Anatomy of a muscle cell

Düşünürəm ki, əzələlərin molekulyar
səviyyədə necə sıxıldığına

dair bir anlayışımız var.

Gəlin bir addım geri gedək və əzələlərin

ən azından struktur olaraq
necə göründüyünü və əzələlərin

əlaqələndirdiklərimizə necə
istinad etdiyini başa düşək.

Buraya bazu əzələsi çəkim.

Bu onların dirsəyidir və deyək ki,

bu da əlidir.

Bu, onların bazu əzələsidir
və o gərilib.

Düşünürəm,hamımız əzələlərin
ən azından makro səviyyədə

necə görsəndiyinin diqaramını gördük və

o hər iki tərəfdən sümüyə bağlanır.

Bir saniyə, sümükləri çəkim.

Onlar hər iki ucdakı sümüklərə

vətərlərlə bağlanır.

Burada sümük var.

Burada da onun bağlandığı başqa sümük var.

Və bunlar da vətərlərdir, hansı ki sümükləri

əzələlərə bağlayır.

Bizim ümumi bir anlayışımız var- bu iki sümüyə bağlanır,

sıxılanda skelet sistemimizin bir hissəsini hərəkətə gətirir.

Biz əslində skelet əzələlərinə fokuslanmışıq.

Digər növləri düz əzələlər və ürək əzələləridir.

Ürək əzələləri bunlardır, təsəvvür etdiyiniz kimi, ürəyimizdədirlər.

Və düz əzələlər - bunlar daha qeyri-iradidirlər,

yavaş hərəkətli əzələlər və həzm sistemimiz bura aiddir.

Gələcəkdə bununla bağlı video çəkəcəm,

lakin insanların əksəriyyəti əzələ dedikdə,

onları skelet sistemimizi hərəkətə gətirən, qaçmağa, qaldırmağa, danışmağa,

nələrsə etməyə və dişləməyə imkan verən skelet əzələləri ilə əlaqələndiririk.

Beləliklə, normalda əlaqələndirdiyimiz şey budur - gəlin burada

bir az daha dərinliyə baxaq.

Yəni əgər mən buradakı bazudan bir hissə

götürsə idim - Əgər buradakı əzələdən bir hissə

götürsə idim - bir saniyə, böyüdüm.

Və sonra buna bənzər bir şey görünəcək.

Bu buradakı əzələnin içərisidir.

Burada dedim ki, bizim vətərimiz var.

Əslində burada bir örtük var; vətər və

bu əzələnin ətrafındakı örtük arasında ciddi sərhəd

və ya ayırma xətti yoxdur, bu örtüyə epimizum

deyilir və əslində əzələni örtən

birləşdirici toxumadır,onu qoruyur,

əzələ ilə sümük və insanın qolunda ola bilən

digər toxumalar arasındakı sürtünməni azaldır.

Sonra, bu əzələnin içərisində birləşdirici

toxuma var.

Bir saniyə, başqa rəngdə edim.

Narıncı edəcəyəm.

Bu perimizium adlanır

Bu da sadəcə faktiki əzələnin içərisindəki birləşdirici toxumadır.

Perimiziumun böldüyü bu şeylərdən hər biri -

bunlardan birini götürüb bir az da

irəliyə getməsinə icazə versəydik - yəni əgər

bu şeyi buradan götürsəydik - nəyi ki perimizum

bölür - və əgər biz onu çəksəydik - əslində, bir saniyə,

bunu burada edim.

Bunu eynilə belə çıxarsaydıq - deməli. bunun

ətrafında perimizium var, düzdür?

Bunların hamısı perimiziumdur və birləşdirici toxuma

üçün sadəcə bəzəkli bir sözdür.

Orada başqa şeylər var.

Burada sinirlər və kapilyarlar, hər cür şey var,

çünki giriş əzələlərinə qan və neyronal siqnallar

getməlidir, yəni bu sadəcə

birləşdirici toxuma deyil.

Axırda əzələ hüceyrələrinə çatmalı olan

başqa şeylər var.

Bunların hərəsi - təxminimcə, siz bunlara alt liflər deyəcəksiniz, amma

bunlar əzələnin olduqca böyük alt lifləridir.

Bu fasikul adlanır.

Fasikul içərisindəki birləşdirici toxuma endomizium

adlanır.

Təkrar edirəm, birləşdrici toxumadan əlavə, bunda

kapilyarlar var, sinirlər var, nəticədə əzələ

hüceyrələri ilə təmasda olmalı olan hər şey var.

Tək bir əzələnin içindəyik.

Bütün bu yaşıl birləşdirici toxuma endomiziumdur.

Və endomiziumdakı hər şey həqiqi bir

əzələ hüceyrəsidir.

Bu əsl əzələ hüceyrəsidir.

Bunu bənövşəyi rəngdə edəcəm.

Buradakı şeyi - bir az çölə çəkə bilərəm.

əgər bunu çölə çəksəm, bu əsl əzələ hüceyrəsidir.

Buna çatmaq istədik, amma bütün miyozin

və aktin liflərinin o əzələ hüceyrəsinə necə sığdığını

anlamaq üçün əzələ hüceyrəsinin içinə belə gedəcəyik.

Buradakı bir əzələ hüceyrəsi ya da miyofibrildir.

Əzələlərlə qarşılaşarkən çox görə biləcəyiniz iki

ön şəkilçi var - siz miyo-nu görəcəksiniz, təxmin etdiyiniz kimi

əzələ mənasını verir.

Siz həm də sarko sözünü görəcəksiniz, sarkolemma,

ya da sarkoplazmik retikulum kimi.

Siz həmçinin, sarko önşəkilçisini də görəcəksiniz

və bu ət deməkdir - yəni siz sarkofaqus, ya da sarko ilə başlayan

digər şeyləri düşünə bilərsiniz.

Deməli, sarko ət deməkdir.

Əzələ ətdir və miyo da əzələdir.

Bu miyofibrildir.

Bu əsl əzələ hüceyrəsidir, gəlin əsl

əzələni yaxınlaşdıraq

Bir saniyə, bunu burada daha böyük çəkim.

Yəni əsl əzələ hüceyrəsi miyofibril adlanır.

Genişliyindən daha uzun olduğu üçün buna lif deyilir

və onlar müxtəlifdirlər - bir saniyə,

miyofibrili belə çəkim.

Əzələ hüceyrəsinin də bir hissəsini götürəcəyəm.

Bu nisbətən qısa ola bilər - bir neçə yüz

mikrometr - ya da bu olduqca uzun ola bilər

ən azı hüceyrəvi standartlara görə.

Bir neçə santimetrdən danışırıq.

Bunu bir hüceyrə kimi düşünün.

Bu olduqca uzun hüceyrədir.

Çox uzun olduğundan əslində birdən çox

nüvəyə sahib olmalıdır.

Əslində, nüvələri çəkim, bir saniyə

daha yaxşı çəkim miyofibrilləri.

Xarici membranlarda nüvələrin
bu miyofiberə yerləşə biləcəyi

kiçik parçalar əmələ gətirəcəyəm.

Unutmayın, bu fərdi əzələ hüceyrələrindən
yalnız biridir

və çox uzun olduqlarına görə də
bir çox nüvəyə sahibdirlər.

İcazə verin, onun eninə kəsiyini götürüm

çünki, biz onun daxilinə
nəzər yetirəcəyik.

Dediyim kimi, o çoxnüvəlidir.

Beləliklə, onun membranının
şəffaf olduğunu təsəvvür etsək,

burada bir nüvə,
burada başqa bir nüvə,

burada başqa bir nüvə,

orada başqa bir nüvə olacaqdır.

Çoxnüvəli olmasının səbəbi budur ki,

böyük məsafələrdə zülalların

bu nüvədən əzələ hüceyrəsinin
bu hissəsinə qədər getməsini

gözləmək lazım deyil.

Əslində, siz DNT haqqında məlumatı
lazım olan yerə yaxın

əldə edə bilərsiniz.

Beləliklə, o çoxnüvəlidir.

Səhv etmirəmsə, bir mənbədə oxumuşdum--
Hər millimetr əzələ toxumasında

orta hesabla təxminən
30 nüvə olduğunu düşünürəm.

Əslində belə olub-olmadığını bilmirəm,

amma nüvələr əzələ hüceyrəsinin
membranının altındadır

-- və son videodan bunun adının

nə olduğunu xatırlayırsınız.

Əzələ hüceyrəsinin membranı sarkolemmadır.

Bunlar nüvələrdir.

Bundan sonra bunun
eninə kəsiyini götürsəniz,

daxilində miofibril adlanan borular var.

Yəni burada hüceyrənin
içərisində bir dəstə

borular var.

İcazə verin, onlardan birini çıxarım.

Beləliklə, bu borulardan
birini çıxartdım.

Bu miofibrildir.

Və işıq mikroskopunun altında
buna baxsanız,

üzərində kiçik cizgilər
olduğunu görəcəksiniz.

Cizgilər buna bənzər bir şeyə bənzəyəcək,

buna bənzər bir şey görünəcək
və bunun kimi

bir az incə olanlar olacaq.

Və bu miofibrillərin içərisində miyozini
və aktin filamentləri

tapacağıq.

Gəlin, bu miofibrilin şəklini
yaxınlaşdıraq.

Molekulyar səviyyəyə çatana qədər
yaxınlaşdırmağa davam edəcəyik.

Beləliklə, bu miofibrildir,
yadda saxlayın--

əzələ hüceyrəsi olan,
miofiberin daxilindədir.

Miofiber əzələ hüceyrəsidir.

Miofibril-- siz onu əzələ hüceyrəsi
daxilindəki boru kimi olduğunu

görə bilərsiniz.

Bunlar, büzülmənin əsas

səbəbkarlarıdır.

Mən miofibrili böyütsəm,

siz buna bənzər şeylər görəcəksiniz və

o da belə cizgili olacaq.

Zolaqlar buna bənzər olacaq.

Belə qısa zolaqlar da görmüş olacaqsınız.

O zaman, bu bir az tünd olanlar kimi daha geniş zolaqlarınız olacaq -

mən onları nisbətən diqqətlə çəkməyə çalışıram və

orada kiçik bir xətt çıxa bilər.

Eyni şey burada da təkrarlanır.

Beləliklə, bu təkrarlama vahidlərinin

hər biri sarkomer adlanır.

Və bu təkrarlama, vahidləri
Z-xətti adlanan bir xəttdən

digər Z-xəttinə gedir

Bütün bu terminologiya,

insanların mikroskopla baxıb,
bu xəttləri gördükdə onlara

ad verməsi nəticəsində ortaya çıxdı.

Beləliklə, başqa bir terminologiyanız var-
bunun miozin və aktinlə

necə əlaqəli olduğunu
bir saniyə sonra danışacağıq.

Tam burada A-diski yerləşir.

Və buradakı məsafədə və ya bu hissələrdə

İ-diskləri yerləşir.

Və bir neçə saniyədən sonra bunun
danışdığımız mexanizmlərlə, vahidlərlə--

və ya son videoda danışdığımız

molekullarla necə əlaqəli
olduğunundan bəhs edəcəyik.

Əgər buranı böyütsəniz, bu miofibrillərin
eninə kəsiyini götürüb

daxilinə nəzər yetirsəniz--

əgər onu kəsmək və ya doğramaq istəsəniz--

əgər onu izlədiyiniz ekrana

paralel olaraq doğrasaydınız,

belə bir şey görəcəksiniz.

Beləliklə, bu sizin Z-diskiniz olacaq.

Bu isə növbəti Z-diskinizdir.

İndi isə bir sarkomeri böyüdürəm.

Bu başqa bir Z-diskidir.

Aktin filamentlər isə buradadır.

Indi biz, danışdığım molekulyar səviyyəyə

yaxınlaşırıq.

Aktin filamentləri arasında isə

miozin filamentləri vardır.

Yadınızda saxlayın, bu iki başlıq miozin ipliyində idi.

Hər birinin aktin filamentləri boyunca sürünən

iki başı var.

Mən onlardan bir cütünü çəkirəm,

sonra onlar ortada belə yapışırlar.

Bir saniyə sonra əzələlər büküldükdə

baş verənlərdən danışacağıq.