0:00:00.620,0:00:02.850
Би та нарын юу бодож байгааг мэдэж байна.

0:00:02.850,0:00:03.900
Та намайг төөрч яваад

0:00:03.900,0:00:07.050
энд гараад ирчихсэн, тэгээд одоо [br]хэн нэгэн тайзан дээр гарч ирээд

0:00:07.050,0:00:09.690
намайг суудалд минь буцаана гэж [br]бодож байгаа байх.

0:00:09.690,0:00:15.000
(Алга ташилт)

0:00:15.000,0:00:18.000
Дубайд бол энэ элбэг тохиолдоно.

0:00:18.000,0:00:20.000
"Амралтаараа явж байна уу та?"

0:00:20.000,0:00:22.000
(Инээд)

0:00:22.000,0:00:25.000
"Хүүхдүүд дээрээ ирээ юу?"

0:00:25.000,0:00:27.000
"Хэр удаан энд ирээв?" гээд л.

0:00:27.000,0:00:30.000
Үнэндээ, арай удах л санаатай байнадаа.

0:00:30.000,0:00:33.000
Би Персийн булан-д багшлаад, амьдраад

0:00:33.000,0:00:35.000
30-аад жил болж байна.

0:00:35.000,0:00:39.000
(Алга ташилт)

0:00:39.000,0:00:43.000
Энэ туршид би олон зүйл [br]өөрчлөгдөхийг үзлээ.

0:00:43.000,0:00:45.000
Статистик үзүүлэлтийг харвал

0:00:45.000,0:00:47.000
үнэхээр алмайрмаар.

0:00:47.000,0:00:49.000
Тэгээд өнөөдөр би тантай

0:00:49.000,0:00:51.000
хэл ярианы усдаж үгүй болж байгаа

0:00:51.000,0:00:54.000
болон Англи хэлний глобалчлалын талаар ярья.

0:00:54.000,0:00:56.000
Би та нарт Абу Дабигийн насанд хүрэгсдийн

0:00:56.000,0:00:59.000
Англи хэлний багш хийдэг байсан найзынхаа талаар ярьмаар байна.

0:00:59.000,0:01:01.000
Тэрээр нэгэн сайхан өдөр

0:01:01.000,0:01:03.000
сурагчиддаа байгалийн холбогдолтой нэр томъё заахаар

0:01:03.000,0:01:05.000
цэцэрлэгт хүрээлэнд дагуулан авч явав.

0:01:05.000,0:01:07.000
Гэтэл сүүлдээ багш маань өөрөө тэнд байсан

0:01:07.000,0:01:09.000
ургамлуудын Араб нэр томъёо,

0:01:09.000,0:01:11.000
болон тэдгээрийн хэрэглээ,

0:01:11.000,0:01:14.000
анагаах ухаан, гоо сайхан,

0:01:14.000,0:01:17.000
хоол, өвсөн эмчилгээ болох ашиглалтуудыг сурч авчээ.

0:01:17.000,0:01:19.000
Тэр сурагчид яаж тэр их мэдлэгийг олж авсан юм бэ?

0:01:19.000,0:01:21.000
Мэдээж, эмээ өвөө

0:01:21.000,0:01:24.000
эмэг эцэг өвгөдөөсөө л тэр.

0:01:24.000,0:01:27.000
Үе үеээс дамжих мэдээлэл харилцаа холбоо

0:01:27.000,0:01:29.000
хэр чухал болохыг танд хэлэх

0:01:29.000,0:01:31.000
шаардлагагүй бизээ.

0:01:31.000,0:01:33.000
Гэвч гунигтай нь өнөөдөр

0:01:33.000,0:01:35.000
хэл өмнө нь байгаагүйгээр

0:01:35.000,0:01:37.000
хурдан мөхөж байна.

0:01:37.000,0:01:40.000
14 хоногт нэг хэл мөхөж байна.

0:01:41.000,0:01:43.000
Хажуугаар нь Англи хэл

0:01:43.000,0:01:45.000
маргаангүйгээр дэлхийн хэл болжээ.

0:01:45.000,0:01:47.000
Энэ хоёрын хооронд уялдаа холбоо байна уу?

0:01:47.000,0:01:49.000
Би ч мэдэхгүйлдээ

0:01:49.000,0:01:52.000
Гэхдээ би олон зүйл өөрчлөгдсөн гэдгийг мэдэж байна.

0:01:52.000,0:01:55.000
Анх Персийн буланд ирэхдээ би Кувэйтэд ирсэн юм

0:01:55.000,0:01:58.000
бас л хэцүү байсан үед.

0:01:58.000,0:02:00.000
Үнэндээ тийм ч урт хугацааны өмнө бишээ

0:02:00.000,0:02:03.000
Намайг ирэхээс өмнө бүүр ч хэцүү байсан.

0:02:03.000,0:02:05.000
За тэр яахав, би

0:02:05.000,0:02:07.000
Их Британы Консулын газраас

0:02:07.000,0:02:09.000
25 багштай хамт уригдан ирэв.

0:02:09.000,0:02:11.000
Бид улсын сургуульд багшлах анхны

0:02:11.000,0:02:14.000
Муслим шашингүй багш нар байлаа.

0:02:14.000,0:02:16.000
Бидний тэнд Англи хэл заах болсон учир нь

0:02:16.000,0:02:20.000
засгийн газраас улсаа шинэчлэн хөгжүүлэх,

0:02:20.000,0:02:23.000
иргэдээ боловсролоор хангах зорилгын дагуу байсан юм.

0:02:23.000,0:02:25.000
Мэдээж, Их Британи тэр сайхан тосны баялгаас

0:02:25.000,0:02:28.000
ашиг хүртсэн нь ойлгомжтой.

0:02:28.000,0:02:30.000
За тэгэхээр.

0:02:30.000,0:02:33.000
Миний харсан хамгийн томоохон өөрчлөлт гэвэл--

0:02:33.000,0:02:35.000
Англи хэл заах нь харилцан ашигтай

0:02:35.000,0:02:37.000
үйл хэрэг байсан бол өнөөдөр

0:02:37.000,0:02:41.000
агуу том олон улсын бизнес болон

0:02:41.000,0:02:44.000
хувирсан байна.

0:02:44.000,0:02:48.000
Сургалтын хөтөлбөр дэх гадаад хэл гэдэг утгаар байхаа больж.

0:02:48.000,0:02:50.000
Ганц эх Англи улсын

0:02:50.000,0:02:52.000
хүрээнд ч байхаа больж.

0:02:52.000,0:02:54.000
Дэлхий дээр Англиар яридаг бүх

0:02:54.000,0:02:57.000
улсуудын даган дууриах үзэгдэл болсон байна.

0:02:57.000,0:02:59.000
Тэхээр яагаад болохгүй гэж?

0:02:59.000,0:03:02.000
Эцсийн эцэст, хамгийн шилдэг боловсролыг --

0:03:02.000,0:03:05.000
хамгийн сүүлийн Дэлхийн Их Сургуулиудын зэрэглэлийн дагуу--

0:03:05.000,0:03:07.000
Их Британи, АНУ-гийн Их Сургуулиудаас

0:03:07.000,0:03:11.000
олгож байна.

0:03:11.000,0:03:15.000
Тиймээс угаасаа бүгд л Англи боловсрол олохыг хүсч байна.

0:03:15.000,0:03:17.000
Гэвч та ууган хэлтэй л биш бол,

0:03:17.000,0:03:19.000
шалгалтанд тэнцэх хэрэгтэй болно.

0:03:19.000,0:03:21.000
Ингэхэд сурагчийг хэлнийх нь

0:03:21.000,0:03:23.000
чадвараас нь зөвхөн шалтгаалж

0:03:23.000,0:03:25.000
тэдэнд хориг тавих нь зөв үү?

0:03:25.000,0:03:27.000
Магадгүй тэр дунд сод ухаантай

0:03:27.000,0:03:29.000
компьютерийн мэргэжилтэн байх ч юм билүү.

0:03:29.000,0:03:32.000
Тэр хүнд хуульчтай адил төвшний хэл хэрэгтэй юу?

0:03:32.000,0:03:35.000
Би тэгж бодохгүй л байна.

0:03:36.000,0:03:39.000
Англи хэлний багш бид нар үргэлж тэднийг няцаах болдог.

0:03:39.000,0:03:41.000
Бид тэдний өмнө зогсох тэмдэг тавьж

0:03:41.000,0:03:43.000
явж байгаа замд нь зогсоож орхидог.

0:03:43.000,0:03:45.000
Англи хэл эзэмшихээс нааш тэд

0:03:45.000,0:03:48.000
мөрөөдлөө биелүүлж болохгүй.

0:03:49.000,0:03:52.000
Ингээд хараад үзье, жишээлбэл,

0:03:52.000,0:03:56.000
хэрвээ би ганц Дач хэл мэддэг, гэвч хорт хавдарыг

0:03:56.000,0:03:58.000
анагааах чадалтай хүнтэй уулзсан бол

0:03:58.000,0:04:01.000
түүнийг би Британий сургуульд орохыг нь хориглох уу?

0:04:01.000,0:04:03.000
Тэгж бодохгүй л байна шүү.

0:04:03.000,0:04:06.000
Гэвч бид яг л ийм зүйл хийгээд байна.

0:04:06.000,0:04:09.000
Англи хэлний багш бид нар хаалганы хамгаалагчид шиг л.

0:04:09.000,0:04:12.000
Эхлээд бидэнд өөрсдийн

0:04:12.000,0:04:15.000
Англи хэл хангалттай сайн гэдгийг харуулах ёстой.

0:04:16.000,0:04:18.000
Нийгмийн жижиг хэсэгт дэндүү их

0:04:18.000,0:04:21.000
эрх мэдэл өгөхөөр

0:04:21.000,0:04:23.000
аюултай ч байж мэднэ шүү.

0:04:23.000,0:04:26.000
Магадгүй энэ нь дэндүү нийтлэг саад тотгор болох байх.

0:04:26.000,0:04:28.000
За.

0:04:28.000,0:04:31.000
Та "Гэхдээ эрдэм шинжилгээ

0:04:31.000,0:04:33.000
"судалгааны ажлууд яах вэ"?

0:04:33.000,0:04:35.000
Бүгд Англи хэл дээр хийгддэг шүүдээ" гэх байх л даа.

0:04:35.000,0:04:37.000
Тэхээр номнууд нь Англи хэл дээр,

0:04:37.000,0:04:39.000
тэмдэглэлүүдээ Англиар хийнэ,

0:04:39.000,0:04:42.000
гэвч энэ бол бүгд сэтгэлээ дагаад л болдог зүйл.

0:04:42.000,0:04:44.000
Англи хэлний шаардлагыг хангадаг юм.

0:04:44.000,0:04:46.000
Гэх мэтчилэн л үргэлжилнэ.

0:04:46.000,0:04:49.000
Би танаас асууя, орчуулга хийдэг байсан хаачсан юм бэ?

0:04:49.000,0:04:53.000
Исламын Алтан Үеийг бодоод үзэхэд,

0:04:53.000,0:04:56.000
тэр үед орчуулга олноор хийгддэг байжээ.

0:04:56.000,0:04:59.000
Тэр үед Латин болон Грек хэлүүдээс

0:04:59.000,0:05:01.000
Араб, Перс хэл рүү

0:05:01.000,0:05:03.000
тэгээд дараа нь

0:05:03.000,0:05:05.000
Европын Германик хэлүүд,

0:05:05.000,0:05:07.000
Романс хэлүүд рүү орчуулдаг байсан байна.

0:05:07.000,0:05:11.000
Тэгээд Европын Хар эрин үед гэрэл туссан юм.

0:05:12.000,0:05:14.000
Ингээд хэлэхээр та намайг битгий буруугаар ойлгоорой.

0:05:14.000,0:05:16.000
Би Англи хэл заахыг эсэргүүцээгүй ээ,

0:05:16.000,0:05:18.000
бүх Англи хэлний багш нарт хандахад.

0:05:18.000,0:05:20.000
Бид үндсэн нэг хэлтэй байгаад би дуртай.

0:05:20.000,0:05:23.000
Бидэнд одоо үндсэн нэг хэл өмнөхөөс илүүгээр хэрэгтэй.

0:05:23.000,0:05:25.000
Гэхдээ би Англи хэл аливаад саад тотгор болох

0:05:25.000,0:05:27.000
ёсгүй гэж үзэж байна.

0:05:27.000,0:05:30.000
Бид үнэхээр 600хан хэлтэй, үндсэн хэл нь

0:05:30.000,0:05:33.000
Англи, юмуу Хятад байлгахыг хүсч байна гэж үү?

0:05:33.000,0:05:36.000
Бидэнд энэнээс олон хэл хэрэгтэй. Хаагуур нь зураас татах вэ?

0:05:36.000,0:05:38.000
Одоогийн энэ тогтолцоо нь оюун ухааныг

0:05:38.000,0:05:41.000
Англи хэлний мэдлэгтэй

0:05:41.000,0:05:44.000
адилтгаж байгаа нь

0:05:44.000,0:05:46.000
арай л утгагүй юм.

0:05:46.000,0:05:52.000
(Алга ташилт)

0:05:52.000,0:05:54.000
Танд би нэг юм сануулмаар байна

0:05:54.000,0:05:57.000
өнөөдрийн дээд давхаргынханыг энэ зэрэгт

0:05:57.000,0:05:59.000
хүргэсэн агуу хүмүүс

0:05:59.000,0:06:01.000
Англи хэлтэй байгаагүй,

0:06:01.000,0:06:03.000
Англи хэлний шалгалтанд тэнцэх шаардлагагүй байсан.

0:06:03.000,0:06:06.000
Тод жишээ, Эйнштейн.

0:06:07.000,0:06:10.000
Тэр, унших чадварын доголдолоосоо болоод

0:06:10.000,0:06:12.000
сургуульдаа тусгай бүлэгийн хүүхдэд тооцогддог байв.

0:06:12.000,0:06:14.000
Гэвч азаар дэлхийн төлөө,

0:06:14.000,0:06:17.000
тэр Англи хэлний шалгалтанд тэнцэх хэрэггүй байсан юм.

0:06:17.000,0:06:20.000
Учир нь 1964 он хүртэл

0:06:20.000,0:06:22.000
TOEFL, Америкийн Англи хэлний шалгалтыг

0:06:22.000,0:06:24.000
өгдөггүй байлаа.

0:06:24.000,0:06:26.000
Одоо бол хаа сайгүй л тархаж.

0:06:26.000,0:06:29.000
Англи хэлний олон олон шалгалтууд байх болж.

0:06:29.000,0:06:31.000
Сая сая сурагчид тэр шалгалтуудыг

0:06:31.000,0:06:33.000
жил болгон өгч байна.

0:06:33.000,0:06:35.000
Та бид хоёр, за яахав тэр шалгалтууд

0:06:35.000,0:06:37.000
тийм ч үнэтэй биш л юм байна, гайгүй гэж бодож магадгүй

0:06:37.000,0:06:39.000
гэвч сая сая ядуу хүмүүст бол

0:06:39.000,0:06:41.000
дийлэхээргүй үнэтэй.

0:06:41.000,0:06:43.000
Тэгээд л шууд тэр хүмүүсийг няцааж байна гэсэн үг.

0:06:43.000,0:06:46.000
(Алга ташилт)

0:06:46.000,0:06:49.000
Гэхээр надад сүүлд харсан нэгэн гарчиг санагдлаа:

0:06:49.000,0:06:51.000
"Боловсрол; Агуу хуваагдал" гэж

0:06:51.000,0:06:53.000
Би үүнийг одоо л ойлгож байна,

0:06:53.000,0:06:56.000
Би яагаад хүмүүс Англи хэлийг чухалчлаад байдгийг мэдлээ.

0:06:56.000,0:06:59.000
Тэд хүүхдүүддээ амьдралд нь илүү боломж олгохыг хүссэн л тэр.

0:07:00.000,0:07:03.000
Тэгэхийн тулд, барууны боловсрол эзэмших хэрэгтэй болно.

0:07:03.000,0:07:05.000
Яагаад гэвэл, мэдээж, хамгийн сайн ажлын байр

0:07:05.000,0:07:08.000
Барууны Их Дээд сургууль төгсөгчидөд

0:07:08.000,0:07:10.000
олдож байна, түрүүн дурдсанчлан.

0:07:10.000,0:07:12.000
Ингээд л эргэлдсэн тойрог болж байна.

0:07:12.000,0:07:14.000
За тэхээр.

0:07:14.000,0:07:16.000
Би танд хоёр эрдэмтдийн нэг түүх ярья,

0:07:16.000,0:07:18.000
Английн хоёр эрдэмтэд юм.

0:07:18.000,0:07:20.000
Тэд нэгэн туршилт явуулж байлаа

0:07:20.000,0:07:22.000
Гентэй холбоотой,

0:07:22.000,0:07:25.000
амьтны урд хөл, хойд хөлтэй холбоотой туршилт байв.

0:07:25.000,0:07:27.000
Гэвч тэд хүлээсэн үр дүнгээ гаргаж чадахгүй байв.

0:07:27.000,0:07:29.000
Тэд үнэхээр яахаа мэдэхгүй болсон байтал,

0:07:29.000,0:07:32.000
Германы эрдэмтэн ирээд

0:07:32.000,0:07:35.000
тэднийг урд хөл, хойд хөл хоёр гэж

0:07:35.000,0:07:37.000
тусад нь авч үзээд байсны учир болохыг олжээ.

0:07:37.000,0:07:41.000
Генетикт урд хөл, хойд хөл хоёр ялгаагүй юмсанж.

0:07:41.000,0:07:43.000
Бас Герман хэлэнд ч тэр.

0:07:43.000,0:07:45.000
Тэгээд л бинго

0:07:45.000,0:07:47.000
асуудал шийдвэрлэгдэв.

0:07:47.000,0:07:49.000
Хэрэв та юм бодож олж чадахгүй бол

0:07:49.000,0:07:52.000
тэгээд л гацчихдаг.

0:07:52.000,0:07:54.000
Харин өөр хэлэнд бодож чадвал,

0:07:54.000,0:07:56.000
хамтын ажиллагааны улмаас

0:07:56.000,0:07:59.000
бид илүү ихийг олж, танин мэдэж болох юм.

0:08:01.000,0:08:03.000
Миний охин,

0:08:03.000,0:08:06.000
Кувайтаас Англи рүү ирсэн үе.

0:08:06.000,0:08:09.000
Охин минь шинжлэх ухаан, математикийг Арабаар

0:08:09.000,0:08:12.000
Арабын дунд сургуульд сурсан юм.

0:08:12.000,0:08:15.000
Ахлах сургуульдаа тэр Англи хэл рүү орчуулах хэрэгтэй болсон юм.

0:08:15.000,0:08:17.000
Тэр хичээлүүд дээрээ миний охин

0:08:17.000,0:08:19.000
хамгийн сайн нь байв.

0:08:19.000,0:08:21.000
Энэ юу хэлж байна гэхээр

0:08:21.000,0:08:23.000
гадаадаас сурагчид ирэхэд

0:08:23.000,0:08:25.000
тэдгээр сурагчид, тэдний мэдэх зүйлст зохих

0:08:25.000,0:08:27.000
ач холбогдолыг өгөхгүй байна гэдгийг хэлж байна.

0:08:27.000,0:08:30.000
Тэд өөрсдийхөө хэл дээрээ мэдлэгтэй.

0:08:30.000,0:08:32.000
Аливаа хэл мөхөхөд,

0:08:32.000,0:08:35.000
тэр хэлтэй хамт юуг бид алдаж байна вэ гэдгийг мэддэггүй.

0:08:35.000,0:08:39.000
Энэ бол -- саяхан СNN-ээр гарсан та үзсэнүү үгүй юу--

0:08:39.000,0:08:41.000
тэд Баатарын Шагналыг

0:08:41.000,0:08:44.000
Кенийн нэгэн малчин хүүд өгөв.

0:08:44.000,0:08:47.000
Тэр тосгоны бүх хүүхдүүдийн адил

0:08:47.000,0:08:49.000
орой суугаад хичээлээ хийж чадахгүй.

0:08:49.000,0:08:51.000
Учир нь керосин чийдэнгийн гэрэл

0:08:51.000,0:08:53.000
утаатай бөгөөд, түүний нүдийг гэмтээсэн аж.

0:08:53.000,0:08:56.000
Гэлээ ч гэсэн, тэнд хангалттай керосин байхгүй юмсанж.

0:08:56.000,0:08:59.000
Өдөрт нэг доллараар ер нь юу авч болдог билээдээ

0:08:59.000,0:09:01.000
Иймээс тэр үнэгүй

0:09:01.000,0:09:04.000
нарны энергийн гэрэл бүтээжээ.

0:09:04.000,0:09:06.000
Одоо тэр тосгоны хүүхдүүд

0:09:06.000,0:09:08.000
гэртээ тог чийдэнтэй хүүхдүүдтэй

0:09:08.000,0:09:12.000
адил дүн авдаг болжээ.

0:09:12.000,0:09:18.000
(Алга ташилт)

0:09:18.000,0:09:20.000
Тэр хүү шагналаа авахдаа

0:09:20.000,0:09:22.000
ийм хэдэн сайхан үгсийг хэлсэн юм

0:09:22.000,0:09:25.000
"Хүүхдүүд бид нар Африк тивийг өнөөдөрийн энэ байдлаас нь,

0:09:25.000,0:09:27.000
энэ хар тивийг,

0:09:27.000,0:09:29.000
гэрэлтэй тив болгож чадна" гэж хэлсэн юм

0:09:29.000,0:09:31.000
Энгийн л санаа,

0:09:31.000,0:09:34.000
гэхдээ үнэхээр холын үр дагавартай байж болно.

0:09:35.000,0:09:37.000
Гэрэлгүй хүмүүс,

0:09:37.000,0:09:40.000
шууд болон далд утгаар хэлэхэд,

0:09:40.000,0:09:43.000
бидний шалгалтуудад тэнцэхгүй,

0:09:43.000,0:09:46.000
бид тэр хүмүүсийн юу мэддэгийг хэзээ ч мэдэж чадахгүй үлдэнэ.

0:09:46.000,0:09:49.000
Бид бүгдээрээ тэр хүмүүсийг болон өөрсдийгөө

0:09:49.000,0:09:51.000
энэ харанхуйд байлгахаа больё.

0:09:51.000,0:09:54.000
Олон талтай үзэлийг бүгд дэмжицгээе.

0:09:54.000,0:09:57.000
Өөрийхөө хэлийг хамгаал.

0:09:57.000,0:10:01.000
Хэлээ агуу санаа бодлыг түгээхэд ашигла.

0:10:01.000,0:10:08.000
(Алга ташилт)

0:10:08.000,0:10:10.000
Маш их баярлалаа.

0:10:10.000,0:10:13.000
(Алга ташилт)