Significant Figures

Gəlin, baxaq mühüm

fiqurlar barədə bir şey öyrənə
bilirik mi, bəzən də bunu

mühüm rəqəmlər adlandırılırlar.

Bunun arxasındakı əsas fikir çətin
hesablama

edərkən, yaxud da çoxlu rəqəmlər

əldə etdikdə,

əlinizdə olanı dəqiqliklə

təqdim etmirsiniz,

əldə etdiyiniz cavab, ölçdüyünüzdən

daha dəqiq olmur.

Bunun dərinliklərinə getməzdən

əvvəl onu hesablamada necə

istifadə edirsiniz, bunu

aydınlaşdırmaq üçün
misallar edək.

Sonra isə, bir neçə əsas qaydalar
tapacağıq.

Ancaq ümumi olaraq bunu düşünmək,
ölçməmin ən

dəqiq qiymətini hansı rəqəmlərin
verdiyini

düşünməkdir.

Buradakı ilk şey,

əsas rəqəmlər 7, 0, 0-dır.

Burada, 3 əsas rəqəminiz var.

Nöqtədən sonra və 7-dən əvvəl
olan sıfırları

saymamağımız sizi narahat edə bilər,

onları saymırıq.

Bu, sadəcə olaraq
ədədi təyin etməyə kömək edir..

Bu, düzdür, ancaq ölçümüzün nə qədər

dəqiq olduğunu göstərmir.

Bunu daha yaxşı anlamaq üçün

buradakı ölçünün kilometr olduğunu
xəyal edin,

əgər 0.00700 kilometr ölçsəydik,

bu 700 metrin eynisi olardı.

Bəlkə də, əslində, metrdən istifadə
etmişik.

Dedik ki, bu təxminən 7.00 metrdir.

Onu ən yaxın santimetrə keçirdik.

Elə bilək ki, onu kilometrlə ifadə
edirik.

Bu iki ədəd tamamilə eynidir.

Sadəcə fəqli vahidlərdir.

Ancaq düşünürəm ki, bura

baxdığınız zaman,
niyə sadəcə 3 mühüm rəqəm

olduğunu anlayırsınız.

Sıfırlar işlətdiyiniz vahiddən

asılı olaraq dəyişir.

Ancaq sizə əsl dəqiqliyi verən rəqəmlər,

7, 0, 0-dır.

Arxada olan bu sıfırları saymağımızın
səbəbi,

kim bu rəqəmi yazırsa, onları yazmalı
deyil.

Onları, açıq şəkildə,
baxın, bura

qədər ölçmüşəm deməkdir.

Əgər bura qədər ölçməsəydilər,

onlar bu sıfırları yazmaya bilərdilər.

Deyərdilər ki, 7.00 yox, 7 metr.

Başqasını edək.

Eyni ideyaya əsaslanaraq,
2 və 5-miz var.

Sıfır olmayan rəqəmlər əsas rəqəmlər
sayılacaq.

Aparıcı olan bu 0-ı əlavə
etmirsiniz,

eyni məntiqlə,
əgər bu 0.052 kilometr idisə,

bu 52 metrlə eyni olar, hansının ki, aydın
formada

2 əsas rəqəmi var.

İlk sıfır olmayan rəqəmdən əvvəl aparıcı

0-ları saymaq istəməzsiniz,
düşünürəm ki, belə deyə bilərik.

Bunları əlavə etmək istəməzsiniz.

Sıfırdan fərqli və arasında
olan rəqəmləri,

eyni zamanda əgər nöqtə varsa,
arxada olan 0-ları əlavə edirsiniz.

Bunları biraz daha rəsmi edəcəm.

Burada, 370 var.

Nöqtə qeyd olunub.

Əgər bu nöqtəni yazmasa idilər,

bunu dəqiqləşdirmək aydın olmazdı.

Ancaq nöqtəni qeyd etdiklərinə görə

dəqiq 370 aldıqlarını görürük.

372 alıb sonra yuvarlaqlaşdırmayıblar.

Ya da ən yaxın onluğa

yuvarlaqlaşdırmayıblar.

Bu nöqtə sizə 3-nün də əsas
olduğunu deyir.

Burada 3 əsas rəqəm var.

Bu, buradakının yanındadır,
bu onluq deyir ki,

təkcə ən yaxınını almamışıq,

həm də bir dənə arxada olan 0 əlavə

etmişik, o mənaya gəlir ki,
ən yaxın

onluğa yuvarlaqlaşdırmışıq.

Bu halda, 3 əsas rəqəmimz var.

Burada, 7 yüzlükdədir.

Ancaq ölçü minliklərə gedib

çıxıb.

Aralarında 0 olmasına baxmayaraq,

sıfırdan fərqli rəqəmlərin
arasında olduğuna görə,

bu 0-lar ölçümüzün bir hissəsidir.

Bu halda, bütün rəqəmlər,

burada yazılan kimi, əsas
rəqəmlərdir.

6 əsas rəqəminiz var.

Bu, sonuncusu isə birmənalı
deyil.

Bu 37000-- bilinmir ki, dəqiq
37000 ölçmüsünüz

ya yox.

Bəlkə, ən yaxınına yuvarlaqlaşdırmısınız,

və dəqiq qiymət almısınız.

Tam 37000 almısınız.

Ya da, ən yaxın minliyə
yuvarlaqlaşdırmısınız.

Burada biraz qeyri-müəyyənlik var.

Tam belə bir şeyin yazıldığını görsəniz,

deyərsiniz ki, güman edərsiniz ki,--
ya da güman yox.

Əgər başqa informasiya olmasa,

deyərsiniz ki, burada ancaq

2 əsas rəqəm var.

Müəyyən olması üçün,

nöqtə qoyarlar.

Deyək ki, bilirsiniz ki, burada 5 rəqəmli

dəqiqlik var, elə ki, əslində 5 rəqəmə

gedərik.

Beləliklə, əgər nöqtə olmasa,
2 əsas rəqəm olar.