Η τσούλα, η γεροντοκόρη και η τέλεια γυναίκα | Μάρθα Μος | TEDxCoventGardenWomen

Στην παρούσα ομιλία η Μάρθα Μος, μια βραβευμένη παραστατική και εικαστική καλλιτέχνις, μεγαλωμένη στην Αγγλία και τη Γαλλία μιλάει για τη δουλειά της και τους χαρακτηρισμούς της Τσούλας, της Γεροντοκόρης και της Τέλειας.

Τα έργα της, που βασίζονται στην κίνηση, αποτελούν περίτεχνες μελέτες για την ελευθερία και τον περιορισμό και εγείρουν προβληματισμούς. Οι εγκαταστάσεις της συνδυάζονται με περφόρμανς πίσω και εντός δομών από spandex που είναι σχεδιασμένες ώστε να επιτρέπουν αλλά και να περιορίζουν την κίνηση. Οι εύπλαστες «φυλακές» της λειτουργούν τόσο περιοριστικά όσο και ως μέσο έκφρασης της καλλιτέχνιδας.

Αυτή η ομιλία έγινε σε μια εκδήλωση TEDx, η οποία χρησιμοποιεί τη μορφή των συνεδρίων TED αλλά διοργανώνεται ανεξάρτητα, από μια τοπική κοινότητα/ομάδα. Διαβάστε περισσότερα στο http://ted.com/tedx

Καλημέρα!

Ονομάζομα Μάρθα Μος.

Είμαι φεμινίστρια παραστατική καλλιτέχνις.

Η δουλειά μου αφορά
τον έλεγχο και την καταπίεση

αλλά και για τη διάρρηξη
των ορίων των φυλακών μας.

Συγκεκριμένα, των αδικαιολόγητων
φυλακών των σωμάτων μας.

Κοιτώντας πίσω, συνειδητοποιώ
ότι πάντα ήμουν φεμινίστρια.

Απλώς δεν το είχα χαρακτηρίσει ακόμη.

Πρώτη φορά συνειδητοποίησα
την ανισότητα των φύλων όταν ήμουν 18.

Ταξίδευα διαμέσου της ερήμου, στο Ντουμπάι

με τους γονείς και τον αδερφό μου.

Πηγαίναμε σ' ένα λογοτεχνικό φεστιβάλ.

Ξεκίνησα μια συζήτηση

με μια αξιοσέβαστη πολεμική ανταποκρίτρια

η οποία άρχισε να μου λέει μια ιστορία,

όταν πριν αρκετά χρόνια επισκέφτηκε
μια παραδοσιακή οικογένεια στο Αφγανιστάν.

Μετά την άφιξή της,
της είπαν να πάει στην κουζίνα

και να βοηθήσει τις γυναίκες
στο μαγείρεμα,

ενώ τα δύο αρσενικά
κατώτερα μέλη του συνεργείου της

προσκλήθηκαν να χαλαρώσουν
με τους άνδρες στην κύρια σάλα.

Μετά από ώρες μαγειρέματος
και ετοιμασίας ενός πλούσιου γεύματος,

οι γυναίκες έσπρωχναν τις πιατέλες
κάτω απ' την κουρτίνα από χάντρες

που διαχώριζε την κουζίνα
απ' το καθιστικό,

τις γυναίκες από τους άνδρες.

Αφού οι άνδρες τέλειωσαν το φαγητό,

έσπρωξαν τους δίσκους πίσω,
κάτω από την κουρτίνα,

και μόνο τότε οι γυναίκες είχαν
την άδεια να φάνε τα απομεινάρια.

Έκλαψα μόλις άκουσα αυτή την ιστορία.

Έκλαψα γιατί συνειδητοποίησα ξαφνικά

πόσο ανώφελα άδικος και περιοριστικός
μπορεί να είναι ο κόσμος.

Επίσης έκλαψα γιατί συνειδητοποίησα
πλήρως ότι έτσι θα 'ταν η κατάσταση:

ότι μόλις αναγνωρίσεις
την ανισότητα των φύλων

και την ανάγκη για φεμινισμό

δεν μπορείς να την παραβλέψεις.

Άρχισα να αναγνωρίζω
τον εαυτό μου ως φεμινίστρια

κατά το δεύτερο έτος στο πανεπιστήμιο
όταν έγραφα την πτυχιακή μου.

Η εργασία ήταν ανάλυση των χαρακτηρισμών
«τσούλα», «γεροντοκόρη» και «τέλεια».

Διάβασα πολλά από τα σημαντικά
κλασσικά και σύγχρονα φεμινιστικά κείμενα:

Το Δεύτερο Φύλο, Η Γυναίκα Ευνούχος,

Ο Μύθος της Ομορφιάς, Ζωντανές Κούκλες.

(Γέλια)

Διαβάζοντας αυτά τα βιβλία
και κάνοντας αυτές τις σκέψεις

άρχισα ξαφνικά να νιώθω πιο γενναία.

Ένιωσα περισσότερο ικανή
να εκφράσω τις απόψεις μου,

κι αισθάνθηκα ότι δεν ήμουν μόνη.

Επίσης λόγω αυτής της έρευνας

ξεκίνησα να εξελίσσω
την τωρινή μου παραστατική τέχνη.

Αναγνώρισα τον κίνδυνο
συγκεκριμένων χαρακτηρισμών,

και θέλησα να διερευνήσω
και να τονίσω αυτόν τον κίνδυνο

σε σχετικά ουδέτερα περιβάλλοντα.

Καθώς οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν
τι ακριβώς είναι η παραστατική τέχνη,

υπάρχει χωρίς κάποια ετικέτα.

Έτσι, η δουλειά μου αναλύει
τον κίνδυνο των τριών αυτών ετικετών.

Αποτελούν τον λόγο που πάντα
θ' αυτοχαρακτηρίζομαι φεμινίστρια.

Θα ξεκινήσω με το «τέλεια».

Η τελειότητα μασκαρεύεται ως φιλοφρόνηση.

Θεωρείται ως μια εφικτή ιδέα,
αλλά είναι ένα ψέμα που επιθυμείται.

Μεγάλο μέρος της ιστορικής
και σύγχρονης οικονομίας

βασίστηκε σ' αυτό το ιδανικό.

Οι βιομηχανίες της μόδας και της ομορφιάς
προβάλλουν παραπλανητικά παραδείγματα

της τέλειας επιδερμίδας, ματιών, χειλιών,
μαλλιών, οπισθίων, νυχιών, μαυρίσματος

που καμία γυναίκα δεν έχει,
αλλά προφανώς τα χρειαζόμαστε όλα.

(Γέλια)

Η βιομηχανία υγείας και άσκησης

βασίζεται σε γυναίκες και άνδρες
δυσαρεστημένους με την εμφάνιση τους.

Αναπτύσσουν ασκήσεις που ισχυρίζονται
ότι σας δίνουν το τέλειο κορμί.

Αλλά ποιο είναι το τέλειο σώμα;

Υποστηρίζω ότι η τελειότητα
είναι υποκειμενική.

Είναι διαφορετική για τον καθένα.

Πώς λοιπόν είναι δυνατή
η απόλυτη φυσική τελειότητα;

Δεν είναι δυνατή, σωστά;

Ο κίνδυνος της προώθησης
ενός ανέφικτου ιδανικού ως εφικτού

είναι ότι ενθαρρύνει και κάνει γυναίκες
και άνδρες να νιώθουν αποτυχημένοι.

Αλλά ακόμη κι αν είστε αρκετά τυχερές
να έχετε γεννηθεί με τα γονίδια

που μπορούν να προσεγγίσουν
τα ιδανικά της φυσικής τελειότητας

το επόμενο εμπόδιο για να ξεπεράσετε
είναι η απειλή του να μείνετε ανύπαντρες.

Η επόμενη ετικέτα μου
είναι η «γεροντοκόρη».

Μια γυναίκα, όσο μεγαλώνει,
θεωρείται ότι παρακμάζει.

Το βιολογικό της ρολόι χτυπά,

καθώς η εμφάνιση της ξεθωριάζει,

προφανώς, ο σκοπός της,
η δυνατότητα να βρει ευτυχία χάνεται.

Ο άνδρας που αντιστοιχεί
στη γεροντοκόρη, ο εργένης,

απεικονίζεται να απολαμβάνει διασκεδάσεις
και πολυτελή διαμερίσματα.

Μπορεί να τελειοποιήσει
το ενδιαφέρον ασημένιο λουκ του

με ακριβά προϊόντα ομορφιάς και να
γοητεύσει γυναίκες με τα μισά του χρόνια.

Η γεροντοκόρη οικτίρεται.

Είναι καταδικασμένη να κάθεται μόνη
περιστοιχισμένη από γάτες,

πενθώντας την απώλεια της νιότης της.

(Γέλια)

Όσο ευτυχισμένη ή επιτυχημένη κι αν είναι,
η χολιγουντιανή σταρ Τζένιφερ Άνιστον

απεικονίζεται συνεχώς από τα διεθνή ΜΜΕ
ως λυπημένη ή αποτυχημένη

επειδή δεν έχει κάνει ακόμη παιδί.

Το συμπέρασμα είναι ότι αν μια γυναίκα
δεν παντρευτεί και δεν κάνει παιδιά,

έχει αποτύχει στο να είναι γυναίκα.

Για να «μείνει στο ράφι»,
κατά τη φράση, συχνά θεωρείται

ότι μια γυναίκα πρέπει να έχει κάνει
κάποιο λάθος στα νιάτα της

ή ότι έχει κάποιο πρόβλημα.

Πρέπει να υπάρχει κάποια αιτία.

Ίσως ήταν τσούλα.

Η τσούλα είναι μια πολύ ερωτιάρα γυναίκα

που δεν χωρά στο στενό κοινωνικό πρότυπο
του «σέξι» αλλά όχι «υπερβολικά σέξι».

(Γέλια)

Με βάση τις αναπαραστάσεις των ΜΜΕ
οι γυναίκες πρέπει να ντύνονται κομψά,

να δείχνουν δέρμα, να φορούν
κόκκινο κραγιόν, να μην εργάζονται.

Η κλασσική πορνογραφία
που είναι ευρέως διαδεδομένη

βομβαρδίζεται συνεχώς
με σεξουαλικά σενάρια

όπου η γυναίκα κάνει σεξ

ακόμη κι αν δεν θέλει ή δεν είναι έτοιμη.

Οι βιομηχανίες
του μαλακού και σκληρού πορνό

πλασάρουν το σεξ ως κάτι
τόσο άμεσο και άνευ οικειότητας

ώστε οι νεότερες γενιές
αγοριών και κοριτσιών

αρχίζουν να πιστεύουν
ότι αυτός είναι ο τρόπος που γίνεται.

Όμως, παρά τις υπερσεξουαλικοποιημένες
εικόνες γυναικών στην πορνογραφία,

στα περιοδικά λάιφ στάιλ, στα βιντεοκλίπ,
σε μια εθνική εφημερίδα,

όταν μια γυναίκα ακολουθεί
αυτό το παράδειγμα στην αληθινή ζωή

χλευάζεται, επικρίνεται,
κακοποιείται λεκτικά ή και σωματικά.

Για ακόμη μια φορά, αποτυγχάνει.

Η αποτυχία είναι δικό της φταίξιμο.

Σύμφωνα με μια έρευνα της Αμνηστίας

ένας στους τρεις κατηγορούν
τη γυναίκα για τον βιασμό.

Ρωτούν αν ήταν μεθυσμένη,
αν η φούστα της παραήταν κοντή,

αν φερόταν προκλητικά,

σαν οποιοδήποτε από αυτά να σημαίνει

ότι χάνει το δικαίωμα ελέγχου
στο ίδιο της το σώμα.

Η SlutWalks, ένα είδος παραστατικής
τέχνης, προσπαθεί να ανακτήσει τη λέξη,

αλλά παραμένει μέρος της αντίδρασης

ενάντια στη γυναικεία
σεξουαλική απελευθέρωση

και του ελέγχου που έδωσε στις γυναίκες.

Η λέξη «τσούλα» διαχωρίζει
τις γυναίκες από τους άνδρες.

Διαχωρίζει τις γυναίκες από τις γυναίκες.

Μας απανθρωπίζει
και μας αντικειμενοποιεί όλους.

Οι ετικέτες «τσούλα», «γεροντοκόρη»
και «τέλεια» είναι κοινός τόπος.

Προσβάλλουν, περιορίζουν
κι εκφοβίζουν τις γυναίκες.

Αφαιρούν τη δύναμη
και παραχωρούν αλλού τον έλεγχο.

Τα κραυγαλέα σεξιστικά μηνύματα
που περιέχει καθεμιά είναι τόσο ριζωμένα

που οι περισσότεροι, ελπίζω,

δεν γνωρίζουν τον πόνο, τον φόβο
και την απομόνωση που καλλιεργούν.

Διατηρούν τις γυναίκες φυλακισμένες.

Συντηρούν την καθιερωμένη κατάσταση.

Είναι εξαιτίας τέτοιων χαρακτηρισμών

που θεωρώ τόσο σημαντικό
για γυναίκες και άντρες

ν' αυτοπροσδιορίζονται ως φεμινιστές.

Κανείς απ' τους γονείς μου δε συμμορφώθηκε
με τους παραδοσιακούς ρόλους φύλου.

Κι οι δύο ανέθρεψαν τον αδερφό μου
κι εμένα. Κι οι δυο ήταν εργαζόμενοι.

Ο αδερφός μου κι εγώ μεγαλώσαμε
σ' ένα σπίτι χωρίς ετικέτες.

Τώρα έχω δύο ηλεκτρικά τρυπάνια.

(Γέλια)

Συναρμολόγησα το πρώτο έπιπλό μου
στην ηλικία των έξι.

Ακόμη χρησιμοποιώ αυτές τις ικανότητες
στην τέλεση της παραστατικής τέχνης.

Ο αγαπημένος μου χώρος
στο σπίτι είναι η κουζίνα.

Όταν αφήνουμε τις ετικέτες
να μας περιορίζουν,

τότε άντρες και γυναίκες,
αγόρια και κορίτσια

δεν εκπληρώνουν το αληθινό δυναμικό τους.

Ορισμένες φορές, η αξίωση μιας ταυτότητας

μας ενθαρρύνει να γίνουμε
αυτό που θέλουμε,

να φερόμαστε όπως θέλουμε να 'μαστε.

Στην περίπτωσή μου, μια καλλιτέχνις.

Μια παραστατική καλλιτέχνις.

Ο φεμινισμός δεν είναι
μειωτικός χαρακτηρισμός.

Μην επιτρέπετε στα εχθρικά
ΜΜΕ να σας πείσουν

ότι δεν μπορούμε ή ότι δεν πρέπει
να είμαστε φεμινίστριες.

Δεν είναι μειωτικός χαρακτηρισμός.

Είναι μια πρόσκληση,
μια γιορτή, μια ευκαιρία.

Έχει ενθαρρύνει άνδρες και γυναίκες
απ' όλον τον κόσμο

να είναι πιο γενναίοι,
ισχυροί και ανεξάρτητοι.

Έχει οδηγήσει σε σημαντικά

οικονομικά, πολιτικά, ανθρώπινα
δικαιώματα και κοινωνική αλλαγή.

Ο φεμινισμός αφορά τη δικαιοσύνη
και την ισότητα στην ευκαιρία για όλους.

Δεν είμαστε όλοι φεμινιστές;

Είμαι η Μάρθα Μος.

Είμαι φεμινίστρια παραστατική καλλιτέχνις.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(Χειροκρότημα)