Auret van Heerden: Làm lực lượng lao động toàn cầu trở nên công bằng

Nhà hoạt động trong lĩnh vực lao động Auret van Heerden nói về quyền của người lao động - các ngành toàn cầu hóa nơi không một người lao động trong bất kì một tổ chức quốc gia nào có thể được an toàn và được bảo vệ. Vậy chúng ta phải làm thế nào để có thể giữ cho chuỗi cung ứng toàn cầu được trung thực? Van Heerden đã đưa ra vấn đề về công bằng lao động.

Chiếc điện thoại di động này

bắt đầu vòng đời của nó

từ một mỏ khai thác thủ công

ở Đông Congo.

Nó do các nhóm nô lệ trẻ em

có vũ trang khai thác,

đó là những gì Hội đồng Bảo an LHQ

gọi là "khoáng chất máu",

sau đó đi qua một số bộ phận

và được hoàn thiện trong một nhà máy

ở Shinjin tại Trung Quốc.

Tại nhà máy đó, đã có hơn một tá người

tự tử năm nay.

Có người đã chết sau khi làm một ca 36 tiếng.

Chúng ta đều thích sô-cô-la.

Chúng ta mua sô-cô-la cho con mình.

80% lượng ca cao đến từ Bờ Biển Ngà và Ghana

và do trẻ em thu hoạch.

Tại Bờ Biển Ngà, nô lệ trẻ em là một vấn đề rất lớn.

Trẻ em bị buôn bán từ các vùng có xung đột

và làm việc trên các đồn điền cà phê.

Heparin

– thuốc chống đông máu –

được sản xuất từ những trung tâm thủ công

như thế này ở Trung Quốc,

bởi các thành phần hoạt chất của nó

được bào chế từ ruột non lợn.

Kim cương của bạn: chắc bạn đã nghe cụm từ này trong bộ phim "Kim cương máu"

Đây là một mỏ

ở Zimbabwe.

Bông: Uzbekistan là nước xuất khẩu bông

lớn thứ hai trên thế giới.

Hàng năm, đến mùa thu hoạch bông,

chính phủ đóng cửa các trường học,

tống lũ trẻ vào xe buýt, chở chúng đến các cánh đồng bông

và ở đó ba tuần để thu hoạch bông.

Đó là cưỡng bức lao động trẻ em

một cách có tổ chức.

Và tất cả những sản phẩm đó chắc chắn sẽ kết thúc vòng đời

trong một bãi rác như thế này ở Manila.

Những nơi, những nguồn gốc này,

đại diện cho lỗ hổnng quản lý.

Đó là cách mô tả lịch sự nhất

tôi có thể dùng.

Đây là những khoảng tối,

là nơi chuỗi cung ứng toàn cầu bắt đầu.

Đó là chuỗi cung ứng mang lại

cho chúng ta các nhãn hiệu sản phẩm yêu thích.

Một số những lỗ hỏng quản lý

do các nhà nước kém cỏi điều hành.

Một số trong đó không còn là nhà nước nữa;

họ là những nhà nước thất bại.

Một số trong đó

chỉ là những quốc gia tin rằng bất quy tắc hoặc không có quy định

là cách tốt nhất để thu hút đầu tư,

xúc tiến thương mại.

Dù bằng cách nào, chúng đều thể hiện

một tình thế rất khó xử về luân thường đạo đức.

Tôi biết không ai trong chúng ta muốn là tòng phạm

đằng sau một

sự lạm dụng nhân quyền

trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhưng ngay lúc này,

hầu hết các công ty tham gia vào các chuỗi cung ứng

không có cách nào

để đảm bảo rằng

không ai phải thế chấp tương lai,

không ai phải hy sinh các quyền của mình

để mang lại cho chúng ta

các nhãn hiệu sản phẩm yêu thích.

Hôm nay tôi không đến đây để làm các bạn chán nản

về tình trạng của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chúng ta cần kiểm tra thực tế.

Chúng ta cần nhận ra sự thâm hụt

nhân quyền nghiêm trọng thế nào.

Đây là một nước cộng hòa độc lập,

một nhà nước thất bại,

chắc chắn không phải là nhà nước dân chủ.

Và ngay bây giờ,

nước cộng hòa độc lập của chuỗi cung ứng

không được điều hành

theo cách làm ta hài lòng

rằng ta có thể tham gia vào thương mại đạo đức hoặc tiêu dùng đạo đức.

Đó không phải là chuyện mới mẻ.

Bạn vừa xem tài liệu của

một xí nghiệp bóc lột chuyên làm hàng may mặc

trên toàn thế giới, ngay cả ở các nước đang phát triển.

Nếu bạn muốn xem một xí nghiệp bóc lột cổ điển,

gặp tôi ỏe Madison Square Garden,

tôi sẽ đưa bạn xuống phố, và chỉ cho bạn một xí nghiệp bóc lột của Trung Quốc.

Nhưng hãy xem ví dụ về heparin.

Đó là một dược phẩm.

Bạn hi vọng rằng chuỗi cung ứng đưa sản phẩm này vào các bệnh viện,

có thể sạch bong.

Vấn đề ở đây là thành phần hoạt tính của sản phẩm này –

như tôi đã nói –

là từ lợn.

Nhà sản xuất chính của Mỹ

sản xuất ra thành phần này,

từ vài năm trước đã quyết định chuyển tới Trung Quốc

bởi đó là nguồn cung cấp lợn lớn nhất thế giới.

Và khi nhà máy của họ ở Trung Quốc –

có thể khá sạch –

đang nhập tất cả các thành phần

từ sân sau các lò mổ,

nơi người ta giết lợn

và lọc riêng các bộ phận.

Vì vậy, vài năm trước, ta đã có một vụ bê bối,

vụ này đã giết khoảng 80 người trên khắp thế giới,

bởi các chất bẩn

đã nhiễm vào trong chuỗi cung ứng heparin.

Tệ hơn, một số nhà cung cấp

nhận ra rằng họ có thể thay một sản phẩm

nhái heparin trong các cuộc kiểm định.

Chi phí cho các sản phẩm thay thế này là 9 USD/pound,

trong khi heparin thật – thành phần thật –

tốn tới 900 USD/pound.

Thật thiếu suy nghĩ!

Nó đã giết chết nhiều người.

Và giờ các bạn đang tự hỏi,

“Tại sao Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA)

lại để chuyện này xảy ra?

Tại sao cơ quan chuyên trách về thực phẩm và dược phẩm của Trung Quốc

lại để chuyện này xảy ra?”

Câu trả lời rất đơn giản:

Trung Quốc định nghĩa các cơ sở này

là cơ sở hóa chất, không phải cơ sở dược phẩm,

vì vậy họ không thanh tra.

Và FDA của Mỹ (Cục quản lý thuốc và thực phẩm)

gặp phải vấn đề quyền hạn pháp lý.

Đây là ở nước ngoài.

Họ cũng thực tế chỉ đạo vài cuộc điều tra ở nước ngoài –

khoảng 12 cuộc/năm – cũng có thể là 20.

Có khoảng 500

cơ sở tự sản xuất

các thành phần hoạt tính này ở Trung Quốc.

Trên thực tế, khoảng 80%

thành phần hoạt tính trong thuốc

tới từ nước ngoài,

đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ.

Và chúng ta không có một hệ thống quản lý,

không có một hệ thống quy định

để đảm bảo

quy trình sản xuất đó là an toàn.

Chúng ta không có một hệ thống đảm bảo

rằng Quyền Con người, phẩm cách cơ bản

được đảm bảo.

Vì thế, ở cấp quốc gia –

trong khoảng 60 nước khác nhau –

các chính phủ

thất bại nghiêm trọng trong việc điều tiết sản xuất

trên chính mảnh đất

của họ.

Vấn đề thực sự với chuỗi cung ứng toàn cầu

là nó mang tính siêu quốc gia.

Vì thế các chính phủ thất bại,

những người đã thả quả bóng,

ở cấp quốc gia,

thậm chí còn có ít khả năng hơn để can thiệp vào vấn đề này

ở cấp quốc tế.

Bạn có thể nhìn vào các tin chính.

Lấy ví dụ về Copenhagen năm ngoái –

chính phủ thất bại hoàn toàn khi

cố gắng làm điều đúng đắn

khi đối mặt với một thách thức quốc tế.

Ví dụ cuộc họp của nhóm G20 vài tuần trước –

đã thụt lùi từ những cam kết đã đạt được vài tháng trước đó.

Bạn có thể lấy bất cứ

thách thức toàn cầu nổi trội nào mà chúng ta đã bàn trong tuần này,

và tự hỏi, các chính phủ có thể thúc đấy đến đâu

và đưa ra các giải pháp,

phản hồi nào

với các vấn đề quốc tế đó?

Và câu trả lời đơn giản là họ không thể làm gì, họ chỉ ở tầm quốc gia.

Cử tri là người địa phương.

Họ có những mối quan tâm nhỏ hẹp.

Họ không thể đặt các mối quan tâm đó

sau lợi ích toàn cầu lớn hơn.

Vậy để đảm bảo phân phối

các sản phẩm cộng đồng chính yếu

ở cấp quốc tế --

trong trường hợp này, là trong chuỗi cung ứng toàn cầu --

chúng ta phải đưa ra một cơ chế khác.

Chúng ta cần một bộ máy khác.

May thay, chúng ta có một số tấm gương.

Trong thập kỷ 90,

đã từng có một loạt các vụ bê bối

liên quan đến việc sản xuất các nhãn hiệu nổi tiếng ở Mỹ --

lao động trẻ em, cưỡng bức lao động,

lạm dụng nghiêm trọng sức khỏe và an toàn --

đến mức năm 1996, Tổng thống Clinton

đã phải triệu tập một hội nghị ở Nhà Trắng --

mời các ngành, các tổ chức phi Chính phủ về Nhân quyền,

công đoàn, Bộ Lao động --

tập hợp trong một căn phòng

và nói, “Nghe này,

tôi không muốn toàn cầu hóa trở thành một cuộc đua xuống đáy.

Tôi không biết ngăn chuyện đó bằng cách nào,

nhưng ít nhất tôi sẽ nhờ vào bộ máy chính quyền giỏi của tôi

để liên kết các ngài lại,

để đưa ra giải pháp.”

Vì vậy họ thành lập một lực lượng đặc nhiệm Nhà Trắng,

và họ dành khoảng ba năm để tranh luận

về trách nhiệm của các bên

trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các công ty không cho rằng đó là trách nhiệm của mình.

Họ không sở hữu các cơ sở đó.

Họ không thuê các công nhân đó.

Họ không có trách nhiệm pháp lý.

Những người khác nói,

"Mọi người, như vậy thì không giải quyết được gì cả.

Các bạn có nhiệm vụ kiểm soát và quan tâm,

để đảm bảo rằng sản phẩm đó

dù bắt nguồn từ bất cứ đâu

thì cũng bằng cái cách cho phép ta tiêu dùng

mà không cần lo lắng về an toàn,

hoặc không phải hi sinh lương tâm

để tiêu thụ sản phẩm đó.”

Vì vậy họ thống nhất, “Được rồi. Điều ta sẽ làm

là thống nhất một bộ tiêu chuẩn

và quy tắc ứng xử chung.

Ta sẽ áp dụng chúng trong suốt

chuỗi cung ứng toàn cầu của mình,

không phân biệt quyền sở hữu hay kiểm soát.

Đây sẽ là một phần của hợp đồng.”

Và đó là một ý tưởng thiên tài,

bởi những gì họ làm

là khai thác sức mạnh của hợp đồng,

sức mạnh riêng,

để phân phối hàng hóa công cộng.

Và hãy xem,

hợp đồng của một nhãn hiệu quốc tế lớn

với một nhà cung cấp Ấn Độ hoặc Trung Quốc

có giá trị thuyết phục hơn nhiều

so với luật lao động,

các quy định về môi trường,

các tiêu chuẩn Nhân Quyền..của chính nước đó.

Các nhà máy này hầu như không bao giờ bị thanh tra.

Nếu thanh tra có tới,

thì cũng thật đáng ngạc nhiên nếu họ

cưỡng lại được khoản hối lộ.

Thậm chí nếu họ làm đúng nhiệm vụ,

và ghi những nhà máy này vào danh sách vi phạm,

thì khoản phạt cũng thật đáng mỉa mai.

Nhưng, bạn lại mất hợp đồng

cho một nhãn hiệu lớn,

đó là sự khác biệt

giữa duy trì kinh doanh hoặc phá sản.

Điều đó tạo nên khác biệt.

Vì vậy việc chúng ta có thể làm

là chúng ta có khả năng khai thác

sức mạnh và ảnh hưởng

của thể chế quốc tế thực, duy nhất

trong chuỗi cung ứng toàn cầu,

của các công ty đa quốc gia,

và buộc họ phải làm đúng,

phải sử dụng sức mạnh đó đúng đắn,

để tạo ra các hàng hóa công cộng thiết yếu.

Giờ, dĩ nhiên các công ty đa quốc gia

không tự động làm việc này.

Họ không được thành lập để làm việc này, mà chỉ để kiếm tiền.

Nhưng họ là các tổ chức cực kỳ hiệu quả.

Họ có nguồn lực,

và nếu chúng ta có thể tăng thêm ý chí, cam kết,

thì họ sẽ biết phải làm thế nào để có các sản phẩm đó.

Và để làm được điều đó không hề dễ.

Các chuỗi cung ứng các bạn nhìn thấy trên màn hình khi nãy,

chưa được áp dụng điều đó.

Bạn cần một không gian an toàn.

Bạn cần một nơi để mọi người cùng đến,

ngồi xuống mà không sợ bị phán xét,

không bị buộc tội,

để thực sự đối mặt với vấn đề,

đồng thuận và đưa ra giải pháp.

Chúng ta có thể làm được; ta có các giải pháp kỹ thuật.

Vấn đề là ta thiếu niềm tin, thiếu tự tin,

thiếu sự hợp tác giữa

các tổ chức phi chính phủ, các nhóm biểu tình,

các tổ chức xã hội nhân dân

và các công ty đa quốc gia.

Nếu chúng ta có thể đưa họ vào cùng một không gian an toàn,

để họ hợp tác, thì ta có thể

sản xuất ra hàng hóa công cộng ngay bây giờ,

hoặc trong thời gian cực ngắn.

Đây là một gợi ý cấp tiến,

và thật điên rồ khi nghĩ

nếu bạn là một cô bé 15 tuổi người Bangladesh,

rời khỏi làng quê của mình

để tới làm việc tại một nhà máy ở Dhaka –

với 22, 23, 24 đô la/tháng –

và cơ hội để bạn được hưởng các quyền tại nơi làm việc,

đó là nếu nhà máy đó sản xuất

cho một nhãn hiệu nổi tiếng,

nhãn hiệu đó có các quy tắc ứng xử

và biến quy tắc đó thành một phần của hợp đồng.

Thật điên rồ;

các công ty đa quốc gia đang bảo vệ nhân quyền.

Tôi biết bạn sẽ hoài nghi.

Bạn sẽ hỏi, “Sao chúng ta có thể tin họ?”

Vâng, ta không tin.

Có một câu nói thế này:

“Tin, nhưng hãy xác minh.”

Vì vậy chúng ta kiểm tra.

Ta xem xét chuỗi cung ứng, với tất cả các xí nghiệp, .

chọn một mẫu ngẫu nhiên,

cử thanh tra đến bất ngờ

để thanh tra các xí nghiệp này,

và công bố kết quả.

Sự minh bạch là yếu tố then chốt.

Bạn có thể nói rằng bạn có trách nhiệm,

nhưng trách nhiệm không đi đôi với giải trình

thường không hiệu quả.

Vì thế chúng ta đang không chỉ tranh thủ sự hợp tác của các tổ chức đa quốc gia,

ta đang cho họ các công cụ để làm điều đúng đắn –

tôn trọng nhân quyền –

và ta đang kiểm tra.

Bạn không cần tin tôi. Bạn không nên tin tôi.

Hãy vào website, xem kết quả thanh tra.

Tự hỏi, liệu công ty này có đang cư xử

có trách nhiệm với xã hội không?

Liệu tôi có thể mua sản phẩm đó

mà không làm tổn hại tới đạo đức cá nhân?

Đó chính là hiệu quả của hệ thống này.

Tôi ghét cái ý tưởng

rằng chính phủ khắp thế giới đang không bảo vệ Nhân quyền.

Tôi ghét cái ý tưởng

rằng các chính phủ đã thả điều này.

Và tôi không thể quen được với ý nghĩ

rằng chúng ta không thể bắt họ làm việc của mình.

Tôi đã như vậy 30 năm rồi,

và vào lúc đó, tôi đã nhìn thấy

khả năng, cam kết và ý chí của chính phủ

khi họ từ chối,

và ngay giờ, tôi vẫn không thấy họ trở lại với chức năng của mình.

Vì thế tôi bắt đầu nghĩ rằng

đây là phương pháp ngừng gia tăng khoảng cách.

Chúng ta đang nghĩ rằng, thực tế,

đây có thể là khởi đầu

của một cách mới để điều tiết và giải quyết

các thách thức quốc tế.

Gọi nó là quản trị mạng lưới hay là gì cũng được,

các chủ thể cá nhân,

các công ty, tổ chức phi chính phủ,

đang hợp tác để đối mặt

với các thách thức to lớn sắp xảy ra.

Hãy xem các đại dịch như

cúm lợn, cúm gà, H1N1.

Hãy xem hệ thống y tế ở nhiều nước.

Họ có đủ nguồn lực để đối mặt

với một đại dịch nghiêm trọng không?

Không.

Khu vực tư nhân và các tổ chức phi chính phủ

có thể phối hợp và đưa ra giải pháp không?

Chắc chắn.

Thứ họ thiếu là một không gian an toàn

để hợp tác, đồng thuận

và hành động. Đó là những thứ

chúng ta đang cố gắng cung cấp cho họ.

Tôi cũng biết

rằng đó dường như

là trách nhiệm quá nặng nề

đối với nhiều người.

“Bạn muốn tôi phân phát Nhân quyền

thông qua chuỗi cung ứng toàn cầu của tôi.

Nhưng có hàng ngàn nhà cung cấp trong chuỗi cung ứng đó.

Điều này dường như quá khó khăn, quá nguy hiểm

đối với bất cứ công ty nào.

Nhưng vẫn có công ty dám đảm đương.

Chúng ta có 4000 công ty là thành viên.

Một số trong đó là những công ty rất, rất lớn.

Ngành sản xuất đồ thể thao nói riêng đã bắt đầu

hoạt động mạnh mẽ và đã làm được điều này.

Ví dụ, mô hình vai trò, là đây.

Và mỗi khi bàn đến

một trong các vấn đề mà ta phải giải quyết --

vấn đề lao động trẻ em ở các cánh đồng bông Ấn Độ --

thì chúng ta sẽ giám sát 50.000 cánh đồng bông ở Ấn Độ trong năm nay.

Điều này dường như là quá sức.

Những con số chỉ khiến bạn muốn rút lui.

Nhưng chúng tay hãy phân tích một số hiện thực cơ bản.

Và nhân quyền

trở thành một vấn đề cực kỳ đơn giản:

liệu tôi có thể trả lại phẩm giá cho người này?

Người nghèo

là những người bị xâm phạm nhân quyền –

mấu chốt của vấn đề

là mất phẩm giá,

thiếu phẩm giá.

Mọi việc chỉ đơn giản bắt đầu bằng cách trả lại phẩm giá cho họ.

Lúc này, tôi đang ngồi trong một khu ổ chuột

ở ngoại ô Gurgaon,

ngay gần Delhi, một trong những thành phố

bùng lên mạnh mẽ nhất ở Ấn Độ,

và tôi đang nói chuyện với công nhân,

những người làm việc trong các xí nghiệp dệt may bóc lột ở dưới phố kia.

Và tôi hỏi họ rằng họ có thông điệp gì muốn gửi gắm.

Họ không nói đến tiền;

họ chỉ nói, “Những người chủ lao động

không coi chúng tôi là con người,

như thể chúng tôi không tồn tại.

Hãy bảo họ đối xử với chúng tôi như con người”.

Đó là cách hiểu đơn giản về Nhân quyền.

Đó là gợi ý đơn giản của tôi dành cho bạn,

lời khẩn cầu đơn giản của tôi tới những người ra quyết định

trong căn phòng này, và mọi người ngoài kia nữa.

Tất cả chúng ta có thể

hợp tác cùng nhau,

nhận trách nhiệm và theo đuổi điều mà

chính phủ đã buông lỏng.

Nếu ta không làm vậy,

thì ta đang bỏ rơi hi vọng,

đang bỏ rơi lòng nhân đạo cơ bản,

và tôi biết đó không phải là điều chúng ta muốn,

và chúng ta không cần phải làm thế.

Vì vậy tôi kêu gọi các bạn,

hãy cùng chúng tôi bước vào không gian an toàn đó,

và bắt đầu thực hiện điều này.

Cảm ơn các bạn.

(Vỗ tay)