1
00:00:11,249 --> 00:00:12,500
Pingwiny już dawno temu

2
00:00:12,500 --> 00:00:14,451
porwały serca i wyobraźnię

3
00:00:14,451 --> 00:00:16,412
ludzi z całego świata.

4
00:00:16,412 --> 00:00:17,834
Podczas gdy kultura popularna

5
00:00:17,834 --> 00:00:20,401
przedstawia je jako 
niezdarne, urocze ptaki

6
00:00:20,401 --> 00:00:22,907
w nieprzeliczonych stadach,

7
00:00:22,907 --> 00:00:25,751
tak naprawdę są one pełne gracji,

8
00:00:25,751 --> 00:00:27,077
często złośliwe,

9
00:00:27,077 --> 00:00:30,275
a ich populacja drastycznie spada.

10
00:00:30,275 --> 00:00:32,876
Ich sytuacja jest bardziej poważna,

11
00:00:32,876 --> 00:00:34,264
niż nam się wydaje.

12
00:00:34,264 --> 00:00:36,417
Jeśli nic się nie zmieni,

13
00:00:36,417 --> 00:00:41,283
wkrótce będziemy je znać tylko z filmów.

14
00:00:41,283 --> 00:00:42,842
Z wielu powodów

15
00:00:42,842 --> 00:00:45,337
to dziwne ptaki.

16
00:00:45,337 --> 00:00:46,187
Na przykład

17
00:00:46,187 --> 00:00:48,982
są jednym z nielicznych gatunków nielotów.

18
00:00:48,982 --> 00:00:51,662
Wyewoluowały z latających ptaków

19
00:00:51,662 --> 00:00:54,134
około 60 milionów lat temu.

20
00:00:54,134 --> 00:00:56,469
O dziwo, ich najbliższy krewny

21
00:00:56,469 --> 00:00:57,961
to albatros,

22
00:00:57,961 --> 00:01:00,274
ptak znany z ogromnej rozpiętości skrzydeł

23
00:01:00,274 --> 00:01:03,489
i niezwykłych umiejętności szybowania.

24
00:01:03,489 --> 00:01:04,493
Może to dziwne,

25
00:01:04,493 --> 00:01:06,235
ale utrata lotności

26
00:01:06,235 --> 00:01:08,283
była zaletą z punktu widzenia ewolucji.

27
00:01:08,283 --> 00:01:10,884
Krótkie skrzydła niczym płetwy

28
00:01:10,884 --> 00:01:12,148
i mocne kości pingwinów

29
00:01:12,148 --> 00:01:14,760
pozwalają im pływać szybciej 
i nurkować głębiej

30
00:01:14,760 --> 00:01:16,805
niż innym ptakom na ziemi.

31
00:01:16,805 --> 00:01:20,597
Wypełniają dzięki temu ekologiczną niszę.

32
00:01:20,597 --> 00:01:22,839
Pingwiny zamieszkują południową półkulę,

33
00:01:22,839 --> 00:01:24,687
są jednym z nielicznych gatunków,

34
00:01:24,687 --> 00:01:27,260
które mogą się rozmnażać 
w zimnym klimacie.

35
00:01:27,260 --> 00:01:29,551
Ale tak właściwie

36
00:01:29,551 --> 00:01:31,970
żyją nie tylko w zimnych rejonach,

37
00:01:31,970 --> 00:01:34,682
nie ma ich też na Biegunie Północnym.

38
00:01:34,682 --> 00:01:37,859
Zaledwie 4 z 18 gatunków

39
00:01:37,859 --> 00:01:41,329
żyje i rozmnaża się w Antarktyce.

40
00:01:41,329 --> 00:01:44,508
Większość żyje w umiarkowanie chłodnym 
i umiarkowanym klimacie.

41
00:01:44,508 --> 00:01:46,894
A pingwin równikowy żyje i rozmnaża się

42
00:01:46,894 --> 00:01:48,320
niedaleko równika

43
00:01:48,320 --> 00:01:50,464
na wybrzeżu Południowej Ameryki.

44
00:01:50,464 --> 00:01:52,841
Można je też spotkać w RPA,

45
00:01:52,841 --> 00:01:53,564
Namibii,

46
00:01:53,564 --> 00:01:55,352
Australii i Nowej Zelandii,

47
00:01:55,352 --> 00:01:56,974
oraz na wielu wyspach

48
00:01:56,974 --> 00:01:59,147
południowego Atlantyku, Pacyfiku,

49
00:01:59,147 --> 00:02:01,289
Oceanu Indyjskiego i Arktycznego.

50
00:02:01,767 --> 00:02:05,559
Chociaż spędzają 75% życia w wodzie,

51
00:02:05,559 --> 00:02:07,607
każdego roku muszą wyjść na brzeg

52
00:02:07,607 --> 00:02:10,017
by się rozmnażać i zrzucić pióra.

53
00:02:10,017 --> 00:02:12,562
Robią to w wielu miejscach,

54
00:02:12,562 --> 00:02:15,224
od niestałej pokrywy lodowej Antarktyki

55
00:02:15,224 --> 00:02:17,785
przez plaże RPA i Namibii,

56
00:02:17,785 --> 00:02:20,911
skaliste wybrzeża wysp subantarktycznych,

57
00:02:20,911 --> 00:02:24,359
po pofałdowaną, zastygłą lawę 
na Galapagos.

58
00:02:24,359 --> 00:02:25,464
Różne gatunki

59
00:02:25,464 --> 00:02:27,632
mają różne zwyczaje gniazdowania.

60
00:02:27,632 --> 00:02:30,803
Niektóre kopią jamy w piachu
lub w wyschniętych odchodach,

61
00:02:30,803 --> 00:02:32,887
inne gniazdują w trawach,

62
00:02:32,887 --> 00:02:35,865
niektóre budują gniazda z kamyków, 
patyków i kości,

63
00:02:35,865 --> 00:02:38,511
jeszcze inne nie budują ich wcale.

64
00:02:38,511 --> 00:02:41,397
Chociaż większość pingwinów 
składa dwa jaja,

65
00:02:41,397 --> 00:02:42,984
dwa największe gatunki,

66
00:02:42,984 --> 00:02:44,807
pingwiny królewskie i cesarskie,

67
00:02:44,807 --> 00:02:45,887
składają jedno,

68
00:02:45,887 --> 00:02:47,796
które wysiadują, trzymając na stopach,

69
00:02:47,796 --> 00:02:50,191
przez 2 miesiące.

70
00:02:50,191 --> 00:02:53,945
Niestety, 15 z 18 gatunków

71
00:02:53,945 --> 00:02:56,489
znajduje się na liście 
zagrożonych gatunków,

72
00:02:56,489 --> 00:02:58,284
lub bliskich zagrożenia

73
00:02:58,284 --> 00:03:01,749
według Międzynarodowej 
Unii Ochrony Przyrody.

74
00:03:01,749 --> 00:03:03,193
W ostatnich dekadach

75
00:03:03,193 --> 00:03:04,755
zauważono spadek populacji

76
00:03:04,755 --> 00:03:06,907
większości gatunków pingwinów,

77
00:03:06,907 --> 00:03:09,419
czasem aż o 90%.

78
00:03:09,419 --> 00:03:10,454
Populacje dwóch:

79
00:03:10,454 --> 00:03:12,307
pingwina żółtookiego i równikowego

80
00:03:12,307 --> 00:03:15,746
spadły do kilku tysięcy osobników.

81
00:03:15,746 --> 00:03:17,917
Pingwiny to gatunki wskaźnikowe,

82
00:03:17,917 --> 00:03:21,096
przysłowiowe "kanarki w kopalni".

83
00:03:21,096 --> 00:03:23,509
To znaczy, że jeśli pingwiny wymierają,

84
00:03:23,509 --> 00:03:25,641
nasze oceany też umierają.

85
00:03:25,641 --> 00:03:28,880
Niestety, wiekszość tego spadku

86
00:03:28,880 --> 00:03:30,915
można powiązać z działalnością człowieka.

87
00:03:31,607 --> 00:03:33,491
Pingwiny zawsze musiały mierzyć się

88
00:03:33,491 --> 00:03:35,573
z wieloma przeciwnościami.

89
00:03:35,573 --> 00:03:37,368
Masowe podbieranie jaj

90
00:03:37,368 --> 00:03:39,113
i zbieranie ptasiego guano,

91
00:03:39,113 --> 00:03:40,409
w którym gniazdują,

92
00:03:40,409 --> 00:03:41,854
spowodowały drastyczny spadek

93
00:03:41,854 --> 00:03:43,743
liczebności kilku gatunków.

94
00:03:43,743 --> 00:03:44,955
Jeśli zastanawiacie się,

95
00:03:44,955 --> 00:03:46,445
po co ludziom ptasie odchody,

96
00:03:46,445 --> 00:03:47,531
były one używane

97
00:03:47,531 --> 00:03:49,675
jako składnik nawozów i prochu.

98
00:03:49,675 --> 00:03:51,400
Były tak cenne,

99
00:03:51,400 --> 00:03:52,588
że w XIX wieku

100
00:03:52,588 --> 00:03:55,217
nazywano je białym złotem.

101
00:03:55,217 --> 00:03:57,226
Obecne zagrażają im:

102
00:03:57,226 --> 00:04:00,185
niszczenie morskich i lądowych środowisk,

103
00:04:00,185 --> 00:04:01,766
inwazyjne gatunki drapieżników,

104
00:04:01,766 --> 00:04:03,681
więźnięcie w sieciach rybackich

105
00:04:03,681 --> 00:04:06,655
i zanieczyszczenie 
plastikiem i chemikaliami.

106
00:04:07,470 --> 00:04:10,067
Było też kilka poważnych wycieków ropy

107
00:04:10,067 --> 00:04:12,035
w ostatnim półwieczu,

108
00:04:12,035 --> 00:04:13,457
które zabiły lub wpłynęły

109
00:04:13,457 --> 00:04:17,034
na dziesiątki tysięcy 
pingwinów na świecie.

110
00:04:17,803 --> 00:04:19,977
Ale dziś dwa największe zagrożenia

111
00:04:19,977 --> 00:04:21,474
to globalne ocieplenie

112
00:04:21,474 --> 00:04:23,752
i nadmierne połowy.

113
00:04:23,752 --> 00:04:26,987
Globalne ocieplenie uderza 
w pingwiny na wiele sposobów:

114
00:04:26,987 --> 00:04:28,874
od zaburzenia produkcji krylu,

115
00:04:28,874 --> 00:04:31,583
zmniejszenie ilości lodu w Antarktyce,

116
00:04:31,583 --> 00:04:34,308
po zwiększenie częstości i siły sztormów,

117
00:04:34,308 --> 00:04:35,806
które niszczą gniazda.

118
00:04:35,806 --> 00:04:37,976
Przesuwają się też zimne prądy,

119
00:04:37,976 --> 00:04:40,668
zabierając pokarm pingwinów zbyt daleko

120
00:04:40,668 --> 00:04:43,405
od miejsca lęgu i żeru.

121
00:04:43,405 --> 00:04:44,550
Chociaż ludzie

122
00:04:44,550 --> 00:04:46,670
są największym zagrożeniem pingwinów,

123
00:04:46,670 --> 00:04:49,177
jesteśmy też ich największa nadzieją.

124
00:04:49,177 --> 00:04:51,259
Wiele badań i programów ochronnych

125
00:04:51,259 --> 00:04:53,875
ma za zadanie chronić ich środowisko

126
00:04:53,875 --> 00:04:56,516
i odbudować zagrożone populacje.

127
00:04:56,516 --> 00:04:58,349
Z naszą niewielką pomocą

128
00:04:58,349 --> 00:04:59,948
i zmianą niektórych zwyczajów,

129
00:04:59,948 --> 00:05:02,287
wpływających na naszą planetę i oceany,

130
00:05:02,287 --> 00:05:04,605
jest nadzieja, że nasi 
przyjaciele we frakach

131
00:05:04,605 --> 00:05:07,857
wciąż będą z nami w kolejnym stuleciu.