WEBVTT

00:00:11.249 --> 00:00:12.500
Pingwiny już dawno temu

00:00:12.500 --> 00:00:14.451
porwały serca i wyobraźnię

00:00:14.451 --> 00:00:16.412
ludzi z całego świata.

00:00:16.412 --> 00:00:17.834
Podczas gdy kultura popularna

00:00:17.834 --> 00:00:20.401
przedstawia je jako 
niezdarne, urocze ptaki

00:00:20.401 --> 00:00:22.907
w nieprzeliczonych stadach,

00:00:22.907 --> 00:00:25.751
tak naprawdę są one pełne gracji,

00:00:25.751 --> 00:00:27.077
często złośliwe,

00:00:27.077 --> 00:00:30.275
a ich populacja drastycznie spada.

00:00:30.275 --> 00:00:32.876
Ich sytuacja jest bardziej poważna,

00:00:32.876 --> 00:00:34.264
niż nam się wydaje.

00:00:34.264 --> 00:00:36.417
Jeśli nic się nie zmieni,

00:00:36.417 --> 00:00:41.283
wkrótce będziemy je znać tylko z filmów.

00:00:41.283 --> 00:00:42.842
Z wielu powodów

00:00:42.842 --> 00:00:45.337
to dziwne ptaki.

00:00:45.337 --> 00:00:46.187
Na przykład

00:00:46.187 --> 00:00:48.982
są jednym z nielicznych gatunków nielotów.

00:00:48.982 --> 00:00:51.662
Wyewoluowały z latających ptaków

00:00:51.662 --> 00:00:54.134
około 60 milionów lat temu.

00:00:54.134 --> 00:00:56.469
O dziwo, ich najbliższy krewny

00:00:56.469 --> 00:00:57.961
to albatros,

00:00:57.961 --> 00:01:00.274
ptak znany z ogromnej rozpiętości skrzydeł

00:01:00.274 --> 00:01:03.489
i niezwykłych umiejętności szybowania.

00:01:03.489 --> 00:01:04.493
Może to dziwne,

00:01:04.493 --> 00:01:06.235
ale utrata lotności

00:01:06.235 --> 00:01:08.283
była zaletą z punktu widzenia ewolucji.

00:01:08.283 --> 00:01:10.884
Krótkie skrzydła niczym płetwy

00:01:10.884 --> 00:01:12.148
i mocne kości pingwinów

00:01:12.148 --> 00:01:14.760
pozwalają im pływać szybciej 
i nurkować głębiej

00:01:14.760 --> 00:01:16.805
niż innym ptakom na ziemi.

00:01:16.805 --> 00:01:20.597
Wypełniają dzięki temu ekologiczną niszę.

00:01:20.597 --> 00:01:22.839
Pingwiny zamieszkują południową półkulę,

00:01:22.839 --> 00:01:24.687
są jednym z nielicznych gatunków,

00:01:24.687 --> 00:01:27.260
które mogą się rozmnażać 
w zimnym klimacie.

00:01:27.260 --> 00:01:29.551
Ale tak właściwie

00:01:29.551 --> 00:01:31.970
żyją nie tylko w zimnych rejonach,

00:01:31.970 --> 00:01:34.682
nie ma ich też na Biegunie Północnym.

00:01:34.682 --> 00:01:37.859
Zaledwie 4 z 18 gatunków

00:01:37.859 --> 00:01:41.329
żyje i rozmnaża się w Antarktyce.

00:01:41.329 --> 00:01:44.508
Większość żyje w umiarkowanie chłodnym 
i umiarkowanym klimacie.

00:01:44.508 --> 00:01:46.894
A pingwin równikowy żyje i rozmnaża się

00:01:46.894 --> 00:01:48.320
niedaleko równika

NOTE Paragraph

00:01:48.320 --> 00:01:50.464
na wybrzeżu Południowej Ameryki.

00:01:50.464 --> 00:01:52.841
Można je też spotkać w RPA,

00:01:52.841 --> 00:01:53.564
Namibii,

00:01:53.564 --> 00:01:55.352
Australii i Nowej Zelandii,

00:01:55.352 --> 00:01:56.974
oraz na wielu wyspach

00:01:56.974 --> 00:01:59.147
południowego Atlantyku, Pacyfiku,

00:01:59.147 --> 00:02:01.289
Oceanu Indyjskiego i Arktycznego.

00:02:01.767 --> 00:02:05.559
Chociaż spędzają 75% życia w wodzie,

00:02:05.559 --> 00:02:07.607
każdego roku muszą wyjść na brzeg

00:02:07.607 --> 00:02:10.017
by się rozmnażać i zrzucić pióra.

00:02:10.017 --> 00:02:12.562
Robią to w wielu miejscach,

00:02:12.562 --> 00:02:15.224
od niestałej pokrywy lodowej Antarktyki

00:02:15.224 --> 00:02:17.785
przez plaże RPA i Namibii,

00:02:17.785 --> 00:02:20.911
skaliste wybrzeża wysp subantarktycznych,

00:02:20.911 --> 00:02:24.359
po pofałdowaną, zastygłą lawę 
na Galapagos.

00:02:24.359 --> 00:02:25.464
Różne gatunki

00:02:25.464 --> 00:02:27.632
mają różne zwyczaje gniazdowania.

00:02:27.632 --> 00:02:30.803
Niektóre kopią jamy w piachu
lub w wyschniętych odchodach,

00:02:30.803 --> 00:02:32.887
inne gniazdują w trawach,

00:02:32.887 --> 00:02:35.865
niektóre budują gniazda z kamyków, 
patyków i kości,

00:02:35.865 --> 00:02:38.511
jeszcze inne nie budują ich wcale.

00:02:38.511 --> 00:02:41.397
Chociaż większość pingwinów 
składa dwa jaja,

00:02:41.397 --> 00:02:42.984
dwa największe gatunki,

00:02:42.984 --> 00:02:44.807
pingwiny królewskie i cesarskie,

00:02:44.807 --> 00:02:45.887
składają jedno,

00:02:45.887 --> 00:02:47.796
które wysiadują, trzymając na stopach,

00:02:47.796 --> 00:02:50.191
przez 2 miesiące.

00:02:50.191 --> 00:02:53.945
Niestety, 15 z 18 gatunków

00:02:53.945 --> 00:02:56.489
znajduje się na liście 
zagrożonych gatunków,

00:02:56.489 --> 00:02:58.284
lub bliskich zagrożenia

00:02:58.284 --> 00:03:01.749
według Międzynarodowej 
Unii Ochrony Przyrody.

00:03:01.749 --> 00:03:03.193
W ostatnich dekadach

00:03:03.193 --> 00:03:04.755
zauważono spadek populacji

00:03:04.755 --> 00:03:06.907
większości gatunków pingwinów,

00:03:06.907 --> 00:03:09.419
czasem aż o 90%.

00:03:09.419 --> 00:03:10.454
Populacje dwóch:

00:03:10.454 --> 00:03:12.307
pingwina żółtookiego i równikowego

00:03:12.307 --> 00:03:15.746
spadły do kilku tysięcy osobników.

00:03:15.746 --> 00:03:17.917
Pingwiny to gatunki wskaźnikowe,

00:03:17.917 --> 00:03:21.096
przysłowiowe "kanarki w kopalni".

00:03:21.096 --> 00:03:23.509
To znaczy, że jeśli pingwiny wymierają,

00:03:23.509 --> 00:03:25.641
nasze oceany też umierają.

00:03:25.641 --> 00:03:28.880
Niestety, wiekszość tego spadku

00:03:28.880 --> 00:03:30.915
można powiązać z działalnością człowieka.

00:03:31.607 --> 00:03:33.491
Pingwiny zawsze musiały mierzyć się

00:03:33.491 --> 00:03:35.573
z wieloma przeciwnościami.

00:03:35.573 --> 00:03:37.368
Masowe podbieranie jaj

00:03:37.368 --> 00:03:39.113
i zbieranie ptasiego guano,

00:03:39.113 --> 00:03:40.409
w którym gniazdują,

00:03:40.409 --> 00:03:41.854
spowodowały drastyczny spadek

00:03:41.854 --> 00:03:43.743
liczebności kilku gatunków.

00:03:43.743 --> 00:03:44.955
Jeśli zastanawiacie się,

00:03:44.955 --> 00:03:46.445
po co ludziom ptasie odchody,

00:03:46.445 --> 00:03:47.531
były one używane

00:03:47.531 --> 00:03:49.675
jako składnik nawozów i prochu.

00:03:49.675 --> 00:03:51.400
Były tak cenne,

00:03:51.400 --> 00:03:52.588
że w XIX wieku

00:03:52.588 --> 00:03:55.217
nazywano je białym złotem.

00:03:55.217 --> 00:03:57.226
Obecne zagrażają im:

00:03:57.226 --> 00:04:00.185
niszczenie morskich i lądowych środowisk,

00:04:00.185 --> 00:04:01.766
inwazyjne gatunki drapieżników,

00:04:01.766 --> 00:04:03.681
więźnięcie w sieciach rybackich

00:04:03.681 --> 00:04:06.655
i zanieczyszczenie 
plastikiem i chemikaliami.

00:04:07.470 --> 00:04:10.067
Było też kilka poważnych wycieków ropy

00:04:10.067 --> 00:04:12.035
w ostatnim półwieczu,

00:04:12.035 --> 00:04:13.457
które zabiły lub wpłynęły

00:04:13.457 --> 00:04:17.034
na dziesiątki tysięcy 
pingwinów na świecie.

00:04:17.803 --> 00:04:19.977
Ale dziś dwa największe zagrożenia

00:04:19.977 --> 00:04:21.474
to globalne ocieplenie

00:04:21.474 --> 00:04:23.752
i nadmierne połowy.

00:04:23.752 --> 00:04:26.987
Globalne ocieplenie uderza 
w pingwiny na wiele sposobów:

00:04:26.987 --> 00:04:28.874
od zaburzenia produkcji krylu,

00:04:28.874 --> 00:04:31.583
zmniejszenie ilości lodu w Antarktyce,

00:04:31.583 --> 00:04:34.308
po zwiększenie częstości i siły sztormów,

00:04:34.308 --> 00:04:35.806
które niszczą gniazda.

00:04:35.806 --> 00:04:37.976
Przesuwają się też zimne prądy,

00:04:37.976 --> 00:04:40.668
zabierając pokarm pingwinów zbyt daleko

00:04:40.668 --> 00:04:43.405
od miejsca lęgu i żeru.

00:04:43.405 --> 00:04:44.550
Chociaż ludzie

00:04:44.550 --> 00:04:46.670
są największym zagrożeniem pingwinów,

00:04:46.670 --> 00:04:49.177
jesteśmy też ich największa nadzieją.

00:04:49.177 --> 00:04:51.259
Wiele badań i programów ochronnych

00:04:51.259 --> 00:04:53.875
ma za zadanie chronić ich środowisko

00:04:53.875 --> 00:04:56.516
i odbudować zagrożone populacje.

00:04:56.516 --> 00:04:58.349
Z naszą niewielką pomocą

00:04:58.349 --> 00:04:59.948
i zmianą niektórych zwyczajów,

00:04:59.948 --> 00:05:02.287
wpływających na naszą planetę i oceany,

00:05:02.287 --> 00:05:04.605
jest nadzieja, że nasi 
przyjaciele we frakach

00:05:04.605 --> 00:05:07.857
wciąż będą z nami w kolejnym stuleciu.