-
Je, mnaona mahali ambapo nimeketi?
-
Tunakuletea hili kwenye kipindi hiki cha
R&D Africa kwenye AAU TV.
-
Tunamwangazia kwa kijana Lawrence Adjei,
ambaye ameweza kutengeneza
-
pikipiki hii ya umeme kwa kutumia
betri za vipakatalishi vilivyoharibika.
-
Tegea.
Tutakuonyesha zaidi.
-
Katika enzi ambapo ulinzi wa mazingira,
siha na usafiri unaotunza mazingira
-
unathaminiwa na kufanywa kwa sana na watu,
-
kinachokujia akilini wakati
usafiri unaokuruhusu,
-
kuepuka msongamano wa trafiki,
-
usiochafua hewa na unaotunza mazingira unatajwa.
-
Baiskeli zinazotumia umeme
zina vifaa vya kielektroniki
-
vilivyowekwa kusaidia au kuchukua
nafasi ya kuendesha mwenyewe.
-
Zina manufaa kadhaa.
-
Hazitumii mafuta mengi, zina mwendo
wa kasi, hupunguza msongamano wa trafiki
-
na hazichafui mazingira.
-
Kwa sana wavumbuzi wanategemea
betri kama vile lithium-ion,
-
nickel-cadmium,
-
betri za lithium-cobalt
-
lead acid,
-
nickel-metal hydrate,
-
lithium-manganese
-
na betri za lithium-ion polymer
kama vifuasi.
-
Cha kushangaza, kijana mchanga wa Ghana,
Lawrence Adjei
-
amechagia kwenye uvumbuzi katika
sekta ya baiskeli za umeme.
-
Anatumia betri za vipakatalishi, ambazo ananunua
-
kutoka kwa maduka ya takataka kompyuta
huko Accra ili kutengeneza baiskeli zake.
-
Anajulikana kuwa raia wa kwanza wa
Ghana kutengeneza baiskeli za umeme
-
kutoka kwa betri za vipakatalishi
na amejifunza.
-
Naishi karibu na Lawrence na
mimi ni msaidizi wake.
-
Hii si mara yangu ya kwanza kuendesha.
-
Nimekuwa nikiendesha pikipiki
kwa miaka miwili sasa.
-
Hali ya uendeshaji ni tofauti.
-
Tofauti. Siwezi hata kulinganisha kwa
sababu kuendesha baiskeli ya kawaida...
-
kuna uchungu mwingi.
-
Na kisha unaweza kupenda idadi
ya kilomita unazohitaji kwenda.
-
Kwa hivyo hii ni tofauti kabisa
ikilinganishwa na nilizowahi kutumia.
-
Hii ina gia tatu
na hizo nyingine hazina.
-
Ina breki ambayo inachaji betri wakati
unaitumia, baiskeli nyingine hazina.
-
Ina lango la USB ambalo linaweza
kuchaji simu yako
-
au kutumia mwangaza wa USB.
-
Vitu ambavyo havipo kwa nyingine.
-
Na pia ina kengele, nyingine
hazikuwa na kengele.
-
Na kisha unaweza kusimama
mara moja ukitumia breko.
-
Zinasimama mara moja.
-
Inayofuata. Tukiangazia betri,
-
ina kiwango cha juu unachoweza kutumia,
-
kuweka mwanga kwa nyumba.
-
Hapa ndipo Bw Lawrence AJ
hufanya uvumbuzi wote.
-
Hapa ndipo utengenezaji
wa baiskeli za umeme
-
kutokana na betri za vipakatalishi
vilivyoharibika hufanyika na
-
Kwa sasa nipo hapa na Bw Lawrence.
-
Tuonyeshe
mchakato unaohusika katika
-
matumizi ya betri hizi ili
kutengeneza baiskeli ya umeme.
-
Kwa hivyo kuna betri hapa.
-
Kwa hivyo, unazipasua hivi.
-
Wakati mwingine unakunja au...
-
unatumia koleo.
-
Sawa
-
Unaona kuwa hatutumii seli zote.
-
Hii iko hapa, imechomoza.
-
-Sawa
-Huwezi kutumia hii, kwa hivyo
-
Unatafuta tofauti.
-
Jaribu nyingine.
-
Inayofanana.
-
Hii iko sawa. Kwa hivyo unachukua
mathabodi
-
- ya betri. Kwa hivyo...
- Sawa
-
Kwa hivyo kuziondoa
-
[Haisikiki]
-
Kisha ondoa seli zake hivi.
-
Sawa
-
Kwa hivyo kwa jumla,
unahitaji seli hizi ngapi?
-
Nahitaji nyingi, lakini
-
Nina betri 6 pekee hapa.
-
Sawa
-
Kisha unapima kwa kutumia votimita ili
uone iwapo kuna kiwango cha volti ndani.
-
Unahitaji wastani wa
volti ngapi katika betri?
-
Nafikiri kama volti 2.5.
Volti 2.5 ni sawa.
-
- Sawa
- Hii ni nzuri
-
- Sawa
- Kisha tunakuja hapa
-
na kupima kupitia mashine hii hapa.
-
Hii inaitwa Opus.
-
Hii hufanya vipimo vya kiwango.
-
- Sawa
- Kwa hivyo unaweka seli ndani hivi.
-
Unaweza kuona kuwa inachaji, kwa hivyo...
-
Itachaji betri kwa
takribani saa mbili
-
- Sawa
- Saa mbili pekee
-
Baada ya hilo, mashine itaondoa umeme
kwenye betri na kukuonyesha kiwango,
-
-Sawa
-Kisha tunaiondoa.
-
Kisha tunaandika kiwango juu yake.
-
Kulinganisha vitu vingine pia
-
Ina kifaa cha Bluetooth ndani yake,
unachoweza kutumia kusanidi simu yako.
-
Kwa hivyo fikiri naenda kwa kasi ya juu,
haupunguzi kasi
-
kwenye simu yako na
kisha itapungua kiotomatiki.
-
Haijalishi mchapuko.
-
Kwa baiskeli nyingine,
hazina gia ya nyuma.
-
Unahitaji tu kuzikuma nyuma hivi.
-
Lakini hii ina gia ya nyuma.
-
Kwa hivyo hamna haja.
-
Wakati umewasha ufunguo, bonyeza tu
kitufe na kisha unaanza kwenda.
-
Haichapuki kama unapokua
kwenye kasi ya juu
-
lakini ina nguvu na
inapunguza kasi taratibu.
-
Bila kujali kizuizi,
itapunguza kasi taratibu.
-
Nafikiri haya ni yote kuihusu.
-
Kwa baiskeli nyingine,
hatuna shokomzoba za mbele.
-
Na kisha, shokomzoba za mbele,
tukizungumzia hili, limejazwa hewa.
-
Ni tofauti na hilo lingine.
-
Hiyo nyingine ina hewa kidogo
na mafuta mengi.
-
Lakini hii ina hewa, kwa hivyo
unasimama mara moja.
-
Na unaona kuna ya nyuma pia.
-
Pia ni tofauti upande wa nyuma.
-
Kwa kweli, baiskeli nyingine, unapoendesha
-
na upitie kwenye shimo,
unahisi uchungu kwenye kiuno.
-
Lakini kwa hii, huhisi uchungu.
-
Unapitia tu shimoni na unakuwa sawa.
-
Kwa hivyo wakati wowote unapoendesha
baiskeli hii, inakufanya
-
utamani kwenda zaidi na zaidi.
-
Ni vyema zaidi kuwa na
mojawapo ya baiskeli hizi.
-
Jina langu ni AJ Lawarence.
-
Naishi Kaswa katika eneo la kati la Ghana.
-
Akiwa na miaka 11, wakati
Lawrence aligundua talanta yake,
-
alijifunza kucheza na vifaa vya
kielektroniki kama vile kompyuta.
-
Mwaka mmoja baada ya mvuto
wake kukua katika nyanya hiyo,
-
alichukua kasi ya
kurekebisha baiskeli.
-
Hadi leo, bado
anarekebisha baiskeli kadhaa.
-
Kufikia sasa, Lawrence ametengeneza na
kuuza baiskeli nne za umeme mwenyewe.
-
Baiskeli ya sasa ina vitu vilivyoboreshwa
ikilinganishwa na alizotengeneza zamani.
-
Profesa Jaya anatazamia
kuwasiliana na
-
vyuo kwa ajili
ya ushirikiano
-
ili kuboresha mawazo
yake ya ubunifu.
-
Ana ndoto ya kutumia sola kuendesha
baiskeli zake baadaye, lakini anahitaji
-
ushirikiano na vyumo na taasisi za
-
kiufundi ili kuboresha
utengenzaji kutoka sampuli
-
hadi kuwa biashara.
-
Katika ushirikiano huo,
anatafuta kuwafunza
-
wanafunzi wa kiufundi kuboresha
ufahamu wao kuhusu elektroniki.
-
Nina swali.
-
Kwa hivyo jaribio hili hufanikiwa
tu wakati unatumia betri
-
za kuunganishwa au za vipakatilishi vibovu
au unaweza kutumia betri mpya.
-
Kwa hakika unaweza kutumia mpya.
-
Sawa
-
Sawa.
-
Sasa kuhusu kuchaji
baiskeli, inafanywa vipi?
-
Inachajiwa kwa kutumia chaja hii hapa.
-
Hii ni chaja maalum niliyobuni.
-
Si kama chaja ya kawaida.
-
Huenda ikachukua
saa 12, saa 6 ili kuchaji.
-
Sawa
-
Hii huchaji kwa takribani saa 3.
-
Sawa.
-
Na, uliitengeneza mwenyewe?
-
Ndiyo.
-
Nilinunua sehemu.
-
Sawa.
-
Kwa sehemu ulizotumia,
unaweza kuangazia kwa kifupi
-
mchakato, ulivyofikia hitimisho hilo?
-
Kwa hii, ni chanzo cha nishati cha seva.
-
Sawa.
-
Inatumika katika huduma ya mwanga.
-
Unajua, huduma ya mwanga,
zina kompyuta nyingi ndani.
-
Kwa hivyo zina prosesa nzuri sana.
-
Na hii hapa inaitwa
konvata ya kuongeza nishati
-
Sawa
-
Kwa hivyo ukiweka volti 3
-
Inaibadilisha kuwa volti 84
-
Sawa
-
Sasa kuhusu vipengele vya baiskeli yako
-
Baiskeli yako ina vipengele vipi ambavyo
havipo kwenye baiskeli zilizo sokoni>
-
Kila kitu kimesanidiwa kwenye hii.
-
Unaweza kuchagua programu
inayofanya kazi kwenye simu yako.
-
Sawa, sawa.
-
Pia ina sehemu ya kuchaji simu zako.
-
Pia ina breki za Evergine.
-
Hiyo inamaanisha unapofunga
breki, inachaji baiskeli
-
Hivyo, hujaribu kutumia
Venoma Veperseto unapofunga breki
-
Inafanya mara moja unapofunga breki
-
Unashughulikia vipi usaidizi wa mrai huu?
-
Umekuwa ukiifanya vipi?
-
Kujiamini.
-
Sawa, kwa hivyo changamoto
nilipokuwa nikitengeneza baiskeli
-
zilikuwa, mwanzo sikuwa na mashine ya
kushikanisha vyuma na mashine ya rangi.
-
Kwa hivyo napeleka kwa waunganisha
vyuma na wapaka rangi.
-
Lakini wanachukua
pesa na hawafanyi kazi nzuri.
-
Niliamua kunua
mashine hizo.
-
Kisha nikaanza kujifuza kuchomelea
na kupaka rangi mwenyewe.
-
Ilinichukua takribani wiki
moja au mbili kujifunza zote.
-
Wakati mwingine marafiki
zangu hunishusha moyo
-
kuwa haitafanikiwa na
kila mara unapoteza wakati
-
kwa jambo hili,
nenda ukatafute kazi na upate pesa.
-
Changamoto zangu kuhusu fedha
ni kama wakati mwingine
-
Sipati pesa kwa wingi za kununua sehemu.
-
Kwa hivyo nitanunua moja mwezi huu,
-
mwezi unaofuata ninunue nyingine na zote
-
husafirishwa, ambayo ni gharama kubwa.
-
Kwa hivyo nikipata fedha ya kuzinunua
kwa wingi, nafikiri itasaidia mchakato.
-
Lawrence anatazamia kujenga eneo la kazi
-
ili kubuni ajira kwa
-
wavumbuzi wanaovutiwa na kusaidia jamii.
-
Lawrence Adjei haweki tu Bara la
-
Afrika kwenye ramani, pia ameonekana kuwa
-
mmoja wa watu wengi afrika wenye
akili za uvumbuzi
-
ambao wanaweza kunawiri wakisaidiwa kiasi.
-
Huu ndio mwisho wa kipindi
cha kufana, kinachofichua
-
na cha mafunzo cha R&D Africa
kwenye AAU TV.
-
Usisahau kuwa huenda wakati
mwingine ni wewe utakayeangaziwa.
-
Kwa hivyo iwapo una uvumbuzi wowote,
-
wasiliana na AAU TV na tutakufikia.
-
Tufuatilie kwenye
YouTube, Facebook na kwenye
-
mifumo yetu yote ya mtandao
jamii ili upate maudhui zaidi.
-
Jina langu - Maame Ekua Otuakoa Nyame.
-
Hadi wakati mwingine, tumemaliza!
-
[Muziki].