< Return to Video

Англи хэлийг бүү шаард!

  • 0:01 - 0:03
    Би та нарын юу бодож байгааг мэдэж байна.
  • 0:03 - 0:04
    Та намайг төөрч яваад
  • 0:04 - 0:07
    энд гараад ирчихсэн, тэгээд одоо
    хэн нэгэн тайзан дээр гарч ирээд
  • 0:07 - 0:10
    намайг суудалд минь буцаана гэж
    бодож байгаа байх.
  • 0:10 - 0:15
    (Алга ташилт)
  • 0:15 - 0:18
    Дубайд бол энэ элбэг тохиолдоно.
  • 0:18 - 0:20
    "Амралтаараа явж байна уу та?"
  • 0:20 - 0:22
    (Инээд)
  • 0:22 - 0:25
    "Хүүхдүүд дээрээ ирээ юу?"
  • 0:25 - 0:27
    "Хэр удаан энд ирээв?" гээд л.
  • 0:27 - 0:30
    Үнэндээ, арай удах л санаатай байнадаа.
  • 0:30 - 0:33
    Би Персийн булан-д багшлаад, амьдраад
  • 0:33 - 0:35
    30-аад жил болж байна.
  • 0:35 - 0:39
    (Алга ташилт)
  • 0:39 - 0:43
    Энэ туршид би олон зүйл
    өөрчлөгдөхийг үзлээ.
  • 0:43 - 0:45
    Статистик үзүүлэлтийг харвал
  • 0:45 - 0:47
    үнэхээр алмайрмаар.
  • 0:47 - 0:49
    Тэгээд өнөөдөр би тантай
  • 0:49 - 0:51
    хэл ярианы усдаж үгүй болж байгаа
  • 0:51 - 0:54
    болон Англи хэлний глобалчлалын талаар ярья.
  • 0:54 - 0:56
    Би та нарт Абу Дабигийн насанд хүрэгсдийн
  • 0:56 - 0:59
    Англи хэлний багш хийдэг байсан найзынхаа талаар ярьмаар байна.
  • 0:59 - 1:01
    Тэрээр нэгэн сайхан өдөр
  • 1:01 - 1:03
    сурагчиддаа байгалийн холбогдолтой нэр томъё заахаар
  • 1:03 - 1:05
    цэцэрлэгт хүрээлэнд дагуулан авч явав.
  • 1:05 - 1:07
    Гэтэл сүүлдээ багш маань өөрөө тэнд байсан
  • 1:07 - 1:09
    ургамлуудын Араб нэр томъёо,
  • 1:09 - 1:11
    болон тэдгээрийн хэрэглээ,
  • 1:11 - 1:14
    анагаах ухаан, гоо сайхан,
  • 1:14 - 1:17
    хоол, өвсөн эмчилгээ болох ашиглалтуудыг сурч авчээ.
  • 1:17 - 1:19
    Тэр сурагчид яаж тэр их мэдлэгийг олж авсан юм бэ?
  • 1:19 - 1:21
    Мэдээж, эмээ өвөө
  • 1:21 - 1:24
    эмэг эцэг өвгөдөөсөө л тэр.
  • 1:24 - 1:27
    Үе үеээс дамжих мэдээлэл харилцаа холбоо
  • 1:27 - 1:29
    хэр чухал болохыг танд хэлэх
  • 1:29 - 1:31
    шаардлагагүй бизээ.
  • 1:31 - 1:33
    Гэвч гунигтай нь өнөөдөр
  • 1:33 - 1:35
    хэл өмнө нь байгаагүйгээр
  • 1:35 - 1:37
    хурдан мөхөж байна.
  • 1:37 - 1:40
    14 хоногт нэг хэл мөхөж байна.
  • 1:41 - 1:43
    Хажуугаар нь Англи хэл
  • 1:43 - 1:45
    маргаангүйгээр дэлхийн хэл болжээ.
  • 1:45 - 1:47
    Энэ хоёрын хооронд уялдаа холбоо байна уу?
  • 1:47 - 1:49
    Би ч мэдэхгүйлдээ
  • 1:49 - 1:52
    Гэхдээ би олон зүйл өөрчлөгдсөн гэдгийг мэдэж байна.
  • 1:52 - 1:55
    Анх Персийн буланд ирэхдээ би Кувэйтэд ирсэн юм
  • 1:55 - 1:58
    бас л хэцүү байсан үед.
  • 1:58 - 2:00
    Үнэндээ тийм ч урт хугацааны өмнө бишээ
  • 2:00 - 2:03
    Намайг ирэхээс өмнө бүүр ч хэцүү байсан.
  • 2:03 - 2:05
    За тэр яахав, би
  • 2:05 - 2:07
    Их Британы Консулын газраас
  • 2:07 - 2:09
    25 багштай хамт уригдан ирэв.
  • 2:09 - 2:11
    Бид улсын сургуульд багшлах анхны
  • 2:11 - 2:14
    Муслим шашингүй багш нар байлаа.
  • 2:14 - 2:16
    Бидний тэнд Англи хэл заах болсон учир нь
  • 2:16 - 2:20
    засгийн газраас улсаа шинэчлэн хөгжүүлэх,
  • 2:20 - 2:23
    иргэдээ боловсролоор хангах зорилгын дагуу байсан юм.
  • 2:23 - 2:25
    Мэдээж, Их Британи тэр сайхан тосны баялгаас
  • 2:25 - 2:28
    ашиг хүртсэн нь ойлгомжтой.
  • 2:28 - 2:30
    За тэгэхээр.
  • 2:30 - 2:33
    Миний харсан хамгийн томоохон өөрчлөлт гэвэл--
  • 2:33 - 2:35
    Англи хэл заах нь харилцан ашигтай
  • 2:35 - 2:37
    үйл хэрэг байсан бол өнөөдөр
  • 2:37 - 2:41
    агуу том олон улсын бизнес болон
  • 2:41 - 2:44
    хувирсан байна.
  • 2:44 - 2:48
    Сургалтын хөтөлбөр дэх гадаад хэл гэдэг утгаар байхаа больж.
  • 2:48 - 2:50
    Ганц эх Англи улсын
  • 2:50 - 2:52
    хүрээнд ч байхаа больж.
  • 2:52 - 2:54
    Дэлхий дээр Англиар яридаг бүх
  • 2:54 - 2:57
    улсуудын даган дууриах үзэгдэл болсон байна.
  • 2:57 - 2:59
    Тэхээр яагаад болохгүй гэж?
  • 2:59 - 3:02
    Эцсийн эцэст, хамгийн шилдэг боловсролыг --
  • 3:02 - 3:05
    хамгийн сүүлийн Дэлхийн Их Сургуулиудын зэрэглэлийн дагуу--
  • 3:05 - 3:07
    Их Британи, АНУ-гийн Их Сургуулиудаас
  • 3:07 - 3:11
    олгож байна.
  • 3:11 - 3:15
    Тиймээс угаасаа бүгд л Англи боловсрол олохыг хүсч байна.
  • 3:15 - 3:17
    Гэвч та ууган хэлтэй л биш бол,
  • 3:17 - 3:19
    шалгалтанд тэнцэх хэрэгтэй болно.
  • 3:19 - 3:21
    Ингэхэд сурагчийг хэлнийх нь
  • 3:21 - 3:23
    чадвараас нь зөвхөн шалтгаалж
  • 3:23 - 3:25
    тэдэнд хориг тавих нь зөв үү?
  • 3:25 - 3:27
    Магадгүй тэр дунд сод ухаантай
  • 3:27 - 3:29
    компьютерийн мэргэжилтэн байх ч юм билүү.
  • 3:29 - 3:32
    Тэр хүнд хуульчтай адил төвшний хэл хэрэгтэй юу?
  • 3:32 - 3:35
    Би тэгж бодохгүй л байна.
  • 3:36 - 3:39
    Англи хэлний багш бид нар үргэлж тэднийг няцаах болдог.
  • 3:39 - 3:41
    Бид тэдний өмнө зогсох тэмдэг тавьж
  • 3:41 - 3:43
    явж байгаа замд нь зогсоож орхидог.
  • 3:43 - 3:45
    Англи хэл эзэмшихээс нааш тэд
  • 3:45 - 3:48
    мөрөөдлөө биелүүлж болохгүй.
  • 3:49 - 3:52
    Ингээд хараад үзье, жишээлбэл,
  • 3:52 - 3:56
    хэрвээ би ганц Дач хэл мэддэг, гэвч хорт хавдарыг
  • 3:56 - 3:58
    анагааах чадалтай хүнтэй уулзсан бол
  • 3:58 - 4:01
    түүнийг би Британий сургуульд орохыг нь хориглох уу?
  • 4:01 - 4:03
    Тэгж бодохгүй л байна шүү.
  • 4:03 - 4:06
    Гэвч бид яг л ийм зүйл хийгээд байна.
  • 4:06 - 4:09
    Англи хэлний багш бид нар хаалганы хамгаалагчид шиг л.
  • 4:09 - 4:12
    Эхлээд бидэнд өөрсдийн
  • 4:12 - 4:15
    Англи хэл хангалттай сайн гэдгийг харуулах ёстой.
  • 4:16 - 4:18
    Нийгмийн жижиг хэсэгт дэндүү их
  • 4:18 - 4:21
    эрх мэдэл өгөхөөр
  • 4:21 - 4:23
    аюултай ч байж мэднэ шүү.
  • 4:23 - 4:26
    Магадгүй энэ нь дэндүү нийтлэг саад тотгор болох байх.
  • 4:26 - 4:28
    За.
  • 4:28 - 4:31
    Та "Гэхдээ эрдэм шинжилгээ
  • 4:31 - 4:33
    "судалгааны ажлууд яах вэ"?
  • 4:33 - 4:35
    Бүгд Англи хэл дээр хийгддэг шүүдээ" гэх байх л даа.
  • 4:35 - 4:37
    Тэхээр номнууд нь Англи хэл дээр,
  • 4:37 - 4:39
    тэмдэглэлүүдээ Англиар хийнэ,
  • 4:39 - 4:42
    гэвч энэ бол бүгд сэтгэлээ дагаад л болдог зүйл.
  • 4:42 - 4:44
    Англи хэлний шаардлагыг хангадаг юм.
  • 4:44 - 4:46
    Гэх мэтчилэн л үргэлжилнэ.
  • 4:46 - 4:49
    Би танаас асууя, орчуулга хийдэг байсан хаачсан юм бэ?
  • 4:49 - 4:53
    Исламын Алтан Үеийг бодоод үзэхэд,
  • 4:53 - 4:56
    тэр үед орчуулга олноор хийгддэг байжээ.
  • 4:56 - 4:59
    Тэр үед Латин болон Грек хэлүүдээс
  • 4:59 - 5:01
    Араб, Перс хэл рүү
  • 5:01 - 5:03
    тэгээд дараа нь
  • 5:03 - 5:05
    Европын Германик хэлүүд,
  • 5:05 - 5:07
    Романс хэлүүд рүү орчуулдаг байсан байна.
  • 5:07 - 5:11
    Тэгээд Европын Хар эрин үед гэрэл туссан юм.
  • 5:12 - 5:14
    Ингээд хэлэхээр та намайг битгий буруугаар ойлгоорой.
  • 5:14 - 5:16
    Би Англи хэл заахыг эсэргүүцээгүй ээ,
  • 5:16 - 5:18
    бүх Англи хэлний багш нарт хандахад.
  • 5:18 - 5:20
    Бид үндсэн нэг хэлтэй байгаад би дуртай.
  • 5:20 - 5:23
    Бидэнд одоо үндсэн нэг хэл өмнөхөөс илүүгээр хэрэгтэй.
  • 5:23 - 5:25
    Гэхдээ би Англи хэл аливаад саад тотгор болох
  • 5:25 - 5:27
    ёсгүй гэж үзэж байна.
  • 5:27 - 5:30
    Бид үнэхээр 600хан хэлтэй, үндсэн хэл нь
  • 5:30 - 5:33
    Англи, юмуу Хятад байлгахыг хүсч байна гэж үү?
  • 5:33 - 5:36
    Бидэнд энэнээс олон хэл хэрэгтэй. Хаагуур нь зураас татах вэ?
  • 5:36 - 5:38
    Одоогийн энэ тогтолцоо нь оюун ухааныг
  • 5:38 - 5:41
    Англи хэлний мэдлэгтэй
  • 5:41 - 5:44
    адилтгаж байгаа нь
  • 5:44 - 5:46
    арай л утгагүй юм.
  • 5:46 - 5:52
    (Алга ташилт)
  • 5:52 - 5:54
    Танд би нэг юм сануулмаар байна
  • 5:54 - 5:57
    өнөөдрийн дээд давхаргынханыг энэ зэрэгт
  • 5:57 - 5:59
    хүргэсэн агуу хүмүүс
  • 5:59 - 6:01
    Англи хэлтэй байгаагүй,
  • 6:01 - 6:03
    Англи хэлний шалгалтанд тэнцэх шаардлагагүй байсан.
  • 6:03 - 6:06
    Тод жишээ, Эйнштейн.
  • 6:07 - 6:10
    Тэр, унших чадварын доголдолоосоо болоод
  • 6:10 - 6:12
    сургуульдаа тусгай бүлэгийн хүүхдэд тооцогддог байв.
  • 6:12 - 6:14
    Гэвч азаар дэлхийн төлөө,
  • 6:14 - 6:17
    тэр Англи хэлний шалгалтанд тэнцэх хэрэггүй байсан юм.
  • 6:17 - 6:20
    Учир нь 1964 он хүртэл
  • 6:20 - 6:22
    TOEFL, Америкийн Англи хэлний шалгалтыг
  • 6:22 - 6:24
    өгдөггүй байлаа.
  • 6:24 - 6:26
    Одоо бол хаа сайгүй л тархаж.
  • 6:26 - 6:29
    Англи хэлний олон олон шалгалтууд байх болж.
  • 6:29 - 6:31
    Сая сая сурагчид тэр шалгалтуудыг
  • 6:31 - 6:33
    жил болгон өгч байна.
  • 6:33 - 6:35
    Та бид хоёр, за яахав тэр шалгалтууд
  • 6:35 - 6:37
    тийм ч үнэтэй биш л юм байна, гайгүй гэж бодож магадгүй
  • 6:37 - 6:39
    гэвч сая сая ядуу хүмүүст бол
  • 6:39 - 6:41
    дийлэхээргүй үнэтэй.
  • 6:41 - 6:43
    Тэгээд л шууд тэр хүмүүсийг няцааж байна гэсэн үг.
  • 6:43 - 6:46
    (Алга ташилт)
  • 6:46 - 6:49
    Гэхээр надад сүүлд харсан нэгэн гарчиг санагдлаа:
  • 6:49 - 6:51
    "Боловсрол; Агуу хуваагдал" гэж
  • 6:51 - 6:53
    Би үүнийг одоо л ойлгож байна,
  • 6:53 - 6:56
    Би яагаад хүмүүс Англи хэлийг чухалчлаад байдгийг мэдлээ.
  • 6:56 - 6:59
    Тэд хүүхдүүддээ амьдралд нь илүү боломж олгохыг хүссэн л тэр.
  • 7:00 - 7:03
    Тэгэхийн тулд, барууны боловсрол эзэмших хэрэгтэй болно.
  • 7:03 - 7:05
    Яагаад гэвэл, мэдээж, хамгийн сайн ажлын байр
  • 7:05 - 7:08
    Барууны Их Дээд сургууль төгсөгчидөд
  • 7:08 - 7:10
    олдож байна, түрүүн дурдсанчлан.
  • 7:10 - 7:12
    Ингээд л эргэлдсэн тойрог болж байна.
  • 7:12 - 7:14
    За тэхээр.
  • 7:14 - 7:16
    Би танд хоёр эрдэмтдийн нэг түүх ярья,
  • 7:16 - 7:18
    Английн хоёр эрдэмтэд юм.
  • 7:18 - 7:20
    Тэд нэгэн туршилт явуулж байлаа
  • 7:20 - 7:22
    Гентэй холбоотой,
  • 7:22 - 7:25
    амьтны урд хөл, хойд хөлтэй холбоотой туршилт байв.
  • 7:25 - 7:27
    Гэвч тэд хүлээсэн үр дүнгээ гаргаж чадахгүй байв.
  • 7:27 - 7:29
    Тэд үнэхээр яахаа мэдэхгүй болсон байтал,
  • 7:29 - 7:32
    Германы эрдэмтэн ирээд
  • 7:32 - 7:35
    тэднийг урд хөл, хойд хөл хоёр гэж
  • 7:35 - 7:37
    тусад нь авч үзээд байсны учир болохыг олжээ.
  • 7:37 - 7:41
    Генетикт урд хөл, хойд хөл хоёр ялгаагүй юмсанж.
  • 7:41 - 7:43
    Бас Герман хэлэнд ч тэр.
  • 7:43 - 7:45
    Тэгээд л бинго
  • 7:45 - 7:47
    асуудал шийдвэрлэгдэв.
  • 7:47 - 7:49
    Хэрэв та юм бодож олж чадахгүй бол
  • 7:49 - 7:52
    тэгээд л гацчихдаг.
  • 7:52 - 7:54
    Харин өөр хэлэнд бодож чадвал,
  • 7:54 - 7:56
    хамтын ажиллагааны улмаас
  • 7:56 - 7:59
    бид илүү ихийг олж, танин мэдэж болох юм.
  • 8:01 - 8:03
    Миний охин,
  • 8:03 - 8:06
    Кувайтаас Англи рүү ирсэн үе.
  • 8:06 - 8:09
    Охин минь шинжлэх ухаан, математикийг Арабаар
  • 8:09 - 8:12
    Арабын дунд сургуульд сурсан юм.
  • 8:12 - 8:15
    Ахлах сургуульдаа тэр Англи хэл рүү орчуулах хэрэгтэй болсон юм.
  • 8:15 - 8:17
    Тэр хичээлүүд дээрээ миний охин
  • 8:17 - 8:19
    хамгийн сайн нь байв.
  • 8:19 - 8:21
    Энэ юу хэлж байна гэхээр
  • 8:21 - 8:23
    гадаадаас сурагчид ирэхэд
  • 8:23 - 8:25
    тэдгээр сурагчид, тэдний мэдэх зүйлст зохих
  • 8:25 - 8:27
    ач холбогдолыг өгөхгүй байна гэдгийг хэлж байна.
  • 8:27 - 8:30
    Тэд өөрсдийхөө хэл дээрээ мэдлэгтэй.
  • 8:30 - 8:32
    Аливаа хэл мөхөхөд,
  • 8:32 - 8:35
    тэр хэлтэй хамт юуг бид алдаж байна вэ гэдгийг мэддэггүй.
  • 8:35 - 8:39
    Энэ бол -- саяхан СNN-ээр гарсан та үзсэнүү үгүй юу--
  • 8:39 - 8:41
    тэд Баатарын Шагналыг
  • 8:41 - 8:44
    Кенийн нэгэн малчин хүүд өгөв.
  • 8:44 - 8:47
    Тэр тосгоны бүх хүүхдүүдийн адил
  • 8:47 - 8:49
    орой суугаад хичээлээ хийж чадахгүй.
  • 8:49 - 8:51
    Учир нь керосин чийдэнгийн гэрэл
  • 8:51 - 8:53
    утаатай бөгөөд, түүний нүдийг гэмтээсэн аж.
  • 8:53 - 8:56
    Гэлээ ч гэсэн, тэнд хангалттай керосин байхгүй юмсанж.
  • 8:56 - 8:59
    Өдөрт нэг доллараар ер нь юу авч болдог билээдээ
  • 8:59 - 9:01
    Иймээс тэр үнэгүй
  • 9:01 - 9:04
    нарны энергийн гэрэл бүтээжээ.
  • 9:04 - 9:06
    Одоо тэр тосгоны хүүхдүүд
  • 9:06 - 9:08
    гэртээ тог чийдэнтэй хүүхдүүдтэй
  • 9:08 - 9:12
    адил дүн авдаг болжээ.
  • 9:12 - 9:18
    (Алга ташилт)
  • 9:18 - 9:20
    Тэр хүү шагналаа авахдаа
  • 9:20 - 9:22
    ийм хэдэн сайхан үгсийг хэлсэн юм
  • 9:22 - 9:25
    "Хүүхдүүд бид нар Африк тивийг өнөөдөрийн энэ байдлаас нь,
  • 9:25 - 9:27
    энэ хар тивийг,
  • 9:27 - 9:29
    гэрэлтэй тив болгож чадна" гэж хэлсэн юм
  • 9:29 - 9:31
    Энгийн л санаа,
  • 9:31 - 9:34
    гэхдээ үнэхээр холын үр дагавартай байж болно.
  • 9:35 - 9:37
    Гэрэлгүй хүмүүс,
  • 9:37 - 9:40
    шууд болон далд утгаар хэлэхэд,
  • 9:40 - 9:43
    бидний шалгалтуудад тэнцэхгүй,
  • 9:43 - 9:46
    бид тэр хүмүүсийн юу мэддэгийг хэзээ ч мэдэж чадахгүй үлдэнэ.
  • 9:46 - 9:49
    Бид бүгдээрээ тэр хүмүүсийг болон өөрсдийгөө
  • 9:49 - 9:51
    энэ харанхуйд байлгахаа больё.
  • 9:51 - 9:54
    Олон талтай үзэлийг бүгд дэмжицгээе.
  • 9:54 - 9:57
    Өөрийхөө хэлийг хамгаал.
  • 9:57 - 10:01
    Хэлээ агуу санаа бодлыг түгээхэд ашигла.
  • 10:01 - 10:08
    (Алга ташилт)
  • 10:08 - 10:10
    Маш их баярлалаа.
  • 10:10 - 10:13
    (Алга ташилт)
Title:
Англи хэлийг бүү шаард!
Speaker:
Патриша Раян
Description:

TEDхDubai-д Англи хэлний багшаар олон жил ажилласан Патриша Раян бодууштай нэгэн асуултыг асуулаа. Дэлхий нийтээрээ ганц Англи хэлийг чухалчилах нь өөр бусад хэлээр агуу санаа бодол түгэхэд саад болж байна уу? Жишээ нь хэрэв Эйнштейн TOEFL-ийн тестийг өгөх ёстой байсан бол яах вэ? Энэ нь санаа бодол хуваалцах болон орчуулга хийхийг тууштай дэмжсэн яриа юм.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:14
Indra Ganzorig edited Mongolian subtitles for Don't insist on English!
Indra Ganzorig edited Mongolian subtitles for Don't insist on English!
Dulguun Bayaraa added a translation

Mongolian subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.