< Return to Video

Dünya'nın en dayanıklı canlısına merhaba deyin, tardigradalar - Thomas Boothby

  • 0:07 - 0:13
    Bir insan su içmeden 100 saat yaşayabilir.
  • 0:13 - 0:18
    Ancak öyle bir canlı var ki
    onlarca sene boyunca sussuz kalabilir.
  • 0:18 - 0:21
    Bir milimetre küçüklüğündeki bu canlı
    Dünya'nın hem en sıcak,
  • 0:21 - 0:25
    hem de en soğuk iklimlerde yaşayabilir
  • 0:25 - 0:29
    ve yüksek radyasyon
    seviyelerine bile dayanabilir.
  • 0:29 - 0:30
    İşte karşınızda tardigrada.
  • 0:30 - 0:33
    Dünya'daki en dayanıklı
    canlılardan birisidir.
  • 0:33 - 0:38
    Sekiz bacaklı şişman bir
    sakızlı ayıya benzese bile.
  • 0:38 - 0:41
    Çoğu organizmanın
    yaşaması için su gereklidir.
  • 0:41 - 0:43
    Su metabolizmayı tetikler,
  • 0:43 - 0:46
    bu da hücrelerde yer alan tüm
    biyokimyasal reaksiyonları
  • 0:46 - 0:49
    sürdüren bir işlemdir.
  • 0:49 - 0:53
    Ancak su ayıları olarak da bilinen
    tardigrada gibi canlılar,
  • 0:53 - 0:58
    Yunanca'da susuz hayat
    anlamına gelen anhidrobiyoz
  • 0:58 - 1:01
    yöntemiyle bu kısıtlamadan kaçınabilirler.
  • 1:01 - 1:05
    Ne kadar inanılmaz olursa olsun,
    tardigradalar yalnız değildir.
  • 1:05 - 1:06
    Bakteriler,
  • 1:06 - 1:08
    arke adı verilen tek-hücreli organizmalar,
  • 1:08 - 1:09
    bitkiler
  • 1:09 - 1:13
    ve bazı diğer hayvanlar da
    kuruyunca hayatta kalabilirler.
  • 1:13 - 1:15
    Birçok tardigrada için,
  • 1:15 - 1:19
    bu işlem için bir tür kapanma
    durumundan geçerler.
  • 1:19 - 1:20
    Bir top hâline bükülürler,
  • 1:20 - 1:24
    başlarını ve sekiz bacaklarını
    içeriye doğru çekerler
  • 1:24 - 1:27
    ve suyun dönmesini beklerler.
  • 1:27 - 1:29
    Suyun sınırlı olduğu durumlarda
  • 1:29 - 1:32
    ve tardigradalar kapanma
    durumuna geldiklerinde,
  • 1:32 - 1:34
    özel moleküller sentezledikleri düşünülür.
  • 1:34 - 1:38
    Bu da tardigradanın hücrelerindeki
    kayıp suyu bir kalıp oluşturarak
  • 1:38 - 1:40
    telafi eder.
  • 1:40 - 1:43
    Kuruluğa karşı hassas
    hücrelerin bileşenleri,
  • 1:43 - 1:44
    DNA,
  • 1:44 - 1:45
    proteinler
  • 1:45 - 1:46
    ve membranlar gibi,
  • 1:46 - 1:49
    bu kalıbın içerisinde hapsolurlar.
  • 1:49 - 1:52
    Burada moleküllerin kilitli bir
    pozisyonda tutulmalarıyla,
  • 1:52 - 1:54
    çözümlenmelerini,
  • 1:54 - 1:55
    parçalanmalarını
  • 1:55 - 1:57
    ve birleşmelerini önlediği düşünülür.
  • 1:57 - 2:00
    Organizma yeniden sulandırıldığında,
    bu kalıp çözümlenir
  • 2:00 - 2:04
    ve geriye çalışabilir ve zarar
    görmemiş hücreler bırakılır.
  • 2:04 - 2:08
    Kuruluğun ötesinde, tardigradalar diğer
    olağanüstü durumlarda da dayanıklıdırlar:
  • 2:08 - 2:09
    Donmak,
  • 2:09 - 2:12
    suyun kaynama noktasını
    geçen ısılarda kalmak,
  • 2:12 - 2:14
    yüksek radyasyon seviyeleri
  • 2:14 - 2:17
    ve hatta uzay boşluğu.
  • 2:17 - 2:19
    Bu gibi durumlar tardigradaların uzaylı
  • 2:19 - 2:23
    olduklarına dair bazı hatalı
    tahminlere neden olmuştur.
  • 2:23 - 2:24
    Bunu düşünmek eğlenceli olsa bile
  • 2:24 - 2:28
    bilimsel kanıt, kökenlerinin
    Dünya'dan olduklarını gösterir
  • 2:28 - 2:30
    ve zamanla burada evrimleşmişlerdir.
  • 2:30 - 2:33
    Hatta bu dünyevi evrim yaklaşık olarak
  • 2:33 - 2:36
    1100 tardigrada türünü ortaya çıkarmıştır
  • 2:36 - 2:40
    ve büyük ihtimalle hâlâ keşfedilmeyi
    bekleyen diğerleri de vardır.
  • 2:40 - 2:45
    Tardigradalar çok dayanıklı oldukları için
    neredeyse her yerde bulunurlar.
  • 2:45 - 2:48
    Bütün kıtalarda, Antarktika'da
    bile yaşıyorlar.
  • 2:48 - 2:51
    Farklı ortamlarda bile bulunurlar;
    bunlara çöller,
  • 2:51 - 2:52
    buz tabakaları,
  • 2:52 - 2:53
    deniz,
  • 2:53 - 2:54
    tatlısu,
  • 2:54 - 2:55
    yağmur ormanları
  • 2:55 - 2:57
    ve en yüksek dağların tepeleri de dâhil.
  • 2:57 - 3:01
    Ancak tardigradaları sıradan
    yerlerde de bulabilirsiniz:
  • 3:01 - 3:03
    Bahçelerdeki yosun ve likenlerde,
  • 3:03 - 3:04
    parklarda
  • 3:04 - 3:05
    ve ormanlarda.
  • 3:05 - 3:08
    Onları bulmak için tek ihtiyacınız
    biraz sabır ve bir mikroskoptur.
  • 3:08 - 3:12
    Bilim insanları şu an tardigradaların
    kapanma durumlarını, yani anti-kuruma
  • 3:12 - 3:14
    tekniklerini, diğer zorlu koşullarda da
  • 3:14 - 3:16
    kullanıyorlar mı diye araştırıyorlar.
  • 3:16 - 3:19
    Eğer onların ve diğer canlıların hassas
  • 3:19 - 3:22
    biyolojik moleküllerini nasıl
    dengeleyebildiklerini anlayabilirsek
  • 3:22 - 3:26
    o zaman bu bilgiyi kullanarak
    aşıları stabilize edebiliriz
  • 3:26 - 3:32
    ya da Dünya'nın değişen iklimine
    dayanıklı ekinler geliştirebiliriz.
  • 3:32 - 3:34
    Tardigradaların uzun bir süre
  • 3:34 - 3:37
    uzay boşluğuna maruz kalıp
    nasıl yaşadıklarını inceleyerek,
  • 3:37 - 3:42
    bilim insanları yaşamın çevresel
    sınırları ile ilgili ve astronotları nasıl
  • 3:42 - 3:44
    koruyabileceklerine dair
    fikirler üretebilirler.
  • 3:44 - 3:49
    Bu süreçte, tardigradalar bize çok ciddi
    bir soruyla ilgili bir cevap sunabilirler:
  • 3:49 - 3:54
    Gezegenimizden daha az yaşanılabilir olan
    gezegenlerde hayat sürdürülebilir mi?
Title:
Dünya'nın en dayanıklı canlısına merhaba deyin, tardigradalar - Thomas Boothby
Speaker:
Thomas Boothby
Description:

Dersin tamamı için: http://ed.ted.com/lessons/meet-the-tardigrade-the-toughest-animal-on-earth-thomas-boothby

Su olmadan bir insan sadece 100 saate kadar yaşayabilir. Ama öyle bir canlı var ki, su olmadan bile onlarca sene yaşayabilir. Bu 1 milimetrelik canlı Dünya üzerindeki en sıcak ve en soğuk ortamlarda hayatta kalabilir, hatta yüksek radyasyon seviyelerine sahip yerlerde bile durabilir. Thomas Boothby bizlere Dünya'mızın en dayanıklı canlısını tanıtıyor, tardigradalar.

Dersi sunan Thomas Boothby, animasyonu hazırlayan Boniato Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:10

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.