< Return to Video

How playing an instrument benefits your brain - Anita Collins

  • 0:14 - 0:17
    Գիտեի՞ր, որ ամեն անգամ,
    երբ երաժիշտը վերցնում է գործիքը,
  • 0:17 - 0:20
    նրա ողջ ուղեղում հրավառություն է
    տեղի ունենում։
  • 0:20 - 0:23
    Արտաքինից երաժիշտը
    լուռ ու կենտրոնացած է,
  • 0:23 - 0:27
    կարդում է նոտաներն ու կատարում
    անհրաժեշտ շարժումները։
  • 0:27 - 0:29
    Բայց նրա ուղեղում իսկական
    տոնակատարություն է։
  • 0:30 - 0:31
    Որտեղի՞ց գիտենք սա։
  • 0:31 - 0:33
    Վերջին մի քանի տասնամյակներում
  • 0:33 - 0:36
    նյարդաբանները հսկայական
    աշխատանք են կատարել
  • 0:36 - 0:38
    հասկանալու համար,
    թե ինչպես է աշխատում ուղեղը։
  • 0:38 - 0:41
    Նրանք հետազոտել են
    ուղեղի աշխատանքը
  • 0:41 - 0:43
    FMRI և PET սկաներներով։
  • 0:43 - 0:46
    Նման սարքերով դիտելիս, կարելի է տեսնել, որ
  • 0:46 - 0:49
    ասենք ընթերցելիս կամ մաթեմատիկական
    խնդիրներ լուծելիս
  • 0:49 - 0:53
    ակտիվանում է զբաղմունքին համապատասխանող
    ուղեղի որոշակի հատված։
  • 0:53 - 0:56
    Սակայն, երբ հետազոտվող անձը
    երաժշտություն է լսում
  • 0:56 - 0:58
    նրա ուղեղում հրավառություն է։
  • 0:58 - 1:01
    Ուղեղի բազմաթիվ հատվածներ
    ակտիվանում են միաժամանակ,
  • 1:01 - 1:03
    երաժշտությունն հասկանալու համար
  • 1:03 - 1:04
    ոււղեղն առանձին֊ առանձին վերլուծում է
  • 1:04 - 1:06
    մեղեդին, ռիթմը և այլ տարրեր,
  • 1:06 - 1:10
    իսկ հետո ամեն ինչ միացնում է,
    վերածում ընդհանուր երաժշտական ապրումի։
  • 1:10 - 1:13
    Եվ այդքան աշխատանք մեր ուղեղն
    անում է մեկ ակնթարթում
  • 1:13 - 1:17
    առաջին հնչյունները լսելու և ոտքերով
    հատակին հարվածելու արանքում։
  • 1:17 - 1:20
    Իսկ երբ դիտում ենք ոչ թե
    երաժշտություն լսողի,
  • 1:20 - 1:23
    այլ նվագողի ուղեղը,
  • 1:23 - 1:26
    փոքրիկ հրավառությունը վերածվում է
    տոնակատարության։
  • 1:26 - 1:29
    Փաստորեն, եթե երաժշտություն լսելն
    ուղեղում ակտիվացնում է
  • 1:29 - 1:31
    մի շարք յուրօրինակ գործողություններ,
  • 1:31 - 1:35
    ապա նվագելն ուղեղի համար
    հավասարազոր է մարմնամարզության։
  • 1:36 - 1:39
    Նյարդաբանները նկատել են, թե ինչպես են
    վառվում տարբեր կենտրոններ
  • 1:39 - 1:42
    ու միաժամանակ վերլուծում տարբեր տեղեկություններ
  • 1:42 - 1:46
    խրթին, բայց փոխհամաձայնեցված
    զարմանահրաշ հաջորդականությամբ։
  • 1:46 - 1:50
    Բայց նվագելու ի՞նչն է նման ազդեցություն
    ունենում ուղեղի վրա։
  • 1:50 - 1:52
    Այս հետազոտությունը համեմատաբար նոր է
  • 1:52 - 1:54
    բայց նյարդաբաններն արդեն
    որոշակի պատկերացում ունեն։
  • 1:54 - 1:56
    Երաժշտական գործիք նվագելը
  • 1:56 - 1:59
    պահանջում է ուղեղի գրեթե
    բոլոր կենտրոնների աշխատանքը՝ միաժամանակ,
  • 1:59 - 2:03
    հատկապես տեսողական, լսողական
    և շարժողական կենտրոնների։
  • 2:03 - 2:08
    Ինչպես ցանկացած մարզանքի դեպքում,
    կանոնավոր վարժանքը երաժշտական գործիքով
  • 2:08 - 2:12
    ուժեղացնում է ուղեղի այդ ֆունկցիաները,
    թույլ տալով այդ ներուժը
  • 2:12 - 2:14
    կիրառել նաև այլ
    գործողությունների ընթացքում։
  • 2:14 - 2:17
    Ամենաակնհայտ տարբերությունը երաժշտություն
    լսելու և նվագելու միջև այն է,
  • 2:17 - 2:20
    որ երկրորդը պահանջում է
    շարժողական հմտություններ,
  • 2:20 - 2:23
    որոնք կառավարվում են
    ուղեղի երկու կիսագնդերում էլ։
  • 2:23 - 2:26
    Այն պահանջում է և՛ լեզվական ու
    մաթեմաթիկական ճշգրտություն,
  • 2:26 - 2:28
    որոնք ավելի հաճախ կառավարում է
    ձախ կիսագունդը,
  • 2:28 - 2:32
    և՛ աջ կիսագնդի նորարական ու
    ստեղծագործական հմտությունը։
  • 2:32 - 2:34
    Այս ամենց կարելի է եզրակացնել, որ նվագելը
  • 2:34 - 2:39
    մեծացնում և ակտիվացնում է
    ուղեղի բրտամարմնի ակտիվությունը,
  • 2:39 - 2:41
    իսկ այն երկու կիսագնդերի կամուրջն է,
    հետևաբար նվագելը
  • 2:41 - 2:44
    թույլ է տալիս ուղեղի տարբեր կենտրոններին
  • 2:44 - 2:46
    հաղորդակցվել ավելի արագ ու
    բազմակի ուղիներով։
  • 2:46 - 2:49
    Սա երաժիշտներին թույլ է տալիս
    խնդիրներ լուծելիս
  • 2:49 - 2:52
    լինել ավելի արդյունավետ ու ստեղծարար՝
    գիտական, թե կենցաղային հարցերում։
  • 2:52 - 2:54
    Քանի որ նվագելը նաև
    պահանջում է երաժշտության
  • 2:54 - 2:56
    հուզական բովանդակության
  • 2:56 - 2:58
    ստեղծման և ընկալման հմտություններ,
  • 2:58 - 3:00
    երաժիշտներն հաճախ նաև
  • 3:00 - 3:02
    ղեկավար պաշտոն են զբաղեցնում,
  • 3:02 - 3:04
    ինչը սովորաբար պահանջում է
  • 3:04 - 3:08
    պլանավորում, ռազմավարություն,
    մանրուքների նկատմամբ ուշադրություն,
  • 3:08 - 3:13
    ինչպես նաև՝ կոգնիտիվ և էմոցիոնալ
    ասպետկների համաժամանակյա վերլուծություն։
  • 3:13 - 3:16
    Այս ընդունակությունը ազդում է նաև
    մեր հիշողության աշխատանքի վրա։
  • 3:17 - 3:20
    Եվ իսկապես, երաժիշտները ունեն
    հիշողական բարձր ունակություններ,
  • 3:20 - 3:25
    նրանք արագ ու արդյունավետ ստեղծում,
    պահպանում և մտաբերում են հիշողությունները։
  • 3:25 - 3:29
    Երաժիշտներն օգտագործում են
    զարգացած կապուղիներով իրենց ուղեղը
  • 3:29 - 3:32
    յուրաքանչյուր տեղեկությունը
    մի քանի պիտակով պահելու համար,
  • 3:32 - 3:34
    օրինակ՝ կոնցեպտուալ, էմոցիոնալ
  • 3:34 - 3:37
    ձայնային, կոնտեքստային պիտակներով
  • 3:37 - 3:39
    ինչպես դա անում է ինտերնետային
    որոնողական համակարգը։
  • 3:40 - 3:43
    Իսկ ինչպե՞ս գիտենք, որ այս օգուտները
    տալիս է միայն երաժշտությունը,
  • 3:43 - 3:45
    և ոչ օրինակ սպորտը կամ նկարչությունը։
  • 3:45 - 3:48
    Կամ գուցե այնպես է, որ նվագել սկսում են
  • 3:48 - 3:49
    մարդիկ, ովքեր արդեն շատ խելացի՞ են։
  • 3:49 - 3:53
    Նյարդաբանները զբաղվում են այս հարցերով,
  • 3:53 - 3:55
    առայժմ նրանք գտել են, որ նվագել սովորելու
  • 3:55 - 3:57
    գեղարվեստական ասպեկտները տարբեր են
  • 3:57 - 4:02
    ցանկացած այլ գործողությունից,
    այդ թվում՝ այլ արվեստով զբաղվելուց։
  • 4:02 - 4:04
    Նրանք արել են մի շարք
    գիտափորձերի, որոնց մասնակիցներն
  • 4:04 - 4:06
    սկզբում ունեին կոգնիտիվ
    և նյարդային
  • 4:06 - 4:09
    ֆունկցիոնալ նույն մակարդակը.
    բայց նրանցից մի քանիսն, ովքեր
  • 4:09 - 4:13
    տևական ժամանակ զբաղվել են
    նվագել սովորելով,
  • 4:13 - 4:16
    փորձից հետո ունեին ուղեղի ավելի զարգացած
    կենտրոններ։
  • 4:17 - 4:20
    Այս՝ վերջերս արված հետազոտությունը
    նվագելու մտավոր օգտակարության մասին
  • 4:20 - 4:23
    ընդլայնել է նաև մտավոր աշխատանքների մասին
    մեր պատկերացումը
  • 4:23 - 4:26
    ի հայտ բերելով ներքին ռիթմեր և
    բարդ փոխազդեցություններ
  • 4:26 - 4:28
    որոնք միասին կազմում են մեր ուղեղի
    հրաշալի նվագախումբը։
Title:
How playing an instrument benefits your brain - Anita Collins
Speaker:
Anita Collins
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:45

Armenian subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.