Significant Figures

Gəlin baxaq, mühüm

ədədlər barədə bir şey öyrənə
bilirik mi, bəzən də bunu

mühüm rəqəmlər adlandırılırlar.

Bunun arxasındakı əsas fikir böyük bir
hesablama

edərkən və çoxlu rəqəmlər

əldə etdikdə,

əlinizdə olanı dəqiqliklə

təqdim etmirsiniz,

əldə etdiyiniz cavab, ölçdüyünüzdən

daha dəqiq olmur.

Bunun dərinliklərinə getməzdən

və onu hesablamada

istifadə etməzdən əvvəl, bunu

aydınlaşdırmaq üçün bir sıra
misallar edək.

Sonra isə bir neçə əsas qaydaları
ələ almağa cəhd edəcəyik.

Ancaq ümumi olaraq bunun haqqında
düşünmək, ölçmə haqqında

əsas məlumatı hansı rəqəmlərin
verdiyini

tapmaqdır.

Buradakı

mühüm rəqəmlər 7, 0, 0-dır.

Burada 3 mühüm rəqəminiz var.

Nöqtədən sonra və 7-dən əvvəl
olan sıfırları

saymamağımız sizi narahat edə bilər,

onları nəzərə almırıq.

Bu, sadəcə olaraq
ədədi təyin etməyə kömək edir.

Bu, düzdür, ancaq ölçümüzün nə qədər

dəqiq olduğunu göstərmir.

Bunu daha yaxşı anlamaq üçün

buradakı ölçünün kilometr olduğunu
fərz edin,

əgər 0,00700 kilometr ölçsə idik,

bu 7,00 metrin eynisi olardı.

Bəlkə də, əslində, metrik xətkeşdən istifadə
etmişik.

Dedik ki, bu təxminən 7,00 metrdir.

Onu ən yaxın santimetrə keçirdik.

Elə bilək ki, onu kilometrlə ifadə
edirik.

Bu iki ədəd tamamilə eynidir.

Sadəcə fəqli vahidlərdir.

Ancaq düşünürəm ki, bura

baxdığınız zaman,
niyə sadəcə 3 mühüm rəqəm

olduğunu anlayırsınız.

Sıfırlar işlətdiyiniz vahiddən

asılı olaraq dəyişir.

Ancaq sizə əsl dəqiqliyi verən rəqəmlər,

7, 0, 0-dır.

Arxada olan bu sıfırları saymağımızın
səbəbi,

bu ədədi kim yazibsa, onları yazmalı
deyildi.

Onları, açıq şəkildə,
baxın, bura

qədər ölçmüşəm deməkdir.

Əgər bura qədər ölçməsəydilər,

onlar bu sıfırları yazmaya bilərdilər.

Deyərdilər ki, 7,00 yox, 7 metr.

Başqasını edək.

Eyni ideyaya əsaslanaraq,
əlimizdə 2 və 5 var.

Sıfır olmayan rəqəmlər mühüm rəqəmlər
sayılacaq.

Aparıcı olan bu 0-ı əlavə
etmirsiniz,

eyni məntiqlə,
əgər bu 0,052 kilometr idisə,

bu 52 metrlə eyni olar, hansı ki

2 mühüm rəqəmi var.

İlk sıfır olmayan rəqəmdən əvvəl aparıcı

0-ları saymaq istəməzsiniz,
düşünürəm ki, belə deyə bilərik.

Bunları əlavə etmək istəmirsiniz.

Sıfırdan fərqli və onların arasında
olan rəqəmləri,

eyni zamanda əgər nöqtə varsa,
arxada olan 0-ları əlavə edirsiniz.

Bunları biraz daha formal edəcəm.

Burada, 370 var.

Nöqtə qeyd olunub.

Əgər bu nöqtəni yazmasa idilər,

bunun nə dərəcədə dəqiq olduğu
bir az anlaşılmaz olardı.

Ancaq nöqtəni qeyd etdiklərinə görə

dəqiq 370 aldıqlarını görürük.

372 alıb sonra yuvarlaqlaşdırmayıblar.

Ya da ən yaxın onluğa

yuvarlaqlaşdırmayıblar.

Bu nöqtə sizə üçünün də mühüm
olduğunu deyir.

Burada 3 mühüm rəqəm var.

Bu, buradakının yanındadır,
bu onluq deyir ki,

təkcə ən yaxınını almamışıq,

həm də bir ədəd arxada olan 0 əlavə

etmişik, o mənaya gəlir ki,
ən yaxın

onluğa yuvarlaqlaşdırmışıq.

Bu halda, 3 əsas rəqəmimiz var.

Burada, 7 yüzlükdədir.

Ancaq ölçü minliklərə gedib

çıxıb.

Aralarında 0 olmasına baxmayaraq,

sıfırdan fərqli rəqəmlərin
arasında olduğuna görə,

bu 0-lar ölçümüzün bir hissəsidir.

Bu halda, bütün rəqəmlər,

burada yazılan kimi, mühüm
rəqəmlərdir.

6 mühüm rəqəminiz var.

Bu, sonuncusu isə birmənalı
deyil.

Bu 37,000-- bilinmir ki, dəqiq
37,000 ölçmüsünüz

ya yox.

Bəlkə ən yaxınına yuvarlaqlaşdırmısınız

və dəqiq qiymət almısınız.

Tam 37,000 almısınız.

Ya da ən yaxın minliyə
yuvarlaqlaşdırmısınız.

Burada biraz qeyri-müəyyənlik var.

Əgər siz sadəcə olaraq belə yazılmış bir şey görsəniz,

yəqin ki, təxmin etməli olsaydınız, ya da təxmin etməsəniz deyərdiniz.

Əgər başqa informasiya olmasa,

deyərsiniz ki, burada ancaq

2 mühüm rəqəm var.

Daha az qeyri-müəyyən olması üçün,

onlar orada onluq nöqtə
qoymaq istərdilər.

Deyək ki, bilirsiniz ki, burada 5 rəqəmli

dəqiqlik var, elə ki, əslində

5 mühüm rəqəmə gedirik.

Beləliklə, əgər nöqtə olmasa,
2 mühüm rəqəm olar.