< Return to Video

Popularność, tarapaty i odchody pingwinów - Dyan deNapoli

  • 0:11 - 0:12
    Pingwiny już dawno temu
  • 0:12 - 0:14
    porwały serca i wyobraźnię
  • 0:14 - 0:16
    ludzi z całego świata.
  • 0:16 - 0:18
    Podczas gdy kultura popularna
  • 0:18 - 0:20
    przedstawia je jako
    niezdarne, urocze ptaki
  • 0:20 - 0:23
    w nieprzeliczonych stadach,
  • 0:23 - 0:26
    tak naprawdę są one pełne gracji,
  • 0:26 - 0:27
    często złośliwe,
  • 0:27 - 0:30
    a ich populacja drastycznie spada.
  • 0:30 - 0:33
    Ich sytuacja jest bardziej poważna,
  • 0:33 - 0:34
    niż nam się wydaje.
  • 0:34 - 0:36
    Jeśli nic się nie zmieni,
  • 0:36 - 0:41
    wkrótce będziemy je znać tylko z filmów.
  • 0:41 - 0:43
    Z wielu powodów
  • 0:43 - 0:45
    to dziwne ptaki.
  • 0:45 - 0:46
    Na przykład
  • 0:46 - 0:49
    są jednym z nielicznych gatunków nielotów.
  • 0:49 - 0:52
    Wyewoluowały z latających ptaków
  • 0:52 - 0:54
    około 60 milionów lat temu.
  • 0:54 - 0:56
    O dziwo, ich najbliższy krewny
  • 0:56 - 0:58
    to albatros,
  • 0:58 - 1:00
    ptak znany z ogromnej rozpiętości skrzydeł
  • 1:00 - 1:03
    i niezwykłych umiejętności szybowania.
  • 1:03 - 1:04
    Może to dziwne,
  • 1:04 - 1:06
    ale utrata lotności
  • 1:06 - 1:08
    była zaletą z punktu widzenia ewolucji.
  • 1:08 - 1:11
    Krótkie skrzydła niczym płetwy
  • 1:11 - 1:12
    i mocne kości pingwinów
  • 1:12 - 1:15
    pozwalają im pływać szybciej
    i nurkować głębiej
  • 1:15 - 1:17
    niż innym ptakom na ziemi.
  • 1:17 - 1:21
    Wypełniają dzięki temu ekologiczną niszę.
  • 1:21 - 1:23
    Pingwiny zamieszkują południową półkulę,
  • 1:23 - 1:25
    są jednym z nielicznych gatunków,
  • 1:25 - 1:27
    które mogą się rozmnażać
    w zimnym klimacie.
  • 1:27 - 1:30
    Ale tak właściwie
  • 1:30 - 1:32
    żyją nie tylko w zimnych rejonach,
  • 1:32 - 1:35
    nie ma ich też na Biegunie Północnym.
  • 1:35 - 1:38
    Zaledwie 4 z 18 gatunków
  • 1:38 - 1:41
    żyje i rozmnaża się w Antarktyce.
  • 1:41 - 1:45
    Większość żyje w umiarkowanie chłodnym
    i umiarkowanym klimacie.
  • 1:45 - 1:47
    A pingwin równikowy żyje i rozmnaża się
  • 1:47 - 1:48
    niedaleko równika
  • 1:48 - 1:50
    na wybrzeżu Południowej Ameryki.
  • 1:50 - 1:53
    Można je też spotkać w RPA,
  • 1:53 - 1:54
    Namibii,
  • 1:54 - 1:55
    Australii i Nowej Zelandii,
  • 1:55 - 1:57
    oraz na wielu wyspach
  • 1:57 - 1:59
    południowego Atlantyku, Pacyfiku,
  • 1:59 - 2:01
    Oceanu Indyjskiego i Arktycznego.
  • 2:02 - 2:06
    Chociaż spędzają 75% życia w wodzie,
  • 2:06 - 2:08
    każdego roku muszą wyjść na brzeg
  • 2:08 - 2:10
    by się rozmnażać i zrzucić pióra.
  • 2:10 - 2:13
    Robią to w wielu miejscach,
  • 2:13 - 2:15
    od niestałej pokrywy lodowej Antarktyki
  • 2:15 - 2:18
    przez plaże RPA i Namibii,
  • 2:18 - 2:21
    skaliste wybrzeża wysp subantarktycznych,
  • 2:21 - 2:24
    po pofałdowaną, zastygłą lawę
    na Galapagos.
  • 2:24 - 2:25
    Różne gatunki
  • 2:25 - 2:28
    mają różne zwyczaje gniazdowania.
  • 2:28 - 2:31
    Niektóre kopią jamy w piachu
    lub w wyschniętych odchodach,
  • 2:31 - 2:33
    inne gniazdują w trawach,
  • 2:33 - 2:36
    niektóre budują gniazda z kamyków,
    patyków i kości,
  • 2:36 - 2:39
    jeszcze inne nie budują ich wcale.
  • 2:39 - 2:41
    Chociaż większość pingwinów
    składa dwa jaja,
  • 2:41 - 2:43
    dwa największe gatunki,
  • 2:43 - 2:45
    pingwiny królewskie i cesarskie,
  • 2:45 - 2:46
    składają jedno,
  • 2:46 - 2:48
    które wysiadują, trzymając na stopach,
  • 2:48 - 2:50
    przez 2 miesiące.
  • 2:50 - 2:54
    Niestety, 15 z 18 gatunków
  • 2:54 - 2:56
    znajduje się na liście
    zagrożonych gatunków,
  • 2:56 - 2:58
    lub bliskich zagrożenia
  • 2:58 - 3:02
    według Międzynarodowej
    Unii Ochrony Przyrody.
  • 3:02 - 3:03
    W ostatnich dekadach
  • 3:03 - 3:05
    zauważono spadek populacji
  • 3:05 - 3:07
    większości gatunków pingwinów,
  • 3:07 - 3:09
    czasem aż o 90%.
  • 3:09 - 3:10
    Populacje dwóch:
  • 3:10 - 3:12
    pingwina żółtookiego i równikowego
  • 3:12 - 3:16
    spadły do kilku tysięcy osobników.
  • 3:16 - 3:18
    Pingwiny to gatunki wskaźnikowe,
  • 3:18 - 3:21
    przysłowiowe "kanarki w kopalni".
  • 3:21 - 3:24
    To znaczy, że jeśli pingwiny wymierają,
  • 3:24 - 3:26
    nasze oceany też umierają.
  • 3:26 - 3:29
    Niestety, wiekszość tego spadku
  • 3:29 - 3:31
    można powiązać z działalnością człowieka.
  • 3:32 - 3:33
    Pingwiny zawsze musiały mierzyć się
  • 3:33 - 3:36
    z wieloma przeciwnościami.
  • 3:36 - 3:37
    Masowe podbieranie jaj
  • 3:37 - 3:39
    i zbieranie ptasiego guano,
  • 3:39 - 3:40
    w którym gniazdują,
  • 3:40 - 3:42
    spowodowały drastyczny spadek
  • 3:42 - 3:44
    liczebności kilku gatunków.
  • 3:44 - 3:45
    Jeśli zastanawiacie się,
  • 3:45 - 3:46
    po co ludziom ptasie odchody,
  • 3:46 - 3:48
    były one używane
  • 3:48 - 3:50
    jako składnik nawozów i prochu.
  • 3:50 - 3:51
    Były tak cenne,
  • 3:51 - 3:53
    że w XIX wieku
  • 3:53 - 3:55
    nazywano je białym złotem.
  • 3:55 - 3:57
    Obecne zagrażają im:
  • 3:57 - 4:00
    niszczenie morskich i lądowych środowisk,
  • 4:00 - 4:02
    inwazyjne gatunki drapieżników,
  • 4:02 - 4:04
    więźnięcie w sieciach rybackich
  • 4:04 - 4:07
    i zanieczyszczenie
    plastikiem i chemikaliami.
  • 4:07 - 4:10
    Było też kilka poważnych wycieków ropy
  • 4:10 - 4:12
    w ostatnim półwieczu,
  • 4:12 - 4:13
    które zabiły lub wpłynęły
  • 4:13 - 4:17
    na dziesiątki tysięcy
    pingwinów na świecie.
  • 4:18 - 4:20
    Ale dziś dwa największe zagrożenia
  • 4:20 - 4:21
    to globalne ocieplenie
  • 4:21 - 4:24
    i nadmierne połowy.
  • 4:24 - 4:27
    Globalne ocieplenie uderza
    w pingwiny na wiele sposobów:
  • 4:27 - 4:29
    od zaburzenia produkcji krylu,
  • 4:29 - 4:32
    zmniejszenie ilości lodu w Antarktyce,
  • 4:32 - 4:34
    po zwiększenie częstości i siły sztormów,
  • 4:34 - 4:36
    które niszczą gniazda.
  • 4:36 - 4:38
    Przesuwają się też zimne prądy,
  • 4:38 - 4:41
    zabierając pokarm pingwinów zbyt daleko
  • 4:41 - 4:43
    od miejsca lęgu i żeru.
  • 4:43 - 4:45
    Chociaż ludzie
  • 4:45 - 4:47
    są największym zagrożeniem pingwinów,
  • 4:47 - 4:49
    jesteśmy też ich największa nadzieją.
  • 4:49 - 4:51
    Wiele badań i programów ochronnych
  • 4:51 - 4:54
    ma za zadanie chronić ich środowisko
  • 4:54 - 4:57
    i odbudować zagrożone populacje.
  • 4:57 - 4:58
    Z naszą niewielką pomocą
  • 4:58 - 5:00
    i zmianą niektórych zwyczajów,
  • 5:00 - 5:02
    wpływających na naszą planetę i oceany,
  • 5:02 - 5:05
    jest nadzieja, że nasi
    przyjaciele we frakach
  • 5:05 - 5:08
    wciąż będą z nami w kolejnym stuleciu.
Title:
Popularność, tarapaty i odchody pingwinów - Dyan deNapoli
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/the-popularity-plight-and-poop-of-penguins-dyan-denapoli

Pingwiny to dziwne ptaki. Nie potrafią latać, ale za to są świetnymi pływakami. Wbrew powszechnej opinii, większość populacji pingwinów żyje w cieplejszych wodach. Niestety, te piękne stworzenia są w niebezpieczeństwie - ich liczba spada nawet o 90%. Dyan deNapoli wyjaśnia, co stoi za tym spadkiem i dlaczego pingwiny są dla oceanów przysłowiowym "kanarkiem w kopalni".

Lekcja: Dyan deNapoli, animacja: Zedem Media.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:24

  • Rysia Wand

    Finished review.
    Ciekawy przykład rozbieżności podkładu muzycznego z treścią. Poprawione łamania i długość linijek. Już nie dubluje się linijek. Świetny tekst!

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.