 6:47
    Daraldıqdan sonra bağa çevrilir.
  • 6:47 - 6:49
    Çünki bu hissədə
  • 6:49 - 6:50
    qan axını olmur.
  • 6:50 - 6:54
    Bura qan axınının tənzimləndiyi
  • 6:54 - 6:57
    son yerdir.
  • 6:57 - 6:58
    Dediyim kimi şaxələri var.
  • 6:58 - 7:00
    Qan bu şaxələr boyunca,
  • 7:00 - 7:02
    müxtəli hissələrə gedir.
  • 7:02 - 7:05
    Çanaqdakı qan müxtəlif hissələrə
  • 7:05 - 7:06
    gedir.
  • 7:06 - 7:09
    Buradakı sonuncu şaxə
  • 7:09 - 7:12
    sidik kisəsinə doğru yönəlir.
  • 7:12 - 7:13
    Onun bir hissəsi
  • 7:13 - 7:15
    sidik kisəsinə doğru yönələn
  • 7:15 - 7:18
    arteriyaya, digər hissəsi isə
  • 7:18 - 7:20
    bağa çevrilir.
  • 7:20 - 7:23
    Gəlin göbək arteriyası sözünü silib,
  • 7:23 - 7:27
    onu doğru sözlə əvəz edək.
  • 7:27 - 7:31
    Orta hissəyə çevrilir--
  • 7:31 - 7:34
    bu çox vacibdir. Tez-tez
  • 7:34 - 7:36
    bunu səhv salırlar.
  • 7:36 - 7:42
    Onu L-orta göbək bağı
    kimi qeyd edəcəm.
  • 7:42 - 7:44
    Burada ondan iki ədəd var.
  • 7:44 - 7:45
    Çünki burada iki arteriya var.
  • 7:45 - 7:49
    Beləliklə, orta göbək bağı
  • 7:49 - 7:50
    yazmalıyam.
  • 7:50 - 7:51
    Ümumiləşdirsək deyə bilərik ki,
  • 7:51 - 7:54
    göbəkdən aşağıda bir neçə bağ var.
  • 7:54 - 7:58
    Əsas bağ qaraciyərdə yerləşir.
  • 7:58 - 8:01
    Digəri isə ağciyər arteriyasından aortanı
  • 8:01 - 8:02
    ayıran hissədədir.
  • 8:02 - 8:07
    Ürəkdə oval çuxur və
  • 8:07 - 8:10
    ya oval pəncərə
  • 8:10 - 8:13
    var.
  • 8:13 - 8:15
    Bəzən ürəkdə oval çuxur olsa da,
  • 8:15 - 8:18
    o, insan üçün ciddi problem yaratmır.
Title:
Yetkinlərdə dölə məxsus quruluşlar| Qan-damar sistemi fiziologiyası | NCLEX-RN | Khan Academy
Description:

Find out what happens to those nifty fetal structures once we get older. Rishi is a pediatric infectious disease physician and works at Khan Academy. Created by Rishi Desai.

Watch the next lesson: https://www.khanacademy.org/test-prep/nclex-rn/nclex-rn-circulatory-system/bloodvessels/v/layers-of-a-blood-vessel?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=Nclex-rn

Missed the previous lesson? https://www.khanacademy.org/test-prep/nclex-rn/nclex-rn-circulatory-system/fetal-circulation-ddp/v/baby-circulation-right-after-birth?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=Nclex-rn

NCLEX-RN on Khan Academy: A collection of questions from content covered on the NCLEX-RN. These questions are available under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 United States License (available at http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/us/).

About Khan Academy: Khan Academy offers practice exercises, instructional videos, and a personalized learning dashboard that empower learners to study at their own pace in and outside of the classroom. We tackle math, science, computer programming, history, art history, economics, and more. Our math missions guide learners from kindergarten to calculus using state-of-the-art, adaptive technology that identifies strengths and learning gaps. We've also partnered with institutions like NASA, The Museum of Modern Art, The California Academy of Sciences, and MIT to offer specialized content.

For free. For everyone. Forever. #YouCanLearnAnything

Subscribe to Khan Academy’s NCLEX-RN channel: https://www.youtube.com/channel/UCDx5cTeADCvKWgF9x_Qjz3g?sub_confirmation=1
Subscribe to Khan Academy: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
08:17

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.