< Return to Video

ငြိမ်နေတဲ့ အရာတွေရဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှု - Ran Tivony

  • 0:07 - 0:12
    ခင်ဗျားကို ဝိုင်းထားတဲ့ သက်မဲ့များစွာဟာ
    လုံး၀ ငြိမ်နေကြောင်း ထင်ကောင်းထင်မှာပါ။
  • 0:12 - 0:16
    ဒါပေမဲ့ ဒါတွေထဲက ဘယ်ဟာကို ဖြစ်ဖြစ်
    အက်တမ် တည်ဆောက်ပုံထိ ဆင်းကြည့်ပါက
  • 0:16 - 0:18
    တရပ်စပ် လှုပ်ရှားပြောင်းလဲနေတဲ့
    လောကကို မြင်ပါလိမ့်မယ်။
  • 0:18 - 0:19
    ပြန့်ကားလိုက်
  • 0:19 - 0:20
    ကျုံ့ဝင်လိုက်
  • 0:20 - 0:21
    တွန့်လိမ်လိုက်
  • 0:21 - 0:22
    ခါနေလိုက်ပေါ့။
  • 0:22 - 0:25
    တလှုပ်လှုပ်သွားနေကြတဲ့
    အက်တမ်တွေဟာ နေရာတိုင်းပါပဲ။
  • 0:25 - 0:28
    ဒီလှုပ်ရှားမှုက ၀ရုန်းသုံးကားထင်ရပေမဲ့
    ကျပန်းတော့မဟုတ်ပါ။
  • 0:28 - 0:30
    အတူတကွ ဓာတ်စည်း နှောင်လျက်
  • 0:30 - 0:32
    အရာတိုင်းလောက်နီးပါးကို ဖော်ပြတဲ့
    အက်တမ်တွေဟာ
  • 0:32 - 0:35
    စည်းမျဉ်း စည်းကမ်းတွေအတိုင်း
    လှုပ်ရှားကြပါတယ်။
  • 0:35 - 0:40
    ဥပမာ၊ အက်တမ်တွေကို ဖက်စပ်စည်းနဲ့
    စည်နှောင်တဲ့ မော်လီကျူးတစ်လုံးယူပါ။
  • 0:40 - 0:42
    မော်လီကျူးတွေ လှုပ်ရှားတဲ့
    အခြေခံနည်းလမ်း ၃ ခုရှိပါတယ်
  • 0:42 - 0:43
    လည်တာ၊
  • 0:43 - 0:44
    သွားတာနဲ့
  • 0:44 - 0:46
    တုန်ခါတာ တွေပါ။
  • 0:46 - 0:49
    လည်ခြင်းနဲ့ အဖြောင့်သွားခြင်းက
    မော်လီကျူးရဲ့အက်တမ်တွေချင်း
  • 0:49 - 0:52
    အကွာအဝေး မပြောင်းဘဲ
    နေရာလွတ်မှာ ရွေ့ပါတယ်။
  • 0:52 - 0:56
    တစ်ဘက်က တုန်ခါခြင်းကတော့
    အဲဒီ အကွာအဝေး ပြောင်းလဲပါတယ်။
  • 0:56 - 0:58
    တကယ်တော့ မော်လီကျူး
    ပုံသဏ္ဌာန် တစ်လှည့်စီပြောင်းတာပါ။
  • 0:58 - 1:03
    မော်လီကျူးမှန်ရင်၊ ၎င်း ရွေ့နိုင်တဲ့
    နည်းကွဲအရေအတွက်ကို ရေတွက်နိုင်ပါတယ်။
  • 1:03 - 1:05
    ဒါက ၎င်းရဲ့ လွတ်လပ်မှုအဆင့်တွေ
    အတိုင်းဖြစ်ပါတယ်
  • 1:05 - 1:07
    ဒါကို မက္ကဲနစ်ဘာသာရပ်ထဲမှာတော့
  • 1:07 - 1:10
    အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်လုံးကို နားလည်သွားအောင်
    ကျုပ်တို့ ထည့်တွက်ဖို့လိုတဲ့
  • 1:10 - 1:13
    အပြောင်းအလဲ အရေအတွက်တွေလို့
    အခြေခံအားဖြင့် ဆိုလိုပါတယ်။
  • 1:13 - 1:18
    သုံးဘက်တိုင်း ဟင်းလင်ပြင်ကို
    x, y, z ဝန်းရိုးတွေနဲ့ သတ်မှတ်ပါတယ်။
  • 1:18 - 1:23
    အဖြောင့်သွားခြင်းက မော်လီကျူးကို ဝန်ရိုး
    မရွေးဘဲ ဦးတည်သလို ရွေ့လျားခွင့်ပြုပါတယ်။
  • 1:23 - 1:25
    ဒါဟာ လွတ်လပ်မှု အဆင့် ၃ ဆင့်ပါ။
  • 1:25 - 1:29
    ၎င်းက ဝန်းရိုးသုံးခုအနက် ဘယ်ဝန်ရိုးမဆို၌
    လည်ပြီးလည်း နေနိုင်ပါတယ်။
  • 1:29 - 1:30
    ဒါက နောက်ထပ် ၃ ဆင့်ပါ
  • 1:30 - 1:33
    ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုင်လို linear
    မော်လီကျူး မဟုတ်ရင်ပေါ့..။
  • 1:33 - 1:37
    ဒီမော်လီကျူးမှက ၎င်းရဲ့ဝန်ရိုးမှာ
    မွှတ်လည်တဲ့ ပုံစံတွေထဲက တစ်ခုသာရှိပါသည်။
  • 1:37 - 1:42
    ဒါကိုတော့ ထည့်မတွက်တဲ့ အကြောင်းက
    အက်တမ်တွေ တည်နေရာ မပြောင်းကြလို့ပါ။
  • 1:42 - 1:45
    တုန်ခါခြင်းက နည်းနည်း လှည့်ကွက်ရှိပါတယ်။
  • 1:45 - 1:47
    ဟိုက်ဒြိုဂျင်လို ရိုးရှင်းတဲ့
    မော်လီကျူးဆို..
  • 1:47 - 1:52
    အက်တမ်နှစ်လုံးကို အတူတကွ စည်းနှောင်ထားတဲ့
    ဓာတ်စည်းအလျားဟာ တရပ်စပ် ပြောင်းနေပါမယ်။
  • 1:52 - 1:54
    အက်တမ်တွေကို စပရင် တစ်ခုနဲ့
    ချိတ်ဆက်ပေးလိုက်သလိုပါပဲ။
  • 1:54 - 1:59
    ဒီ အကွာအဝေးပြောင်းလဲမှုက ငယ်လွန်းပါတယ်။
    ၁ မီတာရဲ့ ၁ ဘီလျှံပုံ ၁ ပုံအောက် ငယ်တာပါ။
  • 1:59 - 2:04
    အက်တမ်ပိုများလေ မော်လီကျူးမှာ ဓာတ်စည်းတွေ
    ပိုများလေ ဒီတော့ တုန်ခါပုံတွေ ပိုများလေပါ။
  • 2:04 - 2:07
    ဥပမာ၊ ရေ မော်လီကျူးတစ်လုံးမှာ
    ရှိတဲ့ အက်တမ်သုံးလုံးဟာ
  • 2:07 - 2:10
    အောက်စီဂျင် တစ် ဟိုက်ဒြိုဂျင် နှစ်
    ဖြစ်ပြီး ဓာတ်စည်း နှစ်ခုပါ။
  • 2:10 - 2:12
    ဒီဟာက တုန်ခါမှု ပုံစံ သုံးမျိုးဖြစ်ပါတယ်။
  • 2:12 - 2:14
    ခေါက်ချိုးညီ ဆန့်ကားခြင်း၊
  • 2:14 - 2:15
    ခေါက်ချိုး မညီ ဆန့်ကားခြင်းနဲ့
  • 2:15 - 2:17
    ကွေးကျုံ့ခြင်းပါ။
  • 2:17 - 2:21
    ပိုရှုပ်တဲ့ မော်လီကျူးတွေမှာ တုန်ခါပုံတွေက
    ချစ်စရာလေးတွေတောင် ရှိသွားပါတယ်။
  • 2:21 - 2:22
    ယိမ်းသလို၊
  • 2:22 - 2:24
    ပျံသလိုနဲ့
  • 2:24 - 2:25
    တွန့်လိမ်သလို မျိုးတွေပါ။
  • 2:25 - 2:30
    မော်လီကျူးတစ်လုံးရှိ အက်တမ် အလုံးရေကို
    သိရင် တုန်ခါပုံတွေကို ရေတွက်နိုင်ပါတယ်။
  • 2:30 - 2:32
    စစခြင်း မော်လီကျူးထဲက
    အက်တမ် အရေအတွက်ရဲ့
  • 2:32 - 2:35
    သုံးဆဖြစ်တဲ့ အသားတင်
    လွတ်လပ်မှု အဆင့်တွေနဲ့ စစို့။
  • 2:35 - 2:39
    ဒါက အက်တမ်တစ်လုံးစီဟာ ကွဲပြားတဲ့
    ဦးတည်ဘက် သုံးမျိုးကို ရွေ့နိုင်လို့ပါ။
  • 2:39 - 2:41
    မော်လီကျူးရဲ့ အက်တမ်အားလုံး
    ဦးတည်ဘက်တူ ရွေ့နေတဲ့အခါ
  • 2:41 - 2:45
    သုံးဆင့် စလုံးက
    အဖြောင့်ရွေ့လျားခြင်းပါ။
  • 2:45 - 2:49
    linear molecule တွေအတွက်တော့
    လည်ခြင်းအတွက် နှစ်ဆင့်၊ သုံးဆင့်ရှိပါတယ်။
  • 2:49 - 2:54
    နောက်ဆုံးကျန်တဲ့ တုန်ခါခြင်းဟာ
    linear moleculeတွေအတွက်
  • 2:54 - 2:56
    3N-6 သို့မဟုတ် 3N-5 အဆင့်ရှိပါတယ်။
  • 2:56 - 2:58
    ဒီရွေ့လျားမှု အားလုံးက အရင်းခံက ဘာလဲ။
  • 2:58 - 3:02
    မော်လီကျူးတွေ ရွေ့လျားတာက ပတ်ဝန်းကျင်မှ
    စွမ်းအင်ကို ၎င်းတို့က စုပ်ယူတာကြောင့်ပါ။
  • 3:02 - 3:06
    အဓိကတော့ အပူနဲ့ လျှပ်စစ်သံလိုက်ဆိုင်ရာ
    ဖြာထွက်ခြင်း ပုံစံနဲ့ပါ။
  • 3:06 - 3:08
    ဒီစွမ်းအင်တွေက မော်လီကျူးတွေထံ
    ကူပြောင်းလာတဲ့အခါ
  • 3:08 - 3:09
    တုန်ခါလိုက်ကြ၊
  • 3:09 - 3:10
    လှည့်ပတ်လိုက်ကြ၊
  • 3:10 - 3:13
    ပြီးတော့ ပိုမြန်မြန် အဖြောင့်သွားလိုက်နဲ့
  • 3:13 - 3:17
    ပိုမြန်ဆန်တဲ့ ရွေ့လျားခြင်းက မော်လီကျူးနဲ့
    အက်တမ်တွေရဲ့အရွေ့စွမ်းအင် တိုးပါတယ်။
  • 3:17 - 3:21
    ဒါကို အပူချိန်နဲ့ အပူစွမ်းအင်
    တိုးခြင်းလို့ သတ်မှတ်ကြပါတယ်။
  • 3:21 - 3:25
    ဒါက စားစရာကို မိုက်ခရိုဝေ့ မီးဖိုထဲထည့်
    အပူပေးလေ့ရှိတဲ့ ဖြစ်စဉ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
  • 3:25 - 3:29
    မီးဖိုက မိုက်ခရိုဝေ့တွေကို ထုတ်မယ်
    ဒါကို မော်လီကျူးတွေက စုပ်ယူပါတယ်။
  • 3:29 - 3:32
    အထူးအားဖြင့် ဒါမျိုးရေတွေ
    ဒါတွေက ပိုမြန်သထက်
  • 3:32 - 3:34
    မြန်အောင် လည်မယ်
    အချင်းချင်း တိုက်မိပြီး
  • 3:34 - 3:38
    စားစရာရဲ့ အပူချိန်နဲ့
    အပူစွမ်းအင်ကို တိုးမြှင့်ပါတော့တယ်။
  • 3:38 - 3:41
    နောက်ထပ် ဥပမာ တစ်ခုဟာ
    ဖန်လုံအိမ်အာနိသင်ပါ။
  • 3:41 - 3:43
    ကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်ကို ရိုက်ခတ်တဲ့
    နေရောင်အချို့ကို
  • 3:43 - 3:46
    လေထုထဲကို ပြန်ကန်ထုတ်ပါတယ်။
  • 3:46 - 3:51
    ရေငွေ့၊ ကာဗွန်ဒိုင်အောင်ဆိုဒ်လိုဖန်လုံအိမ်
    ဓာတ်ငွေ့တွေက ဒီရောင်ခြည်ကို စုပ်ယူပြီး
  • 3:51 - 3:52
    အရှိန်တက်လာပါတယ်။
    ပူပူ မြန်မြန်
  • 3:52 - 3:58
    ရွေ့နေတဲ့ ဒီလို မော်လီကျူးတွေက အနီအောက်
    ရောင်ခြည်ကို ဘက်ပေါင်းစုံထုတ်လွှတ်တာ
  • 3:58 - 4:00
    ကမ္ဘာမြေထံ ပြန်ရောက်သွားတော့
    ပူနွေးသွားစေတာပါ။
  • 4:00 - 4:03
    ဒီမော်လီကျူးတွေ လှုပ်ရှားတာ
    ရပ်ဖူးပါလား..ဆို
  • 4:03 - 4:06
    အအေးဆုံး အပူချိန် ခေါ်
    ပကတိ သုညအပူချိန်မှာ ရပ်မှာလို့
  • 4:06 - 4:08
    ခင်ဗျား အထင်ရောက်နိုင်ပါတယ်။
  • 4:08 - 4:11
    ဘာကိုဖြစ်ဖြစ် ဒီထက်ပိုအေးအောင်
    စီမံခဲ့ဖူးတာ မရှိပါဘူး။
  • 4:11 - 4:12
    ဒါပေမဲ့ ကျုပ်တို့ တတ်နိုင်ခဲ့ရင်တောင်
  • 4:12 - 4:16
    မော်လီကျူးတွေက ဆက်ပြီး လှုပ်နေကြပါလိမ့်မယ်
    သုညမှတ် စွမ်းအင်ခေါ်တဲ့
  • 4:16 - 4:19
    ကွမ်တမ် မက္ကဲနစ် နိယာမကြောင့်ပါ။
    တနည်းဆိုပါက...
  • 4:19 - 4:23
    အရာရာတိုင်းဟာ စကြ၀ဠာ စတင်ချိန်ကတည်းက
    လှုပ်ရှားလာခဲ့ကြပြီး
  • 4:23 - 4:26
    ကျုပ်တို့လွန်ပြီး နောင် အလွန်ရှည်ကြာတဲ့
    ကာလတိုင် ဆက်လက် လှုပ်ရှားပါဦးမယ်။
Title:
ငြိမ်နေတဲ့ အရာတွေရဲ့ မမြင်နိုင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှု - Ran Tivony
Description:

သင်ခန်းစာအပြည့်အစုံကြည့်ရန်: http://ed.ted.com/lessons/the-invisible-motion-of-still-objects-ran-tivony။

ခင်ဗျားကို ဝိုင်းရံထားတဲ့ သက်မဲ့အရာတွေဟာ လုံး၀ငြိမ်သက်နေကြောင်း အထင်ရောက်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒါတွေထဲက ဘယ်ဟာကို ဖြစ်ဖြစ် အက်တမ် တည်ဆောက်ပုံအဆင့်အထိ လက်ကုန်နှိုက်ကြည့်ပါ။ ဒါဆို ဆန့်ကားနေ၊ ကျုံ့ဝင်နေ၊ တွန်လိမ်နေ၊ ရုန်းခါနေ ပြီးတော့ တရွေ့ရွေ့သွားနေခြင်းကြောင့် တရပ်စပ် လှုပ်ရှားပြောင်းလဲနေတဲ့ လောကကို ခင်ဗျား တွေ့ပါလိမ့်မယ်။ Ray Tivony က ဘယ်လို ဘာကြောင့် မော်လီကျူးတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်သလဲဆိုတာနဲ့ ၎င်းတို့ဟာ ရပ်တန့် ဖူးသလားဆိုတာကို စူးစမ်းဖြေရှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

သင်ခန်းစာတင်ဆက်သူ- Ran Tivony၊ ရုပ်သံလှုပ်ရှားမှု ပုံရိမ်- Zedem Media။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:44

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.