Bài kiểm tra dựa trên các vết mực của Rorschach hoạt động như thế nào? - Damion Searls

Xem toàn bộ bài học tại: https://ed.ted.com/lessons/how-does-the-rorschach-inkblot-test-work-damion-searls

Gần một thế kỷ nay, mười vết mực đã được sử dụng như một bài kiểm tra tính cách thần bí. Những hình ảnh bí ẩn, luôn được các nhà tâm lý học giữ kín trước bệnh nhân, được cho là giúp phơi bày hoạt động của trí não. Nhưng những vết mực nào thực sự có thể cho ta biết những gì, và bài kiểm tra này hoạt động như thế nào? Damion Searls sẽ đi vào chi tiết cách mà bài kiểm tra của Rorschach giúp hiểu về các mẫu hình nhận thức.

Bài học: Damion Searls, đạo diễn: Kozmonot Animation Studio.

Hãy nhìn vào bức ảnh này.

Liệu nó có thể là gì?

Một con quái vật đáng sợ?

Hai chú gấu thân thiện?

Hay thứ gì đó hoàn toàn khác?

Trong gần một thế kỷ,

mười vết mực như thế này
đã được sử dụng

như những bài kiểm tra
tính cách thần bí.

Luôn được các nhà tâm lý học
giữ kín trước bệnh nhân,

những hình ảnh bí ẩn này được cho là
sẽ thể hiện cách bộ não hoạt động.

Nhưng những vết mực này
có thể cho ta biết những gì,

và bài kiểm tra này
hoạt động như thế nào?

Được phát minh vào đầu thế kỷ 20

bởi bác sĩ tâm lý người Thụy Sĩ
Hermann Rorschach,

bài kiểm tra Rorschach

không mấy liên quan
đến những điều cụ thể ta thấy,

thay vào đó,
là cách ta nhận thức về nó.

Là một nghệ sĩ nghiệp dư,

Hermann bị mê hoặc bởi sự đa dạng
trong nhận thức thị giác của con người.

Ông mang theo niềm say mê này
vào trường y,

nơi ông học được rằng các giác quan
có liên hệ mật thiết với nhau.

Ông nghiên cứu làm thế nào
quá trình nhận thức

không chỉ ghi nhận
các cảm giác đầu vào,

mà còn biến đổi chúng.

Và khi bắt đầu làm việc tại
bệnh viện tâm thần ở Đông Thụy Sĩ,

ông bắt đầu thiết kế
một loạt các hình ảnh khó hiểu

để hiểu rõ hơn về quá trình bí ẩn này.

Sử dụng các bức vẽ này,

Rorschach bắt đầu hỏi
hàng trăm người bình thường

và bệnh nhân tâm thần
cùng một câu hỏi:

"Liệu đây có thể là gì?"

Nhưng với Rorschach điều quan trọng nhất
không phải là đối tượng thấy gì,

mà là cách họ tiếp cận nó.

Họ tập trung và bỏ qua
phần nào của hình ảnh ?

Liệu họ có thấy chúng chuyển động?

Liệu màu sắc trên một số vết mực
có giúp họ đưa ra câu trả lời tốt hơn,

hay làm họ phân tâm và choáng ngợp?

Ông tạo ra hệ thống mã hóa
các phản ứng của con người,

thu hẹp phạm vi phân tích.

Thế là ông đã có các biện pháp thực nghiệm
để đánh giá mọi đối tượng:

người sáng tạo
và giàu trí tưởng tượng,

người tỉ mỉ,
người nhìn xa trông rộng,

và người linh hoạt,
dễ dàng thích nghi.

Một số người sẽ bị mắc kẹt,

đưa ra cùng một câu trả lời
cho nhiều vết mực.

Một số khác đưa ra những đáp án mới lạ
cùng những mô tả thú vị.

Các phản hồi
cũng đa dạng như các vết mực,

cho thấy sự khác nhau
trong nhận thức vấn đề,

tính cách của một số người
sẽ dễ phân tích hơn số khác.

Nhưng phân tích tổng thể
cách tiếp cận

giúp đào sâu vào tâm lý của họ.

Và khi Rorschach thử nghiệm
trên nhiều người hơn,

các mẫu chung bắt đầu xuất hiện.

Những người bình thường
có cùng tính cách

thường có những cách tiếp cận
khá giống nhau.

Các bệnh nhân
mắc cùng một bệnh tâm thần

cũng có những cách tiếp cận như nhau,

bài kiểm tra, từ đó, trở thành
công cụ chẩn đoán đáng tin cậy.

Nó thậm chí
có thể chẩn đoán một số bệnh

khó thể xác định
bằng các phương pháp sẵn có khác.

Năm 1921, Rorschach công bố hệ mã
cùng với mười vết mực mà ông nhận thấy

có thể đưa ra bức tranh tổng quát nhất
về cách tri giác hoạt động.

Trong nhiều thập kỷ tiếp theo,

bài kiểm tra trở nên
vô cùng phổ biến trên thế giới.

Đến những năm 1960,

chỉ tính riêng ở Mỹ,
nó đã được thực hiện hàng triệu lần.

Thật không may,
chưa đầy một năm sau xuất bản,

Hermann Rorschach
đột ngột qua đời.

Không còn nhà phát minh
để giữ nó đi đúng hướng,

bài kiểm tra mà ông
đã dày công nghiên cứu

bắt đầu bị sử dung
một cách thiếu khoa học.

Các nhà nghiên cứu đưa nó
cho tội phạm chiến tranh của Đức quốc xã,

hy vọng hiểu được nguyên nhân
của các cuộc thảm sát.

Các nhà nhân chủng học đưa
cho các cộng đồng xa xôi

như một bài kiểm tra tính cách phổ quát.

Các nhà tuyển dụng
đưa ra quyết định thiên lệch

dựa trên các biểu đồ giải mã rút gọn.

Khi bài kiểm tra rời bệnh viện
và đi vào đại chúng

danh tiếng của nó
tuột dốc trong giới y học,

và không còn được sử dụng
với mục đích lâm sàng nữa.

Ngày nay, bài kiểm tra này
vẫn còn gây nhiều tranh cãi,

và nhiều người cho rằng
nó đã bị bác bỏ.

Nhưng một bản đánh giá lớn
năm 2013

về các nghiên cứu
còn tồn tại của Rorschach

cho thấy được thực hiện đúng cách
các thử nghiệm sẽ cho các kết quả giá trị,

có thể giúp chẩn đoán bệnh tâm thần

hay bổ khuyết hồ sơ tâm lý bệnh nhân.

Đứng riêng, nó khó thể
là chìa khóa cho trí não con người,

không một bài kiểm tra nào có thể.

Nhưng cách tiếp cận trực quan
và việc không có câu trả lời cố định

sẽ tiếp tục giúp các nhà tâm lý học
vẽ ra bức tranh nhiều sắc thái

về cách con người nhìn nhận thế giới.

Đưa ta đến gần hơn

để hiểu các mẫu chung
đằng sau nhận thức của ta.