Medyanın "yasal yükümlülüğü" var mı?

Bu düşündürücü konuşmada, David Puttnam medya hakkında büyük bir soru soruyor: Bilgili vatandaşlar yaratmak ahlaki zorunluluğu mu veya herhangi bir işte olduğu gibi kâr peşinde koşmakta özgür mü? Onun kâr ve sorumluluğu dengelemeye yönelik çözümü cesur… ve siz hemfikir olmayabilirsiniz. (TEDxHousesofParliament'te çekildi.)

Müsaadenizle,

konuşmaya Paisley salyangozunun
hikayesiyle başlamak isterim.

26 Ağustos 1928 akşamında

May Donoghue, Glasgow'dan Paisley kentine

şehrin yedi mil doğusuna,
bir tren bileti aldı.

Orada Wellmeadow Cafe'de

dondurmalı bir Scots içti.

Arkadaşının ısmarladığı

dondurma ve zencefilli bira karışımı.

Zencefilli bira; kahverengi,
mat bir şişede geldi.

Etiketinde "D. Stevenson,
Glen Lane, Paisley" yazıyordu.

Dondurmalı birasının birazını içti.

Fakat kalan zencefilli bira

bardağına döküldükçe,

çürümüş bir salyangoz

bardağın yüzeyine çıktı.

Üç gün sonra

Glasgow Kraliyet Hastanesine sevk edildi.

Şiddetli mide, bağırsak iltihabı

ve şok teşhisi kondu.

Stevenson'a karşı Donoghue davası

çok önemli bir yasal örnek oluşturdu:

Zencefilli bira üreticisi Stevenson,

May Donoghue'ya karşı

net bir yasal yükümlülüğe tabi tutuldu.

Aralarında bir sözleşme olmadığı

ve aslında içeceği satın alan
kendisi olmadığı halde.

Yargıçlardan biri olan Lord Atkin,
bunu şöyle tanımladı:

Komşunuza zarar vermesinin,

muhtemel olduğunu öngörebileceğiniz

eylemlerden veya ihmallerden
kaçınmaya dikkat etmelisiniz.

Yasal yükümlülük olmasa,

Stevenson sonunda iflas etmeden önce

kaç kişi mide ve bağırsak iltihabından
muzdarip olurdu diye insan merak ediyor.

Paisley salyangozu hikayesini
bir kenarda tutalım.

Çünkü bu önemli bir esas.

Geçen yıl, Hansard Derneği,

parlamenter demokrasiyi güçlendirmeye
ve halkın siyasete katılımını

teşvik etmeye çalışan
tarafsız bir hayır kurumu,

yıllık siyasi katılım
denetimlerinin yanı sıra

tamamen siyasete ve medyaya ayrılan

bir bölüm daha yayınladı.

İşte bu anketten

oldukça iç karartıcı birkaç gözlem.

Tabloid gazetelerin,

okuyucularının siyasi vatandaşlığını

geliştirdiği görülmemekte,

hiçbir gazete okumayanlara
göre bile göreceli.

Yalnızca tabloid okuyucularının,

siyasetin negatif bir bakış açısıyla
hem fikir olma ihtimalleri

hiç gazete okumayanlardan
iki kat daha fazla.

Politika ile daha az ilgili değiller.

Siyaseti olumsuz değerlendirmelerini

pekiştiren medyayı tüketiyorlar.

Böylece demokrasiye karşı
tutum ve içindeki rollerine

kaderci ve alaycı bir tavır katıyorlar.

Raporun şu bağlamda
sonuçlandırılması şaşırtıcı değil:

Basın, özellikle magazin

demokrasimizdeki rollerinin önemine

uymuyor gibi görünmekte.

Buradaki herhangi birinin

bu görüşe karşı çıkacağından şüpheliyim.

Eğer Hansard haklı ise,
ki genelde öyleler,

o zaman elimizde gerçekten
büyük bir problem var demektir.

Önümüzdeki 10 dakikayı

buna ağırlık vererek geçirmek istiyorum.

Paisley salyangozundan beri,

özellikle son on yılda,

sivil toplumun çeşitli
yönleriyleilgili olduğu için

yasal yükümlülük kavramı etrafında

çok fazla düşünce geliştirildi.

Genel olarak yasal yükümlülük,

birey veya bireylerin, bir başkasına
zarar verme potansiyeli olan

bir faaliyette bulunmasıyla ortaya çıkar.

Fiziksel, zihinsel veya ekonomik olabilir.

Bu esas olarak bariz alanlara odaklanır.

Örneğin çocuklara ve gençlere,
servis personelimize,

yaşlılara ve hastalara karşı
empatik tepki vermemiz gibi.

Nadiren, şayet, mevcut hükümet
sitemimizin kırılganlığı etrafında

eşit önemde argümanlara
kadar genişletilirse,

dürüstlük, kesinlik ve tarafsızlığın

bilgili, katılımcı bir demokrasiyi

inşa etme ve yerleştirme süreci için

temelini oluşturur.

Hakkında ne kadar düşünürsen

o kadar yabancılaşıyor.

Birkaç yıl önce

yeni bir okul açma zevkine nail oldum.

İngiltere'nin kuzeydoğusundaydı.

Öğrencileri tarafından Academy 360
olarak yeniden adlandırılmıştı.

Etkileyici yollarından geçerken,

cam kaplı avluda,

karşımda, duvara gömülmüş

ateşli harflerle

Marcus Aurelius'un ünlü uyarısı vardı:

Eğer gerçek değilse, söyleme;

Eğer doğru değilse, yapma.

Başöğretmen beni ona
bakarken gördü ve dedi ki:

''Bu bizim okul sloganımız."

Londra'ya giden trende

bunu aklımdan atamadım.

Durmadan düşündüm,

birbirimizden minimum beklentimiz olarak

bu basit düşünceyi kabul etmemiz

gerçekten 2 bin yılımızdan
fazlasını alabilir mi?

Yasal yükümlülük konseptini geliştirmenin,

paylaşılan ama gittikçe tehlikede olan

demokratik değerlerimizin
korunmasını içermesi için

genişletmemizin zamanı gelmedi mi?

Sonuçta birçok meslekte

yasal yükümlülüğün olmaması

kolayca ihmal suçlamalarına yol açabilir.

Durum böyle olunca,

kendi toplumlarımızın sağlığı

ve onları destekleyecek değerler konusunda

aslında ihmalkar olduğumuz düşüncesiyle
gerçekten rahat olabilir miyiz?

Herhangi biri dürüstçe,

yerleşik demokrasimizi
muhtemelen sarsabilecek

kırılgan demokrasimize
zarar verebileceğini

öngörebildikleri şekillerde
davranmaktan kaçınmak için

Hansard'ın şiddetle kınadığı
bazı medyaların

yeterince özen gösterdiği
bulgusunu öne sürebilir mi?

Şimdi, bunun otosansür de olsa

bir sansür biçimine
kolayca sürüklenebileceğini

iddia edenler olacak.

Buna inanmıyorum.

İfade özgürlüğünü daha geniş ahlaki

ve sosyal sorumluluklarla dengelemek

mümkün olmak zorunda.

Size bir film yapımcısı olarak

kendi kariyerimden bir örnekle
açıklamama izin verin.

Bu kariyer boyunca,

bir film yapımcısının,

kendi işlerini, dışarıda tutması
ya da kendi hayatı, kendi ailesi

ve hepimizin içinde yaşadığı toplum için

uygun olduğuna inandığı değer
kümesinin üzerinde tutması gerektiğini

asla kabul etmedim.

Daha ileri giderdim.

Sorumlu bir film yapımcısı

işlerinin değerini kendisinin
içinde yaşamak istediği dünyayı

daha az gerçek olacak dereceye
kadar asla düşürmemelidir.

Gördüğüm üzere, film yapımcıları,
gazeteciler hatta blog yazarları

hepsinin; iyi geliştirilmiş profesyonel
yetenekleriyle birleştirdikleri

ortalama içsel güçleriyle ortaya çıkan

sosyal beklentilerle
yüzleşmesi gerekmekte.

Açıkçası bu zorunlu bir görev değil,

ama yetenekli film yapımcısı ve sorumlu
gazeteci hatta blog yazarı için,

bana tamamen kaçınılmaz gibi geliyor.

Şunu her zaman hatırlamalıyız;

bireysel özgürlük ve partneri

yaratıcı özgürlük anlayışımız

Batı fikirleri tarihinde nispeten yeni.

Bu sebeple genellikle azımsanır

ve çok çabuk zarar görebilir.

Bu kolayca kaybedilen bir ödül.

Bir kez kaybolduğunda
ve teslim olunduğunda

geri kazanılması çok, çok zor olabilir.

İlk savunma hattı

kendi standartlarımız olmalı.

Bir sansür veya mevzuat tarafından
tarafımıza uygulananlar değil;

kendi standartlarımız ve doğruluğumuz.

Birlikte çalıştığımız kişilerle

ilgilenirkenki dürüstlüğümüz.

Toplum içinde faaliyet
gösterdiğimizdeki standartlarımız.

Bu standartlarımızın

sürdürülebilir sosyal bir gündem ile
bütün bir parça olması gerekir.

Bunlar kolektif bir sorumluluğun parçası;

sanatçının veya gazetecinin sorumluluğu

dünyayla olduğu gibi başa çıkmak.

Bu da, sırasıyla,

toplumu yönetenlerin
sorumluluğuyla el ele gitmeli,

o dünyayla da yüzleşmeleri,

ve onun neden olduğu hastalıkların

kötüye kullanılmasını
özendirmemeleri için.

Yine de, çarpıcı bir
şekilde netleştiği gibi

son birkaç yılda,

bu sorumluluk medyanın
geniş kesimleri tarafından

büyük ölçüde ortadan kaldırılmıştır.

Sonuç olarak, Batı dünyasında,

protesto partilerinin
aşırı basit politikaları

ve onların büyük ölçüde
hayal kırıklığına uğramış,

daha yaşlı nüfusa itirazları,

ilgisizlik ve en azından bazı gençleri

temsil eden önemsiz takıntıyla

birlikte ele alındığında,

bu ve benzeri çağdaş sapmalar,

aktif, bilgili tartışma ve katılımdan

kurtulmak için tehdit oluşturmakta.

Aktif sözcüğünü vurgularım.

Liberteryenlerden en kızgın olanı,

Donoghue ve Stevenson'ın
mahkemeden atılması gerektiğini

ve eğer içinde salyangoz olan
zencefilli bira satmaya devam ederse,

Stevenson'ın sonunda
iflas edeceğini iddia edebilir.

Ama çoğumuz, devletin yasal
yükümlülüğünü yerine getirmesi için

bence küçük bir rol kabul ediyoruz.

Buradaki anahtar kelime makul.

Hakimler sormalı;
makul özeni gösterdiler mi

ve eylemlerinin sonuçlarını,

makul bir şekilde öngörebildiler mi?

Zorlayıcı devlet iktidarını
belirtmekten çok,

ne de olsa medyada demokratik söylemimizin

çoğunun tonunu

ve içeriğini belirleyenlere yönelik

uygulamak istediğim
sağduyu mantıklılık testi.

Demokrasi, işe yaraması için
şunu gerektirir:

mantıklı erkekler ve kadınlar
zor, bazen karmaşık konuları

anlamak ve tartışmak için zaman ayırırlar.

Bunu, anlaşma olmasa bile,

en azından üretken

ve uygulanabilir bir uzlaşmaya yol açan

anlayış türüne çabalayan
bir atmosferde yaparlar.

Politika seçimlerle ilgili,

ve bu seçimler içinde politika,
önceliklerle ilgili.

Bu, çelişen tercihleri
gerçeğe dayalı olarak

her yerde ve her zaman
uzlaştırmakla ilgili.

Fakat gerçeklerin kendileri çarpıtılırsa,

kararların, kaçınılmaz olarak
takip eden toplum üzerindeki

tüm stres ve gerginliklerle

sadece daha fazla çatışma
yaratması muhtemeldir.

Medya karar vermek zorunda:

Rollerini kışkırtıcı mı

bilgilendirici olarak mı görüyorlar?

Çünkü sonunda

güven ve liderliğin birleşimine gelir.

Elli yıl önce bu hafta,
Başkan John F. Kennedy

iki çığır açan konuşma yaptı.

İlki silahsızlanma, ikincisi de
sivil haklar üzerine.

Birincisi hemen

Nükleer Test Yasağı Anlaşması'na yol açtı.

İkincisi 1964 Sivil Haklar
Yasası'na yol açtı.

Her ikisi de dev sıçramaları temsil eder.

İyi yönetilen ve bilgili demokrasi,

çok güzel şeyler başarabilir

ama bir ön koşul var.

Karar vericilere güvenmek zorundayız.

Kendilerinin değil,

herkesin çıkarına yönelik
hareket ettiklerine.

Açıkça ortaya konuldu:

Gerçeğe dayalı
seçeneklere ihtiyacımız var,

birkaç güçlü

ve sık sık kendi
dar gündemlerini takip eden

potansiyel olarak
manipülatif şirketlere değil.

Ancak kendi kararlarımızı verebileceğimiz

doğru, ön yargısız bilgilere.

Saygın, tatmin hayatlar
sağlamak istiyorsak

çocuklarımız ve onların çocukları için

yasal yükümlülüğü, canlı

ve umarım kalıcı bir demokrasi için

mümkün olan en üst düzeyde uygulamalıyız.

Dinlediğiniz için çok teşekkür ederim.

(Alkış)